ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ste Jaargang
No. 8520
DF ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent pei weeK2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franco per post t 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, mei
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
De partijen-staat
Voor het artikel van pater Beuns in de
„Studiën", getiteld „Partijen-Staat of Par
ty-Staat" waarop wij al reeds hebben
gewezen vraagt mr. dr. A. baron van
Wijnbergen in de „Maasbode" van gister
avond aller aandacht.
Wij citeeren uit deze beschouwing:
Terecht schrijft pater Beuns, dat ten
onzent op de klip van den godsdienst
een eenheidspartij stranden moet en
dan ook onmogelijk één partij in staat
is om het geheele Nederlandsche volk
te bezielen.
Trouwens de ervaring heeft ons in
het verleden reeds afdoende geleerd,
dat we den èèn-partij-staat niet aan
vaarden kunnen.
Immers, wel niet als uitvloeisel van
een bepaald stelsel, maar dan toch in
feite hebben we voor een goed deel
den één-partij-staat gekend ten tijde
der liberale overheersching, waarbij
de eenheidsgedachte met name tot
verwezenlijking kwam in de ééne,
voor allen toegankelijke openbare
school, waaraan, naar het dan heette,
de natie gehecht was.
Een herhaling daarvan, in welken
vorm, langs welken weg ook, wijzen
we zoo beslist mogelijk af.
Maar wie nu meenen mocht dus te
kunnen redeneeren: De zaak is dan
uiterst eenvoudig; we hebben dus
niets te doen dan den partijen-staat,
dien we eenmaal hebben, rustig te
behouden hij zou zich ten eenen-
male vergissen.
Inderdaad, daarin ligt de geweldige
verantwoordelijkheid van allen, die in
vloed kunnen uitoefenen op het politieke
leven: zij moeten eenerzijds met groote
kracht zich verzetten tegen de invoering
van een Partij-Staat het juiste woord
voor wat anderen zoo graag noemen een
partij en-loozen Staat en anderzijds met
doelbewuste energie streven naar ingrij
pende hervorming van onzen huidigen
partijen-staat.
Wij hebben al meermalen als onze mee
ning geuit, dat bedoelde hervorming moet
gericht zijn op een algeheele wijziging
in de mentaliteit, die velen in alle partijen
beheerscht de mentaliteit, die meer
zoekt naar wat van anderen scheidt, dan
naar wat met anderen bindt, de mentali
teit van zelfvoldaanheid en zelfgenoeg
zaamheid.
In deze mentaliteit ligt naar onze mee
ning voor een groot deel de oorzaak van
de verwording van ons democratische par
lementaire regiem.
Wij beweren echter niet, dat hiermede
de totale oorzaak is blootgelegd. Er is
meer, wat geleid heeft tot ontaarding van
het in wezen gezonde party en-stelsel.
Bij voorkomende gelegenheden hebben
wij er ook telkens en telkens de aandacht
op gericht, hoe het geschiedt, dat een par
tij, zoekende haar eigen quantitatieve
grootheid, eischen stelt aan regeerders en
bestuurders, waarvan zij weten kan en
weten moet, dat deze onvervulbaar zijn,
en welke haar vertrouwensmannen zélf
niet zouden kunnen inwilligen, als dezen
als zoodanig zouden moeten mee-regee-
ren en mee-besturen. Dat haalt het par
tijen-wezen diep neer in de waardeering
van allen, die altijd, en dus ook en volstrekt
niet minder in de politiek, waarheid en
eerlijkheid verlangen. En wij hebben
ook vroeger reeds dit verschijnsel, dat
wij mogen het constateeren, zonder de
andere partijen te willen heilig-verklaren!
voornamelijk zich openbaart in de po
litiek van de S.D.A.P., gesignaleerd als
een der oorzaken van het verval der par
lementaire democratie.
Pater Beuns "wijst ook op dit verschijn
sel.
Maar hij gaat dieper in op de oorzaken
van bedoeld verval en hij wijst er op, hoe
een parlementaire democratie, welke
loochent God en de door Hem gewilde
verbondenheid van alle menschen ten
onder moet gaan.
Pater Beuns schrijft n.l. o.m.:
Wat is dan wel te rekenen tot de
misbruiken van de partij en-staat?
Een misbruik is de demagogische be
werking van het niet politiek ge
schoolde volksdeel door schoonklin
kende leuzen met het doel om door
zuivere belangen-partijen druk op de
wetgeving uit te oefenen.
Een parlmentaire democratie is vol
komen ten onder gegaan als meest
waardig regiem voor een beschaafd
volk, wanneer in het parlement een
wereldbeschouwing triomfeert, die de
fundamenten van ieder menschenle-
veri en van iedere gemeenschap loo
chent: God en de door Hem gewilde
verbondenheid van alle menschen.
Wij zijn het met den heer Van Wijnber
gen eens, dat in het artikel van pater
Beuns een meer uitvoerige beschou
wing, die wij reeds hebben toegezegd, ho
pen wij spoedig te geven een rijkdom
van stof ter overweging ligt.
V De strijd in Spanje
Iemand zendt ons eei. blaadje, waarin af
gedrukt een brief van de „katholieke pa-
cifiste" mevr. Buising van Besouw, door
haar gericht aan de massa-betooging der
I R. H. voor hulp aan het Spaansche volk,
gehouden in het R. A. I.-gebouw te Am
sterdam en deze inzender vraagt ons
eenig commentaar op dezen brief.
Wij kunnen hierop antwoorden, dat de
geregelde lezer van ons blad geen commen
taar meer zou noodig hebben.
Wij hebben reeds meer betoogd en aan
getoond, dat niet waar is de bewe
ring ook in bedoeld schrijven gedaan
door mevr. Buising van Besouw dat te
genover het Volksfront in Spanje het fas
cisme staat. Tegenover het Volksfront
staan de fascisten, maar óók duizen
den Katholieken als zoodanig, die willen
opkomen tegen de tyrannie, door het com
munisme in Spanje uitgeoefend en toegela
ten of niet verhinderd door de regee
ring.
De genoemde opposante mevrouw doet
trouwens wel 'ns meer vreemde bewerin
gen.
AUTOBUS MET 30 INZITTENDEN BU
MEERKERK TEGEN EEN BOOM
Groot aantal gewonden, van wie eenigen
ernstig
Hedenochtend omstreeks half tien heeft
op den straatweg tusschen Lexmond en
Meerkerk een ernstig autobus-ongeval
plaats gehad, waarbij een groot aantal per
sonen is gewond.
Een autobus van de touring-onderneming
J. B. Pool Jr. te Amsterdam, die heden
ochtend te half 8 uit de hoofdstad was ver
trokken met bestemming naar Antwerpen,
is ongeveer halverwege Lexmond en Meer
kerk met groote snelheid aan de rechter
zijde van den weg tegen een boom gere
den. De chauffeur van de bus, de 39-jarige
R. van Dijk uit Amsterdam, wilde een wa
gen passeeren. Daar van den anderen kant
ook een viertuig naderde, zwenkte hij
met groote snelheid naar rechts op zooda
nige wijze, dat hij niet kon voorkomen,
dat de bus aan den rechterkant op een
boom stootte. De gevolgen waren ern
stig. Het rechtergedeelte van de bus werd
geheel in elkaar gedrukt, de voorste wie
len vlogen eraf, de banken in de bus scho
ven in elkaar en alle ruiten braken stuk.
In de bus zaten 29 passagiers, voor zoo
ver bekend allen uit Amsterdam, die naar
België moesten.
Van hen zijn ongeveer twintig gewond.
Het juiste aantal kon nog niet worden
vastgesteld. Door hulp, welke spoedig ter
plaatse was, werden de slachtoffers bin
nengedragen in de boerderij van den heer
De Heer. Spoedig arriveerden dr. C. Spij
kerboer uit Meerkerk en dr. W. J. Sidré
uit Lexmond. Uit Gorinchem en Utrecht
werden ziekenauto's besteld om de passa
giers, die het ernstigst gewond waren naar
de rijksklinieken te Utrecht over te bren
gen. Bij het verzenden van dit bericht wa
ren twee personen, die ernstig gewond
waren, naar Utrecht vervoerd.
De meeste pasagiers kregen min of meer
ernstige snijwonden, eenigen gebroken
beenen, terwijl de ernstigst gewonden ook
inwendige kneuzingen opliepen.
Ook de politie uit Lexmond en Meerkerk
was spoedig ter plaatse en verleende hulp
bij het bergen der slachtoffers.
Het ongeval veroorzaakte op dezen dag
vooral groote consternatie in de anders zoo
rustige omgeving. Het schijnt, dat de chauf
feur van de bus niet gewond werd. De
niet-gewonde passagiers en zij die slechts
licht gewond werden en na de verleening
van geneeskundige hulp konden vertrek
ken, zijn per auto verder vervoerd.
Nader wordt nog gemeld:
Direct na de botsing met den boom vloog
het voorste gedeelte van de autobus in
brand. De chauffeur die niet gewond was,
had de tegenwoordigheid van geest om het
vuur onmiddellijk met een brandblusch-
apparaat en kleedingstukken te dooven.
Van acht der inzittenden zijn de verwon
dingen van vrij ernstigen aard. De overige
slachtoffers hebben slechts lichte kwetsuren
opgeloopen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VERDER VERLOOP VAN DE
BACON-AFFAIRE.
De socialistische pers schrijft:
Dank zij de publicaties in de pers en de
dringende vragen van het katholieke
Kamerlid v. d. Weyden en ons Kamerlid
Van der Sluis, komt er nu toch schot in de
afwikkeling van het bacon-schandaal. Dit
schandaal bestond hierin, dat de bacon-
zouters aanvankelijk onder hun contract
met de regeering meer dan dubbel te hooge
prijzen .hadden berekend en gekregen, en
vervolgens, toen het contract ten langen
leste door een inschrijving vervangen werd
brutaalweg bij onderlinge afspraak hun
prijs met 60 cent per honderd kilo ver
hoogden, om met de opbrengst van dit
„opzetje" de fabrikanten schadeloos te stel-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAMP.
De nationalisten hebben een ultimatum
aan San Sebastian gesteld. Madrid zou
thans door hen omsingeld zijn. (2de blad).
De rede van Z. H. den Paus over Spanje
zal per radio worden uitgezonden. (2de
blad).
Zal Italië niet tegenwoordig zijn op de
a.s. Volkenbondsvergadering? (2de blad).
Geruchten omtrent een opstand In Por
tugal. (2de blad).
BINNENLAND.
Het debat over de wijziging in de steun-
verleening voor werkloozen is in de Eerste
Kamer geëindigd met de aanneming van
een motie-De Bruijn. (1ste blad).
Het verloofde Vorstelijk Paar maakte
gisteren een auto-tochtje naar Leiden en
Warmond. (1ste blad).
Een gave voor de ondersteunde werk
loozen ter gelegenheid van de vorstelijke
verloving. (1ste blad).
len, die geen leveringsopdracht zouden
krijgen.
Dat in dit schandaal nu wordt ingegre
pen, daarvan mogen wij minister Deckers
de eer geven. Tegen dezen bewindsman als
minister van Defensie hadden wij groote
bezwaren, waaraan wij meermalen op dui
delijke wijze uiting hebben gegeven. Als
minister van Landbouw bevalt hij ons beter.
Hij gaat in de baconzaak stapje voor stapje
voorwaarts en het mocht zeker wel sneller.
Ook beantwoordt hij niet dadelijk alle vra
gen van Kamerleden zoo duidelijk en af
doende als wel mogelijk is. Maar men moet
er ook rekening mee houden, dat hij in de
varkenszouters met onder geslepen leiding
staande heeren te maken heeft en de mi
nister tegenover hen liefst omzichtig te
werk gaan en zich zoo weinig mogelijk
•blootgeven zal.
In ieder geval, de minister gaat tegen de
bacon-ergerlijkheden in. Den com mer
ci eelen adviseur van het college van regee-
ringscommissarissen. den heer Van Zwa
nenberg, die zelf vleeschfabrikant en be
langhebbende is, schakelt hij als bacon-
adviseur uit. Niet heeren baconzouters zelf,
maar de minister alleen zal voortaan uit
maken, of er op de leveringsprijs aan de re
geering een kop gezet mag worden, ten
einde daarmee de stil-gelegde fabrieken
(en hun personeel, dit kwam op v. d. Sluis'
vragen vast te staan) tegemoet te komen.
Dit zijn alles geheel natuurlijke beslissin
gen. Het bedenkedijke is, dat vroeger klak
keloos in strijd ermee gehandeld werd.
Maar het komt nu dan toch in orde. Daar
over spreken wij onze voldoening uit.
77 TT T
rrrrr
nr rr
"UNSES JULIANA EN PRINS BENNO GEKIEKT BIJ DEN SPOORWEGOVERGANG TE WARMOND.
HET VORSTELIJK PAAR IN DEN TUIN VAN .„MEERRUST" TE WARMOND.