CAP
Nationalisten omsingelen
San Sebastian
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1936
DE LEIDSCHE COUkANÏ
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Lengte 60 c.M.
70 c.M.
80 c.M.
f. 3.75
f. 4.25
f. 4.75
HOOGSTRAAT 1-2
TELEFOON 2744
De val van de stad wordt spoedig verwacht
RONDOM SAN SEBASTIAN.
Radio Seviila deelde gistermiddag om 1
uur 20 mede, dat na de bezetting van Irun
ook San Sebastian wel spoedig zal vallen.
De colonnes van generaal Mola rukken
op naar Madrid, volgens mededeeling van
den radiozender, met de absolute zekerheid
van een goed resultaat.
Byna geheel Andaloezië bevindt zich in
handen der opstandelingen. De regeerings-
troepen zijn onlangs bij Puento Muncho
verslagen, terwijl de troepen, der Franco-
beweging nog eenige plaatsen hebben be
zet.
Tenslotte wordt de toestand over het ge
heel gunstig genoemd voor de Franco-be
weging.
Gisteravond werd vernomen, dat alle ma
gazijnen en winkels te San Sebastian open
waren en dat het zakenleven op normale
wijze functionneerde. Men meent te we
ten, dat zich thans 625 aanhangers der
Franco-beweging in gijzeling bevinden.
Eenige personen zouden zijn terechtgesteld.
In de omgeving van gouverneur Ortega
is men overtuigd van het falen der opstan
delingen voor San Sebastian, waar de re-
geeringstroepen versterkingen verwachten
van Majorca.
Het schijnt, dat weer algeheele eenstem
migheid heerscht te San Sebastian en dat
de autoriteiten voorzorgsmaatregelen heb
ben getroffen om te verhinderen, dat anar
chisten de stad in brand zouden steken.
Havas meldt uit Hendaye: De opstande
lingen hebben de dorpen Rentaria en Lezo
tusechen Irun en San Sebastian bezet. Pa-
sa j es biedt nog tegenstand. Het innemen
van San Sebastian moet voor de nationalis
ten veel gemakkelijker zijn dan het in
nemen van Irun.
De Fransche consulair agent te Irun, De-
cour eau, deelt mede, dat in de stad door
een bende bezetenen brand werd gesticht,
die gewapend waren met blikken petroleum
en brandbommen. Het consulaat werd ook
bedreigd en het kostte zeer veel overredings
kracht om te verkrijgen, dat dit niet in
brand werd gestoken. In het consulaat be
vonden zich een 200-tal vluchtelingen,
waarvan een 40-tal 'Fransehen. Ook bevon
den zich hier een aantal Spanjaarden, die
tot geen enkele politieke partij hoorden. Op
het oogenblik bevinden zich deze vluchte
lingen in absolute veiligheid.
NA DE VEROVERING VAN IRUN.
Het hoofdkwartier van de opstandelingen
te Burgos deelt officieel het volgende mede
over de verovering van Irun. De rechtsche
troepen rukten in den ochtend in de voor
steden van Irun binnen. De stad stond in
brand. De voorhoede was samengesteld uit
mannen, die een baard van een maand droe
gen, waarin nog de modder van de loop
graven kleefde. Hun kleeren waren ge
scheurd. Onmiddellijk nam de commandant
van de bezettingstroepen veiligheidsmaat
regelen.
De manschappen werden op de groote
straten en pleinen geplaatst. De gehouwen
waren toen nog slechte rookende puinhoo-
pen, alles hadden de regeeringstroepen in
de lucht laten vliegen voor zij de stad ver
lieten. Deze opdracht tot vernieling werd
gegeven op het oogenblik, dat de Tercio's
Behobia binnendrongen.
Men weet niet, hoeveel gijzelaars door
de regeeringstroepen zijn neergeschoten,
wel heeft men het lijk gevonden van den
vroegeren politiechef Julio Pardilla.
Irun telde 18.000 inwoners en op het
oogenblik hebben weinig meer dan 600 hun
schuilplaatsen verlaten. De leiders van de
bezettingstroepen regelen thans de ravi-
tailleering van de stad en herstellen de wa
ter- en elecfcrische leidingen. De brandweer
uit Pamplona heeft de laatste branden ge-
bluscht en versterkt de wankelende mu
ren.
FORT GUADELOUPE GEVALLEN.
In tegenstelling met andersluidende be
richten, was fort Guadeloupe gisteren nog
door een honderdtal Volksfronters bezet.
Het hoofdkwartier van Burgos deelt thans
evenwel mede, dat de reohtechen zich van
het fort hebben meester gemaakt na een
voorbereidend artillerievuur, waarbij ook
de kanonnen van de vloot, welke zich bij
de nationalisten heeft gevoegd, meespra
ken.
Ook de stad Fontarabie is in handen van
de rechtschen gevallen.
De kolonne van generaal Beoxlegui ruk
te zonder tegenstand te ontmoeten de stad
binnen. De regeeringstroepen hadden de
plaats in den nacht verlaten. De stad was
wel door hen geplunderd, doch zij hadden
haar niet in brand gestoken.
De klokken van Fontarabie werden weer
geluid ten teeken van de overwinning en
BUITENLAND
om de gevluchte bevolking weer naar de
stad te roepen.
In den middag werd de aanval op het
fort San Marcos voortgezet. De nationalis
ten hopen, dat de omsingeling van San Se
bastian den toestand hier zoo hopeloos
heeft gemaakt, dat de stad zich over zal
geven.
Radio-Se villa deelde gisteren officieel
mede, dat het Zuidelijke leger van de recht
schen op ongeveer 8 K.M. van Talavera de
la Reina een sterke vijandelijke af deeling
heeft vernietigd. De vijand heeft 425 doo-
den en 150 gevangenen verloren.
Verder werden 10 stukken geschut, meer
dan 30 vrachtwagens en 2 pantserwagens
buitgemaakt.
Ten Noorden van Toledo versloegen de
troepen van generaal Varela een af deeling
regeeringstroepen, waarbij hen vier mi
trailleurs, een munitietrein en ander leger-
goed in handen vielen. De regeeringstroepen
hadden 120 dooden.
Verder slaagden de rechtschen erin bij
Toledo twee regeeringsvliegtuigen van het
Potez-type omlaag te schieten.
HENDAYE WEER KALM.
De grensplaats Hendaye heeft thans
weer een normaal aanzien, de inwoners
kennen na geruimen tijd weer rust. Nog
komen wel van tijd tot tijd nieuwsgierigen
kijken naar de nieuwe Spaansche grens
wacht en een groote menigte schoolt nog
samen op het strand om naar Fontarabie te
men, doch de ononderbroken stroom van
vluchtelingen is verdwenen en evenmin
ziet men meer ontwapende leden van het
Spaansche Volksfront. Deze laatsten wer
den naar Barcelona gevoerd en de vluch
telingen zijn verdeeld over verscheidene
steden in het binnenland; nog slechte enke
len bevinden zich te Hendaye, waar zij zijn
ondergebracht in scholen.
Volgens niet bevestigde geruchten zijn
branden uitgebroken te Pasajes en zijn vis-
schersschepen tot zinken gebracht.
COMMUNIQUE VAN HET MINISTERIE
VAN OORLOG.
Met ministerie van oorlog heeft het vol
gende communiqué uitgegeven:
Aan het Noordelijk front zetten onze
troepen hun actie in het gebied van Astu-
rië voort. In de provincie Leon is een con
tingent opstandelingen verslagen doOr on
ze troepen, die het dorp Gordon, op 26 K.M.
van Leon hebben bezet. In den morgen is
de stad Oviedo door de luchtmacht der re
geering gebombardeerd. In den Zuidelijken
sector hebben de regeeringstroepen nieuwe
vorderingen gemaakt, en verscheidene stra
tegische punten bezet, als gevolg waarvan
de positie der regeeringstroepen zeer is
versterkt. Aan het front van Aragon heb
ben de regeeringsstrijdkrachten, die Huesca
omsingeld hebben een groot gedeelte der
stad in hun macht, aangezien de opstande
lingen zich in de wijken van het centrum
hebben teruggetrokken, of in gebouwen
van meer soli ede oontructie het verzet orga-
niseeren. Waarschijnlijk zal dit verzet ech
ter niet lang kunnen duren. Aan het front
van Estramadura hébben de regeerings
troepen verscheidene omsingelende bewe
gingen en verkenningstochten uitgevoerd,
in den loop waarvan 5 soldaten der gere
gelde troepen krijgsgevangenen zijn ge
maakt. Te Toledo heeft de artillerie der re
geering eenige torens van het Alcazar ver
nield, waarin de opstandelingen mitrail-
leursposten hadden geplaatst, die voor de
regeeringstroepen een waar gevaar zouden
hebben gevormd, ingeval van een aanval
op de vesting. Nu dit gevaar eenmaal om
zeild is, gelooft men, dat het verzet der op
standelingen'spoedig gebroken zal zijn.
SYMPATHIEBETOOGING TEN GUNSTE
DER SPAANSCHE REGEERING.
Zondag is te Mexico-stad een groote be
tooging gehouden, georganiseerd om de
sympathie met de Spaansche regeering te
betoonen.
Besloten werd, dat de arbeiders der wa
penfabrieken dagelijks twee uren zullen
werken aan de vervaardiging van wapens
en munitie voor de Spaansche regeering,
terwijl zij voor dit werk geen loon in ont
vangst zullen nemen.
De spoorwegarbeiders zullen regelmatig
bijdragen aan een steunfonds.
INTERNATIONALE CONTROLE
COMMISSIE KOMT WOENSDAG BIJEEN
De Britsche regeering heeft besloten de
andere betrokken regeeringen uit te noo-
diigen de eerste ritting bij te wonen van de
internationale controle-commissie in zake
de niet-inmenging in Spanje, welke Woens
dagochtend a.s. in het Foreign Office zal
bijeenkomen.
VAN HETJTATICAAN.
Z. H. DE PAUS ZAL SPAANSCHE
VLUCHTELINGEN ONTVANGEN.
Z. H. de Paus zal 14 dezer de bisschop
pen en priesters, die uit Spanje wisten tc
ontvluchten, in particuliere audiëntie op
Gastel Gandolfo ontvangen. Tijdens deze
audiëntie zal de Paus een rede uitspreken,
welke met spanning wordt verwacht.
DUITSCHLAND.
KATHOLIEK WEEKBLAD IN BESLAG
GENOMEN.
Wegens publicatie van herderlijken brief?
Het katholieke weekblad van het dio
cees Berlijn, dat den herderlijken brief van
het Duitsche episcopaat bevatte, is door de
politieke politie in beslag genomen. Hierbij
dient te worden opgemerkt, dat uitvoerige
uittreksels van dezen herderlijken brief
door de nationaal-socialistische pers reeds
zijn gepubliceerd. Men neemt aan, dat de
inbeslagneming is bevolen, omdat de brief
der bisschoppen kwesties behandelt, waar
over godsdienstige bladen niet mogen
schrijven.
In katholieke kringen toont men zich
verrast over de confiscatie, die zou bewij
zen, dat de Gestapo op haar eigen manier
de richtlijnen van verzoening, gegeven door
Hitier en den minister voor Kerkelijke za
ken, interpreteert.
FRANKRIJK.
PROTESTSTAKING VAN DE METAAL
BEWERKERS.
Overeenkomstig de beslissing van de me-
taalbewerkersbond hébben gisteren tus-
schen 16 en 17 uur de metaalbewerkers in
vele fabrieken in en om Parijs gestaakt uit
protest tegen enkele artikelen in de col
lectieve arbeidscontracten en ten teeken
van sympathie n^et de arbeiders in Spanje,
om te vragen, dat het wapenembargo voor
hen wordt opgeheven.
Geen enkel incident werd gemeld, stipt
op tijd werd het werk hervat.
Gisteravond werd in de arbeidsbeurs een
informatieve bijeenkomst van de vertegen
woordigers van de metaalfabrieken gehou
den, voorafgegaan door een vergadering
van de administratieve commissie van het
vakverbond.
FR ANKRIJKS LEGER VERSTERKING.
Besluiten van den ministerraad.
Gistermorgen is een Fransche minister-
raadszitting gehouden. Volgens het na de
ritting verstrekte communiqué heeft de
raad goedkeuring gehecht aan een wetsont
werp betreffende versterking van de natio
nale verdediging door verbetering en uit
breiding van het materieel te land, in de
lucht en ter zee, de organisatie van specia
listencursussen .verhooging van het aan
tal beroepsmilitairen en ontwikkeling van
de defensieve organisatie van Frankrijk,
vooral tegen gepantserde strijdmiddelen.
De eerste tranche van dit program voor het
begrootingsjaar 1937 bedraagt 4.200.000.000
francs.
Voorts werd goedkeuring gehecht aan
een decreet, waarbij de minister van mari
ne gemachtigd wordt voor 31 December
1936, op grond van de wet van 18 Augus
tus 1936 uitgaven te doen ten bedrage van
100 millioen francs voor vlootbouw, artille
rie en buitengewone werken in de oorlogs
havens.
Tegelijkertijd, dat zij maatregelen neemt,
die de veiligheid van Frankrijk eischt, wijst
de Fransche regeering echter eens te meer
op de gevaren van ruïne en oorlog, die ge
vormd worden door de stijgende militaire
lasten der volken. Zij bevestigt haar be
sluit in den loop van de eerstvolgende in
ternationale conferenties initiatieven te ne
men met het oog op een algemeene conven
tie tot gecontroleerde stopzetting, beper
king en vermindering der bewapeningen.
ENGELAND.
EDEN HERSTELLENDE.
De minister van buitenlandsche zaken
Eden herstelt snel van de aanval van wa
terpokken, waaraan hij lijdende was. Gis
teren kon hij reeds weer in contact treden
met het ministerie van buitenlandsche za
ken en men verwacht, dat hij naar Genève
zal gaan, zij het dan niet voor de bijeen
komst van den Raad, dan toch voor de Vol-
ken'bondsvergadering.
BULGARIJE.
DE REIS VAN KONING EDUARD.
Koning Eduard van Engeland is gister
ochtend om acht uur bij Swilengrad op
Bulgaarsche grondgebied aangekomen. Op
het station Nowoselri, dat op een uur spo
ren van Sofia ligt, stapten koning Boris en
prins Cyril in den trein.
Om half vier gistermiddag arriveerde het
gezelschap te Kasitsjane, vanwaar de
staatshoofden zich naar het in de buurt ge
legen koninklijk verblijf begaven.
Om vier uur kwam men op het station
van Sofia aan, waar een extra-trein gereed
stond. In de koninklijke wachtkamer stel
de koning Boris de leden der Bulgaarsche
regeering aan koning Eduard voor, even
als aan den Turkschen gezant en andere
autoriteiten.
Even later vertrok de trein, waarmede
koning Eduard door koning Boris en prins
Cyril uitgeleide gedaan, naar de Bulgaar
sche grens reisde.
GRIEKENLAND.
HET PARLEMENTAIR REGIEM HEEFT
AFGEDAAN.
Een verklaring van Metaxas.
Ministerpresident Metaxas verklaarde
gisteren in een rede, dat het parlementair
regiem in Griekenland voor goed is beëin
digd. Het bankroet van het parlementair
systeem en den voortdurenden partijstrijd
hebben den groei van het communisme be
vorderd. De voorgenomen staking had ten
doel met geweld de macht in handen te
krijgen, hetgeen een periode van bloedi-
gen burgeroorlog ten gevolge zou hébben.
Indien gezonde sociale toestanden zijn her
steld, overweegt de regeering een systeem
van volksvertegenwoordiging in te stellen,
waarin de werklieden in staat zullen wor
den gesteld mede te werken aan het na
tionaal herstel.
RUSLAND.
IS STALIN ZIEK?
Volgens de Matin" zou hij stervende rijn.
In een bericht over de ziekte van Stalin
bericht de „Matin" o.a., dat de Russische
dictator lijdende is aan angina pectoris
en dat hij elk oogenblik zou kunnen ster
ven. De reden, waarom de riekte van Sta
lin zoo geheim gehouden wordt, is, dat
men vreest voor de linksche oppositie,
welke sedert de laatste twee jaar toeneemt
en welke voornemens zou zijn, zich bij den
dood van Stalin van de macht meester te
maken.
De opvolger van Stalin zou de huidige
volkscommissaris van oorlog, Woroschilof
zijn, doch den dood van Stalin zou ernstige
gevolgen kunnen hebben en zelfs kunnen
leiden tot de ineenstorting van het hui
dige regiem.
Trotzki-istische organisatie te Rostov
ontdekt.
Te Rotstov heeft men een uitgebreide
Trotzki-istische organisatie ontdekt. Men
heeft verscheidene professoren, waaronder
de bekende prof. Kalikof, gearresteerd.
PALESTINA.
COMMUNIQUE DER BRITSCHE
REGEERING.
Over de toestand in Palestina.
In een door het Britsche ministerie van
Koloniën uitgegeven communique wordt
na een uiteenzetting van den toestand in
Palestina en de reeds gedane pogingen om
vrede te stichten, o.a. verklaard, dat niet
geduld kan worden, dat de campagne van
gewelddaden en bedreiging met geweld,
waardoor de Arabische leiders de politiek
der Britsche regeering trachten te beïn
vloeden, voortduurt.
De meest doeltreffende maatregelen moe
ten thans genomen worden om binnen den
kortst mogelijken tijd een einde te maken
aan den huidigen wanordelijken toestand.
Tot dit doel wordt opnieuw een divisie
naar Palestina gezonden, en het militaire
opperbevel in dit land zal worden toever
trouwd aan luitenant-generaal Dill, den
vroegeren directeur-generaal van de mili
taire operaties en den inlichtingendienst.
De Britsche regeering geeft nogmaals
uiting aan den oprechten wensch, een po
litiek van rechtvaardigheid en onpartijdig
heid jegens Arabieren en Israëlieten te
voeren en voor den vrede en den vooruit
gang van Palestina te arbeiden, en zij hoopt
dat de reeds eerder aangekondigde ko
ninklijke commissie zich naar Palestina
zal kunnen begeven, zoodra aan den hui
digen toestand een einde is gekomen.
CHINA.
EEN SCHIKKING MET KWANGSÏ.
Na een tusschen de centrale regeering
en de Kwangsi-autoriteiten getroffen
schikking, is men begonnen met het terug
trekken van Nankingtroepen uit Kwangsi.
JAPAN.
STRIJD TEGEN HET COMMUNISME.
In een conferentie van de Japansche
provinciale politiechefs is gisteren op aan
wijzing van den minister van binnenland-
sche zaken besloten iedere radicale propa
ganda, in het bijzonder communistische,
te onderdrukken. Scherp zal gelet worden
op alle pogingen een volksfront te vormen,
hetgeen met alle middelen verhinderd zal
worden, aangezien hier sprake is van een
beweging naar buitenlandsch model, waar
in de communistische elementen de over
hand willen behalen om den klassestrijd
te ontketenen.
Het schijnt, dat den laatsten tijd pogin
gen in deze richting zijn gedaan.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
STORM IN ENGELAND.
Een groot deel van Engeland is door
storm geteisterd, waardoor verscheidene
ongevallen hébben plaats gehad. O.a. werd
een schaapherder door een vallenden boom
gedood.
HEVIG ONWEER IN JOEGO-SLAVIE.
Een hevige storm en onweer heeft het
dak van het station Kupri Niza in Joego
slavië afgerukt, een aantal wagons omver
geworpen en een aantal huizen ernstig be
schadigd. Ook werd ernstige schade toege
bracht aan de te velde staande gewassen.
Een monteur, die een gebroken electri-
sche geleiding wilde herstellen werd door
den stroom gedood en een kind werd door
de wind opgenomen en verder neerge-
smakt, waardoor het eveneens om het le
ven kwam.
BOSCHBRANDEN IN DE FRANSCHE
ZEEALPEN.
In de Fransche Zeealpen en het gebied
van Toulon zijn een aantal boschbranden
uitgebroken, welke door de sterke winden
nog worden aangewakkerd. Een aantal
dorpen en alleenstaande boerderijen wor
den bedreigd.
LUCHTVAART
DE GORDON BENNETT-WEDSTRIJD.
Te Warschau heerscht groote bezorgd
heid over de Poolsche ballon, welke deel
neemt aan den Gordon Bennett-wedstrijd
en nog steeds niet is gevonden. De opspo
ring door Russische vliegtuigen, welke
door regen en mist zeer wordt bemoeilijkt,
heeft tot dusverre geen positief resultaat
opgeleverd.
Volgens de officieuse berekening staat
de Belgische ballon „Belgica" op de eerste
plaats met 1700 km., gevolgd door de
Duitsche ballon „Deutschland" met 1560
kilometer.
VAN M'N BOEKENTAFEL
Het Schild. Apologetisch
Maandschrift. Uitg. der A. V.
Petrus Canisius.
De September-aflevering van het Schild
vangt aan met een heldere uiteenzetting
van de mogelijkheid van dispensatie in hu
welijksbeletselen. Dr L. Bender O.P., van
wiens hand deze uiteenzetting is, heeft
reeds herhaalde malen in het Schild over
de materie dear huwelijksbeletselen geschre
ven en wie zijn artikelen leest kan er ver
zekerd van zijn, een juist inricht te hebben
gekregen in de hoofdlijnen van de behan
delde stof. Daarnaast treffen wij een arti
kel aan van M. Bruna ova: „Oud en nieuw
in Gods Kerk". Oud is de stam van de
Goddelijke Waarheid, waarvan de Kerk de
draagster is, maar jong zijn de loten, welke
getuigen van het immer zich verjongende
leven van de Kerk. Ofschoon vasthoudend
aan een eeuwenoude traditie, heeft de Kerk
steeds een wonderlijke veerkracht bezeten
en zich aangepast aan de wisseling der tij
den. Zij is, eeuwen oud geworden, niet ver
ouderd en het geheim van deze eeuwige
jeugd ligt in het feit, dat haar geloofs- en
zedeleer voortkomt uit de bron van alle
waarheid.
Vervolgens zet prof. B. Luyckx OP. rijn
uitvoerige en diepgaande verhandeling
voort over „Onze eenheid in Christus",
waarbij hij in deze aflevering speciaal be
handelt: Maria de Moeder.
Eveneens als onderdeel van een grooter
geheel schetst Jan Taal thans de liefde van
St. Petrus, naar aanleiding van het Bijbel
woord: „Heer, Gij weet alle dingen; Gij
weet, dat ik U liefheb".
Zeer interessant en leerrijk zijn de
„Stemmen over Christus", de getuigenis
sen van merkwaardige mannen, zooals
Rousseau, Napoleon, de Duitsche theoloog
Schell, Houston Stewart Chamberlain, Har-
nack, Wagner en Dostojewsky, die allen in
him beste oogenblikken de Christus-figuur
bewonderend hebben aangestaard. Wel ty
peerend is bijv. het oordeel van Napoleon,
die Christus haast vanzelfsprekend moest
zien als de groote Veroveraar, die beslag
legt op alles in den mensch en toch een
liefde heeft weten te winnen, zooals geen
enkele weréldveroveraar dat heeft ge
kund.
Onder de rubriek „Op den Uitkijk" vin
den wij o.a. een „in memoriam" van den
onlangs gestorven pater Rudolf van Oppen-
raay S.J. Voorts de Vragenrubriek, Bespre
king van verscheidene nieuwe uitgaven en
Correspondentie.
