UIT DE OMGEVING
IS RADIO-PROGRAMMA'S
Bij de Nationalisten
in Aragon
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1936
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
KATWIJK AAN ZEE.
DONDERDAG 3 SEPTEMBER
Verhaal van een ooggetuige
Vandaag ga ik naar Sietamo. Dit kleine
lorpje, dat tot nu toe onbekend was in de
geschiedenis, heeft nu niet alleen door de
heldendaden, maar ook door de gruwelen
die hier bedreven zijn, eenige vermaard
heid gekregen. Sietamo ligt op 7 K.M. af
stand van Huesca, en is tweemaal door de
Rooden ingenomen, maar ook tweemaal,
na bloedige gevechten, weer door de Na
tionalisten heroverd.
In de auto van de Generale Staf, die ons
vlug naar het dorpje brengt, lacht een ka
pitein, omdat ik in burger ben, en zegt
spottend:
Hier neem deze revolver, dat is mis
schien heel verstandig!
Ik antwoord, dat ik toch onder de pro
tectie van het Spaansche leger sta, en dat
ik voor mij niet veel nut zie in het dragen
Van wapenen....
De weg voert door een lang dal, dat in
de verte wordt afgesloten door bergen, die
eigenaardig licht grijs geklemd zijn, zoo
als men dat alleen in Spanje zien kan.
Overal is men bezig den oogst binnen te
halen en ieder oogenblik komen wij os
senwagens tegen, beladen met uitgedorscht
stroo. Wie zou denken, dat wij hier toch
reeds de voorste linies van het strijdtoo-
neel naderen?
Links van ons zien wij de ruines van een
groot gebouw, dat op de top van een rots
staat. Dat is het oude klooster van de Mon
te Aragon, een prachtige uitkijkpost, die
het geheele land beheerscht, en die dag en
nacht bewaakt wordt door jeugdige vrij
willigers van de Spaansche Phalanx.
Voor ons, op den weg, geven de soldaten
ons een teeken. Dat zijn de artilleristen van
de achterhoede. Him batterijen staan in het
veld, verborgen onder takkebosschen. Hun
kanonnen van 10.5 en 15.5 c.M. dateeren
van 1890! Zij maken zich gereed om van
daag nog Alcala-del-Obispo te bombardee
ren.
Waar gaan jullie heen? roept een of
ficier ons toe.
Naar Barcelona! antwoordt de kapi
tein.
En wij gaan verder.
In het hoofdkwartier
te Sietamo.
Plotseling draait de weg om, de auto trekt
nog even tegen een helling, en voor ons
ligt Sietamo. De auto rijdt door de hoofd
straat. Alle huizen dragen de sporen van
de kogelregen, die er op neer kwam, geen
enkele ruit is heel gebleven. De daken zijn
opengereten en de muren ingestort. Op den
drempel van de weinige nog bewoonbare
huizen zitten de boeren zwijgend in groep
jes bij elkander, en zien ons met droefgees
tige oogen aan. Zelfs de kinderen, de vroo-
lijke Spaansche „chios" spelen niet meer,
en praatten zachtjes met elkaar. Zij schij
nen bang te zijn, dat zij te hard zullen pra
ten, en dat de Catalanen, die ongetwijfeld
rondsluipen in gindsche oltffbosschen, op
nieuw te voorschijn zullen komen.
De Generale Staf heeft zijn zetel in een
groot huis op de Groote Markt. Voor de
deur staat een mitrailleur opgesteld. In de
schaduw van de muur zitten soldaten met
afgematte gezichten. Wij gaan naar de eer
ste verdieping, waar de officieren juist
klaar zijn met hun ontbijt. Een van hen is
bij de piano gaan zitten, en als wij binnen
komen slaat hij juist de laatste accoorden
aan van een Aragonsche dans. Het is dui
delijk te zien, dat de regeeringstroepen hier
zijn geweest.
Dit prachtige huis lijkt thans meer op een
stoffige graanzolder. De kasten zijn open
gebreken, Ge meubelen kapot geslagen, en
de afgerukte gordijnen liggen op den grond.
Oude schilderijen zijn beklad met opschrif
ten. Men heeft hier een verzameling me
dailles en oude munten gestolen ter waarde
van 300.900 peseta's (60.000 gulden). Dat
brengt de burgeroorlog met zich mee.
Dat is nog niets! zegt een officier; ga
maar eens mee naar de kerk!
De kerk is door de soldaten weer eenigs-
zins in orde gebracht, maar zij hebben de
vier groote, zwarte vlekken in het priester
koor, voor het altaar, niet uatgewischt. Het
zijn bloedvlekken, en de steeenen hebben
zooveel bloed opgenomen, dat de sporen
voor altijd zichtbaar zullen blijven. Hier
heeft men de lijken gevonden van vier jon
ge mannen, leden van de Spaansche Pha
lanx. Hun armen en beenen waren afge
sneden en htm lichamen toonden de sporen
van onnoemelijke martelingen. In de sa
cristie liet men mij kleedingstukken zien
van vrouwen en roode soldaten, die zij uit
de heilige gewaden vervaardigd hadden.
Dit ales vond men na de vlucht van de
„regeeringstroepen".
Naar het oude kasteel I
De kazerne van de Guardia Civil is ge
heel uitgebrand. Op een stuk muur in de
zaal van de garde is nog de wapenspreuk
leesbaar van het keurcorps:
„De Eer moet zijn
De eerste plicht
Van de Guardia Civil".
Kijk! zegt een officier, daar achter
dien heuvel hebben de rooden hun bat
terijen opgesteld. Daar ligt Velillas op drie
kilometer van hier. Van daar uit hebben
zij ons gisteren nog gebombardeerd. Maar
wij hebben geen enkele doode of gewonde,
want de kelders van Sietamo zijn diep.
Overigens mogen ze terugkomen, wij ver
wachten hen. Op alle strategische punten
zijn mitrailleursnesten gebouwd. De laat
ste keer, dat wij het dorp heroverd hebben,
hebben wij hun 176 dooden bezorgd, waar
onder ook een zoon van generaal Slanos.
Maar kom mee naar het kasteel van de
graven van Aranda, die de stichters waren
van de Vrijmetselarij in Spanje. Het kasteel
ligt op een hoogte en beheerscht het dorp
totaal. Het is een vierkant complex ge
bouwen, dat in de 17e eeuw werd opgetrok
ken. De weinig aantrekkelijke nauwe, ge
traliede vensters doen denken aan een ge
vangenis.
Acht leden van de Guardia Civil heb
ben vier dagen lang een wanhopigen strijd
geleverd tegen de roode troepen, die het
dorp hadden ingenomen. Zij hadden niets
te eten, en bijna geen water meer; zij
hadden alleen maar patronen.
Op het einde Van den tweeden dag wil
de de leider zich overgeven. Hij ging de
straat op met een witte vlag, maar werd
door zijn éigen mannen neergeschoten.
Twee dagen later waren de soldaten weer
meester van Sietamo, en zij vonden de
overgebleven leden van de Guardia Civil
nog op het kasteelHet lijk van hun lei
der lag nog op de plaats, waar hij neerge
schoten was.
Op den drempel van het kasteel stond
een mitrailleur naar den vijand gekeerd.
In de vestibule moesten wij over een rij
matrassen heen klauteren. Naast ons hoor
den wij zingen en luid lachen.'De geheele
patrouille zat te eten, en luitenant Soto
speelde op zijn guitaar. Hij is een „oude
koloniaal" van 35 jaar, dié acht keer op
Afrikaansche bodem gewond werd. Hij
heeft -zich voorgenomen om zich niet te
scheren voordat hij te Barcelona een glas
bier gedronken heeft. Terwijl zij mij aan
hun leiders voorstelden, boden de solda
ten mij Jerez-wijn aan. Wij dronken om
beurten uit hetzelfde glas, en spraken de
verwachting uit dat wij elkaar binnen twee
maanden te Barcelona op het terras van
Café Colon zouden terugzien. Gezamen
lijk bezochten wij het kasteel. Wij liepen
door een doolhof van zalen met sombere
gewelven, die aan een rij gevangeniscel
len deden denken. Alle meubelen waren
weggesleept. Oud ijzer lag op de grond, en
de lambrizeering was half van de muur
getrokken. De soldaten die mij omring
den verschillen niet veel van onze solda
ten. Zij zijn wat kleiner, misschien wat
magerder en wat donkerder van kleur. Zij
zijn allemaal blij en maken gaarne een
praatje. Iedereen vertelt zijn wedervaren
tegen de communisten.
Wij zijn allemaal getrouw, meneer,
allemaal, en onze vrouwen en kinderen
zijn in de dorpen. Maar Spanje gaat bij ons
boven alles!
Dit klinkt misschien wat hoogdravend,
maar toch.
Het vertrek naar het front.
Nog dikwijls denk ik aan het vertrek
van de soldaten op een klein stationnetje
in de omgeving van Huelva, dat ik giste
ren meemaakte.
De trein reed het station binnen. Op het
perron stonden een dertigtal jonge solda
ten, die het bevel hadden gekregen, naar
Saragossa te gaan. Het waren boerenjon
gens van 18 tot 20 jaar. Hun familieleden
omringden hen, trokken aan hun kleeren,
en smeekten hen, om toch maar te blij
ven. Ik zag er oude moedertjes met het
typische zwarte kalotje van de boerinnen
in Aragon, zusters, verloofden, jonge vrou
wen, die hun eerstgeborene droegen. Zij
schaamden zich niet voor hun tranen, en
snikten onophoudelijk.
De soldaten zelf hielden zich goed, en
wilden niet huilen. Toen zij in de trein wa
ren gestapt, wuifden zij nog een laatste
vaarwel vanuit de raampjes. Zij omhelsden
hun vrouwen en riepen allen tegelijk:
Leve Spanje!
De trein reed het kleine station uit. Zwij
gend keken zij naar hun dorp en naar de
bergen, die in het licht van den morgen
verdwenen.
Toen zij niets meer zagen, wat aan hun
jeugd herinnerde, keerde een van hen zich
tot zijn kameraden en riep luid:
Hé daar! Zeggen jullie toch eens wat,
andersvoel ik, dat ik bedroefd wordt.
Toen begonnen zij allen „iets te zeggen",
en zongen. Het was een lied van hun eigen
streek, een lied van bitter heimwee, vol
liefde en hartstocht. Maar zij waren in de
trein de eenigen, die zongen, want iedereen
weende.
Communistische gruwelen.
Ik krijg geen tijd, om rustig na te denken.
Weet u, dat er hier vrijwilligers zijn
van 17 jaar? zegt een soldaat.
Bij de Spaansche Phalanx?
Onder andere ja. Die kleine kerels heb
ben ook al een ideaal. Zij vechten goed.
Maar de rooden zijn echte duivels!
Een soldaat komt naar voren en vertelt:
Ik had een kameraad, die in handen
viel van de rooden. Zij hebben hem be
sproeid met benzine, en daarna met een lu-
ficer...
Een ander:
Mijn vader was lid van de Guardia Ci
vil. Omdat hij geen communist was, heb
ben zij hem gruwelijk verminkt.
En ik, ik had hier een klein zusje, te
Sietamo.
Zij buigen het hoofd, hun gelaat staat
strak, hun oogen staren in de verte. Nie
mand spreekt nog. Iedereen heeft een of
meerdere dierbaren, die hij wil wreken.
Ter afleiding zegt een officier me:
Je moet niet denken, dat de Catalanen
wilder of wreeder zijn dan de anderen.
Maar om een leger te vormen, heeft Com-
panys alle gevangenissen opengezet. Het
uitschot van de bevolking, dat hij niet te
Barcelona wilde hebben, heeft hij op ons
afgezonden. Onder de gesneuvelde vijan
den hebben wij Chineezen gevonden, Ne
gers, Russen en Franschen,
Wij zullen Spanje redden! voegt hij er
aan toe.
En met zijn kepi slaat hij tegen zijn knie,
en zegt: Overal waar wij komen, wordt
de orde hersteld, en worden de vrouwen
weer geëerbiedigd.
Geslaagd. De heer G. Boes heeft be
haald het diploma met aanteekening van
den Alg. Ned. Politiebond.
LIS SE.
MOTOR OVER DEN KOP GESLAGEN.
Een ernstig gewonde.
Op den rijksstraatweg binnen deze ge
meente, ter hoogte van het café-restaurant
„de Nachtegaal" geraakte gisterenavond
de motorrijder W. afkomstig uit 's-Gra-
venhage met zijn motorrijwiel, waarop
nog een duorijder zat, van den rijweg af
en kwam in de onbestrate tramrails te
recht met het gevolg, dat de motor over
den kop vloog. W. werd gewond en be
kwam ernstige inwendige kneuzingen,
terwijl de duorijder genaamd P. eveneens
afkomstig uit 's-Gravenhage, wonder bo
ven wonder geen letsel bekwam. Nadat
W. door dokter F. G. H. Haase, dife de eer
ste geneeskundige hulp verleende, was
verbonden, werd hij op diens advies ver
voerd per ziekenauto van den heer P. F.
Scheepmaker, naar het gemeentelijk zie
kenhuis te 's-Gravenhage, om daar ter
plaatse verder te worden verpleegd en
onderzocht.
De politie, die terstond aanwezig was
maakte proces-verbaal op en regelde het
verkeer.
DOOR FIETSER AANGEREDEN.
Op ongeveer hetzelfde tijdstip als bo
venstaand ernstig ongeval, stak de voet
ganger R. uit Lisse, de Kanaalstraat ter
hoogte van het pand van den heer Zwet
sloot over. Toen h(j halverwege de Kanaal
straat was gekomen werd hij aangereden
door den wielrijder van A., die vermoe
delijk met groote snelheid heeft gereden,
waardoor hij R. waarschijnlijk niet heeft
opgemerkt, zoodat R. kwam te vallen en
een verwonding boven zijn rechteroog en
rechter onderarm opliep. Dokter de Graaf
verleende eerste geneeskundige hulp,
waarna R. werd vervoerd naar zijn wo
ning. De wielrijder bekwam enkele schaaf
wonden. De politie maakte ook hiervan
procesverbaal op.
Gemeenteraadslid. Door den voorzit
ter van het Centraal stembureau ter ver
kiezing van leden van den Gemeenteraad
is bij zijn besluit van 1 September 1936,
tot lid van den Gemeenteraad benoemd
den heer J. Berbee te Lisse, zulks ter
voorziening in de vacature van den heer
J. Pijnacker.
Personalia. Voor het diploma cou
peuse zijn geslaagd onze plaatsgenooten
Juul Verdoorn en Mien van Zonneveld,
leerlingen van de Modevakschool „St.
Agatha" alhier.
Te 's-Gravenhage slaagden voor het di
ploma coupeuse de leerlingen van de R.
K. Naaischool der H.H. Engelbewaarders
parochie Bep van Reisen en Cornelia Ro-
mijn.
WARMOND.
Oranjefeesten.
Verandering van spijsdit kan men
vooral van Warmond getuigen, want nau
welijks is de kermisvreugde achter den
rug, of wederom klinken de lustige tonen
der muziek en wapperen een menigte van
vlaggen, hetgeen beteekent, dat heden de
viering van den verjaardag van Hare Ma
jesteit bijzonder feestelijk herdacht werd.
Tegen half negen was het plein voor
hotel „de Stad Rome" omgeschapen als
het ware in een stadion. Honderden per
sonen, zoowel van binnen als buiten de
gemeente, waren samengestroomd. De
vreugde steeg ten top, toen de beide mu
ziekkorpsen in 't zicht kwamen, en een
plaats in de- gemeentelijke muziektent in
namen .Begonnen werd met het Wilhelmus,
waarna nog eenige vaderlandsche liederen
en marschen ten gehoore werden gebracht,
waarbij er aardig gedanst werd. De vreug
de kende geen grenzen, toen de z.g. toon-
aangevers met de lampionnen verschenen.
In een oogenblik tijds was de geheele baan
versierd met Oranje-ballons enz. Begeleid
door de beide muziekvereenigingen trok
de versierde stoet door het dorp, hetgeen
een aardige aanblik gaf. Nadat men het ge
heele dorp had doorgetrokken, kwam men
bijeen voor het hotel „de Stad Rome", waar
het voltallig bestuur der Oranjevereeniging
zitting had. Namens de beide muziekver-
Hilversum n, 301 M.
8.00—9.15 KRO, 10.00 NCRV, 11.00 KRO.,
2.00 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gram.pl.
10.15 Morgendienst.
10.45 Gram.pl.
11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 Gram.pl.
12.30 KRO-orkest en Gram.pl.
2.00 Handwerkcursus.
3.00 Orgelspel.
4.00 Bijbellezing.
5.00 Cursus v. d. jeugd.
5.30 Gram.pl.
6.00 Pianomuziek a quatre mains.
6.45 CNV-praatje.
7.00 Ned.. Chr. Persbureau.
7.15 Causerie over Engelsche kunst.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 NCRV-orkest en solist.
8.50 Biologische causerie.
9.20 Vervolg concert.
10.3011.30 Gram.pl. Schriftlezing.
Hilversum I, 1875 M.
AVRO-uitzending.
8.00 Gram.pl.
9.00 Ensemble Jenny Kroon.
10.00 Morgenwijding. Gram.pl.
10.30 Ensemble Jenny Kroon.
11.00 Omroeporkest.
11.45 Gram.pl.
12.00 Omroeporkest.
12.30 Gram.pl.
I.00 Kovacs Lajos' orkest.
2.15 Gram.pl.
3.15 Gem. Dubbelkwartet „J. S. Bach" en
orgel.
4.00 Voor zieken.
4.30 Gram.pl.
4.45 Voor de kinderen.
5.30 De Palladians.
6.30 Sportpraatje.
7.00 Viool en piano.
7.30 Dansmuziek.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.10 Omroeporkest en soliste.
9.10 Radiotooneel.
9.45 Omroeporkest en solist.
10.30 Gram.pl.
II.00 Berichten ANP.
11.1012.00 Dansmuziek.
Droitwich, 1500 M.
11.25 Orgelspel.
12.20 Trocadero-Cinema-orkest.
I.35 Russeel Smythe en zijn orkest.
3.20 Het Carlton-Hotel-orkest.
5.05 Het „Harp-Trio".
5.35 Dansmuziek.
6.50 Orgelspel.
7.20 BBC-Variëté-orkest en solist."
7.35 BBC-orkest.
8.20 Piano-recital.
9.00 Variëté-programma.
10.30 Kerkdienst.
10.50 Celebrity-trio.
II.3512.20 Dansmuziek.
eendgingen nam de heer J. Bergman het
woord om de leden der Oranje-commissie
als volgt toe te spreken:
Het doel waartoe wij hier saam gekomen
zijn is om u onzen dank te brengen op de
eerste plaats, voor het organiseeren van de
afgeloopen Oranjefeesten. Ik, die ook zit
ting in deze commissie heb, weet welke
moeite en zorg het organiseeren van zulk
een feest kost. Wij zijn er van overtuigd,
dat gij deze moeite met liefde gedaan hebt,
en vandaar dan ook, dat wij u wilden hul
digen. Een tweede reden is voorzeker, dat
wij heden herdenken den 56sten verjaardag
van Hare Majesteit onze Koningin, en ook
dit willen wij niet onopgemerkt laten voor
bijgaan. Vervolgens .bracht spreker dank
aan de Warmondsche Politie voor hun
goede zorgen en met den wensch, dat het
aan het bestuur der Oranjevereeniging ge
geven moge zijn nog tal van jaren een der
gelijk feest te organiseeren, besloot spre
ker zijn rede.
Vervolgens nam de voorzitter der Oran
jevereeniging, de heer H. L. van Delft, het
woord, die op de eerste plaats dank bracht
aan de beide muziekvereenigingen. Het is
voorzeker een mooie gedachte van u, om
een dergelijk feest hedenavond te organi
seeren. Hieruit blijkt voorzeker de liefde
voor ons Oranjehuis, en dat wij hiervoor
liefde kunnen gevoelen, blijkt maar al te
duidelijk, wanneer wij om ons heen zien
en aanschouwen hoe het gaat in die lan
den, waar leiding ontbreekt. Spreker be-
Radio-Paris, 1648 M.
9.50 Orgelconcert.
11.20 Omroeporkest.
5.20 Hoorspel.
9.05 Nat. orkest en solist.
11.0512.35 Dansmuziek en populair con
cert.
Keu' en, 456 M.
10.20 Volksliederenconcert.
12.20 Orkestconcert.
I.35 Omroeporkest.
3.05 Kamermuziek.
4.20 Sted. Orkest Gelsenkirchen.
6.20 Gevar. concert.
8.30 Omroepkleinorkest.
9.20 Radio-tooneel.
10.40 Omroepkoor, solisten en voordracht.
II.2012.20 Dansmuziek.
Brussel, 322 en 484 M.
322 M.: 12.20 Gram.pl.
12.50 Dansmuziek.
1.30 Omroeporkest.
1.502.20 Gram.pl.
5.20 Salon-orkest.
6.50 Gram.pl.
7.20 Accordeonmuziek en gram.pl.
8.20 Klein-orkest en hoorspel.
10.30 Reportage.
10.50—11.20 Gram.pl.
484 M.: 12.20 Gram.pl.
12.50 Omroeporkest.
I.302.20 Gram.pl.
5.20 Dito.
6.35 Salon-orkest.
7.35 Gram.pl.
8.20 Omroeporkest.
10.3011.20 Gram.pl. en reportage
Deutschlandsender, 1571 M.
8.30 Blaasconcert.
9.20 Radio-tooneel.
10.50 Pianorecital.
II.2012.20 Dansmuziek.
Gemeentelijk Radio-Distributiebedrijf.
3e Programma.
8.00 Keulen.W
8.45 Diversen.
10.05 Keulen.
11.20 Parijs R.
13.05 Brussel (VI.).
14.20 Keulen.
15.40 Droitwich.
16.20 Keulen.
17.50 Brussel (VI.).
19.05 Keulen.
20.05 Beromunster.
20.20 Droitwich.
21.00 Rome of div.
4e Programma.
8.00 Brussel (VI.).
9.20 Parijs R.
10.35 Droitwich.
11.05 Londen Reg.
11.25 Droitwich.
15.20 Londen Reg.
17.35 Droitwich.
18.20 Diversen.
18.50 Droitwich.
20.20 Londen Reg.
sloot met den wensch, dat het Hare Maje
steit gegeven moge zijn nog tal van jaren
de teugels van het bewind in handen te
houden, en wanneer eenmaal het schei
dingsuur daar zal zijn, het haar Koninklijke
dochter, onze geëerde Prinses Juliana, ge
geven zou worden met dezelfde krachti
ge hand de teugels van het bestuur in
handen te hebben en dezelfde spontaniteit
zou ondervinden als onze geëerbiedig
de Koningin thans mag ondervinden. Met
een driewerf hoera voor H. M. en de bei
de muziekvereenigingen werd deze plech
tigheid gesloten. De harmonie trok huis
waarts, doch Warmondsoh fanfare zorgde,
dat de stemming er in bleef, want nam we
derom plaats in de gemeentelijke muziek
tent om nog eenige marschen ten gehoore
te brengen.
ZlLK,
Auto in beslag genomen. Door de ge
meentepolitie alhier werd een vrachtauto
in beslag genomen, in verband dat de stuur
inrichting niet deugde. Zulke vehikels be-
hooren niet op een weg voor snelverkeer
thuis.
Zijn rijbewijs veranderd. Bij het hou-
ren van controle voor rijbewijs ontdekte
de politie bij een Leidenaar, dat hij
den datum van verval van het bewijs had
veranderd, zoodat tegen den listigen Lei
denaar proces-verbaal werd opgemaakt.
TOONTJE VAN TEUTEN, DE MILLIONAIR.
198. De meneer keek om en zag Toontje staan tegen wien
hij opeens begon uit te varen. Toontje stapte van het
kruintje af en de boom zwiepte terug waarbij de woedende
meneer een ferme tik kreeg.
197. Toontje wandelde verder en daar zag hij een meneer
staan die een vreeselijk misbaar maakte. Vlak achter hem
stond een klein boompje. Toontje trok de kruin van het
boompje naar beneden en ging er op staan.
