RECLAMEWEEK - EENHEIDSPRIJZEN
VROOM EN DREESMANN LEIDEN
OM DE MACHT IN SPANJE
De strijd in het Noorden
BUITENLAND
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
De nationalisten voor de
poorten van Toledo
SUCCESSEN VOOR DE
NATIONALISTEN.
Voor de poorten van Toledo.
Radio-Coruna heeft medegedeeld, dat de
colonne onder kolonel Yague thans voor
de poorten van Toledo staat.
De nationalisten hebben Fuente en Ar-
zobispo en Talavera del Tajo ingenomen.
Het hoofdkwartier der nationalisten
heeft gisteravond laat medegedeeld, dat
de nationale troepen in Asturië bezit ge
nomen hebben van het plaatsje Espuna.
In de omgeving van Saragossa zijn de
Volksfronters nabij Atienza teruggedron
gen. Aan het Guipuzcos-front hebben de
nationalisten de hoogten veroverd, die de
omgeving van Lasarte beheerschen.
OPSTANDELINGEN TUSSCHEN
VICIEN EN HUESCA VERSLAGEN.
200 man overgeloopen naar regeeringszijde
Van het front in Aragon wordt gemeld,
dat een belangrijke colonne opstandelin
gen tusschen Vicien en Huesca is versla
gen.
De aanvoerders werden gevangen geno
men, terwijl 200 manschappen naar de
zijde der regeeringstroepen zouden zijn
overgeloopen. De regeeringstroepen heb
ben voorts een grooten buit gemaakt. 120
opstandelingen zijn gesneuveld.
Deze overwinning is voor regeerings
zijde bevochten door de uit Barcelona af
komstige colonne Ascaso.
DE STRIJD AAN HET NOORDELIJK
FRONT.
De speciale correspondent van het Duit-
sche Nieuwsbureau meldt o.m.:
De activiteit der luchtstrijdkrachten der
opstandelingen was Zondagmorgen zeer
levendig. Om 8 uur gistermorgen bestook
te een insurgententoestel de stad Irun met
bommen, die alle tot ontploffing kwamen
en belangrijke schade aanrichtten.
Het zware geschut der regeeringsartil-
lerie bij Fuenta Arrabia heeft zich echter
sedert het middaguur niet meer doen hoo-
ren.
Een der bijzondere verslaggevers van
Havas deelt mede, sedert half elf Zondag
avond af getuige te zijn geweest van den
droeven uittocht der vrouwen en kinderen
uit Irun. Er waren door de vliegtuigen
der opstandelingen boven de stad pam
fletten uitgeworpen, waarin de militai
ren autoriteiten er voor werden gewaar
schuwd, dat Irun op 31 Augustus door het
gezamenlijk bombardement van de artille
rie, vliegtuigen en oorlogsbodems der op
standelingen in de asch zou worden ge
legd.
De burgemeester van Irun ontving nog
de waarschuwing, dat de bedreiging niet
ijdel zou zijn en dat hij maatregelen
moest nemen. In de loop van den avond
werd de bevolking dan ook uitgenoodigd
de stad te verlaten en naar Frankrijk uit
te wijken.
Hartverscheurende tooneelen deden zich
voor: ouden van dagen werden op stoelen
weggedragen, vrouwen hebben haar kin
dertjes in doéken gewikkeld en stijf tegen
zich aangedrukt. Alle mannen, die de wa
pens kunnen dragen, zullen in Spanje ach
terblijven. Duizend vrouwen en kinderen
hebben Irun verlaten. De vluchtelingen
worden overgebracht naar St. Jean de
Luz en Bayonne. Er worden nog 2000
vluchtelingen verwacht. De prefect van
het departement Basses Pyrenees leidt
den ordedienst.
DE GEVECHTEN BIJ SAN SEBASTIAN.
Zondagochtend zijn de opstandelingen
er in geslaagd aan het front voor San Se
bastian na een verwoed gevecht, dat
eenige uren heeft geduurd, de Urza te be
zetten. Van hier uit kan hun artillerie een
der vliegvelden der regeering bestrijken.
Bij Irun is de activiteit der artillerie
Zondag hernieuwd. De opstandelingen
hebben nieuw geschut ontvangen.
DE TOESTAND TE TOLEDO.
Wanhopige toestand van het Alcazar.
De correspondent van Havas heeft Za
terdag een bezoek gebracht aan de pro
vincie Toledo, waar alles volstrekt rustig
was. In de eerste middaguren bracht hij
een bezoek aan de stad Toledo, waar hij
zich rekenschap kon geven van de uitwer
king van het kanonvuur der legale troe
pen, dat de voornaamste gevel van het
Alcazar, waar nog steeds rebellen ver
schanst zitten, vernield heeft. Laat in den
avond ontmoette hij den gouverneur der
provincie José Vega, die hem verklaarde,
dat de rebellen gebrek hadden aan le
vensmiddelen, daar zij niet voldoende leef
tocht hebben kunnen krijgen van hun
vliegtuigen, aangezien veel neergeworpen
pakken voedingsmiddelen buiten het Al
cazar zijn neergekomen. De gouverneur
voegde hieraan toe, dat zich 1300 perso
nen in het Alcazar bevinden, onder wie
300 vrouwen en kinderen, die in de kel
ders verblijven. Het is mogelijk, dat een
aantal hunner verstikt is onder de puinen,
die voortdurend neervallen tengevolge
van de bombardementen. Voorts verklaar
de de gouverneur, dat het mogelijk zou
zijn in enkele uren het Alcazar te verove
ren, dat met 300 K.G. ontplofbare stoffen
is ondermijnd, maar men tracht overgave
te verkrijgen om te vermijden slachtof
fers te maken, te meer daar verscheidene
personen met geweld in het Alcazar wor
den vastgehouden. Bovendien doen zich in
het Morenpaleis dagelijks gevechten tus
schen de belegerde opstandelingen voor,
aangezien zich onder hen een zeker ge
deelte bevindt, dat zich zou willen over
geven. De gouverneur veronderstelt ove
rigens, dat de bovenste verdieping van het
Alcazar vernield is, want, zoo zeide hij,
de opstandelingen schieten steeds minder
van de hooge transen. In de eerste uren
van den nacht kon men duidelijk de ont
ploffingen hooren binnen het paleis. De
explosies waren afkomstig van mijnen,
die de legalen tot ontploffing brachten.
De toestand der belegerden is op tragische
wijze wanhopig, vervolgde de gouverneur,
en de regeeringstroepen laten hun met
luidsprekers weten, dat ieder oogenblik
verwacht kan worden, dat zij het geheele
gebouw in de lucht laten vliegen, maar
dat zij nog geduld oefenen om te voorko
men, dat andere artistieke gebouwen der
stad worden beschadigd. De gouverneur
voegde hier echter aan toe, dat de regee
ringstroepen thans vastbesloten zijn een
einde te maken aan deze opstandshaard.
Zooals reeds gemeld, staan de nationa
listen thans evenwel voor de poorten van
Toledo, zoodat er alle kans is, dat zij hun
bedreigde kameraden in het Alcazar zul
len ontzetten.
OYER ENKELE DAGEN TE MADRID?
Na een bijzonder snellen opmarsch in de
richting van de hoofdstad, zijn de colonnes
van kolonel Casteljon Zaterdagmorgen om
9 uur het historische dorp Oropesa bij Ta
lavera de la Reina op 100 K.M. van Madrid
binnengerukt.
Generaal de Llano, die dit bericht mede-,
deelde aan den specialen vertegenwoordi
ger van Havas, verklaarde: „Over enkele
dagen zullen wij te Madrid zijn, ondanks
de leugens der Marxisten". Tijdens het ge
vecht leden de regeeringstroepen een ver
lies van ruim 200 do oden, waaronder tal
rijke officieren.
Het bericht van de overwinning, dat laat
in Sevilla bekend werd, ontlokte een groote
geestdrift aldaar, omdat hiermede de weg
naar de hoofdstad is geopend.
Vrijdag en Zaterdag zijn vier luchtbom
bardementen op Madrid gedaan door de
opstandelingen. Deze aanvallen hebben
blijkbaar ten doel de burgerbevolking
schrik aan te jagen. Dit doel is bereikt,
want de bevolking is zeer bevreesd. Bij
twee van deze aanvallen zijn een doode
en 15 gewonden gevallen.
REGEERINGSKRUISER ZWAAR
BESCHADIGD.
Officieel wordt uit Gibraltar gemeldt, dal
de regeeringskruiser „Miguel Cervantes''
door het bombardement van de nationalis
tische luchtmacht en door een nationalisti-
schen onderzeeboot in de Straat van Gibral
tar zware schade heeft bekomen.
OPLEIDINGSVAARTUIG OVERGEGAAN
NAAR DE REBELLEN.
Een te Burgos ontvangen telegram van
de divisie Galicië meldt, dat het marine
opleidingsschip „Galate" met alle cadetten
en de geheele bemanning de zijde van de
nationalisten heeft gekozen. De „Galate" is
de haven van El Ferpol binnen geloopen.
BISSCHOP VAN SEGOVIA VERMOORD.
Te Burgos heeft een uit Madrid komend
geestelijke verteld, dat de bisschop van Se
govia, door Catalaansche anarchisten zou
zijn vermoord. De bisschop van Tortosa
wordt met verscheidene andere personen
gevangen gehouden aan boord van een
schip, dat in de haven van Tarragona voor
anker ligt.
De opstandelingen zender van la Corona
verspreidt het bericht, dat in Duenca tal
rijke priesters en seminaristen door de
loyale troepen zouden zijn terechtgesteld.
HOE DE BURGEROORLOG
„MENSCHELIJKER" TE MAKEN.
Een conferentie van ambassadeurs te
Hendaye.
In Britsche officieele kringen wordt ge
meld, dat te Hendaye een bijeenkomst is
gehouden van ambassadeurs van verschil
lende mogendheden, op initiatief van den
gezant van Argentinië, ter bestudeering van
de kwestie, hoe den burgerstrijd in Spanje
„menschelijker" kan worden gemaakt.
De ambassadeurs wisselden instructies
uit, welke zij van hun regeeringen hadden
ontvangen.
Het bleek, dat alle tot dusver ontvangen
instructies ten gunste van een dergelijke
interventie waren. Wanneer alle vertegen
woordigers der mogendheden in bezit zijn
van de nota's hunner regeeringen, zal men
zich kunnen wenden tot de Spaansche re
geering en tot de leiders der rebellen. Wel
ke handelwijze gevolgd zal worden, is nog
niet bekend.
Het eerste doel zal zijn, een uitwisseling
van gevangenen te bereiken.
OOK RUSLAND VERBIEDT WAPEN-
UITVOER NAAR SPANJE.
Als gevolg van de nota's gewisseld tus
schen de regeeringen van de Sovjet Unie
en van Frankrijk, over het beginsel der
noaiinterventie in Spanje, heeft het Volks
commissariaat voor den buitenlandschen
handel een besluit gepubliceerd, waarbij
vanaf 28 Augustus de uitvoer en doorvoer
van alle soorten wapenen, munitie, oorlogs
materiaal, gemonteerde en gedemonteerde
vliegtuigen alsmede oorlogsschepen, naar
Spanje, de Spaansche bezittingen en
Spaansch Marokko wordt verboden.
BELGIE.
HERDENKING VAN WIJLEN KONINGIN
ASTRID.
PLECHTIGHEDEN TE BRUSSEL.
Te Brussel en in geheel België hebben
talrijke herdenkingsplechtigheden voor wij
len koningin Astrid plaats gehad. Het was
Zaterdag juist een jaar geleden, dat konin
gin Astrid door een auto-ongeluk bij Küss-
nacht in Zwitserland om het leven kwam.
In de koninklijke grafkelder van de kerk
te Laeken werd in tegenwoordigheid van
den koning en zijn kinderen officieel eer
betoon gebracht door de leden der regee
ring, het diplomatieke corps en de burger
lijke en militaire autoriteiten.
Op de plek van het droevige ongeluk.
Op de plek van het ongeluk zelf is on
langs een kapel gebouwd en aldaar is Za
terdagmorgen een herdenkingsdienst ge
houden in aanwezigheid van een aanzien
lijke menigte, onder wie zich bevonden de
consuls van België en Zwitserland, en een
groot aantal Belgen, o.a. een groote dele
gatie van de Belgische „Croix de Feu".
DUITSCHLAND.
DE TOESTAND IN DANTZIG.
Geleidelijk afschaffing constitutioneele
waarborgen.
De senaat van Dantzig gaat vastberaden
naar de geleidelijke afschaffing der consti
tutioneele waarborgen. Na de onderdruk
king der oppositie-pers en de preventieve
arrestatie van verscheidene leiders der op
positie, is Zaterdag een senaatsdecreet ver
schenen, dat den status der ambtenaren
van Dantzig wijzigt en voor hen de vrij
heid van gedachte en vereeniging aan ban
den legt. De ambtenaren zijn krachtens dit
decreet onderwerping en gehoorzaamheid
verschuldigd aan den senaat der Vrije
Stad. Alle ambtenaren, die zich hieraan niet
storen, kunnen zonder schadevergoeding
uit den dienst worden gezet. De ambtena
ren kunnen met een opzeggingstermijn van
een maand worden ontslagen.
ITALIË.
GEEN ONTMOETING MUSSOLINI-
HITLER.
Bevoegde kringen te Rome verklaren, dat
geen enkele stap of bespreking de geruch
ten wettigt, die in het buitenland de ronde
doen over een ontmoeting tusschen Mus
solini en Hitier. Het ministerie van pers
en propaganda bevestigt, dat geen enkel
plan inzake een dergelijke ontmoeting is
overwogen.
ITALIË KAN BINNEN ENKELE UREN
ACHT MILLIOEN MAN
MOBILISEEREN.
Mussolini heeft gisteravond te Avellino
een groote redevoering uitgesproken ten
overstaan van de soldaten, die aan de groo
te manoeuvres deelnemen en in tegenwoor
digheid van hooge autoriteiten, zoomede in
bijzijn van de leden der buitenlandsche mi
litaire missies.
Mussolini verheerlijkte de strijdmacht
van Italië en verklaarde, dat deze zoowel
diende als behoeder van den vrede van
Italië als van den wereldvrede. Hij zeide
met name: „Ik noodig de Italianen uit mijn
afdoende verklaring absoluut volgens den
letter te nemen: Het is niet ondanks den
oorlog in Afrika, maar als gevolg van den
oorlog van Afrika, dat alle militaire krach
ten van Italië doeltreffender zijn dan vóór
dezen oorlog. Wij kunnen steeds binnen
enkele uren en op een enkel bevel 8 mil-
lioen man mobiliseeren".
Mussolini voegde hieraan toe: „Wij ho
pen voor zoo lang mogelijk op vrede met
allen en wij zijn bereid onze dagelijksche
en volledige bijdrage en medewerking te
verleen en voor het werk van den vrede der
volken".
ENGELAND.
LABOUR DREIGT DE KRONING TE
SABOTEEREN.
Zaterdag is te Cardiff een vergadering
gehouden van labour en vakvereenigingen.
Verscheidene sprekers dreigden de kro
ningsfeesten het volgend jaar te boycotten,
indien de nieuwe regeling van de werkloo-
zensteun niet is gewijzigd. Sommigen ver
klaarden zelfs, dat de werkloozen deze
feesten niet alleen passief, moesten sabo-
teeren, doch demonstraties moesten orga-
niseeren bij deze gelegenheid.
NOORWEGEN.
TROTZKY'S VERBLIJF IN NOORWEGEN
De onwelkome gast.
De Sovjet-regeering heeft de Noorsche
regeering ervan in kennis gesteld, dat zij
het aanhoudende verblijf van Trotzky in
Noorwegen schadelijk achtte voor de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
de Sovjet Unie en Noorwegen.
Van haar kant heeft de Noorsche regee
ring bij monde van den minister van justi
tie verklaard, dat, indien Trotzky een visum
kan verkrijgen voor een ander land, waar
door hij in staat wordt gesteld Noorwegen
te verlaten, haar dit zeer aangenaam zou
zijn.
Het „Dagbladet" deelt mede, dat tijdens
de zitting van den ministerraad, waarin
werd gesproken over het lot van Trotzky,
minister-president Nygaardsvold heeft ge
zegd: „Wel, als hij onze voorwaarden niet
wil onderteekenen, dan zullen we voor hem
een „Noorsch Siberië" moeten zoeken".
Trotzky onderteekende de voorwaarden,
welke de Noorsche regeering hem stelde
voor zijn langer verblijf in Noorwegen,
niet en thans is hij inderdaad een gevan
gene in zijn eigen huis bij Hoenefoss, waar
hij streng wordt bewaakt door een sterke
politiemacht. Bezoekers worden niet toe
gelaten en op telefonische oproepen wordt
niets geantwoord, terwijl zijn post onder
censuur staat.
De autoriteiten hebben nog geen beslis
sing genomen inzake den toekomstigen ver
blijfplaats van Trotzky in Noorwegen.
Men verwacht, dat heden, Maandag, een
beslissing zal worden genomen en dat
Trotzky ongewenscht vreemdeling zal wor
den geacht, die toch in Noorwegen moet
blijven.
ROEMENIE.
MINISTER-CRISIS.
Titulescu uit de regeering gewipt.
Zaterdag heeft in Roemenië een minis
ter-crisis plaats gehad, waarvan het ge
volg is geweest, dat de békende Roemeen
se he minister van buitenlandsche zaken,
Titulescu uit de regeering is gewipt.
Zaterdag ontving de koning den premier
Tatarescu, die hem het ontslag van het ka
binet aanbood, hetgeen werd aanvaard.
Tegelijkertijd werd Tatarescu met een
nieuwe kabinetsformatie belast, waarvan
hij gebruik maakte door Titulescu als mi
nister van buitenlandsche zaken te vervan
gen door Antonesco, die in het vorige ka
binet minister van financiën was.
Het verdwijnen van Titulescu uit het mi
nisterie van buitenlandsche zaken wordt
streng beoordeeld. Vooral door de natio
nale boerenoppositie.
De „Dimineata" schrijft o.a.: „Titulescu
vormde een symbool voor de samenwerking
met Frankrijk en de Kleine Entente. Zijn
vertrek zal aanleiding geven tot alle mo
gelijke interpretaties".
Ook het nationalistische dagblad „Uni-
versul" keurt de uitsluiting van Titulescu
af en vraagt welke oneenigheid zich wel
heeft kunnen voordoen tusschen Titulescu
en den eersten minister. „Welk ernstig feit
heeft zich voorgedaan, dat de regeering dc
moreele mogelijkheid zou kunnengeven,
voor het land de vorming van een nieuw
kabinet zonder Titulescu te rechtvaardi
gen?", zoo vraagt verder hetzelfde blad.
De regeering heeft de plicht dit raadsel te
verklaren. Onze bondgenooten vooral zul
len vragen, om welke redenen men Titu
lescu op zij heeft geschoven in een zoo op
gewonden periode en aan den vooravond
van de conferentie der Kleine Entente, wel
ker program de bestudeering behelst van
zeer ernstige problemen ten opzichte van
den vrede en de politiek van Roemenië.
RUSLAND
VOORTDUREND NOG ARRESTATIES.
De arrestaties van Ambtenaren te Mos
kou en in de provincie duren voort. Het
betreft ambtenaren, van wie men weet,
dat zij Trotzkyistische neigingen hebben.
In Moskou duurt de zuivering in intellec-
tueele kringen voort. De arrestaties tref
fen echter geen personen van het eerste
plan. Het is niet mogelijk het aantal arres
taties te schatten.
Volgens een bericht van de „People"
zou de arrestatie van de weduwe van Le
nin spoedig te verwachten zijn.
ONLUSTEN IN DE OEKRAÏNE?
In sommige deelen vaji de Oekraine
wordt een toenemende openlijke agitatie
onder de landbouwbevolking geconsta
teerd. De troepen zouden buitengewoon
strenge orders hebben gekregen. Uit Ria-
zan, een stad op 250 kilometer van Moskou
wordt vernomen, dat soldaten, die uitge
zonden waren om veenbranden te blus-
schen, gehoorzaamheid geweigerd hebben.
De branden hadden aanzienlijke schade
aangericht en veel slachtoffers gemaakt.
Het Russisch telegraaf agentschap deelt
echter mede, dat de berichten in de bui
tenlandsche pers over onlusten in de Oe
kraine tusschen de bevolking en het roode
leger geheel verzonnen zijn.
PALESTINA.
DE ALGEMEENE STAKING DER
ARABIEREN.
Hoewel de Arabische staking in Pales
tina nog onverminderd voortduurt, heeft
het opperste Arabische stakingscomité
besloten zich accoord te verklaren met de
bemiddelingsactie van den Irakeeschen
minister van buitenlandsche zaken.
Het hooge comité heeft ie Arabische be
volking aangespoord de algemeene staking
voort te zetten.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
ONTPLOFFING IN EEN WASSCHERIJ.
In een wasscherij te Halwille nabij Zü-
rich is een ketel ontploft, waardoor een
meisje van 20 jaar en een dochtertje van
den eigenaar van vijf jaar werden gedood.
Twee andere jonge meisjes werden ge
kwetst.
GEHEIMZINNIGE VERGIFTIGING IN
EEN ZIEKENHUIS.
In de af geloopen dagen hebben zich in
een ziekenhuis te Stockholm geheimzinni
ge vergiftigingsverschijnselen voorgedaan
bij lichte zieken.
Twee van hen zijn reeds overleden, een
derde is stervende.
Het schijnt, .dat injecties met zilvemi-
traat zijn gegeven in plaats van met co
caine. De politie stelt een onderzoek in.
WEENSCH POLITIE-AGENT DOOR
COMMUNIST NEERGESTOKEN.
In den nacht van Zaterdag op Zondag be
trapte een agent te Ween en een communist
er op, aan een telefoondraad een lint met
het opschrift: „Leve de communistische
partij van Oostenrijk" te willen ophangen.
De agent trachtte den man te arresteeren,
doch deze stak hem met een mes neer. Toe
geschoten politiemannnen slaagden er in
den dader in arrest te stellen. De agent is
levensgevaarlijk gewond.
14 FINNEN STERVEND IN RUSLAND
GEVONDEN.
Finsche grenswachten hebben 14 Finnen,
die in Rusland woonden, stervend van hon
ger dicht bij de Finsch-Russische grens ge
vonden. De vluchtelingen verklaarden voor
de Sovjet-politie te vluchten.
OM HET SNELHEIDSRECORD OP DEN
OCEAAN.
De „Queen Mary" is gisteravond om 8
uur 12 (Britsche zomertijd) Bishopsrock ge
passeerd.
Het mailschip van de Cunard Star Line
heeft thans definitief beslag gelegd op het
„blauwe lint" aangezien van het Ambrose-
vuurschip een gemiddelde uursnelheid
werd gemaakt van 30.65 mijl.
Zoowel op de heen- als op de thuisreis
heeft de Engelsche Oceaanreus dus het re
cord van de „Normandie" geslagen.
