DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27 ste Jaargang
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1936
No. 8503
Êeki&cheSoti/tei/nt
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voornitbetalmg:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
BINNENLAND
EEN ERNSTIG WOORD TOT DE
KATHOLIEKEN VAN LIMBURG.
Houdt u verre van de N.S.B. bijeen
komsten!
Door de Katholieke standsorganisaties,
aangesloten bij de Diocesane Commissie
van Samenwerking in het bisdom Roer
mond is de volgende oproep gericht tot de
Katholieken van Limburg.
„Het gaat om uw kostbaarst bezit, om het
ongerept bewaren van het hoogste goed,
uw kinderlijke aanhankelijkheid aan onze
Moeder de H. Kerk.
Ons verweer gaat zeer zeker tegen het
goddelooze communisme van Moskou.
Maar het gaat evenzeer tegen de heiden-
sche levensopvatting en wereldbeschouwing
van het Nationaal-Socialisme, zooals wij
dat in Duitsdhland in werking zien en dat
in ons land een gevaarlijken uitk>oper heeft
in de N.S.B.
Op uw post tegen de wolven in schaaps
vacht, tegen wie onze Bisschop ons in zoo
welsprekende woorden gewaarschuwd
heeft. Schaart u als één man om uw bis
schop, op dit oogeniblik zoo mogelijk nog
dichter dan vroegere nu men het waagt
openlijk tegen hem op te treden eri hem er
van durft beschuldigen blind te zijn voor
het roode gevaar, zich schuldig te maken
aan K erk - absolutisme en gewelddaden te
beramen tegen de N.S.B.
Op uw post, nu men zich niet ontziet in
ons gewest een zoogenaamd en voliksdag te
organiseeren, waarop door den heer Mus-
sert uitgemaakt zal worden, wat het belang
van de Kerk in Nederland en met name
van de Kerk in Limburg vordert; uitge
maakt zal worden waar de scheidingslijn
loopt tusschen godsdienst en politiek, tus-
schen de rechten van de Kerk en de rech
ten van den Staat, tusschen ons geweten en
onze staatkundige overtuiging, tusschen
onze stoffelijke en zedelijke belangen.
Wat zou er in den loop der eeuwen van
het katholicisme in Limburg geworden
zijn, indien de trouw aan de Kerk en de
gehoorzaamheid aan het kerkelijk gezag
bewaard hadden moeten worden door „ka
tholieken", die hun bisschop den rug toe-
keeren en het oor leenen aan lieden als er
op dien zoogenaamden volksdag het hooge
woord zullen voeren.
Wij zeggen het onzen beminden Bisschop
na: Wij mogen en wij zullen niet dulden,
dat ons goede Limburg een bolwerk wordt
van een beweging, die een groot gevaar be-
teekent voor de geestelijke goederen, door
onze vaderen moeizaam verworven en be
waard.
Wij zullen dat erfdeel niet prijs geven en
niet ruilen tegen wélke schijnschoone be
loften ook.
Wij willen geen ontrouw en geen
schande.
Daarom op onzen post, schouder aan
schouder, in gesloten gelederen.
Wij houden ons verre van elke N.S.B.
bijeenkomst.
Wij doen niets, wat ook maar eenigazins
als bewijs van belangstelling uitgelegd zou
kunnen worden.
Wij bedwingen onze nieuwsgierigheid en
wijzen elk N.S.B. geschrift van de hand.
Wij vermanen onze aarzelende broeders.
Wij bidden met onzen Bisschop, om licht
en kracht ter bekeering voor de afgedwaal-
den.
Op 0 September brengen we overeen
komstig den wensch van onzen beminden
Bisschop massaal en ostentatief grootsche
hulde aan Christus onzen Koning.
Waar ook buiten de kerkgebouwen
uiting wordt gegeven aan wat er op dit
oogenblik omgaat in het hart van het katho
lieke volk, wekken wij onze geloofsgenoo-
ten op, om aan deze manifestaties in zoo
.groot mogelijk aantal deel te nemen".
DE NIEUWE GOUVERNEUR-GENERAAL
BEëDIGD.
H. M. de Koningin heeft heden den be
noemden gouverneur-generaal van Neder-
lamdsch Indië, jhr. mr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer ten paleize
het Loo ter beëediging ontvangen.
Na de beëediging werd jhr. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer door H. M. de
Koningin in gehoor ontvangen.
Daarna heeft Hare Majesteit den nieu
wen gouverneur-generaal met mevrouw
Tjarda van Starkenborgh Stachouwer en
hun dochter aan haren disch genoodigd.
SPOORWEG-ONTVANGSTEN.
Over Juli bijna 500.000 gulden minder
dan het vorige jaar.
De geschatte ontvangsten over de maand
Juli van de Nederlandsche Spoorwegen
bedragen f 3.637.900 tegen f 9.133.700
over dezelfde maand van het vorig jaar.
STUDIEDAGEN VAN DEN
NED. R.K. VOLKSBOND TE VOORHOUT
Zaterdagavond zijn te Voorhout de stu
diedagen van den Ned. R.K. Volksbond be
gonnen op Oud-Hageveld. Te circa zes
uur kwamen de deelnemers uit het Haar-
lemsche Diocees in grooten getale bijeen.
Broeder-Overste Theodosius met zijn staf
ontving alle gasten op zijn prettige wijze,
iedereen de hand drukkende en een harte
lijk welkom toeroepende.
De congressisten voelden zich onmiddel
lijk thuis, en nadat allen hun verblijf
plaats voor den macht was gewezen, ging
men ter tafel om de inwendige mensch te
versterken.
Te half acht werd in de huiskapel door
den rector van Oud-Hageveld, de zeereerw.
heer v. d. Griendt, een kort Lof opgedra
gen, waarna allen zich naar de College-
zael begaven waar de voorzitter, de heer
J. W. v. d. Akker, ma de vergadering met
een gebed tot den H. Geest geopend te
hebben, allen een hartelijk welkom toe
riep. Het verheugde spr. te mogen consta-
teeren dat de deelname aan deze studie
dagen grooter is te noemen dan in vorige
jaren. Het Centraal Bestuur meent hier
uit te moeten concludeeren, dat bij de be
stuursleden en bij de geheele arbeiders
beweging in het Haarlemsche Diocees
het besef is doorgedrongen, dart het
dragen van de groote verantwoordelijk
heid in dezen moeilijken tijd eischt meer
studie van de vraagstukken, meer activi
teit van de bestuursleden, maar bovenal
meer kennis om leiding te geven zooals
het behoort. De groote waarheden, waarop
het leven moet steunen, zullen de te hou
den lessen bijbrengen, om de taak: mede
te helpen tot omvorming der huidige maat
schappij, te vergemakkelijken.
Daarna werd door allen staande het
bondslied van den Volksbond gezongen.
De voorz. heette daarna den inleider van
de eerste les, den zeereerw. pater dr. B.
Vroklage ,S.V.D., uit Teteringem, van har
te welkom, die vervolgens het onderwerp
„De harde natuur" behandelde.
Wanneer de volkeren in weelde ver
slappen, komen zij tot verval. Ook de cul
tuur van. het beschaafde Europa gaat
thans in neergaande lijm. Alleen het Chris
tendom kan in onze door geboorte-tekorten
langzaam uitstervende, Westersche maat
schappij, nog redding brengen,
De Zondag werd begonnen des morgens
te half acht met een H. Mis, waarbij alle
deelnemers ter H. Tafel naderden. Nadat
onbeten was werd de plechtige gezongen
Hoogmis bijgewoond, welke werd opgedra
gen door Kapelaan Buis uit Volendam.
Te elf uur werd aangevangen met de
tweede les, waarbij de voorzitter den geach-
ten inleider, Prof. J P. Verhaar, van harte
welkom heette Prof Verhaar sprak over het
onderwerp „De geschonden natuur". Spr.
had zijn lezing in drie gedeelten verdeeld:
le De bevoorrechte positie van den mensch
door God geschapen; 2e De bevoorrechte
positie die door den zondenval van Adam
verloren ging; en ten 3e De gevolgen die
daaruit voor het menschdom zijn voort
gekomen.
Zeer duidelijk zet spr. uiteen hoe men
den mensch moet zien in het licht der God
delijke Openbaring In details wijdt spr.
uit hoe de mensch eerst stond in de glo
rieuze gestalte van zijn paradijselijk geluk.
Met de zonde en om haar krijgt het leed
gestalte. In duizenderlei vorm verschijnt
het op de aarde als onafscheidelijk metgezel
van den mensch. In een korte beschouwing
maakte spr. duidelijk wat de menschen ver
loren door de zondeval van Adam. Sinds
dien zijn zij erfelyk belast met de ellen
dige neiging tot het kwaad. De harmonie
is verbroken tusschen lichaam en ziel.
Daardoor is de ziel gekomen in een desola-
ten toestand. Niet God heeft het lijden op
de aarde gebracht, maar het vondt zijn oor
sprong in den mensch zelve. Daardoor heeft
de menschheid de geluk-staat verloren.
Maar een troost is er God is vol liefde. Door
zijn lijden op Golgotha heeft Hij zich voor
ons geofferd en ten voorspraak willen
zijn. Ook wij moeten ons offer brengen.
Achter het Kruis van Golgotha is het hemel-
sche licht, dat ons den weg wijst. Spreker
besluit met een paraphrase uit „De Paradijs
vloek".
Verschillende aanwezigen maakten van
de gelegenheid gebruik om dieper op het
gesprokene in te gaan, waaruit een zeer
leerzame gedachten wisseling zich ontspon.
De voorzitter dankt namens allen Prof.
Verhaar voor het gebodene en sprak den
wensch uit dat zijn lessen vruchten moge
afwerpen. Daarna werd onder algemeene
instemming besloten het volgende telegram
aan Z. H. Exc. Mgr. Huibers, Bisschop van
Haarlem, te zenden:
„180 Leden en bestuursleden van Uw R.K.
Volksbond, in Sociale Studiedagen bijeen op
„Oud-Hageveld" te Voorhout, betuigen him
gevoelens van kinderlijke gehoorzaamheid
en trouw aan hun Bisschop. Zij bidden God
dat Hij Uw Hoogw. Exc. zal bijstaan in de,
in deze tijden zoo zwaar te dragen verant
woordelijkheid van het Episcopaat en wil
len U daarbij in trouwe volgzaamheid gaar
ne steunen.
Zij vragen nederig om Uw Bisschoppe-
lijken Zegen op hun studie".
Alvorens met de 3e les aan te vangen en
gezongen te hebben een lied uit de liede
renbundel, spreekt de voorzitter een woord
van welkom tot de inleider, Prof. G. Brom
uit Nijmegen, die behandelde „De Berg
rede". Uit de natuur en openbaring hebben
wij de zekerheid dat het leven offers van
ons eischt en lijden in allerlei vormen.
Daarom is het noodzakelijke te weten bij
wie wij te rade moeten gaan om onze hou
ding te bepalen hoe wij ons aan al die
levenslusten hebben aan te passen. Iemand
die de genotzucht kan te boven komen voelt
zich groeien. Hij verdient den naam van
held. Hij is niet bang voor de moeilijkheden
in 'het leven. Spreker gaat op deze materie
dieper in. Het lijden verbroedert met an
dere menschen; het geeft inzicht in hun
lijden. Het evenwicht tusschen de eischen
van de natuur en het lijden,is de uitroep
•van Job: „De Heer heeft gegeven, de Heer
heeft genomen". Dit te overpeinzen is iets
grootsch, laat dit bezielen uw gedachten-
gang. Ook Onze Lieve Heer is een Marte
laar geworden. Hij heeft Zijn leven hier op
aarde bezegeld met bloed. Het is de hoog
ste wijsheid, in navolging van Hem, het
kruis te dragen.
Ook wij moeten voor elkaar lijden. Niets
is heerlijker dan het plaatsvervangend
lijden. Dat is het heroiëke in het Christen
dom. De menschelijke rechtvaardigheid
vraagt waarom laat God deze wereld voort
bestaan. Wij moeten in de Voorzienigheid
gelooven dat het lijden een doel heeft. Die
op het genot afstormt stoot zijn hoofd, vindt
niets dan smart. Het lijden is een proef. Wij
moeten het aanvaarden in Christelijken po
sitieven zin omdat het van God komt. Ook
de werkloozen lijden Hun lijden heeft een
verheven bestemming. Dat lijden loutert.
Men putte uit dat lijden een bezielende
kracht. Daardoor k-omen wij vrijer tegen
over het leven te staan.
Spreker besluit met er op te wijzen dat
in het Kruisoffer voor ons is gelegen het
hoogste geluk en de diepste vreugde.
De voorzitter is de tolk van de bijeen
komst als hij dank brengt voor de pakken
de voordracht, die allen diep trof.
Daarna deelt hij mede het antwoord-
telegram van Z. H. Exc. den Bisschop van
Haarlem, dat luidt als volgt:
„Van ganscher harte bedank ik bestuur
en leden van m'n Volksbond voor de betui
ging van kinderlijke trouw en gehoorzaam
heid aan het Kerkelijk Gezag; en schenk
volgaarne m'n bisschoppelijken Zegen voor
hun studie en werk.
J. P. Huibers,
Bisschop van Haarlem."
Te 6.30 uur verzamelden allen zich in de
huiskapel tot het bijwonen van een kort
lof, waarna men zich na het souper weer
opmaakte tot het bijwonen van den avond-
bijeenkomst.
BEZUINIGINGEN BIJ CRISIS-
CENTRALES
Door bemoeiing van de Rekenkamer zijn
vaste vergoedingen komen te vervallen
In het verslag van de Algemeene Reken
kamer over 1935, lezen wij, dat opmerkin
gen, door de Kamer ter kennis gebracht
van den minister van Economische Zaken,
voorloopig ten gevolge hadden, dat bij een
der crisiscentrales besparing op bestuurs-
uitgaven werd verkregen door het ver
vallen van vaste belooningen en de verla
ging van vacantiegelden, verblijfvergoedin-
gen e.d. tot een totaal bedrag van ten
minste 10.000, vergeleken met de uitga
ven van 1933. Bovendien werd bereikt een
besparing van verscheidene duizenden gul
dens per jaar op salarissen van personeel
in de buitendienst.
Tengevolge van de bemoeiingen der Ka
mer zijn de vrij hooge vaste vergoedingen,
die bestuursleden van een andere crisis
centrale ontvingen, vervallen, terwijl hun
vacantiegelden werden teruggebracht van
10 tot J 5 per dag. Uit een en ander is
een besparing van ongeveer f 11.000 per
jaar voortgevloeid.
Bij weer een andere crisis-instelling werd
in overleg met de Kamer een reorganisa
tie tot stand gebracht van de controle
dienst, in hoofdzaak door samensmelting
van twee afzonderlijke controle-organen
tot één. Met andere maatregelen bracht
dit een besparing op van f 20.000
Bij meer dan een provinciale organisa
tie vond de Kamer groote bereidwilligheid
om te voldoen aan wenken tot bezuini
ging. In één geval bleek ongeveer f 22.500
per jaar bespaard te kunnen worden, en
wel op vergoeding voor reis- en verblijf
kosten.
Twee opmerkingen der Kamer leidden
bij een der provinciale organisaties tot
besparing van ongeveer f 5000 per jaar.
Herziening van de bepalingen omtrent
het gebruik van automobielen en motor-
P. J. VERHOOG f
De oud-commandant der
Leidsche brandweer
plotseling overleden.
In den ouderdom van 63 jaar is gister
morgen hier ter stee overleden de heer
P. J. Verhoog, oud-commandant der Leid
sche brandweer.
De heer Verhoog, die de laatste vijf jaar
aan een hartzwakte leed, voelde zich juist
den laatsten tijd weer zoodanig verbe
terd, dat hij zoo nu en dan alleen 'n wan
delingetje ging doen. Gistermorgen ge
schiedde dit eveneens. Op de Van der
Werffstraat overviel de dood hem plotse
ling en maakte aldus op tragische wijze
een einde aan het leven van een man, die
zich gedurende zijn leven door 'n buiten
gewone activiteit en plichtsbetrachting ge
kenmerkt had.
De heer Verhoog kwam als jongeling in
de zaak van zijn valer, die het aanne
mersbedrijf uitoefende. Later nam hij de
zaak van zijn vader over en werd tevens
taxateur.
Meer bekend werd de heer Verhoog ech
ter door zijn brandweerloopbaan hier ter
stede.
Reeds op 18-jarigen leeftijd werd hij in
gelijfd bij de Leidsche Vrijwillige Brand
weer, alwaar hij spuitgast werd bij spuit 6.
Hij promoveerde tot adjunct-brandmeester
en brandmeester bij do groote stoomspuit
en opperbrandmeester van de kleine
stoomspuit.
Op 1 Juli 1919 werd hij benoemd tot com
mandant van de Leidsche brandweer.
Het corps is gedurende de loopbaan van
den heer Verhoog aanmerkelijk uitgebreid,
maar vooral de materiaal-kwestie was voor
den heer Verhoog altijd een groote zorg.
De wetenschap, dat zijn plicht hem ge
bood niet alleen onmiddellijk maar vooral
ook goed uitgerust bij brand te moeten op
treden was oorzaak, dat de heer Verhoog
steeds op verbeterinigi bleer aandringen.
De aanschaffing ten slotte van een auto
spuit, later gevolgd door een tweede, ver
schafte hem geen geringe voldoening. Toch
bleef waakzaamheid steeds geboden, want
met het beperkte personeel was de strijd
tegen de Roode Haan steeds zwaar. De
branden van het Leidsch Stadhuis en de St.
Petruskerk zijn daar sprekende voorbeel
den van.
Critiek werd den heer Verhoog nimmer
gespaard, maar het pleit in zijn voordeel,
dat deskundigen op brandweergebied
verklaarden, dat het verwonderlijk was
hoeveel de heer Verlioog met 't hem ter
beschikking staande materiaal en perso
neel wist te bereiken.
Nadat de thans ontslapene reeds enkele
jaren geleden zich wegens zijn zwakken
gezondheidstoestand uit zijn zaken had te
ruggetrokken, nam hy tegen 1 Nov. 1934
ontslag als brandweercommandant. Geen
officieele afscheidshulde wenschende trok
de heer Verhoog zich uit het openbare le
ven terug en sleet zijn laatste levensdagen
in den familiekring, waar zijn plotselinge
dood begrijpelijkerwijs diepe wonden heeft
Wij behouden in den heer Verhoog de
herinnering aan een man, bij wien plicht
voor alles ging, waarom hij steeds paraat
was en hij zich veel huiselijk geluk heeft
moeten ontzeggen. Bij het personeel, dat
onder zijn leiding gewerkt heeft, zal hij in
dankbare herinnering voortleven.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot zal plaats vinden Donderdagmiddag
te 1 uur op de begraafplaats Rhijnhof.
rijwielen had tengevolge, dat tenminste
20.000 per jaar kan worden bezuinigd.
De besparing, by de Centrale Crisis-Con
troledienst door overleg met de Rekenka
mer, die het gevolg zou zijn van het aan
nemen van voorstellen der Kamer van uit
eenloopenden aard, is te stellen op ten
minste f 40.000 per jaar.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Spaanse he kardinaal, alsmede vijf bis
schoppen door de rooden vermoord. De
Spaansche hoofdstad gebombardeerd. De
vloot zou naar de opstandelingen zijn
overgegaan (3e blad).
Een spionnage-zaak in België (2de blad).
Wordt er in Duitschland een nationale
kerk opgericht? (3e blad).
Scherp protest van de Duitsche Belijde-
niskerk (3e blad).
De Hongaarsche rijksbestuurder Hor-
thy heeft een onderhoud gehad met Hitier
(3e blad).
Verhoogde communistische activiteit in
Oostenrijk (3e blad).
Zinowjef c.s. ter dood veroordeeld 3e
blad).
BINNENLAND.
De weleerw. pater dr. J. J. Soons bij mo
torongeluk om het leven gekomen Meer
dere ongelukken (3de blad).
Verschillende branden. (3de blad).
LEIDEN.
Gisteren is plotseling overleden de heer
P. J. Verhoog, oud-commandant der Leid
sche brandweer. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
SCHAKEN: In het tournooi te Nottingham
boekt dr. Eu we drie verliespunten.
Botwinnik heeft de leiding. (2de blad).
ATHLETIEK: De wedstrijden om den
Prins Hendrikbeker (2de blad).
WATERPOLO: De tour der Ned. polo-
ploeg in Duitschland (2de en 1ste blad).
ZWEMMEN: Wij'publiceeren de nieuwe
wereldrecordlijst. (2de blad).
De wereld
in vogelvlucht
Er valt weer schaarsch nieuws van be-
teekenis uit Spanje te melden.
Uit de diverse telegrammen blijkt, ech
ter wel, dat op de diverse fronten de rebel-
sche troepen hun aanvallende bewegingen
voortzetten. Eenige successen van plaatse
lijken aard hebben zij daarbij weten te
behalen.
Volgens de berichten uit de hoofdkwar
tieren der opstandelingen wordt de druk
op Madrid steeds grooter en kan een di
rect offensief tegen de hoofdstad binnen
enkele dagen worden verwacht.
In het Noorden vorderen de insurgenten
slechts heel langzaam, terwijl in het ZuU
den de toestand weinig of niet veranderd
is.
Inmiddels blijkt weer uit de berichten
van vandaag, hoe de roode militie huis
houdt in de streken, waar zij het „be
wind" voert. Een kardinaal en vijf bis
schoppen zijn reeds door het grauw ver
moord.
Volgens een nog niet bevestigd bericht
zou thans de geheele vloot naar de opstan
delingen zijn overgeloopen. Als dat waar
is, zou dit een belangrijk succes voor de
nationalisten beteekenen. Voorts komt de
befaamde Kerkenstrijd in Duitschland
thans weer de aandacht vragen. Nadat de
leiders van de Evangelische Belijdenis-
kerk eenigen tijd geleden een klacht aan
Hitier hadden gestuurd, waarop zij geen
antwoord ontvingen, hebben zij thans een
openlijk protest van de kansels doen afle
zen. Naar verluidt zou als antwoord daar
op weldra te Worms een nieuwe z.g. na
tionale kerk worden gesticht, een soort
staatskerk, waarmede het conflict natuur
lijk niet wordt opgelost, integendeel.