Wapenstilstand in het Noorden
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1936
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Bisschop verleende zijn bemiddeling
Italië aanvaardt het Fransche neutraliteitsvoorstel
MINISTER-PRESIDENT DR. H. COLIJN heeft Vrijdag te Den Haag aan den nieu
wen Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië een afscheidsdiner aangeboden. V. 1. n. r.
jhr. mr. dr. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, de nieuwe G. G.; baron de Vos
van Steenwijk; generaal Reynders; baron van Wijnbergen; mr. dr. Kooien en
dr. H. Colijn.
DE ACTIE DER OPSTANDELINGEN.
De bijzondere correspondent van de
„Diario da Manha" meldt, dat de operaties
van generaal Mola in de Guadarama Don
derdag zijn geëindigd met de gevangenne
ming van 800 leden der regeeringsmilitie.
Dit geschiedde bij Nevalporal. De zender
van Seviila meldt, dat manschappen van
het vreemdelingenlegioen onder bevel van
overste Yague de stad Trojillo hebben be
reikt. Vrijdagochtend hebben zij den op-
marsch voortgezet naar Toledo, waar zij de
in het Alcazar ingesloten troepen zullen
trachten te ontzetten.
De door de opstandelingen belegerde stad
Gijon heeft, naar uit een radiogram blijkt,
een dringend verzoek gericht tot de regee
ring te Madrid direct hulp te verleenen. Ma
drid zou hierop hebben geantwoord, dat
het zenden van reservetroepen op het
oogenblik onmogelijk is, daar alle strijd
krachten in het Noorden zijn voor de be
scherming van Bilbao.
BERICHTEN UIT MADRID.
Het blad „El Socialista" heeft vernomen
dat de militietroepen uit Valencia, Guade-
lupe zijn binnengerukt in de provincie Ca-
ceres, na een fel gevecht met de opstande
lingen. Een zeker aantal rebellen blijft nog
vuren uit het klooster, dat echter omsingeld
is. Hetzelfde blad geeft de verzekering dat
de regeeringstrouwe troepen een belang
rijke omvattende beweging maken met als
doel Cordoba.
Het blad „Politica" het linkerrepubli-
keinsche orgaan, meldt ten aanzien van dit
laatste, dat Cordoba volkomen omsingeld
is. Een cordon regeeringstroepen is om de
stad heengetrokken en heeft zich zes kilo
meter verder genesteld.
CORDOBA IN HANDEN DER REPUBLI-
KEINSCHE TROEPEN.
Per radio wordt nader bekend gemaakt,
dat de stad Cordoba bezit is geworden door
de republikeinsche troepen.
GARNIZOEN VAN MALAGA IN
OPSTAND TEGEN DE REGEERING.
Een radiobericht verklaart, dat het gar
nizoen van Malaga in opstand zou zijn ge
komen tegen de aanhangers der regeering
en dat in de straten hevige gevechten zou
den worden geleverd. Het radiostation
heeft een bericht van het station Gijon op
gevangen, waarin den moeilijken toestand
wordt uiteengezet tengevolge van den aan
houdenden opmarsch der opstandelingen in
Galicie. Madrid heeft opdracht gegeven tot
zwijgen, daar geen bericht van dezen aard
verspreid moet worden. Gijon, dat infor
meerde of Cordoba in handen der regee
ringstroepen was gevallen, ontving geen
antwoord van Madrid.
HET MINISTERIE VAN BINNENLAND-
SCHE ZAKEN OVER DEN TOESTAND.
Het ministerie van Binnenlandsche Za
ken heeft medegedeeld, dat de colonne
Mangada, die nabij Naval Peral een sterke
groep rebellen heeft gedecimeerd, gisteren
nieuwe gevechten heeft gevoerd in dat ge
bied. In de streek van Teruel hebben de re
geeringstroepen belangrijke stellingen in
genomen. Het offensief der loyale troepen
op Oviedo wordt steeds energieker en de
toestand der opstandelingen wanhopiger.
Guadarrama is géheel gezuiverd van vij
anden.
RADIO-SE VILLA MELDT:
Gistermiddag 1 uur werd door de radio
zender van Seviila medegedeeld, dat de dag
kalm was. De troepen van generaal Mola
rukten op sommige punten van het Guada
rama front op. De val van Irun zal alle
tegenstand doen beëindigen en San Se
bastian kan het dan niet lang meer houden.
Vervolgens werd de regeering van Ma
drid besproken, welke was omgevormd in
een „propaganda-bureau". Verder werd ge
zegd dat de politieke partijen in Barcelona
in conflict kwamen met de anarchisten.
Tenslotte werd een lofzang gehouden op de
Italiaansche regeering, een „regiem geba
seerd op één wil".
Ook werd nog verklaard, dat de mijnwer
kers van Asturie niet geslaagd zijn in hun
aanval op Oviedo. Zij lieten een honderdtal
dooden achter.
DESPERATE VASTBERADENHEID DER
VOLKSFRONTERS.
Het in San Sebastian verschijnende blad
„Frente Popular" schrijft in zijn editie van
gisteren o.a.: „Wanneer al het monumen
tale en schoone van het land, dat zich in
handen van de militairen bevindt, moet
worden vernield, zal het vernield worden.
Wanneer het geheele vaderland met den
aardbodem gelijk gemaakt moet worden en
de overlevenden het leven zullen moeten
lijden van de Iberiërs, zal het met den aard
bodem gelijk worden gemaakt".
EEN WAPENSTILSTAND IN
BASKENLAND?
Dank zij den bisschop van Vitoria.
Sedert Donderdag heerscht er betrekke
lijk rust op het front van Irun en San Se
bastian. Het schijnt, dat de Basken een fei
telijken wapenstilstand hebben gesloten,
welke moet worden toegeschreven aan den
bisschop van Vitoria, Mugica, die op de
Basken van alle politieke richtingen na
tionalisten, fascisten, carlisten, autonomis-
ten en socialisten een beroep gedaan
heeft om op te houden met bloedvergieten.
De leiders der Baskische vrijwilligers heb
ben besprekingen gehouden met het doel,
een Baskische delegatie samen te stellen,
die naar Pamplona en Burgos gaan moet
om met generaal Cabanellas, den leider der
nationalistische regeering, en generaal
Mola te onderhandelen over herstel van den
vrede in Noordwest Spanje.
Wanneer deze stap gunstige resultaten af
werpt, dan zouden de provincies Vizcaya en
Guipuzcoa feitelijk neutrale gebieden onder
nationalistische controle worden.
De autonomistische Basken hebben zich
daarentegen bij de rooden aangesloten, om
dat zij voor de vervulling van hun verlan
gen naar autonomie meer heil van een
volksfrontregeering dan van een militaire
dictatuur verwachten.
De bisschop van Vitoria hoopt, dat het
katholicisme, waartoe alle Basken behoo-
ren, het „bolsjewistische internationalisme"
overwinnen zal en een einde maken kan aan
den broederstrijd onder de Basken.
Dat de Basken in het regeeringskamp er
over denken, zich van de communistische
zaak los te maken, schijnt bevestigd te wor
den door de voorzorgsmaatregelen van den
rooden bevelhebber van San Sebastian,
Jezus Larranaga, die bevolen heeft, marxis
tische mijnwerkers uit Asturië naar San
Sebatian en Irun te dirigeeren.
JACINTO BENAVENTE VERMOORD?
Drie bekende Spaansche tooneelschrijvers,
Jacinto Benavente en de gebroeders Sera
phim en Joaquin Alverez Quintero, en de
schilder Ignacio Culcago, zouden te Madrid
vermoord zijn. Volgens een bericht uit Se
viila heeft generaal Queipo de Llano dit
door middel van den radiozender gistermid
dag bekend gemaakt.
Benavente heeft in 1932 den Nobelprijs
voor literatuur verworven. Culcago was
behalve schilder een der moedigste ama
teur-stierenvechters Op zestig jarigen leef
tijd trad hij nog in de arena op.
ITALIë AANVAARDT NIET-INMENGING.
De Italiaansche minister van buitenland-
sche zaken, Ciano, heeft gisteravond den
Franschen ambassadeur te Rome, de Cham-
brun, medegedeeld, dat Italië de niet-inmen
ging in de Spaansche aangelegenheden aan
vaardt.
Tegen de verwachtingen in, werd deze
aanvaarding bekend gemaakt, zonder dat
Italië nog op nadere ophelderingen uit Pa
rijs gewacht heeft. Italië voegt aan zijn aan
vaarding der niet-inmenging de reeds aan
de Fransche regeering medegedeelde reser
ves toe, aangaande de inschijvingen en
vraagt tevens de toestemming van alle
Europeesche mogendheden, die beschikken
over wapenfabrieken.
DE INHOUD VAN HET ITALIAANSCHE
ANTWOORD.
De nota, die de Italiaansche minister
van buitenlandsche zaken, Ciano, gister
avond aan den Franschen ambassadeur
heeft overhandigd, brengt allereerst de
door Italië naar voren gebrachte opmer
kingen in herinnering betreffende de
draagwijdte en de limieten die de niet-
inmenging moet hebben om werkelijk
doelmatig te zijn. Vervolgens zegt de nota,
dat met het oog op de vergemakkelijking
van het afsluiten van een accoord de Ita
liaansche regeering zijn voorgesteld:
1. Voor zoover het haar betreft den di-
recten en indirecten uitvoer en heruitvoer
of transitohandel met bestemming naar
Spanje of Spaansche bezittingen of naar
de Spaansche zone van Marokko te ver
bieden van wapenen, munitie en oorlogs
tuig, alsmede van vliegtuigen, gemonteerd
of niet-gemonteerd en van oorlogssche
pen.
2. Dit verbod van toepassing te doen zijn
op alle contracten, die ten uitvoer worden
gelegd.
3. Contact te houden met de andere be
langhebbende staten voor wederzijdsche
mededeelingen betreffende alle maatrege
len, genomen om uitvoering te geven aan
deze verklaring.
Van haar kant zal de Italiaansche regee-
ring deze verklaring ten uitvoer leggen,
zoodra de Fransche, Engelsche, Portugee-
sche, Duitsche en Russische regeeringen
zich daarbij zullen hebben aangesloten,
maar aangezien men in het Fransche
voorstel ook spreekt over „indirecte in
menging" zonder nader aan te geven,
waarom het daarbij gaat, stelt de Italiaan
sche regeering er prijs op te verklaren,
dat zij deze indirecte inmenging aldus
interpreteert, dat openbare inschrijvingen
en recruteeringen van vrijwilligers ten
gunste van de eene of de andere der met
elkaar strijdende partijen niet toelaatbaar
zijn in de landen, die zich bij het accoord
hebben aangesloten. Terwijl de Italiaan
sche regeering haar toestemming geeft tot
de directe niet-inmenging, heeft zij de eer
haar opmerkingen ten aanzien van de in
directe niet-inmenging te handhaven.
Aangezien er bovendien nog andere be
langrijke staten in Europa bestaan, die
wapenen vervaardigen, behalve de in het
Fransche ontwerp genoemde, is de Ita
liaansche regeering van meening, dat het
van essentieel belang is, dat de verbinte
nis tot niet-inmenging ook door deze sta
ten wordt aangegaan.
MEXICO WIJST BEMIDDELINGS
VOORSTEL AF.
De Mexicaansche regeering heeft het
voorstel van Uruguay betreffende een be
middelingsactie der Latijnsche-Ameri-
kaansche landen in Spanje afgewezen, op
grond van de overweging dat Mexico in
aangelegenheden van andere landen, wel
ke geen Mexicaansche belangen raken,
een strenge neutraliteit in acht neemt.
Geen Mexicaansche wapenlevering?
Ten aanzien van de berichten over een
verzending van wapenen aan boord van
het in Vera Cruz liggende Spaansche s.s.
„Magellanes" met bestemming naar Span
je, wordt van toonaangevende zijde ver
klaard, dat dit onwaarschijnlijk is, aange
zien de Mexicaansche wapenfabriek op
bevel van den president gereorganiseerd
is tot een fabriek voor landbouwwerktui
gen.
Daarentegen is het wel waarschijnlijk,
dat uit Mexico grondstoffen naar Spanje
verscheept zullen worden.
Het schip zal eerstdaags met onbekénde
bestemming vertrekken.
FRANSCHE VLIEGTUIGEN IN MADRID
AANGEKOMEN.
Op het Madrileensche vliegveld Bara-
jas zijn Donderdag een aantal Fransche
vliegtuigen geland, n.l. een driemotorig
Breguet-Wibauld verkeerstoestel, dat on
middellijk met de Spaansche kleuren werd
beschilderd en 25 vechttoestellen, die een
Fransche bemanning aan boord hadden
en bewapend zouden zijn met 6 machine
geweren.
Fransche arbeiders solidair met
Spaansche broeders.
De administratieve commissie van de
C. G. T. heeft een communiqué gepubli
ceerd, waarin de geheele solidariteit met
het Spaansche proletariaat, dat strijdt
voor de verdediging van het republikein
sche bewind, wordt verzekerd.
Verder wordt verklaard, dat de arbei
ders van de C. G. T. het recht en de plicht
hebben hen te hulp te komen met „alle
ten dienste staande middelen". De com
missie eischt voor de Spaansche regee
ring het recht op zich vrij te kunnen voor
zien van verdedigingsmiddelen tegen de
opstandige generaals in dienst van het
fascisme.
Tenslotte wordt een beroep gedaan op
alle Fransche arbeiders door een doel
treffende solidariteit mee te werken aan
de overwinning van de democratie in
Spanje.
NOG TWEE DUITSCHE PROTESTEN.
De Duitsche regeering heeft nog twee
protesten in zee gestuurd, een te Madrid,
en een te Moskou. Beiden waren gericht
tegen per radio uitgezonden communisti
sche redevoeringen, waarin scherpe cri-
tiek zou zyn uitgeoefend op de leiders
van de Duitsche kolonie in Spanje.
POOLSCH PROTEST TEGEN MOORD
OP POOLSCH CONSUL.
De Poolsche regeering heeft haar ver
tegenwoordiger te Madrid opdracht gege
ven een energiek protest in te dienen bij
de Spaansche regeering, naar aanleiding
van den moord op den Poolschen consul
te Valencia.
BUITENLAND
VAN HETJTATICAAN.
DE PAUS NAAR POMPEI?
De Romeinsche bladen maken melding
van het hardnekkige gerucht, dat de Paus
een bezoek zou brengen op 15 September
a.s. aan Pompei Z. H. zou per auto van
Gastel Gandolfo derwaarts gaan.
Het bezoek zou slechts een dag duren.
Het gerucht is echter nog niet bevestigd.
OOSTENRIJK.
HET ACCOORD MET DUITSCHLAND.
Toeristenverkeer wordt volgende week
hersteld.
De ministerieele commissie heeft gis
teren alle economische kwesties met be
trekking tot de practische toepassing van
het Duitsch-Oostenrijksche accoord van
11 Juli besproken. Het semi-officieuze or
gaan „Weltblad" geeft aan, dat de Duit
sche reisbelasting voor reizen naar Oosten
rijk, de verplichte Oostenrijksche visa voor
reizen naar Duitschland waarschijnlijk de
volgende week zullen worden opgeheven.
DE REIS VAN HORTHY.
In gezaghebbende Hongaarsche kringen
worden alle geruchten en veronderstellin
gen met betrekking tot de reis van rijks
bestuurder Horthy naar Oostenrijk tegen
gesproken. Zijn reis heeft een sterk parti
culier karakter, doch bevestigt uiteraard
de nauwe vriendschap, die tusschen Oosten
rijk en Hongarije bestaat op de basis van
het pact van Rome.
RUSLAND.
VERSTERKING VAN DE RUSSISCHE
VLOOT.
De „Preussische Zeitung" te Koningsberg
deelt mede, dat op de scheepswerven van
de Sovjet-Unie in koortsachtige haast
wordt gearbeid. Verder heeft de roode
vloot in de Oostzee dit jaar omvangrijke
manoeuvres gehouden, teneinde de be
manning voor vele nieuwe schepen gereed
te maken. Aan het hoofd van de roode
vloot in de Oostzee staat een vakman uit
den tijd van het tsarenrijk, admiraal Hal-
Ier, die tijdens den oorlog eerste officier
aan boord van het slagschip „Slawa" was.
De voornaamste werven van de roode
marine bevinden zich te Leningrad en
Kronstad, doch thans worden kleinere
schepen ook in andere havens gebouwd,
zelfs is een werf gebouwd aan het Onega-
meer, vanwaar de schepen door het Stalin-
kanaal naar de Oostzee worden gezonden.
Vooral onderzeeërs en torpedojagers wor
den gebouwd. In de Oostzee moeten thans
een 40-tal onderzeeërs van de roode vloot
aanwezig zijn. Deze schepen hebben een
tonnenmaat van 900 ton en zijn uitgerust
met 8 torpedo-lanceerbuizen en 2 stukken
geschut. Verder worden een aantal mijnen
meegevoerd. De actieradius van deze sche
pen is 7000 zeemijlen.
HET PROCES ZINOJEF-KAMENEF.
Gisterochtend begon de derde dag van
de zitting van het proces tegen Zinojef
Kamenef en hun mede-beklaagden.
Beklaagde Golzmann verklaarde, dat
Trotzky door bemiddeling van hem (G.)
zijn aanhangers in de Sovjet Unie instruc
ties had doen toekomen Stalin te ver
moorden. Vervolgens werd de beklaagde
Nathan Lurje gehoord. Lurje was vroeger
secretaris van een Berlijnsch disctrict. Hij
schilderde hoe hij getracht heeft eerst
Worosjilof te dooden door een pistoolschot
en vervolgens door een bom. Dit is hem
evenwel evenmin gelukt als zijn aanslagen
op Kaganowitsj en Stalin.
PALESJINA.
NIEUWE SLACHTOFFERS.
Tijdens onderzoekingstochten door de
troepen gehouden na den strijd, die giste
ren tusschen gewapende Arabieren en mi
litairen nabij Hedera werd gevoerd en
waarin 32 Arabieren als slachtoffer vie
len, zijn vier Arabieren gedood. Een
Joodsch bedrijfsleider en een Joodsch po-
litie-agent werden eveneens gedood bij
Kfarsaba.
JAPAN.
JAPANSCHE EMIGRANTEN NAAR
MANDSJOEKWO.
De Japansche minister van overzeesche
zaken heeft een plan uitgewerkt om vijf
millioen emigranten naar Mandsjoekwo te
zenden in den tijd van 20 jaar. Het plan
wordt gesteund door het ministerie van
oorlog, dat het wenschelijk acht, dat 10
procent van de bevolking van Mandsjoek
wo Japansch is. Dit is doelmatig voor het
handhaven van den vrede en bovendien
is het een oplossing voor het vraagstuk
van de overbevolking in Japan.
r 1 =m
BUITENLANDSCHE BERICHTEN
ZAL DE „QUEEN MARY" THANS DEN
„BLAUWEN WIMPEL" VEROVEREN?
De „Queen Mary" maakt een goede kans
het record in snelheid over den Oceaan te
verbeteren. De gemiddelde snelheid van het
schip is bij deze reis 30.05 knoopen, terwijl
de gemiddelde snelheid van de „Norman
die" op den reis, waarop het schip den
wimpel veroverde, 29.4 knoopen bedroeg.
ROMEINSCH MOZAÏEK ONTDEKT.
Tijdens restauratiewerkzaamheden in de
kerk van St. Cesarius aan de beroemde Via
Appia te Rome, heeft men een Romeinsche
zaal uit het keizerlijk tijdperk blootgelegd.
De vloer van de zaal is versierd met een
groot en buitengewoon fraai mozaiek dat
zee-figuren voorstelt zooals sirenen, vis-
schen, zeemonsters die rondom een Nep-
tunus-figuur zwemmen, welke gedragen
wordt door twee zee-paarden. Het mozaiek
lijkt op het bekende groote mozaiek van de
termen in Ostia. Men vermoedt, dat de
vloer den bodem heeft gevormd van een
groot zwembassin, dat in een rijke woning
uit het tijdvak van keizer Severus moet zijn
aangelegd.
INGEZONDEN STUKKEN
Werk en brood voor de honderdduizenden
werkloozen.
De N. S. B. heeft weer eens een poging
ondernomen om de arbeiders, en in 't bij
zonder de werkloozen, tot zich te trekken.
In een strooibiljet, dezer dagen rond
gezonden schildert zij eerst den enormen
omvang van de werkloosheid in
Augustus 1933 275000 en in Maart 1936
430000".
Vervolgens beklaagt zij de slachtoffers
„zij zijn in ons volk een afzonderlijke
klasse geworden, een vierde standde
ellende drukt ook op de vrouwen en kin
derenzij leven op den rand van den
ondergang, zonder doel voor het heden,
zonder uitzicht voor de toekomst".
En dan komt het: „alle politieke par
tijen praten en praten maar doen niets.
alleen het Nationaal Socialisme is in staat
om over alle hindernissen heen, aan een
ieder werk en brood te geven".
Ziedaar, nu weten we het. De N. S. B.
alleen kan redding brengen en werk aan
de 430000 werkloozen.
Hoe dat zal geschieden wordt echter
niet aangegeven.
Alleen is bekend dat een harer reclame
leuzen is „de kolonisatie op Nieuw Gui
nea".
Daar moeten de werkloozen heen en
het is de regeering, die dat verhindert.
„De Opmarsch" van deze week komt
echter met de volgende verklaring van
Prof. Schermerhorn, die deelgenomen
heeft aan de rondvluchten om dit land in
kaart te brengen. Zijn indruk was dat
het klimaat, zelfs in de hooger gelegen
deelen, allermiserabelst was; het was een
bar land, dat bij het overvliegen, zelfs als
men het vergelijkt met andere barre stre
ken, bepaald een menschvijandigen in
druk maakt".
Als dit het middel is om het aantal
werkloozen te verminderen, dan kan het
zeker afdoende worden genoemd.
Ge weet het dus nu, werkloozen, daar
is werk en uitkomst. Naar de barre stre
ken van Nieuw-Guinea.
Alle politieke partijen praten, maar
doen niets, de N. S. B. komt redding bren
gen, sluit u dus bij haar aan. Dit is geen
politieke partij maar een levend orga
nisme van echte volksgenooten, die in
staat is arbeid en brood te geven aan de
honderdduizenden werkloozen.
Is het niet begrijpelijk, dat de arbeiders
in de N. S. B. te tellen zijn als men zich
aan zulke demagogie schuldig maakt?
Zij laten zich niet zoo gemakkelijk wat
wijs maken, ook al gebeurt dit dan met
nog zooveel bravour, onbeschaamdheid en
allesovertreffende fantasie.
Toch is de voorstelling die gegeven
wordt, als zou door het werken van de
N. S. B. de werkloosheid verdwijnen, in
zijn brutalen opzet misdadig.
Ons Kamerlid Kortenhorst heeft hier in
Leiden nog eens gezegd, dat hij die van
de daken verkondigt een oplossing te we
ten voor de crisis, maar niet met een uit
voerbaar voorstel voor den dag komt, een
schurk kan worden genoemd.
Laten we ook in dit verband daar nog
eens aan denken.
v. O.
„Waarom zet je die wekker daar neer?"
„Kijk, wanneer ik 's morgens mijn ont
bijt om negen uur wil hebben, zet ik de
wekker op 8 uur, plaats die voor het hon
denhok, en de hond wekt dan mijn vrouw
die achter dit raam slaapt. Vrij eenvou
dig dus, zooals je ziet."
(Lustige Koellner)
