VRIJDAG 31 JULI 1936 No. 8484 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureau*: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Het schrikbewind te Madrid. VOORNAAMSTE NIEUWS 27ste Jaargang OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en varkoop: S 0.50 Vrijheid en ordening Het misbruik-maken van onze vrijheid is, vanzelfsprekend, verkeerd. Maar 't is ook vaak gezien de normale mensohelij- ke zwakheden en verkeerdheden ver klaarbaar. Een voorbeeld. Een werkgever kan nog een voldoende, hoewél matige winst ma ken, als hij de arbeiders, die in zijn fabriek werken, in dienst houdt voor het loon, dat met hein is overeengekomen. Maar, gezien het feit, dat hij jongere krachten goedkoo- per kan krijgen, ontslaat hij verschillende vaders van gezinnen, om er jongens voor in de plaats te stellen. Dat is verkeerd, zéér verkeerd. Maar 't is ook verklaarbaar, in het licht van de zelfzucht, welke de kieschkeurigheid van de middelen, om een matige winst hooger op te voeren, op zij dringt! Bedoelde daad is verklaarbaar, waardoor zij haar slecht heid, natuurlijk, niet verliest. Doch onverklaarbaar wordt de meening van hen, die, ziende fedten als het hier-bedoelde en duizenden andere gelijk-soortige, durven volhouden, dat onze vrijheid van handelen op oeconomisch tei> rein niet door dwingende maatregelen moet worden gebonden en ingeperkt. Dit is een meening, welke onverklaarbaar is in men- schen, die niet volkomen-opzettelijk, in meer dan normale menschelijke boosheid, het kwade willen, tenzij deze menschen teneenenmale verblind zijn door him liefde voor het dogma van de vrijheid! Ieder Katholiek, als zoodanig wij aarzelen geen oogenblik, deze stelling te poneeren moet verlangen naar „or dening" in het oeconomisch leven. Om ver schillende redenen. Eén van deze redenen is: de noodzakelijkheid, dat er aan werk- gevers-willekeur een ednde komt. Altijd is 't een waarheid geweest, maar vooral in een tijd als deze is deze waarheid in de practijk zoo schrijnend: Onbeperkte vrijheid voor de oeconomisch-sterken be- teekent slavernij voor de oeconomisch- zwakken. De inperking van de hier bedoelde vrij heid is één der redenen, waarom wij voor standers zijn van „ordening", een der goede vruchten, welke „ordening" zal af werpen. Er zijn, zooals de lezer weet, meer rede nen, die „ordening" wenschelijk en noodza kelijk maken. De eerste reden is gele gen in het streven, om het productie- en distributie-proces doelmatig en doeltref fend te doen zijn, veel meer dan zulks het geval is bij een bandelooze oeconomische vrijheid. Wij willen de „ordening", omdat wij wil len zoo veel mogelijk welvaart voor allen, omdat wy willen rechtvaardigheid. De wereld in vogelvlucht Er komt nog altijd geen teekening in den Spaanschen burgeroorlog. Beide partijen zijn tegen elkaar opgewassen en hoewel er hier en daar successen worden gemeld, dreigt er een soort evenwichtstoestand in te treden, welke weinig goeds voorspelt voor den duur van de gevechten. Het gewichtigste feit van den dag is als de berichten daaromtrent tenminste op waarheid berusten dat de havenstad Va lencia zich bij den opstand zou hebben aan gesloten. Indien dit juist is, zouden de na tionalisten erin geslaagd zijn, de hoofdstad te isoleeren. Zij hebben reeds gemeld, dat zij de watertoevoer van de stad hebben af gesneden, met de inneming van Valencia zouden zij ook de levensmiddelen-toevoer kunnen afsnijden. De overgave van Valen cia wordt evenwel door de regeering ont kent, zoodat daaromtrent nog geen zeker heid bestaat. Ook uit het gebergte te Noor den van Madrid, waar generaal Mola ope reert, worden successen van de nationalis ten gemeld. Nu de groote opmarschen tot stilstand zijn gekomen, wordt de strijd vooral ge voerd door het wederzijds bombardeeren van elkanders stellingen uit de lucht. Tot Angstige dagen in de Spaansche hoofdstad. Lijken der gesneuvelden op straat verbrand. (Van onzen Spaanschen Correspondent). Met groote moeite is onze Spaan sche correspondent er in geslaagd om een Brief uit Madrid via Lissa bon aan ons adres te-doen toeko men. Wij laten thans den inhoud volgen van dit belangrijk schrijven, dat een juist beeld geeft van de volsla gen anarchie die zich van de Spaansdie hoofdstad heeft meester gemaakt. Ofschoon het leven te Madrid weer haar gewoon verloop heeft gekregen, (de stads- telefoon heeft altijd normaal gewerkt) zijn we toch practisch van de heele buitenwe reld afgesloten. Intercommunale verbin dingen kan men niet meer verkrijgen; de telegraaf is buiten werking gesteld; parti culiere auto's zijn in beslag genomen en het spoorwegverkeer is totaal in de war. We weten niets van hetgeen er op 20 Kilo meter afstand van de stad gebeurt; want nauwelijks zijn de radioberichten, die door de regeering worden verspreid, uitgezon den, of de rebellen dementeeren onmiddel lijk wat door de regeering werd beweerd. Ik ben dus practisch onmogelijk in staat om u een totale indruk te geven van het drama, dat wij thans beleven: ik kan u slechts mededeelen, wat ik op mijn tochten door de stad heb gezien en ondervonden. Ik weet zelfs niet eens, of dit artikel, dat ik aan veilige handen heb toevertrouwd en met een koerier naar Lissabon laat bezor gen, wel ooit de Portugeesche grens zal be reiken. Het stadsbeeld te Madrid. In de hoofdstad hebben wij dagen achter een onder een waar schrikbewind geleefd. Niet vanwege de opstandelingen, wier lot vrij spoedig bezegeld was, maar vanwege de overwinnaarsen de anarchisten, die door de regeering van geweren en munitie waren voorzien, en die het geheele stads beeld beheerschten. Onder voorwendsel, dat zij een overwinning vierden, organi seerden zij op de pleinen en straten der stad de meest losbandige vertooningen, ze schoten in het wilde weg in alle richtin gen' en dwongen de weinige voorbijgan gers om met opgeheven gebalde vuist hun weg te vervolgen. Voeg daar nog bij, dat de meeste leden van deze bewapende ben den jongens waren van 14 tot 18 jaar, vrouwen en meisjes, die gewapend waren met revolvers, omdat ze de kunst niet ver stonden met een geweer te schieten. Herhaalde malen hebben deze benden getracht de enkele opstandelingen, de z.g. „pistoleros" te verdrijven, die op de daken hun toevlucht gezocht hadden; in de Re publikeinen-straat werden twee huizen en een groot magazijn leeggeplunderd en in brand gestoken, onder voorwendsel, dat zich daar „pistoleros" hadden verborgen. Uit het onderzoek, dat werd ingesteld, is echter gebleken, dat het groote arbeiders woningen waren en een coöperatief levens- middelenbedrijf, drie gebouwen, die allen eigendom waren van de socialistische partij. De uitgelaten vreugdebetoogingen van de verdedigers der Republiek hebben in verschillende stadsgedeelten aanleiding ge geven tot nieuwe incidenten. In verschil lende straten van de wijk Puerta del Sol zijn de politieposten in hospitalen herscha pen, want telkenmale als een optocht voor bij trok, moesten verschillende gewonden in de politieposten worden binnengedra gen. nog toe hebben de regeeringstroepen hier bij een voorsprong, daar zij beschikken over de meeste vliegtuigen. Vandaar dat de tegenstanders der regeering alles op haren en snaren zfetten om vliegtuigen aan te koo- pen in het buitenland. Italië heeft naar uit een ongeval is gebleken reeds 6 vlieg tuigen geleverd. Zij werdep naar Marokko gedirigeerd, waarschijnlijk om de vloot der regeering te bombardeeren, die het ver schepen van Marokkaansche troepen naar Spanje belemmert. Twee van deze vliegtui gen zijn evenwel bij Oran in zee gevallen. De bemanning werd deels gedood, deels gearresteerd. Als dat alles maar geen internationale verwikkelingen met zich nasleept! Onzekere toestand in heel de stad. De regeering vertrouwt zelf deze ban delooze troepen ook niet al te best; zij is bang van deze gewapende burgers met een pet op en opgestroopte hemdsmouwen. Alle departementale gebouwen, electrici- teitswerken, banken enz. worden bewaakt door stormtroepen van de burgerwacht, die uitgerust zijn met kleine snelvuurkanon nen en pantserwagens. Sinds gisteren is de straat, waarin zich de Italiaansche en Duit- sche Ambassade bevindt, afgezet door stormtroepen. Op borden zijn opschriften aangebracht, waarin vermeld staat, dat iedere poging om deze gebouwen aan te vallen of te beschieten onmiddellijk zal gestraft worden met terechtstelling ter plaatse. De laatste 24 uren is er eenige verbetering in den toestand ingetreden. De regeering was genoodzaakt om in al ler haast alle beschikbare strijdkrachten, zoowel militairen als gewapende arbeiders, in de richting van Somo Sierra te dirigee- ren, om de opstandelingen die op 50 K.M. afstand gelegerd waren, een verder voort rukken te beletten. Sindsdien is het veel rustiger geworden in de straten der stad. Intusschen durft nog niemand het wa gen, om in een auto door de stad te rijden. Het minste wat zoo iemand zou kunnen overkomen zou zijn, dat zijn automobiel werd gerequireerd. Intusschen functionee- ren de gemeentebedrijven weer en de „pistoleros' gaan voort met hier en daar geweervuur te openen, teneinde de autori teiten voortdurend te verontrusten. De Guardia Civil patrouilleert door de straten en heeft streng order gekregen om iedere „pistolero" ter plaatse dood te schieten. In de omgeving van de Puerta del Sol heb ik zelf gezien hoe een lijk van een dezer ge sneuvelde franc-tiereurs met twee bussen benzine werd begoten en op straat ver brand. De houding der geestelijkheic In Madrid zelf zijn vier kerken door het gepeupel in brand gestoken. Het klooster der Carmelieten is tot staatseigendom ver klaard en in een kazerne veranderd. De driehonderd religieusen werden genood zaakt hun geestelijk gewaad af te leggen, een burgerlijk kleed aan te doen en het klooster te verlaten. Deze anti-godsdienstige furie is feitelijk onbegrijpelijk. De geestelijkheid heeft zich bij de jongste gebeurtenissen absoluut af zijdig gehouden. Ja, wat meer is, de gees telijkheid heeft het niet onder stoelen of banken gestoken, dat zelfs, wanneer een opstand zou slagen, het de groote vraag zou zijn of een dergelijke revolutie aan Spanje eenigerlei bekwameregeering zou kunnen schenken. In talrijke wijken der stad héb ben de priesters hun beste zorgen gewijd aan de gewonden. Neergeknield op de bar ricaden hebben zij onder een regen van kogels geestelijken bijstand verleend aan de slachtoffers of legden zij ter plaatse een noodverband aan. Andere priesters durfden zich niet op straat vertoonen, uit vrees dat zij onmiddellijk zouden worden ver moord. Herhaaldelijk is door de geestelij ke autoriteiten een beroep gedaan op de regeering, om de eigendommen der Kerk te verdedigen, doch de kerken en kloosters werden aan de woede van het gepeupel prijs gegeven. Overdag zoowel als 's nachts krijgt men een heel ongewoon stadsbeeld te aanschou wen. Overdag moeten alle vensters ge opend blijven, omdat men bang is dat er van achter de getraliede blinden geschoten zal worden; 's nachts moeten de huizen zoo veel mogelijk verlicht zijn, en, als de avond over de stad daalt, ljjkt het wel of er een feestelijke verlichting ontstoken is! Een tragisch feest inderdaad! De troepen, die men op de rebellen heeft afgestuurd, zijn meestal nog kinderen. Men houdt zijn hart vast als men ziet, hoe deze deugnieten gewapend worden met geweren, die grooter zijn dan zijzelf, terwijl zij mi trailleurs meevoeren, waarvan zij een uur tevoren nog niet wisten, hoe deze moord werktuigen bediend moesten worden. Dat soldaten haar het front vertrekken om te vechten, och, dat is eenmaal een doodgewone tragedie geworden, maar dat kinderen bewapend worden om te vechten, dat is onmenschelijk! Voor de regeering £JIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII.<IIII£ I Olympisch Nieuws E Plotseling is Mevrouw Braun met s E Rie Mastenbroek en de beide Indi- S E sche zwemmers Stam en Haasman te S E Berlijn aangekomen. Zij vond het be- S E ter niet zoo laat naar Berlijn te trek- S E ken om haar poulains gelegenheid 5 E te geven te acclimatiseeren. Een on- 5 E derhoud met Mevrouw Braun. (Zie E E 2de blad). ËllllllllllllllllllllllllllllllllIUHIIIIIIHIIIIIIIIir bestond er echter geen andere mogelijk heid. De groote massa der arbeiders moest haar leven in de groote stad zelf in veilig heid stellen, want de soldaten hadden voor 75 procent de zijde der opstandelingen ge kozen. Wanneer men de troepen naar het front ziet vertrekken, is men ooggetuige van hartroerende tooneelen. Maar de algemee- ne indruk, dien men krijgt, is deze: dat deze gewapende burgers met een wilde haat be zield zijn. Dit is in ieder geval zeker, dat, hoe de uitslag van den strijd ook moge zijn, er een gapende klove geschapen is tusschen de militairen en het volk. Alleen de lucht vaart mag zioh in de algemeene sympathie van regeering en volk verheugen. Wij heb ben zelf gezien hoe verschillende officie ren-vliegers op de schouders van het enthousiaste volk werden rondgedragen, of door tallooze vrouwen als om strijd hartstochtelijk werden omhelsd. Dit vindt zijn verklaring in het feit, dat de luchtvaart nog een wapen is van betrek kelijk jongen datum en. dat voor de avia- teurs het ideaal van het Koningshuis nau welijks eenige beteekenis heeft. Wat men in het buitenland wellicht niet zou ver moeden is, dat het ideaal van een Monar chie in het andere kamp toch een beslis sende rol gespeeld heeft. Immers met de kreet: „Leve de Koning!' werd in Navarra de opstand geproclameerd. In de omgeving van Madrid is alles in staat van verdediging gebracht. Tot iederen prijs wil men den opmarsch naar Madrid tot staan brengen. Doch, ook al zou de re geering hierin slagen, dan zal men toch nog steeds rekening moeten houden met een guerilla-oorlog. In Madrid rekent men er dan ook op, dat de burgeroorlog nog geruimen tijd zal voortduren. Voor de regeering is het een heel moei lijk vraagstuk, wat er met Marokko moet geschieden, waar de opstand is uitgebro ken en waar de rebellen thans nog heer en meester zijn. De regeering was absoluut niet op de hoogte van wat er zich in Marokko afspeelde. Het was zelfs zoo sterk, dat de regeering besloten was het derde regiment van het Vreemdelingenlegioen naar Ma drid te ontbieden om de Republiek te ko men verdedigen. En juist de soldaten van dit regiment zijn het eerst aan het muiten EEN EUCHARISTISCH WONDER? Wat j.L Zondag in de kerk te Paganico Sabino voorviel. Het Italiaansche Telegraaf-agentschap Stefani zond gisteren het volgende tele gram uit Rome: „De bisschop van Rieti, Z. H. Exc. Mgr. Massimo Rinaldi, is door de Congregatie van het H. Officie gemachtigd, in zijn diocees een proces in te leiden om de authenticiteit vast te stellen van een mirakel, dat zich heeft voorgedaan in de kerk te Paganico Sa bino en dat hierin bestaat, dat (bij het bre ken van de H. Hostie) bloed uit de H. Hos tie spoot. De bisschop heeft onmiddellijk een spe ciaal tribunaal aangewezen, om genoemd proces in te leiden. Er dient in dit verband aan herinnerd te worden, dat een soortgelijk mirakel zich in 1263 heeft voorgedaan te Bolsena, hetwelk aanleiding werd tot den bouw van de prach tige kathedraal te Orvieto en dat Raphael de stof leverde voor één van zijn schoonste werken". De „Maasbode" teekent hierbij o.m. aan: Tot zoover het telegram van Stefani. In zijn al te groote beknoptheid doet dit draad- bericht nauwelijks vermoeden, dat men hier met een gebeurtenis te doen heeft, niet jaren geleden, maar van één der laatste dagen, n.l. Zondag 26 Juli j.L Wij vestigen er de aandacht op, dat waar de berichten spreken van mirakel wij op grond van de voorzichtigheid, die naar ka tholieke traditie en in navolging van het voorbeeld van het Kerkelijk gezag zelf steeds moet gevolgd worden deze kwa lificatie van het gebeurde aanvaarden als een voorloopige, d.w.z. onder reserve van Dit nummer bestaat uit drie bladen. BUITENLAND. De Spaansche nationalisten melden weer eenige vooruitgang. Is Valencia door hea veroverd? (1ste blad). De incidenten te Weenen. (2de blad) BINNENLAND. De bisschop van Rieti, Z.H. Exc. Mgr. Massimo Rinaldi, heeft van de Congregatie van het H. Officie opdracht gekregen, een onderzoek in te leiden, om de authentici teit vast te stellen van een voorval, dat ver ondersteld wordt, een Eucharistisch won der te zijn en hetwelk j.l. Zondag te Paga nico Sabino (diocees Rieti) heeft plaats gehad. (2de blad). De Hoogeerw. heer J. M. v. d. Tuyn, de ken van 's-Gravenhage, is door Z.H. den Paus tot Geheim Kamerheer benoemd. (Kerkn., 2de blad). Verschillende doodelijke ongevallen. (Gem. Ber. 2de blad). Bij het baden verdronken. (Gem. Ber. 2de blad). In Amsterdam een vliegenvangersfabriek, in Geldrop een stroohulzenfabriek afge brand. (Gem. Ber. 2de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Olympische spelen: Neden. Hokey-ers en eenige zwemmers te Berlijn aangekomen. (3de blad). Schaken: Euwe wint van Maróczy in de tiende ronde van het toumooi te Zand- voort. Een groot schaaktaurnooi te Am sterdam. (3de blad). Wielrennen: Tour de France. De laatste loodjes. Pijnenburg triomfeert te Hilversum. (3de blad). Tennis: Wordt Perry prof? Athletiek: Nat. wedstrijden te Lei den. (3e blad). VOORHOUT. Klooster-jubileum. Onze ex-plaatstgenoote de Eerw. Zuster Maura, in de wereld mej. Wilhelmina Maria Romijn, hoopt op 4 Augustus a.s. haar zil veren kloosterfeest te vieren in de Con gregatie van De Goddelijke Voorzienigheid te Noord wij kerhout. Het zal haar dien dag zeker niet aan be langstelling ontbreken. de eventueele erkenning als een definitieve door de bevoegde Kerkelijke overheid. Gelijk men weet, hebben wij bij herha ling, als het ging over gevallen, waarbij mogelijk bovennatuurlijke werkingen in het spel waren, ons eerst tot de bevoegde Ker kelijke overheid gewend om inlichtingen over de toedracht der feiten (een even tueele Kerkelijke uitspraak volgt doorgaans veel later). In dit geval meenen wij uit de bege leidende omstandigheden de onmiddel lijke bemoeiingen van den bisschop van het betrokken diocees en de inmenging van de de Congregatie van het H. Officie te mogen aannemen, dat men met gebeurtenis sen te doen heeft, die de ernstige belang stelling van de geloovige wereld ten volle verdienen. Zulks natuurlijk geheel afgescheiden van de kwestie, hoedanig het eventueele einr oordeel van het kerkelijk gezag omt deze voorvallen zal luiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1