27ste Jaargang
ZATERDAG 18 JULI 1936
No. 8473
S)e £eid&^ic6oti/fca/fit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per reget
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Kostbare cultuur-goederen.
De bekende driestar-schrijver van de
„Volkskrant" maakt deze, helaas, zeer juiste
en menschkundige opmerking:
Wij zijn zooveel meer beschaafd dan
vroeger, wij hebben ten aanzien van
de cultuur reusachtige vorderingen ge
maakt; maar de oude degelijkheid, de
als het ware ingeschapen eerlijkheid
zijn er bij uitgeboet.
In deze paar trekken wordt naar waar
heid en werkelijkheid geteekend een be
droevende verwording in de huidige maat
schappij.
Schrijver doet dit naar aanleiding van
de vele berichten over ontdekt be
drog ontdekt in alle kringen, niet het
minst in de „betere" en hoogere. „Notaris
sen, burgemeesters, directeuren van instel
lingen passeeren de steeds langer worden
de revue". En de schrijver met veel levens
ervaring geeft bij die droeve feiten een
zéér behartenswaardige moraal. Men
overwege deze:
De moraal, die uit de lessen van den
dag is te putten, is deze: blijf eenvou
dig, spring niet verder dan uw stok
lang is, laat u niet meeslepen door de
zucht naar groot doen.
En vooral: voed uw kinderen op naar
het beproefde recept van den gods
dienst.
Leer ze onthouding en soberheid,
zich iets ontzeggen; willig niet alle
wenschen in, ook al zijt ge financieel
daartoe in staat.
Maak van de kinderen geen slappe
lingen, maar vorm ze tot een sterk ge
slacht, staal ze voor den levensstrijd,
te meer noodig naarmate die strijd
zwaarder is en zwaarder wordt.
Dit recept is- van over-groote waarde;
vooral als de ouders er zelf naar leven! Als
de ouders zelf het voorbeeld geven van de
tering naar de nering te kunnen zetten, van
niet verder te springen dan him stok lang
is, van zich iets en ook veel te kunnen ont
zeggen.
De „oude degelijkheid" en de „ingescha
pen eerlijkheid" behooren tot de kostbaar
ste cultuur-goederen in ieder tijdperk der
menschheid.
Wie zijn kinderen deze goederen mee
geeft op den levensweg, geeft hun een nooit
genoeg te waardeeren schat mede!
Nieuwe revolutie in Madrid
Telefoonverbinding verbroken
GERUCHTEN OMTRENT BLOEDIGE
ONLUSTEN.
Vanmorgen kon geen telefonische verbin
ding met Madrid worden tot stand ge
bracht. Volgens een bericht uit Londen
doen te Lissabon geruchten over nieuwe
bloedige onlusten in Spanje de ronde.
Uit Gibraltar wordt gemeld, dat de
Spaansche autoriteiten de telefoonverbin
dingen tusschen Gibraltar en Spanje heb
ben verbroken in verband met de ernstige
ongeregeldheden, die in Madrid en elders
zouden zijn uitgebroken. In de steden bij
Gibraltar waren de garnizoenen gereed om
in te grijpen, ofschoon het daar niet tot
botsingen is gekomen.
De telefoonverbindingen «tusschen Ma
drid en Lissabon waren reeds sedert Vrij
dagavond verbroken.
REGEERING MEESTER VAN DEN
TOESTAND?
De „Petit Journal" meldt, dat volgens
een te Londen ontvangen bericht een re-
volutionnaire beweging zou zijn uitgebro
ken in Madrid en verschillende andere
Spaansche steden. De regeering heeft ver
klaard, dat zij de situatie meester is en de
revolte zal onderdrukken. Troepen en
garde zouden loyaal zijn gebleven. De on
derdrukkingspogingen zouden reeds met
een zeker succes bekroond zijn.
AAN DE FRANSCHE GRENS IS DE
TOESTAND NORMAAL.
BORDEAUX, 18 Juli. (A. N. P.). Vol
gens mededeelingen uit betrouwbare bron
was de toestand aan de FranschSpaan
sche grens vanmorgen te half elf volko
men normaal. Te Hendaye had het trein
verkeer gewonen voortgang, terwijl de
grenswacht voetgangers en voertuigen
vrij liet passeeren.
De nieuwe Katholieke
Sportbeweging in Leiden
Na een vol jaar van voorzorgen, van be
sprekingen binnenkamers en het scheppen
van waarborgen zien wij groote successen
nabij voor een hernieuwde katholieke
sportbeoefening in onze stad Leiden.
De Redactie van „De Leidsche Courant"
heeft mij gevraagd objectieve inlichtingen
te geven omtrent het nieuwe streven op
dit terrein.
Ik voldoe aan dit verzoek heel gaarne,
maar constateer vooraf, dat ik alle ge
vaar vermijden wil een pennestrijd over
vorm en organisatie, waarin dit Streven
zich uiteindelijk zal belichamen, te ont
ketenen. Wanneer tot nu toe weinig over
al ons pogen gepubliceerd is, dan is de
reden daarvan wel deze, dat ik hooge
waarde hecht aan eendracht en vrede en
geen nut zie in strijd en wrijving.
Hoe is de toestand?
Toen ik anderhalf jaar geleden mijn be
noeming voor Leiden ontving, omvatte die
benoeming ook tevens het algemeen advi
seurschap over de sport voor het district
Leiden, diat is de stad met de omgeving,
die zich over drie dekenaten uitstrekt.
Een bijzonder karakter droeg de toe
stand van de katholieke sportbeoefening in
de stad zelve. Ik trof daar immers een
dubbele groepeering, de eene in officieel
katholiek verband georganiseerd en de an
dere buiten dit verband.
Nu is eenheid en samenwerking immer
een kracht, maar hier doet zich nog de bij
zondere moeilijkheid voor, dat het gemis
van het officieel katholiek verband met
zich brengt het missen van de officieele,
door de Kerkelijke Overheid aangewezen
geestelijke leiding. Dit is een principieel
tekort, want de sport is een onderdeel van
de jeugd verzorging en behoort daarom in
haar aanvullende taak op het opvoedings
werk van de ouders wat de kern betreft
toe aan de leiding der Kerk.
Dit is eenvoudig een constateeren van
den toestand evenals ik ook constateeren
moest, dat de sportbeoefening door de ver
brokkeling over zeven vereenigingen geen
levensvatbaarheid genoeg bezat om tot be
hoorlijken bloei te komen. Had Leiden in
vorige jaren zoowel wat betreft de finan-
cieele basis als wat men noemen kan de
sportieve prestaties een zeer zeer goed fi
guur gemaakt, onder beide opzichten was
de toestand verre van rooskleurig. Een of
andere vereeniging mocht incidenteel wel
eens iets presteeren, een of andere ver
eeniging mocht zich zelf min of meer fi
nancieel kunnen bedruipen, de totale toe
stand baarde heel veel zorg nu en vooral
voor de toekomst.
Wanneer ik den heelen toestand geza
menlijk "wil typeeren, dan meen ik dit
zoo te mogen doen:
principieel: bij een deel gemis aan
geestelijke leiding;
sportief: in het algemeen zeer matige
financieel: een gezamenlijke schul
denlast van niet minder dan dertien dui
zend gulden.
Nu moet niet een of andere vereeniging
zegen: ja, rnaar dit of dat geldt niet voor
mij; ik typeer hiermede den algemeenen
toestand. Als districtsadviseur draag ik
verantwoording voor dien algemeenen toe
stand en daarom zag en zie ik als groot
ideaal dien algemeenen toestand weer ge
zond te maken.
Hoe moet het worden?
De moeilijkheden, die moeten worden
overwonnen, zijn tot twee klassen terug
te brengen: moeilijkheden van finan-
cieelen aard en bezwaren van per
soonlijk karakter.
De beide groepeeringen van de sport dra
gen elk een schuldenlast van zes en half
duizend gulden. Ik weet wel, er zijn voor
al in dezen ijd mogelijkheden, om schuld-
eischars voor een fait accomplis te stellen:
ik heb haast niets, dus moet men zich
maar met haast niets tevreden stellen.
Maar vooreerst mag zulk een soort van li-
quideeren pas worden toegepast als het
niet anders kan; vervolgens is hier het
ideëele goed van de vereeniging al te zeer
verbonden aan financieele belangen, zoo
dat het eerste niet bereikt kan worden
zonder aan het tweede een redelijke vol
doening te geven en tenslotte wil ik voor
de jeugdbeweging ook op dit terrein goe
de naam en sympathie bewaren.
Maar dan geldt ook meer dan dubbel de
verwachting, dat zoowel de schuldeischers
als de Katholieken in het algemeen ons
zullen helpen, om onze goede wil te kun
nen vervullen.
Tot op heden ben ik in die- verwachting
niet teleurgesteld: onder de vorderingen is
er een van vier duizend gulden, waaraan
niet getornd mog worden; er is nog een
enkele minder welwillende schuldeischer,
maar de anderen hebben geheel vrijwillig
er in toegestemd, dat met een groote kor
ting hun vordering kan worden voldaan,
zoodat ik met drie duizend gulden te be
talen zeven duizend gulden kan aflossen.
Ik vertrouw op de milddadigheidi van
vele Katholieken, om ons zoo spoedig mo
gelijk in de gelegenheid te stellen op deze
wijze den financieelen toestand der sport
te saneeren.
Naast de financieele moeilijkheden staan
de bezwaren van persoonlijken aard. Deze
zijn van heel wat teerder karakter.
In het algemeen weet men wel, welke
de oorzaken zijn geweest, die tot de scheu
ring hebben geleid. Moet over die oorza
ken weer gepraat gaan worden? Dat zou
den strijd weer opnieuw doen beginnen,
hetgeen niet bevorderlijk zou zijn voor het
werk en zeker niet nuttig in een jeugd
beweging.
Er moest een methode gevonden wor
den, die de mogelijkheid zou bieden om
met de daad goed te maken wat in 't ver
leden verkeerd was en waardoor tevens
zooveel mogelijk oude strijdkwesties zou
den worden vermeden.
Welnu die methode is gevonden in een
niquwe ééne sportbeweging.
Er wordt dus van elke bestaande vereeni
ging gevraagd het besluit te nemen op een
nader aan te duiden datum zichzelf op te
heffen.
Ik heb dit offer het eerst gevraagd aan
de officieel R.K. Sportvereenigingen, opdat
dit offer des te gemakkelijker gebracht
zou kunnen worden door de niet als zoo
danig erkende.
Zoowel de R.K. Sportcentrale als de oude
Sportcommissise, zoowel Kolping Boys als
Rood-Wit, De Bataven en Leiden hebben
reeds het besluit genomen op nader aan te
geven datum de eigen vereeniging op te
heffen, om in de dan georganiseerde nieu
we beweging binnen te treden.
Dit besluit om dus straks af te treden is
ook genomen door de oude Sportcommis-
sie die ook werkelijk heeft medegewerkt
om tot een definitief accoord te komen.-
Met de vereenigingen Klimop, Jeanne
d'Arc en Urlo worden nog onderhandelin
gen gevoerd.
Er wordt dus gevraagd ter wille van het
hooge belang van eenheid, maar veel meer
nog om het nog veel hoogere belang van
de juiste principieele geestelijke leiding
opheffing van wat bestaat en toetreden tot
wat komt.
Wat komt er? Een groote sportbeweging
voor heel katholiek Leiden, waarin groe
peeringen naar takken van sport, dus een
voetbal-, een hockey-, en gymnastiek-, een
athletiek-, een korfbalgroepeering. Hierin
wordt dan tevens volgens de Bisdomme-
lijke voorschriften de groepeeringen ge
scheiden naar de sexen; aÜeen voor de
korfbal is dispensatie gegeven in verband
met den aard van deze tak van sport. Elke
groepeering heeft haar door de eigen le
den zelf gekozen bestuur, bij de meisjes-
sportgroepeeringen zal in het door haar
eigen leden gekozen bestuur volgens Bis-
dommelijke voorschriften een Vrouw van
Nazareth zitting hebben, wat echter heele-
maal niet behoeft te beteekenen een lid
maatschap van De Graal, wat een louter
persoonlijke kwestie blijft. In een hoofd
bestuur zal innige samenwerking zijn tus
schen de verschillende groepeeringen, om
des te beter den bloei van het geheel en
van de onderdeelen te waarborgen.
De voordeelen zullen zijn:
primciipi.eei: geestelijke leiding en
waarborg voor blijvende eensgezinde sa
menwerking;
sportief: hoogere prestaties door be
tere selectie;
financieel: gezonder basis voor bree
der uitgroei.
Daarvoor wordt dan gevraagd: eerlijke
samenwerking, geest van vertrouwen, het
brengen van offertjes, die aan elke reor
ganisatie vastzitten.
Men heeft mij verzekerd: vijf jaren ge
leden waren de moeilijkheden voorkomen
geworden, wanneer toen een voorstel was
geaccepteerd, dat minder mild was dan het
huidige. Zou dan nu tegenwerking ver
wacht kunnen worden bij het presenteeren
van een zooveel milder voorstel?
Niets behoeft geforceerd te worden, een
jaar lang is er aan gewerkt om deze mo
gelijkheid te kunnen bereiken, aan alle
redelijke moeilijkheden wordt tegemoet
gekomen, bezwaren zullen zooveel als mo
gelijk is worden weggenomen.
Maar wel moet een organisatorisch sa-
menvoelen en samen willen zijn: ieder kan
in elke beweging eigen verlangens naar
voren brengen en daaraan willen vasthou
den, maar dat beteekent de dood voor elke
verbetering van het geheel. Hier zijn de
groote lijnen opgesteld in samenspreking
met vertegenwoordigers van alle zeven ver
eenigingen, nadere uitwerking wordt over
gelaten aan de eigen vertrouwensmen-
schen, die straks gekozen zullen worden.
Ik zie het dus niet aïs vermetel, wan
neer ik op deze basis algemeene sa
menwerking verwacht.
Een tenslotte een beroep op alle Ka-
De wereld
in vogelvlucht
Wat sinds den moord op den monarchis
ten-leider Calvo Sotelo iederen dag ge
vreesd werd, schijnt thans werkelijkheid
te zijn geworden. In Madrid en andere ste
den van Spanje moet een revolutie zijn
uitgebroken. Alle verbindingen met de
Spaansche hoofdstad zijn verbroken, zoo
dat geen inlichtingen daar te verkrijgen
zijn, maar volgens berichten uit Lissabon
zou het in Madrid tot bloedige onlusten
zijn gekomen. Na de geweldige spanning
der laatste dagen, was eén dergelijke uit
barsting haast onvermijdelijk. Omtrent den
aard der revolutie is tot nu toe nog niets
bekend. Volgens berichten via Frankrijk
zou de regeering den toestand meester zijn.
Deze verzekering moet steeds met een kor
reltje zout genomen worden. Het is de
vraag of de regeering dat over eenige uren
nog zeggen kan.
Wat de kwestie van de Locarno-confe-
rentie betreft, waaraan Italië niet wil mee
doen als Duitschland niet tevens wordt uit-
genoodigd, hierin schijnt Frankrijk, dat de
Locarno-conferentie desnoods met drie mo
gendheden wil doorzetten, althans gedeel
telijk zijn zin te krijgen. Er komt n.l.
hoogstwaarschijnlijk een voorbereidende
conferentie van de drie Locarnisten (En
geland, Frankrijk en België), bijeen te
Londen, welke als inleiding zou kunnen
dienen voör een grootere Locarno-confe
rentie, waarop ook Italië en Duitschland
tegenwoordig zouden kunnen zijn. Op deze
conferentie zou weer een grootere kunnen
volgen, waarop een geheel Europeesch vei
ligheidssysteem zou worden opgebouwd.
Het is wel goede maar de uitwerking is
er nog niet. Volgens de Italiaansche pers
heeft Mussolini ook al een groot plan tot
reorganisatie van Europa. Hij wil alle lan
den groepeeren rondom zichzelf als mid
denpunt! Mussolini is voor geen kleintje
vervaard!
In Duitschland gaat minister Kerrl nog
eens probeeren of hij den Kerkvrede for-
ceeren kan met dwangmiddelen. Als ant
woord op het gisteren door ons .gepubli
ceerde protest zijn n.l. eenige maatregelen
genomen, welke ten doel hebben den in
vloed van het bestuur der Belijdeniskerk
(zoo noemt zich het afgescheiden opposi-
tioneele gedeelte der Protestantsch Evan
gelische Kerk in Duitschland') te breken.
Men blijft met koppigheid den verkeerden
weg bewandelen, zelfs tijdens den z.g.
„Olympischen wapenstilstand".
EERSTE KAMER
Industrie-financiering
Het Paleis op den Dam
De Minister van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart, de heer Gelissen, wijst op
het groote belang van de industrie voor ons
land. Van onze arbeiders is 40 procent by
industrieele ondernemingen betrokken.
De bedrijfswinsten zijn de laatste drie
jaren gestegen. En de werkloosheid is be
langrijk verminderd. Het aantal werkloozen
bedraagt thans 333.000. Industrialisatie acht
spreker noodzakelijk. De vestiging van
nieuwe industrieën behoort ook naar de
meening van den Minister aan het particu
lier initiatief te worden overgelaten, als het
zonder staatshulp kan. De staat treedt hier
subsidiair op.
Bij de afsluiting van handelsverdragen
moet de regeering rekening houden met de
belangen van het geheele bedrijfsleven, met
industrie, landbouw, scheepvaart, enz.
De Minister zegt toe, dat hij niet zal aar
zelen protectiemaatregelen te nemen, wan
neer die noodig zijn voor de ontwikkeling
van het bedrijfsleven in ons eigen land.
Sinds eenige weken werkt reeds een op
sporingsdienst, welke zal nagaan, welke
nieuwe bedrijven kunnen worden opgericht.
Conjunctuurstudie en economische voor
lichting zullen hand in hand gaan.
Een vestigingswet is in voorbereiding. De
regeering onderhandelt over exportcredie-
ten met eenige bankiers.
Wanneer een bank gelden op korten ter
mijn opneemt en op langen termijn uit-
tholieken van Leiden om spoedig rui
men financieelen steun.
Ik kan zeven duizend gulden
wegwerken door drie duizend te
betalen, maar dan moet dit geschieden
binnen zes weken en daarom een krachtige
oproep: zend mij uw hulp voor het
jeugdwerk!!!
L. BEUNE, Pr.,
Zoeterw. Singel 33, Giro 69230.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een nieuwe revolutie in Spanje? De te
lefoonverbindingen met Madrid zijn ver
broken. Geruchten omtrent bloedige onlus
ten. (1ste blad).
Een voorbereidende Locarno-conferentie
te Londen. (2de blad).
Drastische maatregelen tegen de belijde
niskerk in Duitschland. (2de blad).
Men weet nog niet, wat er precies ge
beurd is bij den aanslag op den Engelschen
koning. (2de blad).
Een spoorwegramp in Rusland heeft 51
dooden geëischt. (Buitenl. Ber., 2de blad).
OMGEVING.
Het Luchtvaartfeest te Noordwijk. (2de
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
i
De Kaagweek. (1ste blad).
leent, komt haar liquiditeit in groot gevaar.
Maar wanneer men van stroppenbank
spreekt, moet men principieel verschil ma
ken tusschen kort- en lang geld financie
ring. Voor de industrie-financiering is een
bank van een nieuwe structuur noodig. In
dit licht moet dit ontwerp worden bezien.
(Reeds geplaatst in een gedeelte onzer
vorige oplage).
De Minister vervolgt zijn rede.
De industrieele afdeeling van het werk
fonds heeft tot 15 Juli 22 credieten voor
industrie verstrekt tot een bedrag van
ruim 3 millioen. Daarnaast zijn 6 credie
ten voor scheepsbouw verstrekt tot een
bedrag van 13 millioen. Maar voor een
algemeene financiering van de industrie
is een afzonderlijk orgaan noodig zoo als
de op te richten maatschappij. De heer
Gelderman zen, diat met dit ontwerp de
berg een muis heeft gebaard, maar mui
zen vermenigvuldigen zich snel.
Men vreest dat de industriebank een
ambtelijk karakter zal krijgen, maar als de
staat geld in een zaak steekt, is het na
tuurlijk, diat hij er ook veel in te zeggen
wil hebben. Daarom zitten er ambtenaren
in het bestuur. Maar naast hen zitten ver
tegenwoordigers van bankwezen en be
drijfsleven.
De Kamer neemt het wetsontwerp aan
met 24 tegen 8 stemmen. Tegen de heeren
Ter Haar, Vander Hoeven en De Gijselaar
(C.H.), de beide N.S.B.-ers en de heeren
Van den Bergh, Gelderman en Van Rap-
pard (Lib.).
De Kamer keurt daarna zonder debat en
zonder hoofdelijke stemming het wetsont
werp wijziging van de wet openbare ver
voermiddelen goed.
De Paleis-Raadhuiskwestie
Aan de orde is het wetsontwerp goedkeu
ring van de overeenkomst, houdende af
stand om niet door de gemeente Amster
dam aan dten staat van het Koninklijk Pa
leis aan den Dam, te Amsterdam, en uit-
keering door den Staat aan dè gemeente
Amsterdam van 10 millioen voor den bouw
van een nieuw raadhuis.
De heer Van Embden V.D.) betreurt,
dat dit wetsontwerp brengt het verbre
ken van een band tusschen Amsterdam en
zijn glorieus verleden. Hij had gehoopt,
dat het paleis weer raadhuis zou worden.
Dit zou misschien veel geld hebben ge
kost, maar het ideëele doel zou dit hebben
gerechtvaardigd.
De heer Van Vessem (N.S.B.) juicht
het wetsontwerp toe, dat een overwinning
beteekent van den Amsterdamschen geest
door den nationalen geest.
De Minister van Financiën, de
heer Oud zegt, dat de zienswijze van den
seer Van Vessem een beetje klein is. Er
is geen tegenstelling tusschen Amsterdam
en het land. Het Rijk en Amsterdam zijn
het juist samen eens geworden over deze