27ste Jaargang
WOENSDAG 8 JULI 1936
No. 8464
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Noodweer teistert voor
de tweede maal ons land
VOORNAAMSTE NIEUWS
S)e Ccid^cKeSoii^anl:
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Geld uitgeven in dezen tijd
Waar aan alle kanten nooden dringen
om voorziening, waar van alle zijden hulp
wondt gevraagd daar is het redelijk, dat
een ieder zich ernstig rekenschap geeft bij
het uitgeven van geld van de nuttigheid en
doeltreffendheid zijner uitgaven.
Dat is redelijk en, bezien in het licht der
Christelijke beginselen, zedelijke plicht. De
tijdelijke goederen moeten door hen, die
deze in privaat bezit hebben, zóó be-
heerscht worden als waren ze in bezit van
de gemeenschap; zóó dus, dat ze zoo veel
mogelijk de gemeenschap ten nutte strek
ken. Deze regel moet vóóral gevolgd wor
den, als de gemeenschap zoo veel nooden en
behoeften heeft als in dezen tijd.
Dit is van toepassing op het uitgeven
"van geld door particulieren.
Maar iedereen zal 't er over eens zijn,
dat ook het uitgeven van geld uit de
Overheidskassen vóóral in dezen
tijd met de grootste zorg moet geschieden,
zoodat, waar niet aan alle gegronde aan
vragen kan worden voldaan, met nauwkeu
righeid moet worden overwogen en afge
wogen, welke aanvragen de belangrijkste,
de voornaamste zijn.
En nu nemen wij in dit verband een ar
tikeltje over uit de „Volkskrant":
De minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft anderhalve
ton aangevraagd voor deelneming van
ons land aan de het volgend jaar te
Parijs te houden tentoonstelling „ge
wijd aan kunst en techniek in het he-
dendaagsche leven".
Vermoedelijk zal het niet bij die an
derhalve ton blijven, daar volgens den
minister wel op particuliere bijdragen
mag worden gerekend (de geraamde
kosten zijn drie ton), maar ook de mi
nister zal niet graag wat er aan die
particuliere bijdragen zal te kort ko
men uit z'n eigen zak bijpassen.
Is een dergelijk bedrag in dezen
tijd verantwoord? Andere landen doen
ook mee, zegt de minister, en dan kan
Nederland alleen niet wegblijven.
Zulk een overweging het argu
ment van óók groot doen en verder
willen springen dan de stok reikt
zegt ons heel weinig.
Er is altijd wel een meneer die wei
nig omhanden heeft te vinden, die
commissaris-generaal wil spelen, aan
traktement en representatiekosten een
ibom duiten kost en na afloop met een
niets kostend buitenlandsch comman
deurskruis beloond wordt. Maar halen
wij de anderhalve ton er aan verbete
ring in de kunst en techniek van on
zen tijd uit? Of zijn dergelijke
tentoonstellingen feitelijk groote ker
missen en vermakelijkheidsgelegenhe
den met als aanhangsel de tentoonstel
ling zelf, waar anderhalve man en een
paardekop belang in stelt?
Wij zijn het volkomen eens met de
„Volkskrant", dat deze uitgave nog wel
eens nader getoetst mag worden vóór men
ze toestaat. Het argument, dat andere
landen ook mee doen, isinditverband
geen argument. Misschien doen allen het,
omdat anderen het ook doen! In de waar
deering van de „Volkskrant" van derge
lijke tentoonstellingen als de hier bedoelde
ligt héél veel waars!
DE DANZIGER KWESTIE
De houding van Polen
LONDEN, 8 Juli (A.N.P.) De carrés- j
pondent van de „Daily Telegraph" seint
uit Warschau: Uit geloofwaardige bron
wordt medegedeeld, dat kolonel Beek, de
minister van buitenlandsche zaken, onmid
dellijk na zijn terugkeer uit Genève een
onderhoud gehad heeft met generaal Rydz
Smigly, den inspecteur-generaal van het
leger, en generaal Skladkowkski, den eer
sten minister, over de Danzigsche kwestie.
Vandaag zal Beek een onderhoud hebben
met den Duitschen ambassadeur von Molt-
ke. Voorts verneemt de correspondent, dat
Beek de vooruitzichten in Danzig veel ern
stiger acht dan zou kunnen blijken uit de
door de regeering gecontroleerde pers.
De wereld
in vogelvlucht
Danzig zal voor de eerstkomende weken
wel de aandacht van Europa blijven trek
ken. Sinds de Senaats-president Greiser zoo
hard op de tafel van den Volkenbondsraad
heeft geslagen, is Europa wakker geschrok
ken en zich bewust geworden, dat er in
Danzig springstof wordt verzameld, welke
bij onvoorzichtige behandeling met een
zwaren knal kan ontploffen.
Berlijn heeft het sein gegeven, dat thans
begonnen moet worden met het terugbren
gen van de Vrije Stad in Diiitsch staatsver
band. Nauwelijks is Greiser teruggekeerd
of met dit werk wordt een aanvang ge
maakt, volgens Duitsch model. Eerst moet
de oppositie worden weggewerkt en tot den
eersten maatregel om tot dit doel te gerhken
is reeds besloten. Op het bevel van den
Senaat is het bureau van het socialistische
orgaan de „Volksstimme" door de politie
bezet. Het blad is voor drie maanden ver
boden. Verwacht wordt, dat weldra een
verbod van alle oppositie-bladen zal volgen,
waarna ten slotte de oppositie-partijen zul
len worden doorgeknepen. De oppositie
hoopt nu natuurlijk op bijstand van de zijde
van den hoogen commissaris en dat het niet
lang zal duren of het nationaal-socialisme
ligt in openlijk conflict met den Volken
bond is te voorzien.
Volgens een interview met de „Daily
Express" zou Greiser echter verklaard heb
ben:
„Wij zijn niet voornemens het door Ge
nève gegarandeerde statuut te wijzigen.
Onze houding tegenover den Volkscom
missaris is slechts op een persoonlijke
kwestie gebaseerd, daar wij van meening
zijn, dat hij de opwinding opzettelijk heeft
uitgelokt. Er zal in het geheel geen wijzi
ging komen in onze verhouding tot het bui
tenland; wij bereiden geen staatsgreep en
geen hereeniging met Duitschland voor.
Danzig zal een vrije stad blijven, maar dan
inderdaad een „vrije stad", waar wij de baas
in huis zullen zijn. Wij zullen niet toestaan,
dat Lester van zijn positie gebruik maakt
om ons de wet te stellen. Wij zullen geen
aandacht aan hem schenken, tenzij het
kwesties betreft, die conflict met andere
mogendheden zouden kunnen veroorzaken.
Hier zal hij in quarantaine gesteld en ge
negeerd worden. Als hij tot mij komt met
klachten, zal ik hem beleefd te woord staan
en hem verwijzen naar mijn te Genève af
gelegde verklaringen. Indien Genève ons
nogmaals zal uitnoodigen, verantwoording
af te leggen, zullen wij aan die uitnoodi-
ging geen gehoor geven."
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
ONVERWACHTE LOF.
De (A.R.) Rotterdammer schrijft:
De Engelsche prins, die ons land bezocht,
om een schilderij ententoonstelliing te ope
nen, heeft op een onverwachte en onge
dachte wijze lof gebracht aan wat in ons
land op het gebied der volkshuisvesting tot
stand is gebracht. Op zijn tocht van Den
Haag naar het Rijksmuseum in de hoofd
stad bezocht deze broeder van den Engel-
schen koning enkele volkswoningen in
Amsterdam-Zuid en sprak zijn verwonde
ring uit over wat hij hier aanschouwde. Dit
doet ons goed, doch verbaast ons niets.
Nederland slaat zeker geen slecht figuur,
als de verdeelende rechtvaardigheid in het
geding komt.
Natuurlijk zijn er een massa Nederlan
ders, die alléén in andere landen goede
dingen opmerken, doch dit komt, omdat zij
een bril dragen, voorzien met glazen voor
„in de verte zien".
Omtrent de woningtoestanden in Londen
vertelde ons pas een rapport, dat 9,1 per
cent, dus bijna het tiende deel der bevol
king, leeft in overvulde woningen. Den tijd,
dat het hier zóó was, zijn wij al lang te
boven. En dat, ondanks de bewindslieden
in Den Haag, waarvan de critiek blijkbaar
nooit genoeg kwaad kan zeggen.
ENGELSCH MILITAIR TOESTEL
NEERGESTORT
Zeven dooden
CAIRO, 8 Juli (A.N.P.) In de woestijn
bij Mersamathroe aan de kust tusschen
Cairo en de Libysche grens, is een Britsch
miltair toestel neergestort. Zeven personen
vonden hierbij den dood.
CAIRO, 8 Juli (A.N.P.) In het vlieg
tuig, dat bij Mersamathroe neergestort is,
hadden 13 soldaten plaats genomen. De 6
inzittenden, die aan den dood ontsnapt
zijn, werden gewond en zijn opgenomen
in een ziekenhuis.
Weer vier personen door het
hemelvuur gedood.
Verschillende boerderijen in de asch gelegd,
terwijl slagregens veel schade veroorzaakten.
Zooals wel te venvachten was is de
broeiende hitte van gisteren geëindigd in
een zwaar onweer, gepaard met hevige
slagregens, waardoor op vele plaatsen
schrik en ontsteltenis is teweeg gebracht.
Hoewel het zware weer zich over een
groot deel van ons land ontlastte, blijkt het
Westen des lands bijzonder de omgeving
van Haarlem en Amsterdam bijzonder be
zocht te zijn.
Helaas zijn daarbij ook weer verschillen
de slachtoffers te betreuren.
Drie personen door den blik
sem getroffen. Eén doode.
Tijdens het hevige onweer is de 28-jarige
heer Krul uit de Commelinstraat te Am
sterdam, die op het z.g. „Blauwe Hoofd"
bij Durgerdam met zijn vrouw en een neef
schuilde voor den hevigen regenval, ge
dood.
Zijn twee metgezellen verloren het be
wustzijn, doch door toepassing van kunst
matige ademhaling konden de levensgees
ten weer spoedig worden opgewekt. Het
drietal was op het Buiten-IJ gaan zwem
men, toen zij door het onweer overvallen
werden. Zij kleedden zich aan en zochten
in een kuil op den dijk een schuilplaats,
terwijl zij als dekking een regenjas over
ziich heen trokken.
Een hevig noodweer barstte los en op
een gegeven oogenblik sloeg de bliksem
vlak achter hen in den grond. Waarschijn
lijk tengevolge van den luchtdruk verlo
ren alle drie het bewustzijn.
Een eindje vetder op zaten in een kuil
elf andere personen te schuilen^ Zij bleven
allen ongedeerd en kwamen onmiddellijk
het drietal te hulp.' Onder hen bevonden
zich leden van de Amsterdamsche reddings
brigade, die dadelijk begonnen kunstmatige
ademhaling toe te passen.
Later arriveerde ook dr. Bokslag uit
Durgerdam en de G.G.D. uit Amsterdam.
Bij de vrouw en de neef werd de kunstma
tige ademhaling met succes toegepast. De
man bleek echter overleden te zijn. Het
stoffelijk overschot is naar het Binnengast
huis vervoerd, waar ook de beide andere
slachtoffers zijn opgenomen. De neef kon
later weer huiswaarts keeren
Boerenknecht gedood.
Uit Gorredijk werdt gemeld: Tijdens het
hevig onweer is de 20-jarige boerenknecht
D, Hansma, in dienst bij den landbouwer
J. F. Ind te Kortezwaag, terwijl hij aan het
maaien was, door den bliksem getroffen en
gedood.
Landbouwerszoontje gedood.
Gisteravond omstreeks half zeven, toen
de landbouwer J. van Mook te Ailem (N.
Br.) met zijn elfjarig zoontje Christiaan
bezig was met het melken van koeien, werd
het knaapje op een gegeven moment door
den bliksem getroffen en op slag gedood. De
vader bevond zich op ongeveer vijftig meter
afstand, toen het ongeluk gebeurde.
Fietsrijder gedood.
Te Jonkersland onder Lange-Zwaag is de
29-jarige veehouder Bouke Krikke, toen hij
gistermiddag per fiets van het melken huis
waarts keerde, door den bliksem getroffen
en gedood. De man was gehuwd en vader,
van een kind.
Nog een slachtoffer van het
hemelvuur.
Gistermiddag werd tijdens het hevige
onweer dat boven Vrouwenparochie woed
de, de 37-jarige ongehuwde landarbeider
Jan B. Bildtkerk door den bliksem getrof
fen en gedood.
Militairen door hemelvuur
verrast.
Toen gistermiddag tijdens het hevige on
weer een aantal militairen op de „Stom-
pert" onder Soesterberg bezig was een tele
graafdraad op te rollen sloeg de bliksem op
dien draad en werden allen versuft ter aar
de geslagen. Op eenige brandwonden na
bekwam geen der manschappen verder let
sel.
Boerderijen door den bliksem
getroffen.
Tengevolge van inslag door het hemel
vuur ontstond gistermiddag brand in de
boerderij van den heer J. Leegwater in de
Boekelermeer onder Heiloo. De Alkmaar-
sche brandweer begaf zich met de motor
spuit ter assistentie' en wist nog tijdig het
woonhuis te behouden. De stallen zijn in
vlammen opgegaan. Het vee kon worden
gered.
Gistermiddag om half vier sloeg tijdens
het hevige onweer de bliksem in de boer
derij, bewoond door den landbouwer van
Voorst te Gietel (gemeente Voorst) en
eigendom van baron Haersma de Wit te
Putten. Het geheele pand en de inboedel
gingen verloren. Het vee kon worden gered.
De schade, die op pl.m. 25.000 geschat
wordt, wordt door verzekering gedekt.
Omstreeks drie uur is in de boerderij
van d enheer J. C. Leijen aan de Zaane-
geest te Bergen de bliksem ingeslagen.
Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat
de inmiddels gearriveerde brandweer niets
meer kon uitrichten en onverrichter zake
moest teruggaan. Het pand brandde geheel
uit. Verzekering dekt de schade.
Eveneens sloeg de bliksem in de boer
derij van den landbouwer Fleer te Marien-
kampen (gemeente Steenwijkerwold), waar
juist een groote hoeveelheid pas gewonnen
hooi was opgeslagen. De boerderij met al
het aanwezige hooi en den geheelen inboe
del ging- verloren. De motorspuit van Steen
wijkerwold bestreed den brand, maar kon
weinig redden. Boerderij en inboedel wa
ren verzekerd. Het vee bevond zich in de
weide, zoodat er geen schade aan den vee
stapel is aangericht.
Bliksem in auto geslagen.
Gistermiddag te omstreeks half drie is in
de Bannmgstraat te Soesterberg tijdens het
hevige onweer de bliksem geslagen in de
auto van den adjudant-vlieger P. v. d.
Griendt, die daarmede op weg was naar
het militaire vliegterrein te Soesterberg.
De heer Van der Griendt werd geheel ver
suft, tengevolge waarvan de wagen met
groote snelheid tegen een aan den rechter
kant van den weg geparkeerd staande auto
van den arts Van Beek opreed. Door den
bliksem waren de handen en het gelaat van
den heer v. d. Griend geheel zwart ge
schroeid. Door de aanrijding brak hij het
neusbeen en verder liep hij eenige schaaf
wonden op. Hij is overgebracht naar het
militair hospitaal. De auto van den vlieger
werd grootendeels vernield. De andere wa
gen kreeg slechts weinig schade.
Zware schade en record regenval
te Amsterdam.
Na een dag van broeiende hitte is gis
teren in den namiddag over Amsterdam een
onweer losgebarsten, gepaard gaande met
een slagregen, zooals sinds langen tijd niet
is voorgekomen. Terwijl het licht niet van
de lucht was en de felle donderslagen zich
voortdurend deden hooren, ontstonden in
verscheidene wijken van de stad geleidelijk
ware overstroomingen.
Zoo geweldig was de regenval, dat de
Hortus Botanicus te 4.15 uur 7 m.m. regen
in één uur gevallen, noteerde, een hoeveel
heid, welke sinds het bestaan van dit sta
tion nog niet is geconstateerd.
De materieele schade, welke op tal van
punten in de stad is ontstaan, is zeer aan
zienlijk.
f
Zwaar onweer boven Haarlem.
Gistermiddag ontlastte zidh boven Haar
lem en omgeving een zwaar onweer, dat
vergezeld ging van een ongekend hevigen
regenval, welke meer dan twee uur aan
hield. Verschillende straten, pleinen en
parken stoorden in een oogwenk blank en
onder de viaducten bij het station was ver
keer onmogelijk, omdat hier meer dan een
halve meter water stond.
Langs tal van hoofdwegen kon men tien
tallen auto's zien staan, waarvan de mo
tor door het binnendringen van water in
den motorkap hun dienst weigerden.
BUITENLAND.
Bezoek van Mgr. Orsenigo bij Hitier.
(2de blad).
Maatregelen tegen de oppositie in Dan
zig. (2de blad).
Tsjitsjerin overleden. (2de blad).
BINNENLAND.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend, inzake opheffing H.B.S.
3-jarige cursus. (2de blad).
De regeering over de naturalisatie van
den bankier Mannheimer. (2de blad).
Bij het noodweer van gisteren zijn nog
vijf personen gedood. Op tal van plaatsen
sloeg de bliksem in, terwijl brand en zware
slagregens groote schade veroorzaakten.
(lste blad).
Autogiro maakt bij Soesterberg een on
gelukkige landing. (3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De intern, tenniskampioenschappen te
Noordwijk. (3de blad).
De Olympische Schremploeg samenge
steld. (lste blad).
Nabij het station Overveen had vlak
naast een in aanbouw zijnde brug over de
spoorbaan HaarlemZandvoort, tengevol
ge van den hevigen slagregen een aard
verschuiving plaats, waardoor de sporen
werden versperd en het treinverkeer eeni-
gen tijd vertraging ondervond. Door een
ploeg werklieden uit Haarlem is de baan
na korten tijd weer vrij gemaakt.
Zware regenval te Eindhoven.
Ook te Eindhoven ging het noodweer ge
paard met felle bliksemslagen en hevige
slagregens. Op vijf plaatsen sloeg de blik
sem in, doch slechts in één geval werd
schade veroorzaakt. Bij den slager Bee-
rends ni. in de Kruisstraat werd de
schoorsteen getroffen en van het dak ge
slagen. Er ontstond brand, die weldra ge-
bluscht was, dank zij den hevigen regen en
het onmiddellijk ingrijpen van de brand
weer.
Groote schade aan woningen
te Diemen.
Tengevolge van de gebrekkige rioleering
in de gemeente Diemen konden de regen
putten het water gistermiddag tijdens den
zwaren regenval niet verwerken met het
gevolg, dat de dakgooten overbelast werden
en het water de bovenverdiepingen van de
huizen binnenstroomde.
In een woning was de toestand zoo erg,
dat tengevolge van den druk van het wa
ter het dak instortte. Persoonlijke ongeluk
ken hadden niet plaats, daar de bewoners
bijtijds voor het instroomende water ge
vlucht waren.
Een Lathyrus-tentoonstelling,
die niet doorgaat.
De Nationale Lathyrus-tentoonstelling
welke Vrijdagmiddag in het Krelagehuis te
Haarlem geopend zou worden, is afgelast,
daar het noodweer alle inzendingen, welke
grootendeels uit de vrije natuur komen,
verwoest heeft.
Bliksem in telefoonkabel
geslagen.
De bliksem is ingeslagen in de boven-
grondsche telefoonkabel van de boerderij
„Het oude slot" te Heemstede. De zekering
in de woning sprong uit elkaar; de stukken
vlogen door de kamer. Een kostganger, die
nabij het telefoontoestel zat, met zijn elle
boog rustend op de naaimachine, werd ge
troffen en kreeg een verlamming in zijn
arm. Een jongetje trapte op een stukje
van de uiteengeslagen zekering en kreeg
daardoor een brandwonde aan zijn voet. Er
werd schade aan het huis aangericht.