27ste Jaargang
DONDERDAG 2 JULI 1936
No. 8459
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Het optreden van Italiaansche
journalisten
Wat in Genève is gebeurd en nu weer 'n
paar dagen de belangstelling der wereld
heeft, om dan plaats te'maken voor een
nieuwe sensatie het optreden van Ita
liaansche journalisten tegenover den ne
gus van Abessynië geeft aanleiding tot
vele beschouwingen.
Wat die Italiaansche journalisten heb
ben bedreven, is heel verkeerd, staat op laag
moreel peil, maar.... Wij willen eerst
een passage citeeren uit een beschouwing
in de „Maasbode" van gisteravond:
De rede van den negus was waar en
waardig. Dan kan men van meening
verschillen over de vraag, of het op
portuun was hem te Genève persoon
lijk het woord te laten voeren; of het
iniet beter geweest ware die stem van
een roepende in de woestijn niet in de
vergaderzaal te doen weerklinken.
Waarschijnlijk is Haile Selassie dat ad
vies ook wel gegeven, doch heeft hij
zijn volk willen toohen, dat zijn vlucht
uit Abessynië bedoeld was om zijn land
voor dit wereldforum te kunnen verde
digen en heeft hij aldus zijn gescokt
prestige bij de Abessyniërs willen her
stellen. Maar als hij sprak, had hij het
recht der ridderlijkheid om minstens
zwijgend aanhoord te worden. Het „vae
victis" kan in heidensche tijden opgang
doen; sindsdien heeft men steeds een
menschelijken eerbied voor den over
wonnene getoond. Het werd als een
triomf der christelijke beschaving be
schouwd, dat de verslagene, die voor
zijn land en zijn ideaal gestreden had,
onaantastbaar was voor physieke of
moreele krenking.
Daarom is het incident, dat zich gis
teren te Genève heeft afgespeeld, niet
alleen pijnlijk, maar onwaardig. Een
volk, als het Italiaansche volkomen on
waardig. En we hadden ons niet kun
nen voorstellen, dat Italiaansche jour
nalisten zich tot een dergelijke minder
waardige en laffe betooging zouden
organiseeren. Indien zij van oordeel
waren geweest, na een stilzwijgend
aanhooren van de rede van den negus,
dat een machitig protest moest weer
klinken, dan hadden zij zich tot den
Volkenbond kunnen wenden. Dat zou
het prestige van Italië verhoogd heb
ben. Nu weerklinkt door de geheele in
ternationale pers slechts één stem van
verontwaardiging en afschuw over het
gebeurde.
't Is heel goed, heel juist gezegd.
Maar.... laten wij eerlijk erkennen, dat
er in het leven dagelijks zulke dingen voor
komen. Al geschieden ze dan niet ten aan-
schouwe van de geheele wereld, ze zijn
daarom niet minder slecht!
Die Italiaansche journalisten konden niet
verdragen, dat de negus van Abessynië zou
gaan veroordeelen, wat door Italië was ge
daan en zou gaan verdedigen de rechten
van zijn land tegenover Italië, en zij heb
ben aan hun meening, aan hun zich verzet
tend gevoed op een onhebbelijke, onbehoor
lijke wijze uiting gegeven. Zij hadden den
Negus kalm en waardig de gelegenheid
moeten geven, om te spreken; en dan had
Italië daarop natuurlijk vrijelijk kunnen
reageeren. Zij hebben heel anders gedaan!
Ongeveer hetzelfde als wat een patroon
doet, die om de een of andere reden een
arbeider heeft ontslagen of hem loonsver
laging heeft gegeven, en den betrokkene,
als hij bij hem komt om daarover te spre
ken, de deur wijst. Ongeveer hetzelfde als
wat de mevrouw doet, die de dienstbode
heeft afgesnauwd en dan, als de betrok
kene op een fatsoenlijke, betamelijke wijze
de gelegenheid aangrijpt, om haar op
treden te verklaren en te verdedigen, haar
van zich afstoot en zegt, dat zij zwijgen
moet. Ongeveer hetzelfde als wat doet de
heer of dame, die in een armbestuur of
vereeniging van liefdadigheid bepaalt de
gave, welke aan een arme moet worden
gegeven, en dan, als die arme, die zijn
eigen nooden het best kent, wil komen zeg-
De organisatie van
jonge arbeiders
BEN OPWEKKING VAN HET
NEDERLANDSCH EPISCOPAAT.
Op de Heilige Landstichting bij Nijme
gen vond gisteren een persconferentie
plaats met den voorzitter van het R. K.
Verbond „De Jonge Werkman", den zeer-
eerw. heer I. H. van den Berg te Utrecht,
over het op 15 Augustus a.s. te houden
congres van „De Jonge Werkman".
Hierin werd gewezen op een belangrijk
schrijven door de Bisschoppen van Neder
land en gezonden aan den voorzitter van
bovengenoemd R. K. Verbond, waarin de
aandacht gevestigd werd op de apostel-
taak, welke de „Jonge Werkman" op zich
genomen heeft door te zijn als de eerste
apostelen onder de arbeiders naar het
woord van de Quadragesimo Anno. De
heele organisatie en de methode van „De
Jonge Werkman" zijn opgesteld op de
verchristelijking van het arbeidsmidden,
waarin de jonge arbeiders leven, wonen,
werken en zich ontspannen. Deze organi
satie staat daarom open voor alle katho
lieke arbeiders, en de methode van hun
kernvorming in de massa wil geleidelijk
de verchristelijking van het milieu tot
stand brengen.
Wat hier van „De Jonge Werkman" kan
gezegd worden, datzelfde kan betoogd
worden van de „St. Josephsgezellen-ver-
eeniging" in het bisdom Haarlem.
Beide organisaties beoogen de gods
dienstige en zedelijke, de maatschappe
lijke en cultureele vorming van haar le
den te behartigen.
De Bisschoppen van Nederland ver
klaarden in hun schrijven aan den zeer-
eerw. heer I. H. van den Berg te Utrecht,
dat het doel van beide organisaties hun
volledige instemming heeft, en dat zij van
harte wenschen, dat het Congres van Nij
megen de broederband tussohen St. Jo-
sephsgezellen en de „Jonge Werkman" zal
bekrachtigen.
De Bisschappen van Nederland hechten
dan ook hun volle goedkeuring aan het
congres. Het Nederlandsch Episcopaat
heeft er zich over verheugd, dat het eer
ste lustrum van het R. K. Verbond „De
Jonge Werkman" den stoot heeft gegeven
tot een krachtige „win er één bij"-actie,
welke gevoerd wordt door geschriften, be
toogingen, maar vooral door persoonlijk
werken der leden.
De Bisschoppen van Nederland zegenen
deze apostolaatsactie en willen haar steu
nen door alle nog niet aangesloten jonge
arbeiders krachtig aan te sporen lid te
worden van de „Jonge Werkman" en in
het Bisdom Haarlem van de St. Josephs-
gezellen.
De wereld
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
NIET EEN.
De Maasbode sohrijft.
„De Hooge Raad der Nederlanden telt
momenteel 16 leden met rechtspraak belast.
Daarvan zijn er 4 katholiek. Op de 4 leden
van het parket vindt men 1 katholiek. Van
de 3 griffiers is er geen katholiek.
Zooeven bereikt ons weer een voordracht
van den Hoogen Raad: een lijst van aan
beveling van 6 candidaten, door den Hoo
gen Raad ingezonden aan de Kamer voor
de vervulling van de vacature-Schepel.
Bij de 6 namen is er niet een van een
katholiek. Wil men ons soms diets maken,
dat er onder de katholieken geen enkele
jurist is, bekwaam en bereid in den Hoogen
Raad te zetelen? Dodh waarom komt zoo'n
man dan niet op de voordracht? Laat men
toch breken met het samenstellen van voor
drachten, die katholieken een ergernis zijn.
Behandelen wij andersdenkenden aldus?
Wij wenschen evenmin langer zoo behan
deld te worden".
gen, dat hij of zij echt dankbaar is, maar
toch o zoo graag er nog iets by zou wil
len hebben, den man of de vrouw de ge
legenheid niet eens geeft, om uit te praten,
zeggende, dat 't nu welletjes is. Ongeveer
hetzelfde.... och we zouden zooveel voor
beelden kunnen aanhalen van menschen,
die doen als de schreeuwende Italiaansche
journalisten, die voor den negus niet erken
nen het recht, hem niet willen geven de ge
legenheid om zijn meening uiteen te zet
ten, zijn zaak te bepleiten. En deze zelfde
menschen loopen nu over van verontwaar
diging tegenover die Italianen!
Overal en dagelijks geldt nog het „recht"
van de sterkste!
in vogelvlucht
De algemeene beschouwingen, welke in
de Volkenbondsvergadering worden gehou
den, brengen tot nog toe weinig nieuws.
Alle sprekers erkennen het échec van de
sanctie-politiek en dringen op opheffing
aan. Behalve de vertegenwoordiger van
Zuid-Afrika, die verklaarde, dat zijn regee
ring bereid is de sancties te handhaven.
Overigens ziet men algemeen in, dat voort
zetting der sanctie-politiek nutteloos is;
Abessynië wordt er niet door geholpen en
de algemeene toestand wordt er door ver
slechterd. Alleen door een oorlog zou Italië
gedwongen kunnen worden het eenmaal
veroverde bezit weer los te laten en het is
duidelijk, dat geen enkel land. zoover zou
willen gaan. De Engelsche minister van
biutenlandsche zaken Eden heeft zich op
hetzelfde standpunt geplaatst, doch hij heeft
eraan toegevoegd, dat naar zijn meening de
verovering van Abessynië op geen enkele
wijze mag worden erkend. Al kan men het
onrecht niet keeren, men kan zich althans
onthouden van instemming.
Voorts is de hervorming van den Volken
bond ter sprake gekomen. De overheer-
schende meening is wel, dat niet het Hand
vest zelf gewijzigd behoort te worden, maar
dat strengere regels moeten worden ont
worpen voor de toepassing.
De gang van zaken zal nu vermoedelijk
aldus zijn:
Na de slotzitting van de Assemblée zal
de coördinatie-commissie bijeenkomen en
besluiten tot opheffing der sancties.
Over de kwestie van de al of niet-erken-
ning van Italië's verovering zal de Volken
bond zich niet uitspreken en uit dit zwij
gen kan iedereen z'n conclusies trekken.
De kwestie der hervorming zal worden
uitgesteld tot September, wanneer de Vol
kenbond opnieuw bijeenkomt.
Sensationeel kan mén dit verloop van een
historische bijeenkomst niet noemen.
Geloof en i
Wetenschap
Het Schild. Apologetisch
Maandschrift.Uitg. der A.V.
Petrus Canisius.
Met het Juli-nummer treedt het Schild
z'n 18e levensjaar in. Zooals gewoonlijk is
de opening van den nieuwen jaargang voor
den eminenten hoofdredacteur van het
maandblad die onder zijn bezielende lei
ding het Schild zag groeien tot den vollen
wasdom van den mannelijken leeftijd, aan
leiding tot een inleidend woord, dat tevens
een blik in het rond is.
„De felle tegenstelling: christendom-liei-
dendom, waarop wij het vorige jaar wezen,
is scherper toegespitst, aldus, schrijft prof.
Verhaar. De vloed van goddeloosheid en
ontkerstening der volkeren is in Europa
onrustbarend gestegen. Het communisme,
geleid vanuit de russische centrale, is een
wereldgevaar geworden, dat in tal van
landen (Spanje, Frankrijk, zelfs België)
groepen ontevredenen infecteert en tot mis
dadigheid aanhitst. In Duitschland biedt
het Nationaal-Socialisme bescherming aan
de nieuw-heidensche prediking, onder
graaft het Christendom aan alle kanten en
voert een satan ischen strijd tegen de Kerk,
die ons nog erger lijkt dan in den tijd van
Juliaan den Afvallige. Ook in ons vader
land trachten deze beide ontkerstenings-
groepen (communisten en nationaal-socia-
listen) eveneens him rampzalig werk te
propageeren: waartegen de Bisschoppen,
die de opvolgers der Apostelen zijn, de
strengste maatregelen hebben moeten ne
men, terwijl desondanks door enkele Ka
tholieken helaas de zware zonde van op
standigheid en ergernis wordt besten
digd.... Ongetwijfeld, de Kerk van Jesus
Christus wordt zwaar vervolgd, niet het
minst door hen, die eens haar kinderen wa
ren! Toch heeft Gods goedheid ook uit dit
kwaad, uit dezen „gruwel der (geestelijke)
verwoesting" verblijdende vruchten doen
rijpen. Meer dan ooit, vooral in ons vader
land, is er onder duizenden christenen een
geestelijk élan gewekt niet het minst
onder de jeugd dat ons doet denken aan
den besten tijd der Kerk, den tijd van mar
telaren en belijders. Er groeit een élite
van daad-Katholieken, die de schoonste
belofte voor de toekomst inhoudt. Onder
die élite treffen we ontwikkelden en on-
ontwikkelden, uit hoogere en lagere stan
den, die door hun godsdienstig leven, door
hun offervaardige daden, door hun groot
en machtig Godsvertrouwen ondanks de
economische depressie de aandacht trek
ken, ook van vele buitenstaanders, op de
groote geestelijke waarden van het Chris
tendom, bizonder van het Katholicisme".
Onder deze omstandigheden is de taak
van het Schild een zware en verantwoor
delijke maar ook een zegenrijke. Het is een
apostolaat, dat door de uitnemende wijze,
waarop het wordt vervuld, rijke vruchten
afwerpt.
Prof .Verhaar geeft in deze inleiding te
vens het program van de volgende jaargang
aan.
Magister Luyckx zal zijn interessante be
schouwingen over „Christus in ons" voort
zetten, thans over de plaats van Maria in
het mystieke Lichaam van Christus. Prof.
Bender zal een klare uiteenzetting geven
over huwelijksdispensaties. H. Reijnen,
priester-leeraar te Rolduc, zal in dit Eras
mus-jaar, belangrijke mededeelingen doen
over de verhouding van Erasmus tot Lu
ther. De convertiet drs. Jan Taal zal zijn
beschouwingen over het Primaat van Pe
trus voortzetten. Een andere convertiet zal
ons uitvoerig voorlichten over Karl Earth
en zijn veel besproken dialectische theolo
gie. Prof. Otten blijft op zijn verantwoor
delijke post als zeer deskundige Vragen-
redacteur; enz. enz. Bovendien wordt ons
apostolaat regelmatig voortgezet in nieuwe
brochuren in de reeks: „Waarheid en Le
ven".
In dit eerste nummer wordt het program
reeds aangesneden.
Het eerste Erasmus-artikel zet de figuren
van Erasmus in rake lijnen geschetst mar
kant tegenover elkaar en de Serie belooft
zeer interessant te worden. De beschouwin
gen van magister Luyckx behoeven wij
geen aanbeveling meer mee te geven, wie
eraan begonnen is, leest ze gretig verder.
In de rubriek „Op den Uitkijk" treffen
we eenige rake opmerkingen aan uit Duit-
s.che geschriften over de beruchte kwestie
der deviezen-smokkelarij. Eén daarvan is
bijv. wat een der verdedigers zeide: „Door
den onbaatzuchtigen en opoffer enden ar
beid der katholieke zusters werd de open
bare hand jaarlijks een 200 millioen mark
bespaard, die anders als toelagen voor
staats- en stedelijke instellingen uitgege
ven moesten worden". Dat mag ook wel
eens in aanmerking genomen worden door
hen, die zoo hoog opgeven van de „schade",
welke de Staat zou hebben geleden. Daar
mede is het feit zelf niet goed gepraat,
maar mede in verband met voor iederen
onbevooroordeelde apert gebleken goede
trouw der delinquenten, was er alle reden
geweest om verzachtende omstandigheden
ter dege te laten gelden.
Het Recht en zijn eigenschap
pen, door prof. dr. L. Ben
der, O.P.
In de brochure-reeks „Waarheid en Le
ven" is als jongste brochure versohenen
„Het recht en zijn eigenschappen" door
prof. dr. L. Bender O.P.
Deze brochure staat eigenlijk niet op
zichzelf, doch is bedoeld als een inleiding
op een volgende brochure over „Het vijfde
gebod".
De leer der Katholieke Kerk over het
gebod „Gij zult niet dooden" vloeit voort
uit de algemeene beginselen van zedeleer
en recht en daarom heeft de schrijver het
noodzakelijk geoordeeld zijn lezers eerst
bit-wijs te maken op het gebied van het
recht, opdat zij de redelijkheid zouden in
zien van het door hem in „Het vijfde ge
bod" ontwikkelde standpunt.
Natuurlijk kon het niet de bedoeling zijn
een volledig rechtsphilosophisch tractaat
te geven, dat te uitgebreid en ook te moei
lijk zou zijn geworden, maar de brochure
geeft in zeer bevattelijken vorm de hoofd
lijnen weer. Zoo wordt in het eerste hoofd
stuk gezegd, wat recht is in het algemeen,
terwijl in het tweede en derde hoofdstuk
twee wezenlijke kenmerken van het recht
besproken worden ,n.l. zijn onschendbaar
heid en zijn afdwingbaarheid. In het vier
de hoofdstuk wordt de verdeeling aange
geven van het positief recht en het natuur
recht, dat de grondslag is van het positie
ve recht. Het slot vormt een beschouwing
van de verhouding tusschen den enkeling
en de maatschappij, waarbij naar voren
wordt gebracht, dat de staatsmacht niet on
begrensd is.
Zooals gezegd, is deze verhandeling klaar
en duidelijk geschreven, systematisch op
gebouwd en vol verhelderende voorbeel-
beelden. De geleerde schrijver weet zeer
goed, dat men beter twee voorbeelden te
veel kan geven dan één te weinig. Zijn
hoofddoel is begrepen te worden en dat
heeft hij ongetwijfeld bereikt.
Hoewel de brochure zich primair richt
tot degenen, die niet wijsgeerig of theolo
gisch onderlegd zijn, kan het geen kwaad,
als degenen, die van wijsbegeerte en theo
logie wel „iets" afweten, door deze be
schouwingen hun inzicht in de elementaire
beginselen van het recht nog eens opfris-
schen. Men ziet door de boomen zoo vaak
het bosch niet meer.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Eden verklaart zich tegen erkenning van
de verovering van Abessynië. (2de blad).
Nieuwe Pauselijke encycliek verwacht.
(2de blad).
BINNENLAND.
Vergaderingen van Tweede Kamer en
van Prov. Staten van Zuid-Holland. (1ste
blad).
DE HEER C. KLEER
Damkampioen van de Rijnstreek.
DOE MEE EN HEB VERTROUWEN!
Sinds de laatste paar jaar zyn op het
Bureau van het Apostolaat des Gebeds
tientallen van brieven binnen gekomen
van personen, die in De Heraut van het
H. Hart openlijk dank gebracht wilden
zien ?an Pater Roothaan, omdat zij na het
houden van een novene te zijner eere in
derdaad geholpen waren en werk gevon
den hadden.
Dus wy mogen gerust concludeeren, dat
de voorbede van Pater Roothaan helpt.
Bijzonder in de ramp, waaronder velen
gedrukt gaan: de werkloosheid.
Daarom het besluit:
Wij moeten bidden ter bestrijding van
de werkloosheid.
En bij het bidden de voorspraak van
Pater Roothaan inroepen.
Nu wordt uw aandacht voor het vol
gende gevraagd:
Van Donderdag 9 Juli tot en
met Vrijdag 17 Juli novene ter
eere van Pater Roothaan ter
bestrijding van de werkloos
heid!
Katholieken doet met deze novene mee!
En vol vertrouwen! Tot nu toe is er nog
geen groote gebedsactie in Nederland ge
weest ter bestrijding van de verscnrikke-
lijke ramp, waaronder zoovele huisgezin
nen te lijden hebben. De novene is niet
publiek, maar particulier. Ieder voor zich!
Wat moeten wij doen voor de novene?
Niet negen dagen drie Weesgegroetjes
bidden! Hoe edelmoediger we zijn, des te
eerder verhoort God ons. Daarom: N e-
gen dagen de H. Mis bijgewoond
ter eere van Pater Roothaan!
Wie Pater Roothaan was? Amsterdam
mer van geboorte, dus Nederlander. Hij
was een der grootste mannen der negen
tiende eeuw en is vooral bekend gewor
den als Generaal der Jesuiten-orde (1829-
1853). Binnen afzienbaren tijd zal waar
schijnlijk zijn Zaligverklaring plaats vin
den. Nieuwe prentjes met zijn portret zijn
tegen 1 cent per stuk verkrijgbaar in het
Bestelhuis van het Apostolaat des Gebeds,
van Oldenbarneveltstraat 21, Nijmegen.
Aan wie niets kunnen missen, wordt het
kosteloos verstrekt.
Komt, doet allen mee! Vooral
gij werkloozen zelf! En hebt
v e r t ro u w e n!
Willem Kea, S.J.
