27ste Jaargang
VRIJDAG 12 JUNI 1936
No. 8442
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
S)e £cid&eHe(5ow/fca/rit
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij TooinitbetaBng:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 il
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Voedsel-vernietiging
't Is en blijft een schande, als goed voed"
sel wordt vernietigd schreven we j.l.
Donderdag, naar aanleiding van een be
richt „bloemkool naar de mestvaalt". En
wij willen het herhalen, 't Is onze overtui
ging, dat door de Overheid een dergelijk
„oeconomisch" handelen moet worden be
let! Maar: dan moet de Overheid toch aan
geven, wat er dan met die groenten, welke
anders vernietigd zouden worden, moet
gebeuren! En, als de Overheid dat zou doen,
zou dan niet ook weer tegen die wijze-van-
doen critiek, en gegronde critiek wor
den aangevoerd?
Waarschijnlijk! Wij willen eerlijk erken
nen, dat wij niet een weg zien open staan,
welken wij met volkomen gerustheid zou
den kunnen bewandelen. Op alle wegen,
welke wij vóór ons zien, liggen belangen,
die wij zouden moeten stuk trappen.
Doch veronderstelt nog niet toegegeven
dat ook een Regeering geen alleszins
verkieslijken weg zou weten te bewan
delen; alles is beter èf althans minder
slecht, dan vernietiging van goed voedsel!
Vernietiging van goed voedsel is zoo
moet iedereen het zien een verkrachting
van het doel der natuur, of men -kan het
ook anders zeggen, en zóó willen wij het
zeggen een weg-smijten van wat Gods
Wijsheid en Goedheid den menschen heeft
geschonken, om zich te voeden. En dat is
erg! Dat is erg, als er zoo velen zijn, die dat
voedsel kunnen gebruiken.
De taak van een Regeering is in dezen
tijd ontzaglijk zwaar. En even moeilijk als
die taak is, even gemakkelijk komen zoo
velen tot critiek!
Doch er zijn gevallen, waarin de critiek
niet zwijgen mag, en daaronder valt, naar
onze besliste overtuiging, de critiek op de
voedsel-vernietiging. Neen, dat mag zoo
niet doorgaan!
V In het Huis van Bewaring
Het Julinummer van het Mbld. voor
Berechtiging enz. bevat twee brieven. In
de brieven vertelt een meisje wat haar
is overkomen en een vader wat zijn zoon
weervaren is, toen beiden een verkeers
boete niet betaalden, maar de boeten gin
gen „uitzitten".
En 't is verschrikkelijk, wat deze men
schen moesten meemaken zij hadden
beiden in een betrekkelijke kleinigheid te
gen de verkeersregels gezondigd in het
Huis van Bewaring, in gezelschap van an
deren, zich vervelend en zich ergerend.
Een der redacteuren van genoemd Mbld,
schrijft by deze brieven 'n hartig woordje,
dat aldus eindigt:
„Een deskundige zei mij onlangs: „de Mi
nister van Justitie, die dat verandert (n.l.
de euvelen van de hechtenis in gemeen
schap) verdient een standbeeld". Wij lo
ven bij dezen een standbeeld uit en wij
wachten met ongeduld op een gegadigde".'
Naar aanleiding van bovenstaande brie
ven heeft, zooals gemeld, het Kamerlid ds.
v. d. Heiden eenige vragen gericht tot den
Minister van Justitie.
Mocht de Minister van Justitie een be
vredigend antwoord weten te geven en
frissche verbetering toezeggen in den be-
staanden slechten sleur-toestand.
De wereld
in vogelvlucht
NIEUWE ORIëNTEERING IN
BRITSCHE POLITIEK.
Rede van Chamberlain wekt verwondering
in Zuid-Afrika.
LONDEN 12 Juni. (A.N.P.) Volgens
een bericht uit Kaapstad heeft de jongste
rede van Neville Chamberlain in Zuid-
Afrikaansche regeerings- en parlementaire
kringen opzien gebaard. Men verklaart,
dat hier sprake is van een nieuwe Britsche
politiek, die de sancties wil opgeven en
den Volkenbond tot een louter advisee-
rend orgaan wil maken. De meening
heerscht in Zuid-Afrika, dat Chamberlain
met deze rede zijn eigen politieken dood
heeft aangekondigd. Men herinnert er aan,
dat minister-president He )g nog onlangs
heeft verklaard, dat de volkenbond de
sancties tegen Italië zoo noodig jarenlang
moet handhaven, waarbij Smuts zich heeft
aangesloten.
De toestand in China begint nu werke
lijk onrustbarend te worden. De leiders
van Zuid west-China, die de z.g. Kanton-
regeering vormen, hebben een vredesgroep
van den leider der Nanking-regeering
Tsjang Kai Sjék van de hand gewezen.
In deze oproep "had Tjang Kai Sjek ver
zocht, den opmarsch der Zuid-Chineesche
legers naar het Noorden te staken in af
wachting van de besluiten van 't centrale
uitvoerende comité.
Nu deze oproep in den wind geslagen is,
is de Nanking-regeernig vast besloten,
haar gezag onder alle omstandigheden te
handhaven, ingeval de commandanten der
K wan gsi-str ij dkr achten hun zelfstandige
actie niet zouden staken.
Hoe generaal Tsjeng Tsji-tang, de feite
lijke dictator van Kanton, tenslotte op
deze vastberaden houding van het centrale
bewind zal reageer en, is nog allerminst
duidelijk.
Gemeld wordt, dat de Zuidelijke legers
tot in Hoenan zijn doorgedrongen, waar
zij slaags zijn geraakt met de Wanking-
troepen, terwijl zij ook in de provinciën
Foekin en Kiangsi zijn binnengevallen.
Dat geeft weer spektakel in China. Nu
zijn Chineezen-geruchten gewoonlijk zoo
erg niet, want werkelijke gevechten wor
den gewoonlijk vermeden. Maar men maakt
zich ongerust voor de buitenlandsche ne
derzettingen in de groote havensteden,
want men kan nooit weten, hoe een der
gelijke anti-Japansche actie overslaat tot
vreemdelingen haat. De herinnering aan
den Bokser-opstand zit er nog altijd in.
Doch wat het resultaat ook zij, men ge
looft in welingelichte kringen, dat in
ieder geval Japan de vruchten zal pluk,
ken, daar elke verdeeldheid in China dit
land ten slotte ten goede komt.
Vestigings-eischen voor den
middenstand
De meening van de Tweede
Kamer
Blijkens het voorloopig verslag der Twee
de Kamer over het ontwerp van wet: rege
ling betreffende het vestigen van inrichtin
gen, waarin eenige tak van détailhandel,
ambacht of kleine nijverheid zal worden
uitgeoefend, werd algemeen de indiening
van- dit wetsontwerp gewaardeerd, al had
den verscheidene leden tegen den inhoud
daarvan bezwaren en al waren andere le
den overtuigd, dat daarmee niet zal kun
nen worden volstaan.
Vele leden waren voor de indiening van
dit wetsontwerp vooral daarom dankbaar,
omdat het den strijd aanbindt tegen het
groote euvel, dat sedert lang, doch in de
zen crisistijd meer dan ooit, den midden
stand bedreigt: een onoverzienbare over
bezetting, een ondermijning door voortdu
rend wisselende, maar desalniettemin in
aantal steeds groeiende dwergbedrijfjes,
die voor een niet onbelangrijk deel moei
lijk anders dan als beunhazerij-onderne
minkjes kunnen worden gequalificeerd.
Verscheidene leden konden niet nalaten
er op te wyzen, dat een tweede, nog belang
rijker oorzaak van de moeilijkheden, waar
mee de middenstand te kampen heeft, ge
legen is in de sterke daling van de koop
kracht.
Over deze oorzaak wordt in de memorie
van toelichting gezwegen. De hier aan het
woord zijnde leden verwonderden zich
daarover niet. Immers het algemeen econo
misch beleid der regeering heeft naar hun
meening een steeds verder gaande afbrok
keling van de volkswelvaart zoo niet be
vorderd, dan toch niet kunnen tegenhou
den.
Het steeds toenemend gebrek aan werk
gelegenheid heeft overigens niet alleen een
voortdurende daling van de koopkracht te
weeggebracht, doch 't heeft ook tengevolge,
dat de stroom van nieuwe ondernemers in
den détailhandel blijft aanhouden.
Van andere zijde werd tegen deze op
merkingen, voor zoover zij als critiek
op de algemeene regeeringspolitiek
bedoeld mochten zijn, aangevoerd, dat voor
zulk een critiek geen reden is, omdat geen
regeering de koopkracht van een volk
kunstmatig kan vergrooten.
Vond de indiening van het wetsontwerp
algemeene waardeering, de inhoud daarvan
had verscheidene leden ernstig teleurge
steld. Naar hun overtuiging zal dit ont
werp slechts een zeer geringe verbetering
in den toestand van den middenstand kun
nen brengen; de overbezetting wordt er
slechts indirect door bestreden en deze be
strijding kan niet doeltreffend zijn.
Voornamelijk echter zal de werking van
het ontwerp slechts een zeer beperkte zijn,
omdat de regeering afwijzend staat tegen
over inschakeling van het z.g. behoefte
element.
De hier aan het woord zynde leden kon
den zich met dit standpunt der Regeer ing
niet vereenigen. Zij waren van oordeel,
dat alleen dan een werkelijke verbetering
in de tegenwoordige positie van den mid
denstand te bereiken valt, indien men er
van uitgaat, dat er niet meer zaken moe
ten zijn dan waaraan de maatschappij be
hoefte heeft. De indirecte wijze, waarop
de Regeering blijkens dit wetsontwerp de
overbezetting wil bestrijden, kan naar het
oordeel van deze leden slechts tot teleur
stelling leiden.
Verscheidene andere leden konden zich
juist daarom met het wetsontwerp zeer wel
vereenigen, omdat de Regeering in de ont
worpen regeling het behoefte-element niet
heeft opgenomen.
Verscheidene leden, die zich met den op
zet van het wetsontwerp zeer wel konden
vereenigen, zouden gaarne een nadere uit
eenzetting ontvangen van de wijze, waar
op de Regeering aan het ontwerp, wet ge
worden, uitvoering denkt te geven. Zy zou
den op zulk een uiteenzetting vooral daar
om prijs stellen, omdat het ontwerp zeer
veel overlaat aan regeling bij algemeenen
maatregel van bestuur en omdat de gebe
zigde termen credietwaardigheid, vakbe
kwaamheid en handelskennis ruimte laten
voor zeer uiteenloopende opvattingen.
DE ROTTERDAMSCHE HAVEN
TARIEVEN VERLAAGD.
INGRIJPEN DER REGEERING.
Derving van inkomsten bedraagt ƒ885.000
Compensatie uit het werkloosheids-
subsidiefonds.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft
gistermiddag na uitvoerige debatten, zon
der hoofdelijke stemming, slechts met aan-
teekening, dat de heer Menist (R.S.A.P.)
wil geacht worden te hebben tegenge
stemd, besloten tot verlaging van het ha
vengeld voor zeeschepen en het verschul
digd kadegeld over het tijdvak 15 Juni tot
31 December 1936 met 28 pet., tot verla
ging over hetzelfde tijdvak van de huren
en erfpachtcanons van gemeenteterreinen,
welke gebezigd worden voor een scheep
vaartbedrijf of daarmede verband hou
dende bedrijven met 28 pet. en tot toe
passing van een reductie van gemiddeld
15 pet. op de loodshuren, op de tarieven
van de gemeente handelsinrichtingen en
de huren der gemeentekranen, tippen en
andere hefwerktuigen.
De vermindering van inkomsten, welke
hiervan wordt verwacht, is in totaal op
885.000 gulden geraamd.
De regeering heeft zich in beginsel be
reid verklaard, de extra-bijdragen uit het
werkloosheidssubsidiefonds zoodanig te
verhoogen, dat van de vermindering van
de inkomsten door de tariefsverlaging de
gemeente uiteindelijk geen nadeelige ge
volgen zal ondervinden.
De daarbij gestelde voorwaarde, dat de
particuliere havenkosten een aanpassing
zullen vertoonen van ten minste gemid
deld 15 pet., is door het gemeentebestuur
aanvaard, na de toezegging uit het be
drijfsleven, dat medewerking zal worden
verleend tot verlaging van 15 pet. van de
particuliere tarieven voor zoover dat in
redelijkheid nog kan worden geëischt.
TERUGLEVERING ONDERMELK.
Van bevoegde zijde wordt het volgende
medegedeeld:
Gedurende de laatstverloopen week
vertoonde de zuivelmarkt en met name
het beloop der kaasprijzen een geheel on
verwacht, overigens uit den aard der zaak
verheugend, gunstig verloop.
In verband hiermede kan, tegen de in
deskundige kringen aanvankelijk gekoes
terde verwachtingen in, worden afgezien
van het voornemen om per 14 Juni a.s.
over te gaan tot wederinvoering van de
verplichting tot teruglevering van onder-
melk aan de veehouders.
Er moet evenwel, daar de verhoudingen
ten aanzien van de prijzen der zuivelpro
ducten zich den laatsten tijd herhaalde
lijk wijzigen, erhstig rekening gehouden
worden met de mogelijkheid, dat binnen
korteren of langeren tijd de verplichte
teruglevering van ondermelk wederom in
overweging moet worden genomen.
LOONSVERLAGING IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
R.-K. Werkgevers zullen de bezwaren der
arbeiders nader onder de
oogen zien.
Men meldt van werkgeverszijde: Naar
aanleiding van een door de Ned. Kath. ver
eeniging van werkgevers in de textielnij
verheid aangekondigde verlaging der mi-
nimumloonem, werd Woensdag te Tilburg
een conferentie gehouden tusschen ge
noemde vereeniging en de besturen der
textielarbeidersbonden St. Lambertus, De
Eendracht en Unitas.
De besturen van de arbeidersorganisa
ties bleven in deze conferentie him stand
punt handhaven, ondanks alle van werk
geverszijde aangevoerde argumenten, dat
het loonpeil zoodanig is, dat daarop een
verlaging niet aanvaard kan worden.
Na breedvoerige bespreking, waarbij
wederzijdsche argumenten werden geres
pecteerd, doch waarbij van arbeiderszijde
nogmaals de nadruk gelegd werd op het
ontoelaatbare en het onmogelijke van een
verdere verlaging der loonen, verklaarden
de werkgevers zich bereid deze aangele
genheid opnieuw onder de oogen te zullen
zien en op korten termijn het resultaat
hiervan aan de arbeidersorganisaties te zul
len mededeelen.
DE STAKING IN UMUIDEN.
Heden met Egmond aan Zee uitgebreid.
Naar wij vernemen heeft het voorloopig
stakingscomité, in verband met het in de
vergadering van'Woensdagavond genomen
besluit, besloten, zich tot de besturen der
organisaties te wenden met het verzoek
te trachten, de betrokken partijen zoo spoe
dig mogelijk het conflict te doen beëindi
gen. Er schijnt onder de zeelieden een mis
verstand te bestaan omtrent den omvang
van de voorgestelde loonsverlaging. Op
bovengenoemde vergadering sprak men van
een verlaging van 5 a 10 pet. Dit is niet
juist. De loonsverlaging, die is bepaald op
5 pet. van de vaste gages (dus niet van het
percenten geld) komt neer op een algemeene
loonsverlaging van 3 tot 5 pet.
In verband met het conflict in het vis-
scherijbedrijf te IJmuiden is gisteravond
ook de staking door Egmond aan Zee gepro
clameerd. In een ordelijke vergadering van
300 zeelieden werd hiertoe besloten. In
tegenstelling met de besturen van de con-
fessioneele organisatie waren n.l. de ver
gaderde leden van oordeel, dat geen enkele
loonverlaging geaccepteerd kan worden.
Daar de reeders na maandenlange onder
handelingen een verlaging blyven eischen,
bleef geen anderen weg over.
REGELING VESTIGING KLEINE
MIDDENSTANDSBEDRIJVEN.
Blijkens het voorloopig verslag over het
ontwerp van wet: regeling betreffende het
vestigen van inrichtingen, waarin eenige
tak van detailhandel, ambacht of kleine nij
verheid zal worden uitgeoefend, werd alge
meen de indiening van dit wetsontwerp
gewaardeerd, al hadden verscheidene leden
tegen den inhoud daarvan bezwaren en al
waren andere leden overtuigd, dat daar
mede niet zal kunnen worden volstaan.
LEGER- EN VLOOTDAG TE ROTTERDAM
Vandaag heeft Rotterdam zyn Leger- en
Vlootdag, welke door de Vereeniging „Ons
Leger" en „Onze Vloot", in samenwerking
met de Koninklijke Landmacht en de Ko
ninklijke Marine, is georganiseerd, gehad,
en het was een militair schouwspel van
grootsch allure geworden, een schouwspel,
dat Rotterdam in het verleden niet vaak,
doch zeker niet meer na den laatsten leger
en vlootdag in 1927 aanschouwd heeft.
Langs den weg, die de troepen namen was
het druk, op Woudesteyn, waar militaire
demonstraties werden gehouden, was het
vol en ook de belangstelling voor de beide
mijnenleggers „Hydra" en „Douwe Aukes",
die aan de Parkkade lagen, is den geheelen
dag groot geweest.
De directe aanleiding tot het houden van
dezen leger- en vlootdag is geweest, de om
standigheid, dat de jaarlijksche vergade
ring van „Ons Leger" gisteren in „Atlanta"
te Rotterdam is gehouden.
HET UIT DE MARKT NEMEN VAN
VARKENS.
Het hoofdbestuur van den Nederland-
schen Bond van Varkenshandelaren heeft
zich telegrafisch gewend tot de Ministers
van Landbouw en Visschery en van So
ciale Zaken met het dringend verzoek geen
gevolg te geven aan eventueele plannen om
via de veehouderijcentrale opnieuw varkens
over te nemen voor inblikking of invriezing.
Volgens het hoofdbestuur van dezen bond
kan een vleeschvoorziening aan werkloo-
zen op eenvoudige en minder dure wijze
plaats vinden.
BUITENLAND.
Van Zeeland is niet geslaagd. Thans een
socialistische regeering in België (2de blad)
Oud-minister Thomas heeft als Lager
huislid bedankt. (2de blad).
Dreigende burgeroorlog in China. (2de
blad).
Scheepsramp op den Donau te Weenen.
7 dooden. (Buitenl. Ber. 2de blad).
Maarschalk Graziani tot onderkoning
van Abessynië benoemd. (2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer over de vestigings
wet voor den middenstand. (1ste blad).
De Rotterdamsche haventarieven zijn
verlaagd. (1ste blad.)
H. K. H. Prinses Juliana te Eindhoven.
(lste blad).
DE IN GEVAAR VERKEERENDE
NEDERLANDERS IN ABESSINIE.
Op lö dezer werd bericht, dat op een
plantage te Assala nabij Addis Abeba vier
planters door Inlandsche bandieten wer
den belegerd, zoodat hun levensmiddelen-
voorraad thans uitgeput is. Onder deze
planters bevonden zich zooals gemeld, ook
de twee Nederlanders Leenaars. Deze twee
heeren zijn te Maastricht' geboren. De heer
J. E. M. Leenaers werd 30 October 1898 ge
boren en zijn jongere broer J. A. M. Lee
naers op 13 Juli 1900.
De oudste van de twee broers promo
veerde jaren geleden aan de Rotterdam
sche Handelshoogeschool tot doctor in de
handelswetenschappen. In het jaar 1930
vatte hij het plan op om als pionier naar
Abessinië te gaan en daar land te ontgin
nen. Hij vertrok den eersten November 1930
van Amsterdam naar Abessinië. Aldaar
trad hij in onderhandeling met den Negus
en huurde een uitgestrekt gebied. De jong
ste van de broers is op 18 Mei 1934 naar
Abessinië vertrokken om zich bij zijn broer
te voegen. Voordien was hij directeur com
mercial van de Blanoux te Parijs geweest.
De nederzetting der gebroeders bevindt
zich op twee dagreizen van Addis Abeba.
Het volgend jaar, in 1937, zou de eerite
koffieoogst van het land zijn gehaald,
waartoe onlangs nog machines waren be
steld. In hun laatsten brief schreven zy
aan familie te Maastricht: „De Italianen
zijn 75 km. van ons verwijderd.". Nadien
heeft men niets meer van hen gehoord,
totdat het bericht over de belegering door
Inlandsche bandieten kwam. Het minis
terie van Buitenlandsche Zaken te Den
Haag heeft zich telegrafisch met de Fran-
sche in verbinding gesteld en verzocht om
bericht te mogen ontvangen, zoodra iets
omtrent de heeren Leenaers bekend is.
Verhooging vermakelijkheidsbelasting
te Gouda.
B. en W. van Gouda stellen den Raad
voor te besluiten tot verhooging van de be
lasting op vermakelijkheden van 15 tot 20%,
voor zoover zij wordt geheven van de op
brengst der entreegelden. Deze verhooging
is een onafwijsbare voorwaarde voor de
toekenning der op de begrooting 1936 ge
raamde extra-bijdragen uit het Werkloos
heidssubsidiefonds.
De belasting voor muziek- en zanguit
voeringen, waaraan geenerlei andere ver
makelijkheden zijn verbonden, zal 15% der
entree's blijven bedragen. B. en W. zijn nJ.
van meening, dat deze uitvoeringen, welke
een cultureel belang dienen, niet in de ver
hooging behooren te worden betrokken. De
belasting blijft eveneens 15% bedragen voor
vermakelijkheden, uitgaande van vereeni-
gingen, tot welker eigenlijke doel het geven
van vermakelijkheden niet behoort, voor
zoover deze vermakelijkheden voor elke
vereeniging niet meer dan tweemaal per
kalenderjaar plaats hebben en kosteloos, of
tegen betaling van niet meer dan 0.30 per
persoon, alle verplichte betalingen inbe
grepen, toegankelijk zijn.
Het besluit zal in werking treden op den
eersten dag der maand, waarin van de Kon.
goedkeuring mededeeling wordt gedaan.