WOENSDAG 3 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
27ste Jaargang
No. 8434
Ccid^eh^Soti/fcci/rit
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Het vele uitgaan
De netto-opbrengst der vermakelijk
heidsbelasting te 's-Gravenhage bedroeg ge
durende de maand Mei 1936 89.093.12 en
resp. in 1935 en 1934 73.383.13 en
76.068.33. De netto opbrengst over de eer
ste vijf maanden van 1936 bedroeg
ƒ319.904,51, in 1935 ƒ302.717.46, in 1934
ƒ317.734.53. De bioscopen -brachten over
Mei 1936 32.192,18 (v.j. ƒ31.503.72) op.
De bioscopen brachten de eerste 5 maan
den van 1936 187.366,76, in 1935
ƒ171.977.34 op.
Men ziet liier een stijging in de opbrengst
der vermakelijkheidsbelasting, terwijl
naar we zeker meenen te weten die be
lasting niet is verhoogd geworden. Er valt
dus een drukker bezoek te constateeren in
de vermakelijkheids-instellingen.
„Net wat ik altijd zeg. Het volk gaat
maar uit. Er is geen armoe. Heusch, geloof
me: er is geen armoe." En zelf-voldaan
over de wijsheid, waarmede hij het leven
beschouwt en waarin hij de menschen ziet,
laat hij zich achterover in zijn fauteuil
vallen, groote wolken sigarendamp uitbla
zend, alsof er een veiligheidsklep is open
gezet voor zijn uitstoomende verontwaar
diging.
En mevrouw, die eerbiedig naar haar
wel-gedanen ega opziet, valt hem bij met
de mededeeling, dat de dienstbode laatst
óók weer met d'r vrijer naar de bioscoop
is geweest, toen zij een extra-vrij en avond
had, omdat mijnheer en mevrouw buitens
huis dineerden..,.
Ja, er wordt veel uitgegaan! Maar, als
zelfs de helft van het volk het arm zou
hebben en de andere helft zou geregeld
uitgaan, dan waren de bioscopen vol, ter
wijl toch niemand het zwarte bestaan van
de armoede, de wijd-vertakte armoede, zou
mogen ontkennen. Wij willen zeggen, dat
het vele uitgaan, in stijgenden lijn, niets
bewijst tegen het bestaan van een, in
voortschrijdende mate, verarming van het
volk!
Het vele uitgaan geschiedt door men
schen, die het nog kunnen missen, en óók
wel wij denken er niet over, dat in twij
fel te trekken door velen, die het
eigenlijk niet kunnen missen.
Maar laten wij toch billijk zijn in onze
beoordeeling en veroordeeling van dat
vele uitgaan.
Zeker, het is verkeerd, om uit te gaan
met geld, dat anderen toekomt of dat men
voor zijn gezin noodig heeft. Dat is ver
keerd. Maar: eerlijk zijn! Wij moeten 't óók
verkeerd noemen, om uit te gaan met geld,
dat men uit bezuinigingsmotief,
omdat de tijden zoo slecht zijn, beknot en
bekrimpt en afpingelt en afknijpt op z'n
donaties aan charitatieve vereenigingen
terwijl men dat uitgaan heelemaal niet
noodig heeft, om z'n lichaam e:. geest ge
zond en frisch en opgewekt te houden! Wij
hebben 't meegemaakt, dat een dame ons
zeide, bedankt te hebben als donatrice voor
een vereeniging, die zwakke kinderen
eenigen tijd op vacantie zendt, welke dona
tie een rijksdaalder per jaar bedroeg, ter
wijl zij ons in hetzelfde gesprek mededeel
de, dat zij haar oudere kinderen maar had
toegestaan, nog enkele weken langer, dan
eerst in de bedoeling lag, in een buiten-
landsch vacantie-oord te verblijven. Zoo
iemand zou eerst den balk uit het eigen
oog moeten trekken, voordat.zij aan
merking mag maken op het vele bioscoop
bezoek van wat zij noemt „den minde
ren man"! Ja, er wordt veel uit
gegaan! Maar het te-veel aan genot moet
men absoluut of relatief heusch niet alleen,
en oi. niet allereerst of hoofdzakelijk zoe
ken onder de maatschappelijk-lagere klas-
Het jaarverslag der
Nederlandsche Bank.
EEN TIJDPERK VAN VERWARRING EN
TEGENSTRIJDIGHEID.
Een winst van 5 y« millioen.
In het verslag van den president van de
Nederlandsche Bank wordt verklaard, dat
het laatst verstreken boekjaar een tijdperk
vormt van verwarring en tegenstrijdigheid.
Het besef, dat slechts verbetering en uit
breiding van de internationale betrekkin
gen het wereldherstel -kunnen brengen,
hoewel in theorie beleden, kon zich in de
praktijk niet doorzetten. De politieke ver
houdingen vertoonden een toenemende
spanning, wantrouwen en oorlogsvrees de
den zich in sterkere mate gevoelen. In alle
landen werden maatregelen tot krachtiger
bewapening getroffen. Dat deze ontwikke
ling een stijging van de vraag naar grond
stoffen en werkkrachten voor de oorlog-
industrie tengevolge heeft, kan bezwaarlijk
aüs een factor van duurzame verbetering
worden aangemerkt.
Het valt niet te ontkennen, dat in nage
noeg alle landen de budgetaire positie re
den tot zorg geeft. De openbare machten
blijken buiten staat de tering naar de ne
ring te zetten.
Op het gebied der internationale kapi
taalverstrekking kan niet gesproken wor
den van een verbetering en evenmin ten
aanzien van het goederenverkeer tusschen
de verschillende landen. De wereld blijft
verdeeld in afgesloten gebieden waar niet
meer wordt toegelaten dan onmisbaar is
hetzij voor de eigen behoefte, hetzij voor
het afdingen van eenigen afzet naar een
der andere gebieden. Het oogenblik sohijnt
echter te naderen,' waarop ook de landen
met de naar omvang en koopkracht be
langrijkste binn enlandsohe markten door
de feiten gedwongen zullen worden tot
verbetering van hun economische en finan-
cieele positie afhankelijk is van een
verruiming van het interna
tionale kapitaal- en goederen
verkeer. Dat ten aanzien van den goe-
derenruil de Vereenigde Staten blijk geven
tot deze erkentenis te zijn gekomen, stemt
tot voldoening.
De goudzendingen naar Amerika in 1935
hebben het recordcijfer van 1934 nog over
troffen en de kapitaalbewegingen naar
Amerika, die ten naastenbij 2,9 milliard
hebben bedragen, speelden hierbij een be
langrijken rol.
In monetair opzicht bracht het afgeloo-
pen jaar niet de zoozeer gewenschte rust
en zekerheid. De overgebleven landen van
het z.g. goudblok waren gedwongen tot het
•nemen van krachtige maatregelen tot af
weer van bewegingen, die zich in binnen-
en buitenland tegen de handhaving van de
goudpariteit hunner geldeenheden deden
gevoelen. De aanhoudende daling van het
pond, welke zich sinds 1931 voordeed,
kwam tot staan. Tevens bleek, dat de mo
netaire ontwikkeling in Engeland en de
Vereenigde Staten heeft opgehouden een
druk op de wereldmarktprijzen uit te oefe
nen en ook, dat in de richting van onder
linge aanpassing gegaan wordt.
De goudproductie.
De goudproductie vertoont tedkenjare
een nieuw recordcijfer, en in 1935 was de
waarde der goudproductie 1.577.900.000
tegen 1.011.900.000 in 1929. In een tijdperk
van zeven jaar werd voor een waarde van
niet minder dan omstreeks 8% milliard
aan den op 1 Januari 1929 bes taanden we
reldvoorraad toegevoegd.
Uit het verloop van zaken kan overigens
worden opgemaakt, dat de gevolgde dis
conto-politiek het gewenschte resultaat
heeft opgeleverd.
De regelingen op het gebied van het be
talingsverkeer met Duitschland ondergin
gen slechts weinig veranderingen van prin-
cipieelen aard. Het blijft intussohen de be
doeling er zooveel mogelijk naar te stre
ven, dat het Sonderkonto tegen het einde
van bet kalenderjaar 1936 geheel is geliqui
deerd. In den loop van het boekjaar kwam
een tweetal nieuwe clearin g-o vereen -
komsten tot stand, n.l. met Italië en Bul
garije.
In het afgeloopen jaar bedroeg het ge
middeld opereerend kapitaal 194.782.332
De disconteering van binnenlandsch papier
bedroeg ƒ208.511.862. Het bezit aan buiten-
landsahe wissels en saldi beliep aan het
einde van het boekjaar ƒ2.875.588.
De goudvoorraad.
De Bank beschikte aan het einde van het
boekjaar over een goudvoorraad van
714.653.736 en een zilvervoorraad van
ƒ19.315.051, tezamen ƒ733.968.787. Op 31
Maart 1936 waren het kapitaal alsmede de
reserves en het pensioenfonds belegd tot
een bedrag van 38.160.050. Het gezamen
lijk bedrag van bankbiljetten, bankassig-
naties en saldi in rekening courant, uitma
kende de opeischende schuld der Bank, be
liep gemiddeld ƒ871.065.548.
De dekking van de opeisebbare schuld
door metaal bedroeg gemiddeld 75,17 pro
cent. Het gemiddeld bedrag der bankbiljet
ten in omloop bedroeg ƒ805.691.294.
De winst van het bedrijf.
De uitkomsten van het bedrijf der bank
zijn opgesomd in de winst en verliesreke
ning, waaruit blijkt, dat de netto winst
vergeleken met het vorige boekjaar een
stijging vertoont van ƒ3.020.686 tot
ƒ5.628.319.
Volgens de wet van 27 Mei 1932 komt
hiervan in mindering van de vordering op
den staat der Nederlanden ƒ2.814.159.72
van het overblijvende ad 2.814.159.71 ont
vangt de Bank een zoodanig bedrag als
noodig is om aan aandeelhouders een di
vidend van 5 procent uit te keeren over
ƒ20.000.000 zijnde ƒ1.000.000. Voor divi
dendbelasting is benoodigd 100.500, ter
wijl de Staat der Nederlanden nogmaals
1.000.000 ontvangt. Het restant ten be
drage van ƒ713.659.71 komt weder in min
dering van de vordering op den Staat der
Nederlanden, die dus met ƒ3.527.819,43
wordt verminderd en dientengevolge nog
te boek staat met 11.958.329.12. Voor aan
deelhouders is in totaal beschikbaar inclu
sief dividendbelasting en het onverdeeld
saldo van het boekjaar 1934/35
1.116.248.21, welk bedrag rekening hou
dende met de te betalen dividendbelasting
een uitkeering van 50 per aandeel toelaat.
De wereld
in vogelvlucht
De geheimzinnige reis van den Oosten-
rij kschen bondskanselier dr. Schuschnigg
blijft de aandacht trekken. Men verdiept
zich in gissingen omtrent hetgeen de Oos-
tenrijksche regeeringsleider wel met den
Duce zal moeten bespreken. Gisteren heb
ben wij reeds gewezen op de mogelijkheid,
dat de verhouding tot Duitschland het on
derwerp der besprekingen zou kunnen zijn.
Er gaan nl. geruchten, dat er van Italiaan-
sche zijde aandrang op Oostenrijk wordt
uitgeoefend om tot een goede verstand
houding met Duitschland te komen, daar
Italië Duitschland denkt noodig te zullen
hebben bij zijn strijd tegen de sancties.
Van den anderen kant wordt gewezen op
de mogelijkheid van een restauratie der
Habsburgers Vooral in de Fransche pers
komt deze veronderstelling sterk naar vo
ren. Men wijst er op, dat Schuschnigg in
zijn hart een overtuigd monarchist is en
dat hij meent, op die manier de oppositie
tegen zijn bewind de baas te kunnen blij
ven, daar het Oostenrijksche volk in groote
meerderheid monarchistisch is. Schuschnigg
zou daarbij op verzet van de Kleine En
tente stuiten, die krampachtig vasthoudt
aan het Vredesverdrag, waarin elke restau
ratie der Habsburgers verboden wordt. En
om aan dit verzet het hoofd te kunnen bie
den, heeft Oostenrijk de steun noodig van
Italië.
Maar, zooals gezegd, dat zijn gissingen.
Weten doet men niets!
DE NEGUS IN ENGELAND
AANGEKOMEN.
LONDEN, 3 Juni. (A. N. P.). De Negus
is heden met zijn gevolg te Southampton
aangekomen. Hij begaf zich onmiddellijk
aan wal. Er had geen officieele ontvangst
plaats. Slechts leden van het Abessyni-
sche gezantschap waren aanwezig, terwijl
een aantal belangstellenden den Negus
toejuichte.
DE STAKINGS-SITUATIE IN
FRANKRIJK.
PARIJS, 3 Juni. (A.N.P.) De stakings
situatie blijft ernstig. Minister Sarraut en
minister van arbeid Frossart hebben gister
avond een bespreking gevoerd met een de
legatie van de vakvereenigingsorganisatie.
Zij deden daarbij opmerken, dat de vak-
vereenigingen alles moeten doen om in de
toekomst benadeeling van de persoonlijke
vrijheid van het leidende personeel der
fabrieken, waar gestaakt wordt, tegen te
gaan. De vakvereenigingsorganisatie heeft
in verband Jiiermede den arbeiders voor
schriften over hun optreden doen toeko
men, waarbij uitdrukkelijk wordt bepaald,
dat het leidende personeel ook in de door
stakers bezette fabrieken vrij kan in- en
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
NA DE BELGISCHE VERKIEZINGEN
Uit een artikel van Sub Umbra in De
Nieuwe Eeuw:
De uitslag van de Belgische verkiezingen
heeft de pessimistische verwachtingen,
welke daarvan in katholieke kringen- wer
den gekoesterd, nog overtroffen. De geheele
winst in deze verkiezingen is naar uiterst
rechts en naar uiterst links gegaan. De
drie groote regeeringspartijen hebben zon
der uitzondering verliezen geleden; de ver
liezen voor de Katholieke Staatspartij wa
ren het zwaarst.
Over dezen uitslag verwonderen wij ons
niet.
Wie de verhoudingen in België kent, weet
ook dat daar tal van Kamerleden zich met
allerlei financieele operaties inlieten en
hunne positie wij willen niet zeggen
misbruikten maar dan toch gebruikten
om zich zooveel mogelijk in een gunstige
financieele situatie te brengen. Men be
hoeft hierbij volstrekt niet aan in zich on
geoorloofde practijken te denken. Ook deze
zijn bij enkelingen voorgekomen; maar
over het algemeen schijnt op deze punten
sterk overdreven te worden. In deze tijden
echter is alleen reeds het gebruiken van
een politieke positie ten behoeve van het
opstijgen op de financieele ladder ver-
oordeelenswaardig te achten. Natuurlijk
moeten de politici een behoorlijk bestaan
hebben; het is zelfs in hooge mate ge-
wenscht, dat zij zooveel mogelijk vrij kun
nen zijn van financieele zorgen. In deze
tijden vooral eischt de politieke loopbaan
een zoodanige inwerking in uiterst moei
lijke en gecompliceerde problemen, dat het
het beste zou zijn, indien de parlementa
riërs zich geheel vrij van andere zorgen
daaraan konden wijden. In ieder geval
echter is het onmiddellijk contact tusschen
financieele ondernemingen, met name wan
neer deze van min of meer speculatieven
aard zijn, en politici volstrekt te veroor-
deelen. De groote vraag is juist in dezen
tijd, welke maatregelen moeten worden ge
nomen om de onbeperkte vrijheid van
financieele operaties aan banden te leggen.
Wie de encycliek „Quadragesima Anno"
met een open gemoed en een ontvankelij-
ken geest leest en bestudeert moet tot de
conclusie komen, dat het belangrijkste
economische vraagstuk, hetwelk de Paus
door krachtdadig ingrijpen, ook van den
staat, wenscht opgelost te zien, een andere
en betere verdeeling is van den eigendom
der aardsche goederen. Het is ondenkbaar,
dat deze betere verdeeling zou kunnen
worden tot stand gebracht zonder maatre
gelen van staatswege, zonder een nieuwe
rechtsvorming, welke de financieele belan
gen van thans-bevoordeelden in niet ge
ringe mate zal aantasten. Slechts hij, die
zich los weet te maken van zoodanige in
wikkeling in de bestaande bezitsverhou
dingen, zoodat hij met een onafhankelijken
geest de verkeerdheden daarvan niet alleen
weet te doorzien, maar ook de moreele
kracht behoudt om ze te bestrijden, kan de
parlementaire en politieke functie in dezen
tijd zoodanig vervullen, dat bij de groote
massa ook het vertrouwen wordt gewekt
in den ernst, waarmede de door den Paus
gewilde hervormingen worden nagestreefd.
uitgaan en zoo noodig onder bescherming
staat van een arbeiders-ordedienst.
Een mededeeling van de werkgeversor
ganisatie zegt, dat de stakingsbeweging
nog weer is toegenomen en dat Dinsdag
avond 130 fabrieken der metaalindustrie
bij de staking betrokken zijn. De beweging
is ook op de provincie overgeslagen. In
Rijssel hebben de stakende arbeiders de
fabrieken van Fives-Lille bezet en zich ge
reed gemaakt voor het doorbrengen van
den nacht in de gebouwen. De voor het be
drijf noodige machines worden door de ar
beiders loopende gehouden. In Bernay zijn
ruim 100 arbeiders en arbeidsters van een
fabriek met 275 arbeiders in staking gegaan.
Ook hier zijn de maohines loopende gehou
den. Het is een fabriek waar petten ver
vaardigd worden, maar waar ook voor de
oorlogsindustrie gewerkt wordt. De stakers
zullen ook hier den nacht in het bedrijf
doorbrengen.
GEHAKT IN BLIK VOOR WERKLOOZEN
Maandag a.s. begint de verstrekking.
Naar wij vernemen, zal aanstaanden
Maandag een aanvang worden gemaakt
met de verstrekking, aan werkloozen van
het nieuwe gehakt in blik, dat, gelijk is
gemeld, te IJmuiden wordt gefabriceerd.
JUITENLAND.
Argentinië heeft zijn voorstel tot bijeen
roeping der Assemblee schriftelijk inge
diend. (2de blad).
's Pausen verjaardag te Rome. (2de blad)
Schuschnigg geheimzinnige reis. (2de
blad).
BINNENLAND.
De benzine wordt een halven cent duur
der ter financiering van den bruggen
bouw. Verslag Eerste Kamer-zitting.
(2de blad).
Verstrekking van gehakt in blik. (lsi^
blad).
OMGEVING.
De opheffing van een openbare school
te Rijnsburg. (3de blad).
ZILVEREN POLITIE JUBILEUM
M. P. RIJNHOUT.
Morgen hoopt de heer M. P. Rijnhout,
brigadier van politie, den dag te herden
ken, dat hij vóór 25 jaren in politie-dienst
trad.
Des morgens te 9.30 urn- zal brigadier
Rijnhout door het Leidsch Politie-Muziek-
gezelschap aan zijn woning, Heerenstraat
115, een aubade worden gebracht, waar
bij hem tevens namens het politie-corps
een stoffelijk blijk van aandenken zal wor
den aangeboden.
H. K. H. PRINSES JULIANA OP
SCHIPHOL.
Ter begroeting van den Graaf en de
Gravin van Athlone.
H. K. H. Prinses Juliana heeft heden
middag een onverwacht bezoek gebracht
aan het Amsterdamsche vliegveld Schip
hol. Even voor twaalf uur arriveerde de
Prinses per auto van 't Loo in gezelschap
van een harer hofdames en kamerheeren.
In het nieuwe restaurant van het vlieg
veld werd H. K. H. begroet door de heeren
A. Thomson, stationschef van de K. L. M.
op Schiphol en U. F. M. Dellaert, haven
meester van het Amsterdamsche vlieg
veld. Ook was op Schiphol aanwezig de
voorzitter van de Koninklijke Nederland
sche Vereeniging voor de Luchtvaart, de
heer Jhr. van den Berch van Heemstede.
H. K. H. Prinses Juliana was naar Schip
hol gekomen om daar de Earl of Athlone
en zijn gemalin Prinses Alice, die morgen
tegenwoordig zullen zijn bij de onthulling
van het gedenkteeken voor wijlen H. M.
Koningin Emma in'de Residentie, te be
groeten,
Tegen half een, toen de F 22 van de
Zweedsche Aero Transport Maatschappij
boven Schiphol verscheen, begaf Prinses
Juliana zich vergezeld door haar gevolg
en de heeren Jhr. van den Berch van
Heemstede,-* Thomson en Dellaert, naar
het platform van het vliegveld. Hier wacht
te zij de aankomst van het vliegtuig af. Op
hartelijke wijze begroette H. K. H. Prin
ses Juliana haar gasten en na afscheid ge
nomen te hebben van den Havenmeester
en den stationschef van Schiphol vertrok
ken Prinses Juliana, de graaf en de gravin
van Athlone met gevolg in twee auto's
naar 't Loo.
