KATHOLIEKE ARBEIDERS
DEMONSTREEREN
DINSDAG 2 JUNI 1936
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 9
Prachtig geslaagde meeting te Oegstgeest
Jaar na jaar komen met Pinksteren de
Katholieke arbeiders van het District Lei
den bijeen om gezamenlijk te bemeditee-
ren de zendbrieven door de Pausen gewijd
aan het sociale en economische vraagstuk
brieven, die een blijde boodschap in
houden, voor allen, wien het heil der
menschelijke samenleving ten harte gaat.
Den eenen keer „lukt" deze meditatie
beter dan de andere. Er scheen een ver
slapping in het bezoek en een verstarring
in het programma binnen te sluipen. Maar
de Encycliek-meeting, welke gisteren te
Oegstgeest is gehouden heeft alle. zwart-
galligen en pessimisten in het ongelijk ge
steld. Deze meeting was een echte Pink
ster-meeting, vol fleur en leven, een mid
dag van geestelijke bezinking zonder veel
oratorisch bombarie.
Het bezoek was veel en veel grooter dan
andere jaren. Alle afdeelingen van het
district hadden flinke groepen afgevaar
digd, zoodat de mooie St. Willibrorduskerk
van deur tot altaar met meeting-gangers
gevuld was, toen de weleerw. heer C. J.
Roest, kapelaan der parochie, in een pittige
korte preek het wachtwoord van dezen
middag uitgaf.
Het wachtwoord van dezen
middag.
De predikant had tot tekst gekozen Hand.
I, 18: Gij zult kracht ontvangen van den
H. Geest, die over u zal komen.
Aanstonds zult gij, aldus spr., met ont
plooide banieren en vanen door Oegstgeest
heen trekken en getuigenis afleggen van
Uw H. Geloof en uwe aanhankelijkheid
aan Uwe kerkelijke overheid.
Met vreugde begroet ik U op dezen dag
op de eerste plaats hier hij Christus zelf
in Zijn H. Sacrament en ik wil trachten U
enkele gedachten mede te geven om van
hier uit gesterkt uwe beginselen na dezen
dag in uw eigen omgeving verder uit te
dragen.
Daartoe wil ik u herinneren aan twee
vermaningen, die paus Benedictus XV in
zijn encycliek van Nov. 1914 aan de wereld
gaf.
Vooreerst: wanneer onze actie voor vrede
en rust in de wereld wil terug keeren zul
len wij moeten beginnen bij een verbete
ring in ons zelf en wel door de vermeerde
ring en verdieping van liefde.
In ons persoonlijk leven moet die band
van liefde met God zoo sterk mogelijk ge
maakt worden, opdat ons leven zoo vol
komen mogelijk beantwoordt aan hetgeen
God ervan verwacht. Echter ook het open
bare leven moét een'afstraling zijn van deze
liefde tot den Schepper. En pas dan zal dit
openbare leven goed zijn wanneer in alles
deze liefde tot God in de wereldordening
zoo schoon" mogelijk naar. voren komt.
Op de tweede plaats vraag ik U, aldus
spr., in antwoord op het vermanend woord
van onzen H. Vader, vast te houden aan
het door God gestelde en door den H. Geest
geleide gezag. Hoezeer dit van belang is
■blijkt wel hieruit, dat nog zoo pas publiek
werd bekend gemaakt hoe er hier en daar
mannen werden gevonden, diie na het ver
bod van onze bisschoppen openlijk blijk
gaven zich niet te willen onderwerpen en
liever hun eigen menschelijke inzichten te
willen volgen dan Christus woord.
Wie gehoorzaam is aan de
Bisschoppen.
En toch sprak Pius X zich in dit opzicht
zoo duidelijk uit in een allocutie tot de Ne-
derlandsche pelgrims in Mei 1923: „Wie ge
hoorzaam is aan de bisschoppen is gehoor
zaam aan de paus; wie gehoorzaam is aan
den paus is gehoorzaam aan Jesus Chris
tus" en dat wordt misschien te gemakkelijk
vergeten, dat zij, die bpven ons gesteld zijn
met de volle verantwoordelijkheid door ons
moeten gezien worden als Christus zelve,
die door Zijn plaatsbekleeders op aarde ons
positief geleidt naar ons eeuwig einddoel
en negatief ons beschermt tegen dwalingen,
die noodlottig zijn voor ons geloof en het
geheele geloovige volk.
Besloten met een Lof
in de open lucht
Willen wij daadwerkelijk medewerken
aan het herstel in Christus houdt dan
vast aan het gezag zoowel wereldlijk, als
tijdelijk dat krachtens Gods recht ons be
stuurt. Wie hier in het aanschijn Gods
deze twee punten overdenkt en daarin bij
Christus zelf zijn hernieuwde voornemens
maakt zal veel met dezen dag gewonnen
hebben, voor hem is het rondtrekken aan
stonds door Oegstgeest niet alleen een
uiterlijk vlagvertoon maar het uitdragen
van de gevoelens en voornemens, die hij
hier maakte en die ieder voor zich voor zijn
deel in zijn omgeving zal trachten uit te
dragen.
Echter zullen velen zeggen: wat zal er
nu van ons kleine groep kunnen uitgaan.
Zeker, wij zijn hier met velen, maar wat
beteekent het op de vele duizenden uit
wier midden wij gekomen zijn. Spr. wil
dan herinneren aan wat geschreven staat
in het boek der Rechters, hoe Gedeon met
een troep van 300 mannen, het leger der
Madianieten versloeg.
Met deze kleine „Gedeon-bende" werd
opgetrokken in den eenen hand een bazuin
in den anderen hand een brandende fakkel.
Door deze kleine maar dappere bende
liet God Israël de geheele overwinning be
halen. Zie, dat wil ik u zeggen, aldus spr.,
wanneer ge dreigt kleingeestig te zijn.
Weest wanneer ge heengaat naar uwe
plaatsen in uw strijd een Gedeon-bende,
klein maar tot strijd paraat. Draagt in uw
eenen hand de bazuin van uw H. Geloof,
waarvoor ge u niet zult schamen maar dat
gij in woord en daad zult verkondigen
waar en met wie ge ook moogt zijn; in de
andere hand de brandende fakkel van uw
liefde, liefde jegens God, getoond ook door
uwe liefde jegens den evenmensch.
Als wij zoo willen strijden zal ook in
dezen strijd God voor u de overwinning
op den vijand bevechten.
De Optocht.
Na deze toespraak trokken de honder
den getrouwen „met vliegend vaandel en
slaande trom" door de groene dreven van
Oegstgeest. Vroolijk schetterden de mu
ziekkorpsen in de blauwe, met zegevieren
de wolken beplekte lucht; zij schetterden
de slaap-stille parken wakker en riepen
de aarzelenden mede op naar het meeting
terrein.
Toen geheel Oegstgeest willens of onwil
lens, ervan kennis had genomen, dat de
Katholieke arbeiders dezen middag een
meeting hielden, verzamelden allen zich
De weleerw. Heer Henri de Greeve in het
vuur zijner rede.
op het sportterrein by de kerk, rond de
nog ledige troon, waarop straks niet een
purperen prelaat, niet de bisschop, niet
de paus, maar Christus-zelve plaats zou
nemen.
Het terrein leende zich uitstekend voor
een meeting. Door luidsprekers was zorg
gedragen, dat de uit te spreken redevoe
ringen door een ieder verstaan konden
worden.
Op het terrein.
De voorzitter der afd. Oegstgeest van
den R. K. Volksbond, de heer Dofferhof,
verwelkomde alle meeting-gangers, in het
bijzonder de geestelijkheid, de sprekers,
de leden van Kerk- en Armbestuur en de
Katholieke raadsleden. Spr. herinnerde
eraan, dat het achttien jaar geleden is,
dat in deze parochie een encycliek-mee
ting is gehouden. Veel is sindsdien veran
derd en verbeterd. Maar ook en juist in
dezen tijd is het noodig van ons streven
blijk te geven. In de moeilijke omstandig
heden, waarin wij heden-ten-dage verkee-
ren wekte spreker op tot trouw aan de
Katholieke Arbeidersbeweging. Laat ieder
van deze meeting huiswaarts keeren met
het vaste voornemen te zijn: Katholieke
mannen en vrouwen van de daad.
Het woord werd daarna verleend aan
den zeereerw. heer H. de Greeve, die zou
behandelen het onderwerp: „de Corpora
tieve Maatschappij."
REDE ZEEREERW. HEER
H. DE GREEVE.
Ter inleiding wees spr. op de groote
waarde van de pauselijke encyclieken, en
zijn eerste raad was deze: de encyclieken
te lezen en te herlezen, en niet je mond
ervan vol te hebben zonder ooit de zend
brieven te bestudeeren.
Willen de encyclieken hun frischheid be
waren, dan moeten wij ze, bij de voort
durende wisseling der maatschappelijke
verhoudingen, telkens onder een nieuw ge
zichtspunt bezien.
Wij moeten eerbied hebben voor de en
cyclieken, omdat zij een leiddraad zijn, ge
geven door een gezanghebbende bron.
Wij moeten de encyclieken lezen met
verantwoordelijkheidsgevoel en er niet in
bladeren als in een stuiversblaadje of een
Nic Carter romannetje. Want in de ency
clieken wordt ons geleerd, hoe wij moeten
bouwen aan de toekomst.
De inhoud der beide sociale encyclieken
kunnen wij samenvatten in één woord:
nieuwbouw.
Dezen middag wilde spr. behandelen de
plattegrond, de blauwteekening, zooals
deze door de Pausen is gegeven voor een
nieuwbouw der maatschappij.
Is de „Rerum Novarum" daartoe niet
voldoende? zal men vragen. Waarom
verscheen de Quadragesimo Anno, terwijl
de opdracht, in de Rerum Novarum gege
ven, onuitputtelijk is? Hierop antwoordde
spr., dat wij, Katholiekén, den invloed der
encyclieken al te gemakkelijk overschatten.
Het vergaderinggeschetter heeft aan deze
overschatting niet weinig schuld. Wij mo
gen ons echter niet ontveinzen, dat voor
de meeste niet-Katholieken de Encyclieken
niet veel meer zijn dan een artikel van
den Paus over het socialevraagstuk
een artikel waarvan de meesten boven
dien geen kennis nemen.
De verwachtingen; welke van de Rerum
Novarum werden gekoesterd, beantwoor
den niet aan de verwezenlijkte werkelijk
heid. De hoofdzaken van de Rerum Nova
rum zijn niet verwezenlijkt, namelijk de
algemeene distributie van den eigen
dom, economische zelfstandigheid en be
staanszekerheid voor allen, is niet verwe
zenlijkt.
Bij dieper ingrijpen in de bestaande
rechtsorde doen wij nog meer disillusies
op. Van het herstel de$ maatschappij vol
gens de leer van het Evangelie is heele-
maal niets terecht gekomen.
Voeg daarbij de onzekerheid over de
richting, welke het moderne economische
leven zou moeten inslaan; daarmede is de
noodzakelijkheid van de verschijning der
Quadragesimo Anno voldoende aange
toond.
Deze nieuwe encyclieken bewijzen weer,
hoe de Pausen een open oog hebben voor
j de materieele nooden der wereld. Men be-
Foto Slegtenhorst.
schouwt ons van niet-Katholieke zijde
soms als onpractische kerkmusschen, die
de menigte willen zoet houden met een
kerkboek. De encyclieken, zoowel de Re
rum Novarum als de Quadragesimo Anno
leggen daarentegen alle nadruk op de
economische vraagstukken. Men kan zeg
gen, dat 90 pet. van de Q. A. is gewijd aan
het broodvraagstuk. Indien het anders was,
zou het ook dwaasheid zijn, omdat wij le-
ven in een wereld, waarin alle menschen
staan temidden van economische proble
men.
Nieuwbouw moet er komen;
afbraak is er reeds!
Onder nieuwbouw der maatschappij ver
staat de Paus grootendeels behalve de
verheffing der zeden, waaraan een afzon
derlijk hoofdstuk is gewijd de verbe
tering der economische toestanden.
Uit het woord „nieuwbouw" blijkt, dat
er voordien afbraak moe' zijn. Het ver
leden heeft ons, in den letterlijken zin,
met de stukken laten zitten. Sedert ander
halve eeuw is er van organische opbouw
in het geheel geen sprake geweest. De
oorspronkelijke en natuurnoodzakelijke,
door God gewilde wereldordening is ge
weld aangedaan en gebroken door libera
lisme en klassenstrijd. De liefde vindt
hoogstens een plaatsje in wijsgeerige be
spiegelingen; de vrede wordt verduisterd
door wolken van gifgassen.
De menschen staan in vechthouding te
genover elkaar: de een om wat te krijgen,
de ander om alles te houden. Wat wij be
leven is geen crisis, maar een volslagen
fiasco.
Er is geen gezond organisme meer; de
samenleving is als een warm geloopen
motor.
Laten wij ons nooit beroepen op onze
organisaties. Deze zijn tot nu toe niet veel
meer geweest dan „knokploegen" om be
tere arbeidsvoorwaarden te verkrijgen.
Onze vereenigingen hebben meer de socia
le taak behartigd, dan de geestelijke. Er
is meer gevochten, dan gebeden.
Het mechaniek der maatschappij is ver
kracht. De vraag is nu: hoe zullen we de
klassen-tegenstellingen opheffen.
Daartoe wordt in de Quadragesimo Anno
een nieuw beginsel aangegeven, een zeer
diepzinnige wet, die eigenlijk niet nieuw
maar lang vergeten was. Er moeten komen
organen beroepsstanden of bedrijfschap
pen genoemd welke gevormd worden
door allen, die een bepaalde functie in het
product e-<proces vervullen. Het genoem
de beginsel van Q. A. nu is, dat men een
klein orgaan, dat moet laten doen, wat het
kan doen, en dat een grooter orgaan die
taak niet moet overnemen. Spr. vergeleek
hierbij de maatschappij met het mensche-
lijk lichaam, ^waarin ook ieder orgaan zijn
eigen functie heeft en toch samen
werkt met de andere organen tot het al
gemeen welzijn van het geheele lichaam.
Dit beginsel van Q. A. sluit uit een
overdreven staatsbemoeiing en verwerpt
het verschrikkelijk monster van de totale
staat, waarin niemand iets, maar de staat
alles kan.
3/4 maat van het algemeen
belang.
De bedoelde bedrijfschappen zouden na
tuurlijk ook eigen belangen kunnen gaan
najagen. Zij moeten zich echter, onder
hooger toezicht, waarbij ook de staat een
woordje heeft mee te spreken, aanpassen
aan een juiste goederenproductie, evenre-
verlossing van de arbeiders uit het prole
tariaat, d. w. z. uit de staat van bezitloos
heid. De wensch van de R. N.: een meer
dig aan de behoeften en zij moeten geza-
melijk het algemeen welzijn bestreven.
Het verschil tusschen onze corporatie
ve maatschappij-vorm en de bestaande
samenleving is dit, dat thans ieder zijn
eigen belang behartigt zonder rekening te
houden met de belangen van andei"en.
Als wij de nieuwbouw der maatschappij
volgens de richtlijnen van Quadragesimo
Anno kunnen verwezenlijken, dan zullen
wij hebben afgerekend met de klassen
strijd, met de opvatting dat arbeidskracht
koopwaar is en met de geheimzinnige
despotische economische heerschappij van
weinigen.
De maat, waarop de nieuwe samenle
ving klopt, zal zijn het algemeen belang.
Het algemeen welzijn zal de toets zijn,
volgens welke de vaart der productie zal
verlangzamen of versnellen.
Het plan van Q. A. is een groot plan.
Wij zijn de slachtoffers van het verleden.
Of wij de nieuwe toekomst zullen zien, is
een vraagteeken. Maar laten wij in ieder
geval van die nieuwe, betere toekomst de
pioniers zyn. Laten w ij in den grond krui
pen, opdat onze kinderen op onze schou
ders omhoog worden geheven naar een
betere samenleving. Dan hebben wij een
groot en goed werk verricht.
REDE VAN DEN HEER
H. M. KUIPER.
Vervolgens sprak de heer H. M. Kuiper,
lid van het Hoofdbestuur van het R, K.
Werkliedenverbond, over de belangrijke
taak van onze Katholieke Arbeidersbewe
ging ter verwezenlijking van de Organi
sche Maatschappij-gedachte.
Spr. teekende de Kath. Arb. beweging
in Nederland als een van de sociale bewe
gingen, die het eerst en het best heeft be
grepen, dat Leo XIII in „Rerum Nova-
rum" heeft gewild.
Onze gecentraliseerde, innerlijk gave ar
beiders-beweging is in het verleden steeds
geïnspireerd en gestuwd volgens de richt
lijnen door den Paus van Rome gegeven. Zij
heeft al haar krachten ingespannen om, in
hoofdzaak op sociaal terrein, te werken
aan een menschwaardige rechtspositie van
de arbeiders, hun vrouwen en kinderen.
Zij heeft de taak vervuld in het bedrijfs
leven lijnrecht ingaande tegen den
klassenstrijd-idee te ijveren voor het
afsluiten van collectieve contracten en
door het vas^eggen van een complex van
arbeidsvoorwaarden, waardoor de levens
omstandigheden voor de arbeiders zoo goed
en dragelijk mogelijk worden gemaakt.
Zij heeft de taak vervuld door in 't bedrijfs-
Iang strijd, door krachtige en stuwende
aandrang bij voortduring op de wettige
overheid, op Regeering en Parlement.
Dank zij de stuwkracht der Katholieke
Arbeidersbeweging en dank zij ook de
medewerking van tal van Christen Staats
lieden, kan ons land bogen op een samen
stel van sociale verzekering en arbeids
wetgeving, waarvan ook vandaag aan den
dag nog gezegd kan worden, dat Neder
land daarmede onder de volkeren der aar
de in de eerste rijen staat.
Als wij met diep leedwezen zien, dat in
vele arbeidersgezinnen de werkloosheid
en de armoede en ellende is binnengeslo
pen, vragen wij ons af, of de oorzaak hier
van te zoeken is in een tekort aan aardsche
goederen. Of moeten wij de oorzaak zoeken
in het feit, dat deze goederen niet recht
vaardig verdeeld worden?
Wij weten het allen: de oorzaak van de
ellende is, dat het organisme der maat
schappij niet deugt.
De Katholieke Arbeidersbeweging heeft
bij het herstel der maatschappij een be
langrijke taak te vervullen, waarbij zij
zich baseert op de beginselen der eeuwige
waarheid, neergelegd in het Evangelie. De
Katholieke Arbeidersbeweging zal een con
structief element moeten vormen; zij zal
meebouwen aan de nieuwbouw volgens de
richtlijnen van Paris Pius XI.
Bij de vervulling van déze taak wordt
de Katholieke Arbeidersbeweging echter
besprongen door de extremistische stroo
mingen van links en van rechts, door het
Communisme en het Nationaal-Socialisme.
Onze Katholieke Arbeidersbeweging zal
trachten ons volk immuun te maken
voor beide stroomingen en roept alle ka
tholieke arbeiders op ten strijde voor een
doelmatige organisatie der samenleving,
volgens de grondslagen der Christelijke
wijsbegeerte.
Spr. wekte allen op veel te bidden voor
de Katholieke Arbeidersbeweging en voor
haar bestuurders, opdat zij wijsheid moge
ontvangen actief te bouwen aan 'n betere
meer Christelijke ordening van het maat
schappelijk leven.
Dankwoord.
De afdeelings-voor-zitter van Oegstgeest
heeft daarna een kort dankwoord gespro
ken tot allen, die hadden medegewerkt
tot het welslagen van deze meeting.
Ten slotte bracht de districts-bestuurder,
de heer J. M. Angenent, een groet over van
het Centraal Bestuur. Spr. maakt een
compliment over het schitterend slagen
van deze meeting en weidde vervolgens
uit over de verbetering van het innerlijk
leven!
Lof in de open lucht.
Het groote oogenblik was thans aange
broken.
Gedragen door den pastoor der parochie,
den zeereerw. heer P. M. de Vetten, over
huifd door een prachtig baldakijn, nader
de het Allerheiligste.
Waar de goudstralende monstrans de
menigte passeerde, bogen zich de hoofden,
de knieën en de harten der menigte als
een korenveld, door een Pinksterwind be
wogen.
De jongens van het zangkoor, gekleed
als kleine witte monniken, en het Sacra-
ments-hymnen zingende mannenkoor, lie
pen voor het baldakijn uit.
Toen Ons Heer op de troon was uitge
steld, omringd door bloemen en vaandels,
werd een kort Lof gecelebreerd door den
Pastoor, met assistentie van den zeereerw.
hooggel. heer prof. A. Cleophas en de
weleerw. heeren A. Martens en C. J. Roest.
Voor deze plechtigheid in de open lucht
was door den Bisschop toestemming gege
ven.
Plechtig en sereen klonken de gezan
gen van mannen- en knapenkoor over de
weide onder den onmetelijken hemelkoe
pel. Wierookwolken kringelden op en ste
gen te zamen met de gebeden der honder
den naar de blanke troon, en naar de blan
ke, in gouden schittering gevatte Hostie.
Een machtig aanzwellend „Knielt, Chris-
tenschaar" en de zegen met het Allerhei
ligste vormde het schoone slot van deze
schoone plechtigheid.
De Encycliek-meeting 1936 was ten ein
de, en volgens ieders oordeel, uitnemend
geslaagd.
Losse nummers van
DE LEIDSCHE COURANT
zijn verkrijgbaar bij:
Sigarenmagazijn „INSULINDE"
Heerenstraat 2
Sigarenmagazijn J. G. v. ZWIETEN
v. d. Waalsstraat 1
Sigarenmagazijn SOiVIERWIL
Hoogewoerd 24
ZANDVLIET's Boekhandel
Haarlemmerstraat 117a
KIOSK, Prinsessekade
Bureau DE LEIDSCHE COURANT
Papengracht 32.
TIJDENS HET PLECHTIG LOF OP HET MEETING-TERREIN.
