DINSDAG 2 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
27ste Jaargang
No. 8433
S)e £cid^elve6oti^<mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 <1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Naar aanleiding van een
incident bij Koninklijk bezoek
Tijdens het Koninklijk bezoek te Amster-
dam heeft er, zooals gemeld, een incidentje
plaats gehad. Een groep N.S.B.'ers heeft op
de Dam voor de Koningin gemanifesteerd
door „Hou-zee"-geroep en het bekende op
steken van den rechterarm. Zij zijn daarop
door de politie uiteengeslagen. Waarom?
Omdat zoo luidt een officieus bericht
een dag te voren de paarden van het Ko
ninklijk rijtuig door een dergelijke betoo
ging schichtig waren geworden en de hoofd
commissaris een verbod van manifestaties
bad uitgevaardigd.
Maar al zou deze reden om een der
gelijke manifestatie te verbieden niet heb
ben bestaan, toch zou zij onjuist en ver
keerd zijn geweest en toch had zij verhin
derd moeten worden.
't Is, helaas, een feit, dat er veel partijen
onder ons volk splijten en heerschen. Maar
daartegenover staat gelukkig, dat, wan
neer het volk manifesteeren wil zijn aan
hankelijkheid aan de dynastie, het van geen
partij-verdeeldheid weten wil. En terecht.
Dan kan er eenheid zijn, dan móet er één
heid zijn. Als de andere partijen de partij
der N.S.B. gingen navolgen en politieke
demonstraties gingen houden voor dg Ko
ningin, wat zou 't b.v. op den Amsterdam-
schen Dam bij het Koninklijk "bezoek een
weinig verblijdend schouwspel worden!
Wij moeten de partij en-verdeeldheid niet
verder doordrijven, als zij reeds doorgedre
ven is zouden wij bescheidenlijk willen
voorhouden aan de N.S.B.!!
Nu begeven wij ons hier niet in de vraag,
of di- betooging op den Dam verhinderd
had moeten worden op de wijze, waarop zij
verhinderd is; of 't noodig was, de betoogers
uiteen te slaan. Als 't niet noodig was o p
deze wijze een betooging te verhinde
ren die o.L verhinderd worden móest
dan had het ook niet aldus mogen geschie
den. De N.S.B. en hare leden en aanhangers
moeten bejegend worden als iedere andere
partij en als de andere Nederlanders. Wij
zouden scherp afkeuren, wij zouden veraf
schuwen iedere partijdigheid ten deze.
Partijdigheid ten nadeele van de N.S.B.
is in zich veroordeelenswaard. Maar zij is
óók onverstandig, omdat men er in vele
gevallen het tegenovergestelde mee berei
ken zal van wat men beoogt. Men heeft al
in Amsterdam een protestvergadering ge
houden vanwege de N.S.B. tegen het ge
beurde op den Dam na de huldiging van de
Koningin!
Van die vergadering nu vertelt de „Nieu
we Rott: Crt." het volgende:
De eerste spreker was mr. van der Goes
van Maters. Terwijl deze spreker het woord
voerde, onderbrak de voorzitter hem even
om een van de aanwezigen in kennis te
stellen, dat hij naar huis was ontboden.
De tweede spreker, ds. van Duyl, die na
de pauze aan het woord kwam, vertelde,
alvorens zijn rede te beginnen, wat er
eigenlijk was. Het was een zoo gruwelijk
geval, dat de vele duizenden, hier aanwezig,
in machtelooze woede de vuisten zouden
ballen als zij het hoorden. De geestverwant
was naar huis geroepen, omdat zijn doch
ter, terwijl zij bij het Leidsche boschje met
N.S.B.-lectuur colporteerde, door commu
nisten tegen de straat geslagen en zwaar
mishandeld was.
Deze mededeeling deed in de vergadering
een storm van verontwaardiging opgaan,
aldus een verslag in de „Nieuwe Rott.
Crt.". En dan gaat genoemd blad verder:
„Na afloop van d« vergadering hebben
wij op het politiebureau op het Leidsche-
plein inlichtingen over het geval ingewon
nen. Het bleek ons, dat daar den heelen
avond geen enkele melding van eenige
mishandeling of gewelddadig optreden te
gen een N.S.B.-colporteur of -colportrice, of
wie ook, was binnengekomen".
Een zware mishandeling, waar
van bij de politie niets bekend is, waar
van bij de politie geen aangifte is gedaan.
't Valt wel héél moeilijk, om aan te ne
men, dat op die vergadering van de N.S.B.
waarheid is gesproken en er niet een ze
kere t e n d e n z aanwezig was! Ook met
die tendenz in de propaganda voor de
beweging moet ieder verstandig mensch
rekening houden.
De wereld
in vogelvlucht
De Pinksterdagen hebben een vloed van
berichten over ons uitgestort, welke gewa
gen van spanningen in verschillende dee-
len der wereld.
In België is de kabinetscrisis nog steeds
niet opgelost. De afgetreden premier van
Zeeland heeft op een verzoek van den ko
ning om een opdracht tot kabinetsformatie
te aanvaarden, weigerend geantwoord. Hij
meent, nu genoeg gedaan.te hebben; ande
ren moeten zijn werk nu maar voortzetten.
Uit Weenen komt een ietwat sensationeel
bericht van een plotselinge reis van bonds
kanselier Schuschnigg naar Italië, waar hij
Mussolini zal ontmoeten. Men vraagt zich
natuurlijk af, wat het doel van dit onver
wachte bezoek is. Aan de verklaring, dat
Schuschnigg uitsluitend voor ontspanning
naar de Italiaansche kust gaat, hecht
niemand geloof, maar naar het eigenlijke
doel der reis en naar den inhoud van de
bespit.. _0 met Mussolini kan men slechts
gissen. Wellicht staat de reis in verband
met een nieuwe koers in de Oostenrijksche
politiek tegenover de nationaal-socialisten.
Ook Mussolini zou probeeren tot overeen
stemming te komen met Hitler over de on
afhankelijkheid van Oostenrijk.
De toestand in Palestina blijft gespannen.
Van eenige verbetering is nog niets te be
speuren.
Ook in het Verre Oosten, die haard van
onrust,is de spanning tusschen China en
Japan weer opnieuw opgekomen. Het zal
tenslotte wel weer uitdraaien op een ver
dere bezetting van Noord-China door de
Japanners.
Wij hebben tegen deze waardeering voor
mr. dr. v. d. Bergh geen enkel bezwaar.
Maar wij willen er toch aan toevoegen, dat
de gemeenteraad van Amsterdam ons in
ziens ook met de benoeming van no. 1,
prof. mr. C. W. v. d. Pot, uit Groningen,
een voortreffelijke keuze zou hebben ge
daan!
DE ZAAK MANNHEIMER.
De Gelderlander schrijft:
In verband met de voorgenomen natu
ralisatie van den bankier dr. Fritz Mann-
t heimer, die in betrekkelijk korten tijd van
i obscuur Duitsch zaakwaarnemer opge-
j klommen is tot een van de meest invloed
rijke figuren in de Nederlandsche haute
finance; is dezer dagen een nota versche
nen van den Raad der Nationale Unie, in
welke nota de secretaris, jhr. Groenmx
van Zoelen, de regeering ernstig waar
schuwt tegen den betrokken persoon en
tal van feiten aanvoert om aan te toonen,
dat de heer Mannheimer allerminst in aan
merking komt om tot het Nederlander
schap te worden toegelaten.
Het „Utrechtsch Dagblad" wijst er op,
dat de mededeelingen in deze nota een zoo
ernstig karakter dragen, dat de Eerste Ka
mer niet mag verzuimen er de nooaige
aandacht aan te besteden, en de „Morgen"
is van meening, dat deze brochure niet zon
der meer voor kennisgeving mag worden
aangenomen.
Inderdaad! We hopen, dat de Eerste Ka
mer deze zaak serieuzer zal behandelen
dan de Tweede, die dit naturalisatie-ont
werp niet de aandacht schonk, welke het
verdiende.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
BENOEMING HOOGLEERAAR
TE AMSTERDAM
Te Amsterdam is een nieuwe hoogleeraar
in het Staats- en Administratief recht be
noemd De gemeenteraad ging den eerst
voorgedragene, den Groningschen docent
prof. C. W. van der Pot, voorbij en be
noemde het sociaal-democratische Tweede
Kamerlid mr. dr. G. v. d. Bergh, die als
no. 2 op de voordracht stond. Het Han-
"d e 1 sb 1 a d herinnert er aan, hoe de heer
Van den Bergh, vier jaar geleden genoopt
werd, zijn lidmaatschap van dienzelfden
Raad neer te leggen omdat hij met nog
twee fractiegenooten vóór 'n loonsverla
ging had gestemd, waar de verdere frac
tie tegen was.
De hoogleeraarsbenoemingen van den Am-
sterdamschen gemeenteraad, zoo schrijft 't
blad, zijn dermate beroemd geworden,
dat men wel eens zegt: wie op een voor
dracht voor hoogleeraar te Amsterdam
staat, maakt een heel slechte kans. Wan
neer het college van 45 eens bijzonder ge
mutst is, kest het ook wel eens den twee
den of den derden voorgedragene in plaats
van den eersten, maar dan heeft het ook
werkelijk een heele milde bui. En zoo is het
gisteren gegaan, toen de gemeenteraad zijn
oud-lid mr. dr. G. v. d. Bergh tot hoog
leeraar in het Staatsrecht heeft verheven
een man aan wien een deel van den
gemeenteraad nog iets goed te maken had.
Want toen vier jaar geledn de federatie
Amsterdam der S.D.A.P. hem met twee an
deren de woestijn instuurde, liet de meer
derheid van de roode fractie hem maar
liever rustig gaan in plaats van den vrien
den te vertellen, dat niet dezen deel van
het overigens souvereine kiezersvolk
hadden uit te maken hoe een gemeente
raadslid over een voordracht van B. en
W. moest stemmen, maar dat dit uitslui
tend de zaak van het gemeenteraadslid is.
De meerderheid van de roode fractie was
in het Staatsrecht wat zwak. Nu benoemt
zij een van hen, die er toen anders over
dachten (en ook meer karakter toonden),
tot hoogleeraar in het Staatsrecht. Dat klopt
precies.
Laat ons er echter terstond aan toevoe
gen, dat dit niets zegt tegen de bekwaam
heid van den tweeden voorgedragene, die
algemeen bekend staat als een groot ken
ner van ons staatsrecht. De thans benoem
de is zelfs de vraagbaak van alle patent
nemers op nieuwe kiesstelsels en wat zeker
evenveel zegt, hij 'toonde een man van ka
rakter te zijn, die voor zijn beginselen een
offer kan brengen. En daarom is hij wel
kom, ongeacht de motieven, welke bij zijn
benoeming den doorslag gaven".
KERKNIEUWS
ZALIGVERKLARING MGR. P. J.
SAVELBERG.
Vrijdagmorgen had in het Moederhuis
der Kleine Zusters van den H. Joseph te
Heerlen de plechtige sluiting plaats van het
bisschoppelijk proces, dat den grondslag
vormt van een mogelijke en, laten we ho
pen, toekomstige zalig- en heiligverklaring
van den dienaar Gods, Petrus Joseph Savel-
berg, meldt het „Limb. Dagblad".
Z. H. Exc. mgr. Lemmens droeg om 8
uur een Pontificale H. Mis op in de kapel
der zusters, daarbij geassisteerd door de
verschillende heeren, die deel hebben uit
gemaakt van de kerkelijke rechtbank.
Daarna had de plechtige slotzitting plaats,
gepresideerd door den bisschop, waarin de
akten van het proces werden verzegeld. Het
origineel blijft bewaard in het archief van
het bisdom: een afschrift van het proces
en de Latijnsche vertaling worden naar
Rome gebracht.
Om eenig denkbeeld te geven van den
arbeid die de kerkelijke rechtbank heeft
verricht, het volgende: Voor het bisschop
pelijk proces zijn opgeroepen 70 getuigen
die in 151 zittingen, elk van ongeveer 3 y2
uur, de figuur van mgr. Savelberg van alle
kanten hebben belicht. De Latijnsche verta
ling van de getuigenverklaringen beslaat
925 folio-pagina's, terwijl het origineel, dat
ook allerlei formaliteiten bevat, natuurlijk
nog veel omvangrijker is.
De bisschop bedankte de heeren voor het
met zooveel zorg en piëteit verrichte werk
en sprak de hoop uit, dat deze Limburgsche
dienaar Gods, vooral in Heerlen en omstre
ken, veel vereerd mag blijven en dat het
door het proces beoogde doel bereikt mag
worden.
Naar het blad verneemt, zal over eenigen
tijd pater dr. Eijkemans C.ss.R., de postu-
lator in dit proces, de verzegelde acten per
soonlijk naar Rome brengen en daar het
verdgr verloop van het proces bij de Con
gregatie der Riten ook inleiden. „Msbd."
PREFECT VATICAANSCHE
BIBLIOTHEEK BENOEMD.
Men seint uit Rome aan de „Msbd.":
De H. Vader heeft pater Anselmo Alba-
reda O.S.B., uit de abdij van Monserrat be
noemd tot prefect van de Vaticaansche bi
bliotheek en de Belgische Premonstratenser
pater Arnold van Lantschoot tot scriptor
in Vaticana.
OVERSTROOMING IN ITALIë.
BRESCIA, 2 Juni (A.N.P.) Tenge
volge van wolkbreukachtige regens is de
rivier Longherone buiten haar oevers ge
treden, zoodat het spoorwegstation en ver
scheidene huizen in Corte Franea onder
i liepen. De aangerichte schade wordt ge
schat op 250.000 lire.
WEER EEN BRANDSTICHTER TE
EINDHOVEN GEPAKT.
Deze stichtte brand in eigen zaak.
In de woning met winkel van den be-
nanger M. van der Linden aan het Roos-
tenplein 21 te Eindhoven werd gisteravond
te circa 10 uur dooh verbijgangers brand
ontdekt. Toen de politie ter plaatse kwam
bleek het. dat de bewoners afwezig was.
Het huis was aan alle kanten gesloten, De
agenten moesten een etalageruit intrappen
om toegang tut de woning te krijgen. Er
werd vuur ontoekt achter deze etalage en
in een bovenkamer. De inmiddels gearri
veerde brandweer kon het vuur met een
paar emmers water blusschen.
De bewoner, die bij familieleden te
Woensel vertoefde, werd gewaarschuwd,
doch kon geen verklaring van de oorzaak
van den brand geven. De recherche had
echter reeds eenige dagen van te voren
ontdekt, dat van der Linden het plan had
opgevat tijdens de Pinksterdagen zijn wo
ning in brand te steken. Er was dan ook
de laatste dagen voortdurend in de nabij
heid van den woning van van der Linden
gesurveilleerd. Men had echter niet ver
wacht, dat de brand gisteravond zoo vroeg
zou uitbreken. Onmiddellijk heeft de re
cherche een onderzoek in de woning inge
steld. Bij dit onderzoek bleek, dat ook in
een woonkamer achter den winkel brand
is gesticht. Van der Linden is in arrest
gesteld. Hedenmorgen heeft hij na een lang
durig verhoor bekend, op twee plaatsen
met spiritus brand te hebben gesticht.
VIER BERUCHTE INBREKERS OP
HEETERDAAD BETRAPT.
In deh afgeloopen nacht is de Haagsche
politie er in geslaagd een viertal beruchte
inbrekers op heeterdaad te betrappen,
juist toen zij zich toegang hadden ver
schaft tot een café aan het Bleyenburg al
daar. Twee surveilleerende rechercheurs,
die het viertal ongemerkt hadden gevolgd,
wisten zich op zeker oogenblik verdekt op
te stellen in de nabijheid van het bewuste
perceel Een van hen zag een zekeren J. D.
door een openstaand tuimelraam naar bin
nen klimmen, daarbij geholpen door een
van de anderen. De drie overigen verwij
derden zich toen en kwamen na ongeveer
20 minuten terug, waarop zij door den-
gene, die reeds binnen was, door de straat
deur werden binnengelaten. Toen achtten
de rechercheurs het juiste oogenblik geko
men om handelend op te treden. Zij gin
gen op him beurt het café binnen, waarin
niemand aanwezig was. In den onder het
café gelegen kelder troffen zij evenwel aan
den 46-jarigen J. H., den 28-jarigen J. D.,
den 36-jarigen J. T. en den 47-jarigen P.
J. de G., allen oude bekenden der justitie
en politie. Het viertal bleek in het bezit te
zijn van een volledig stel inbrekers werktui
gen, waaronder een instrument om brand
kasten open te scheuren. Zij hadden het
blijkbaar gemunt op den in een kelder aan
wezigen kluis, waarin zij vermoedden, dat
geld aanwezig zou zijn. Zij waren reeds
bezig hun plan ten uitvoer te brengen, toen
zij door de politie werden verrast, hetgeen
blijkt uit de omstandigheid, dat zij de slot-
plaat van de kluisdeur hadden terugge
schoven, terwijl het overige gereedschap
voor de kluis op den grond klaar lag. Als
voorzorgsmaatregel hadden zij het kelder
raam met een overjas afgedekt. De vier
mannen zijn in bewaring gesteld aan het
hoofdbureau van politie.
BLOEDIGE BOTSINGEN
MET FANATICI
BOEKAREST, 2 Juni (D. N. B.) In
Bessarabië (Roemenië) is een beweging
van verzet tegen invoering van den nieu
wen kalender ontstaan onder de aanhan
gers van de religieuze secte der „Stilisten",
die vasthouden aan den ouden kalender,
volgens welken zij hun feesten willen vie
ren. In den loop van het jaar is het reeds
herhaaldelijk tot botsingen gekomen, waar
bij ook bloed heeft gevloeid. Een derge
lijke botsing heeft zich thans weer voorge
daan in een dorp bij Balz in Bessarabië.
De Stilisten wilden, onder aanvoering van
een geestelijke, de kerk bestormen, ten
einde daar een godsdienst-oefening te hou
den, hetgeen hun belet werd door de gen
darmerie, die zich gedwongen zag een sal
vo te lossen op de fanatisch opgewonden
menigte. Twee der seclariërs werden ge
dood, drie zwaar en verscheidene lichtge
wond. Aan den kant der gendarmerie vie
len één zwaar- en en één lichtgewonde.
PINKSTERSLACHTOFFERS IN
FRANKRIJK.
PARIJS. 2 Juni. (A.N.P.) Tijdens de
beide Pinksterdagen zijn in Frankrijk 15
doodelijke verkeersongelukken voorgeko
men. 45 Personen werden gewond.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
BUITENLAND.
De kabinetscrisis in België. Van Zeeland
weigert opdracht tot kabinetsformatie.
(4de blad).
Een samenzwering tegen Hitier? (4de
blad).
Plotselinge reis van Schuschnigg naar
Italië. (4de blad).
De toestand in Palestina blijft gespannen.
(4de blad).
De Italiaansche ministerraad heeft de
organisatie van Abessynië geregeld. (4de
blad).
BINNENLAND.
Benoemirg burgemeester van Breda.
(2de blad).
Tal van verkeersongelukken tijdens de
Pinksterdagen. (Gem. Ber. 3de blad en
lste blad).
De branden te Eindhoven houden aan;
tweede brandstichter gearresteerd. (Gem.
Ber. 3de blad en lste blad).
Doodelijke val van een broeder te Stein.
(Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
Leidsch student te Den Haag veronge
lukt. (lste blad).
OMGEVING.
Een Encycliek meeting te Oegstgeest.
(3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
GYMNASTIEK: Het 26ste Bondsfeest
van K. N. G. V.—I. T. O. S. A. (2de blad).
ZWEMMEN: De Indiëploeg verslaat de
Hollandsche. (2de blad).
ZEILEN: Holland wint den 12 Voetsjol-
lenwedstrijd van België te Loosdrecht.
(2de blad).
VOETBAL: Voor het Kampioenschap
van den I. V. C. B. won Volendam van
K. K. N. A. C., terwijl Spartaan met Bra-
bantia gelijk speelde. Voor den K. N.
V. B. wonnen Feijenoord en Be Quick,
Hermes-D.V. S. blijft lste klasser, H.F.C.
degradeert, C.V.V. promoveert; Alphia
blijft vierde klasser, overwinningen van
A.S.C. en L.F.C. (2de blad).
SCHERMEN: De Hollandsche profs win
nen van de Engelsche. (3de blad).
LEIDSCH STUDENT IN DEN HAAG
VERONGELUKT.
Met auto over den kop geslagen.
Op den Bezuidenhoutscheweg te Den
Haag is gisternamiddag omstreeks kwart
over 5 uur een ernstig auto-ongeluk ge
beurd. De 20-jarige G. W. F. Steinbuch,
student aan de Universiteit hier ter stede,
reed daar met zijn auto in snelle vaart. In
een der bochten verloor hij de macht over
zijn stuur,, waardoor de auto van den weg
raakte en over den kop sloeg.
De jongeman werd ernstig gewond. De
geneeskundige dienst vervoerde hem naar
het ziekenhuis, waar hij eenigen tijd later
aan de gevolgen van het ongeluk is overle
den.
De overledene, die in het tweede jaar van
zijn medische studie was, woonde op de
Witte Singel alhier; zijn vader is woonach
tig in Indië, zijn moeder is overleden.