No. 8412
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
WAT HEBBEN DE SANCTIES
IN ITALIË UITGEWERKT?
27ste Jaargang
WOENSDAG 6 MEI 1936
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toornitbetaliog:
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel in gen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De oorlog in Abessynië is thans
vrijwel zeker ten gunste van Italië
beslist en daarmee heeft de Vol
kenbond voor de zooveelste maal
haar machteloosheid bewezen.
In onderstaande bijdrage be
spreekt onze Romeinsch Corres
pondent de resultaten die de Sanc
ties hebben opgeleverd.
ROME, 2 Mei 1936.
Wie naar Italië reist, hetzij om studiedoel
einden hetzij om het Eeuwige Rome te be
zoeken, is vol spannende verwachting, thans
wellicht nog meer dan vroeger. Immers, in
dien loop der laatste jaren is een heel nieuw
Italië ontstaan, het Italië van Mussolini
zooals de Italianen dat noemen. En dit jonge
Italië heeft overmoedig een koloniale oor
log aangedurfd en zich daardoor den haat
van den Volkenbond op den hals gehaald,
die het door haar economische en finan-
cieele sancties wil dwingen te capituleeren.
Waar haalt Italië de kracht vandaan om
dezen strijd tegen 50 landen te voeren,
welke invloed hebben de Sancties op het
dagelijksche leven van den doorsnee Ita
liaan, hoe is de stemming onder de bevol
king en meer dergelijke vragen hebben we
ons gesteld toen de de verre reis naar het
Eeuwige Rome aanvaarden.
Op de eerste vraag:
Waar Italië de kracht haalt om zich
schrap te zetten tegen de Volkenbond, is
spoedig beantwoord. Zoodia men de grens
voorbij is en in gesprek komt met Italianen,
dan wordt het U duidelijk welk groot aan
zien Mussolini in Italië geniet. Hij is het
die het nationaal bewustzijn van het Itali-
aansche volk heeft wakkergeschud en het
hoop en vertrouwen in eigen macht en
sterkte heeft gegeven. Wanneer we te
Genua, na een kort bezoek aan de haven,
werkelijk verwonderd stonden over hetgeen
hier gepresteerd werd, uitleg vroegen, werd
ons geantwoord: Dat is het werk van den
Duce; hier en overal zorgt hij voor arbeid.
En te Rome, waar we de nieuwe wijken
hebben bezocht, waar grootsche gebouwen
als uit den grond gestampt oprijzen, ont
vingen we hetzelfde antwoord: „Dat is het
werk van den Duce".
Op het eerste gezicht is het voor een
vreemdeling niet te merken dat Italië in
een kolonialen oorlog gewikkeld is, en dat
het volk onder de gevolgen van de Sanc
ties te lijden heeft. Bij een nadere beschou
wing blijkt het echter, dat de Sanctiemaat
regelen niet zonder uitwerking gebleven
zijn. Benzine is zeer schaarsch en derhalve
duur, (ongeveer 4 Lire per liter), zoodat
het autoverkeer belangrijk is gedaald. De
vrachtwagens en autobussen stoken hout
gas, om steenkolen uit te sparen is het
treinverkeer aanmerkelijk ingekrompen.
Doch ook vele waren zijn in prijs gestegen
en in de eerste plaats natuurlijk de produc
ten die uit het buitenland afkomstig zijn.
De meest noodzakelijke verbruiksartikelen
daarentegen staan onder controle van den
Staat, zoodat zich daar tot nog toe weinig
verandering heeft kunnen voordoen, het
geen van het allergrootste belang is voor
de stemming onder het volk. Wie de uitwer
king van die Sancties wil beoordeelen, moet
in aanmerking nemen, dat het Italiaansche
volk haast geen behoeften heeft. Zoolang
het zich brood, spaghetti en wijn in over
vloed en tegen redelijken prijs kan ver
schaffen, behoeft men zich geen zorgen te
maken omtrent de stemming onder het volk.
Voor een groot gedeelte van het jaar heeft
Italië in zijn strijd tegen de Sancties een
bondgenoot in de zon! De woningnood doet
zich niet zoo sterk gevoelen als in onze stre
ken, bijvoorbeeld; en daarbij komt dan nog,
dat het Italiaansche volk sober leeft en ge
woon is niet altijd voldoende te eten te
hebben. Een arbeider in Rome vertelde ons,
dat het thans onder de Sancties nog veel
beter is dan vóór dat Mussolini aan het be
wind kwam.
Het is echter al te belachelijk wanneer
men zou beweren dat de Sancties geen in
vloed uitoefenen, of zelfs, zooals de Itali
aansche bladen het aan hun lezers trachten
voor te stellen, dat de handelsbalans thans
een gunstiger saldo aanwijst dan vroeger.
Het feit, dat in Italië geen statistieken ge
publiceerd mogen worden, behalve de
cijfers die door het Ministerie van Pers en
Propaganda worden verstrekt, spreekt boek-
deelen. Het cijfermateriaal door Genève
gepubliceerd over de uitwerking der Sanc
ties toont trouwens juist het tegenoverge
stelde aan. We willen niet beweren dat er
gebrek geleden wordt in Italië, maar er
wordt minder verdiend. Het toerisme dat de
toonaangevende bron van inkomsten lever
de ligt voor vijf en zeventig procent stil.
De zwakke plek van den Italiaanschen uit
voer is daarin gelegen, dat Italië slechts
producten voortbrengt, waarvoor in de lan
den die niet aan de Sancties meedoen, geen
grootere afname kan gevonden worden. Dat
is de oorzaak waarom de Italiaansche uit
voer tengevolge van de maatregelen die
door Genève getroffen werden, met 50 pro
cent verminderd is. In Januari 1936 was de
uitvoer 8 millioen gouddollar lager, dan in
dezelfde maand van het vorige jaar. De
„Tegensancties", dit wil zeggen, de con
trole op den invoer, hebben inmiddels ook
hun uitwerking niet gemist, en de invoer
is, berekend vojr de maand 1936, met 9
millioen gouddoliar verlaagd, tegenover
dezelfde maand van het vorige jaar. Nie
mand zal durven beweren dat een mindere
omzet van 17 millioen gouddollar in één
maand, geen knak is voor de Italiaansche
economie. Wat beteekent dit cijfer niet aan
ontbering van de hoogstnoodige verbruiks-
goederen, aai. gebrek van grondstoffen, aan
opstapelen van producten, die geen afzet
naar het buitenland meer vinden en waar
voor ook in het land zelf geen voldoende
debiet te vinden is?
De illusie dat de Sancties een verkorting
van den Italiaansch-Abessynischen oorlog
zou beteeken, is ijdel gebleken. De nationale
tucht van de Italianen is bewonderenswaar
dig. De bevolking legt zich vrijwillig beper
kingen op in het verbruik van buitenland-
sche goederen. Vele Italianen zelfs zijn de
meening toegedaan dat de Sancties hun ge
toond hebben hoe economisch sterk Italië
ls. Dat ze daarbij de nationale kracht over
schatten, is begrijpelijk. Het ministerie van
Pers en Propaganda heeft een groot deel
van deze zelfoverschatting voor haar reke
ning te nemen.
Wie van een bezoek aan Italië terugkeert,
brengt den indruk mede, dat het Italiaan
sche volk één blok vormt, een vast-aaneen
gesloten geheel, dat zeer trots is op hetgeen
het in Abesysnië. te Genève en in het bin
nenland, in strijd tegen de sancties,
heeft bereikt en dat bereid is den buikriem
nog stratfer aan te halen, indien Mussolini
het noodig mocht oordeelen.
De wereld
in vogelvlucht
Na zeven maanden is de oorlog in Abes
synië geëindigd. De Italiaansche troepen
zijn gisteren de hoofdstad Addis Abeba
binnengerukt; de Italiaansche vlag is ge
plant op het paleis van den Negus.
In Rome heerscht een onbeschrijfelijke
geestdrift. Gisterenmiddag om 6 uur werd
door sirenes en klokgelui het geheele Ita
liaansche volk op straat geroepen, om door
luidsprekers de overwinningsrede van Mus
solini aan te hooren.
Nadat Mussolini zijn toespraak „Abes
synië is Italiaansch" had geëindigd, werd
de Duce ruim een kwartier lang oorverdoo-
vend toegejuicht.
In het buitenland wekt een dergelijke
oorlogsroes altijd achterdocht en vrees.
Daarom heeft Mussolini het wenschelijk
geacht aan de Amerikaanschen journalist
Ward Price te verklaren, dat Italië's kolo
niale honger nu verzadigd is! We zullen
het hopen.
Geruchten gaan, dat de sancties tegen
Italië zeer spoedig zullen worden opgehe
ven. Voor Italië moge de bezitting van
Abessynië een overwinning beteekenen,
veel grooter en ernstiger dan deze, overi
gens tamelijk gemakkelijke overwinning,
is de nederlaag, die de verzoenings-gedachte
onder de volkeren heeft geleden. „De Vol
kenbond kan en moet zijn taak voortzet
ten", zeide Mussolini in het interview. Maar
Mussolini heeft den Bond de eerste flinke
klap gegeven!
Tusschen Japan en Rusland wil het nog
steeds niet boteren. De Japansche minister
van Buitenlandsche Zaken verklaarde, dat
de betrekkingen tusschen beide landen,
„niet al te best" zijn. Maar Japan streeft
óók al naar den wereldvrede. Wie dus ge
rust wil zijn, kan gerust zijn.
De gouden standaard in Frankrijk schynt
ondanks de bedenkelijke verkiezings
uitslag voorloopig geen bezwaar te loo-
pen. De regeering acht ten minste bijzon
dere maatregelen nog niet noodig
V Prof. Mr. Aalberse
Vanmiddag is prof. Aalberse geplaatst als
No. 1 op de nominatie voor het voorzitter
schap van de Tweede Kamer.
Dat wil zeggen, dat de heer Aalberse zijn
functie van leider der Tweede Kamerfrac
tie van de R.-K. Staatspartij zal verwis
selen voor die van voorzitter der Tweede
Kamer.
Beide functies zijn gewichtig.
De voorzitter der Tweede Kamer, die is
„middelaar" tusschen Kamer en Ministers,
die is een der eerste Raadslieden van de
Kroon bij de samenstelling van een Mi
nisterie, bekleedt in onze parlementaire
constitutie een zeer voorname plaats.
Hy is een man van invloed.
Maar van invloed is óók de voorzitter
van de groote fractie der R.-K. Staatsparty
in de Tweede Kamer.
Dat mr. Aalberse deze laatste post wil
verlaten om een andere ook belangrijke
post te gaan bekleeden, is verklaarbaar
alle omstandigheden overziende, o.a. de
vraag, welk Kamerlid der R.-K. Staatspar
tij zou anders voor het voorzitterschap der
Tweede Kamer beschikbaar gesteld kunnen
zijn?
Ais zeer waarschijnlijk, zoo al niet zeker,
mag worden aangenomen, dat de Tweede
Kamerfractie der R.-K. Staatspartij nu mr.
Goseling als haar voorzitter zal kiezen.
V Cumulatie
Cumulatie die is er.
En die moet bestreden worden.
Maar men moet oppassen voor een
cumulatie-bestrij dings-koorts!
Zulk 'n koorts meenen wij hier en daar
te kunnen constateer en.
Degene, die daaronder lijdt, veroordeelt
iedere cent „bijverdienste" van iemand met
een vast inkomen uit overheidskas als
verfoeielijke cumulatie!
't Is gek! Iemand, die een vast inkomen
heeft uit andere bron of een wisselend
maar niettemin goed! inkomen, mag er
wel v/at „bijverdienen".
Wij hoorden vandaag een geval uit een
gemeente in onze omgeving. Daar hadden
katholieke organisaties besloten, om geen
berichten voor de krant door te geven aan
een correspondent, die een betrekking van
ambtenaar heeft. Wij v/eten niet, welke
omstandigheden van invloed zijn geweest
op het innemen van dit standpunt. Maar,
zoo oppervlakkig beschouwd, is ook dit
een vorm van overdreven koortsachtige
cumulatie-jacht. Welke haast even erg
dreigt te worden, als in vele gevallen de
cumulatie zelf.
V oorzitterschap
Tweede Kamer
Prof. Aalberse 110.1 op de
nominatie
In de hedenmiddag gehouden vergade
ring der Tweede Kamer, onder voorzitter
schap van den heer v. Dijk, is als eerste
candidaat bij het opmaken der nominatie
voor het voorzitterschap der Kamer geko
zen dhr. mr. P. J. M. Aalberse (R.K.) met
74 der 82 uitgebrachte stemmen. (Een stem
op den heer van Dijk (A.R.)., een op den
heer van Koeverden (R.K.) en zes blanco).
Als tweede candidaat voor het voorzit
terschap is gekozen de heer J. J. C. van
Dijk (A.R.) met 58 van de 85 uitgebrachte
fltemmen.
Voorts werden bij deze siemmrig uitge
bracht 21 stemmen op den heer Vliegen, 1
op den heVan den Temj-el, 1 op den
heer Wendelaar en 4 blanco.
De derde candidaat op de nominatie
voor het voorzitterschap werd de heer W.
H. Vliegen (S.D.), met 59 van de 81 uitge
brachte stemmen. Voorts werden uitge-
bracnt drie stemmen op den heer Joekes, 1
op den heer De Geer, 1 op den heer Biere-
ma, 1 op mr. Wendelaar, 1 op ir. Albarda,
1 op dr. Van den Tempel en 1 op ds. Ling-
beek. 12 stemmen waren blanco.
De nominatie is dus: 1ste candidaat: mr.
P. J. M. Aalberse (R.K.); 2de candidaat
de heer J. J. C. van Dijk (A.R.), 3de can
didaat de heer W. H. Vliegen (S.D.A.P.).
De nominatie zal schriftelijk aan H. M.
de Koningin worden aangeboden.
Z.H. Exc. Mgr. A. van Velsen S.U.f
Hedenmorgen is Z. H. Exc. Mgr. A. van
Velsen, S. J., oud-apostolisch vicaris van
Batavia, in den ouderdom van 71 jaar in
het St. Ignatiuscollege overleden.
Mgr. van Velsen is 8 Febr. 1865 geboren
te Overveen. Hij studeerde aan het St.
Aloysius-college te Sittard en trad in de
Soc. v. Jezus in 1885. In 1895 is hy pries
ter gewijd. Daarna is hij als missionaris
naar N. O. Indië (Minehassa) vertrokken,
waar hij in 1921 directeur is geworden van
het St. Vincentiusgesticht in Buitenzorg.
In 1924 is mgr. van Velsen door Z. H.
den Paus bevorderd tot Apostolisch Vica
ris van Batavia, op welke hooge post de
overledene heeft gearbeid zoolang het voor
hem dag was, zoolang zijn gezondheids
toestand, die het licht zyner oogen steeds
meer verzwakte, het toeliet. Mgr. heeft
in begin 1934 ontslag gevraag en ver
kregen van de post, die hij met zoo groote
activiteit en zoo groote waardigheid had
bekleed. Bij het afscheid van zijn geliefd
Indië bleek wel ten duidelijkst, hoe zijn
arbeid en persoon daar geapprecieerd wa
ren. Mgr. heeft in het vaderland herstel
gezocht en 't scheen ook aanvankelijk, dat
hij het had gevonden. Een oog-operatie,
door hem ondergaan, was schitterend ge
slaagd. Nadien is er echter weer een ver
zwakking gekomen.
Rotterdam aanvaardt
bezuinigingsvoorstel
De gemeenteraad van Rotterdam heeft
gisterenavond na een algemeen begroo-
tingsdebat van zeven dagen gestemd over
de bezuinigingsvoorstellen van B. en W.
Deze voorstellen waren ingediend, na
dat door de regeering in uitzicht was ge
steld, dat de verdere verstrekking van
kasgeld gestaakt zou worden, indien niet
ernstig blijk werd gegeven, van het in
voeren van reëele bezuinigingen.
Met 25 tegen 18 stemmen besloot de
raad tot het geven van ontslag aan amb
tenaren op 55-jarigen leeftijd met 35 dienst
jaren en op 60-j arigen leeftijd met 30
dienstjaren, onder toekenning van wacht
geld, nadat een amendement der rechterzij
de om vrij te stellen ambtenaren met kin
deren beneden 18 jaar, was verworpen met
24 tegen 19 stemmen. De geraamde bezui
niging van dezen maatregel bedraagt
ƒ500.000 per jaar. Het ontslag omvat on
geveer 250 ambtenaren.
Voorts werd met 39 tegen vijf stemmen
besloten tot salarisverlaging var het per
soneel bij het voorbereidend lager onder
wijs en met 26 tegen 18 stemmen tot kor
ting van het subsidie op het bijzonder
voorbereidend onderwijs. De raming van
decze bezuinging is ƒ200.000.
Met 34 tegen tien stemmen vereenigde
de raad zich tot een reorganisatie van het
trambedrijf, welke bestaat uit inkrimping
van het aantal lijnen en invoering van
een algemeen sectietarief. Hierdoor zullen
200 man overbodig worden. De geraamde
bezuiniging is 350.000.
Ten slotte besloot de raad met 36 tegen
acht stemmen tot samenvoefaing van de
drie technische diensten, t.w. gemeentewer
ken, stadsontwikkeling en volkshuisves
ting, en bouwpolitie en tot benoeming tot
leider van deze gecombineerde diensten,
welke voortaan zullen heeten gemeentelijke
technische dienst ir. W. G. Witteveen,
thans directeur van stadsontwikkeling. Aan
den directeur van volkshuivesting en bouw
politie, jhr. M. J. I. de Jonge van Elle-
meet, werd eervol ontslag verleend. Deze
bezuiniging wordt geraamd op ƒ150.000.
Er zullen ongeveer 50 ambtenaren ten ge
volge van deze combinatie overbodig wor
den.
VERHOOGING VAN HET FRANSCH
DISCONTO
PARIJS, 6 Mei (A.N.PP.) De bank
van Frankrijk heeft heden het disconto
verhoogd van 5 tot 6 procent. Het voor
schot op goudaankoopen is verhoogd van
6 op 8 procent en 30 daags geld van 5 tot
6 procent.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Addis Abeba is gisteren door de Italia
nen bezet (2de blad).
De Fransche frank staat voorloopig nog
stevig (2de blad).
BINNENLAND.
Overleden is Z. H. Exc. Mgr. A. van
Velsen SJL oud Apostolisch Vicaris van
Batavia. (1ste blad).
Prof. mr. Aalberse eerste candidaat op de
nominatie voor het voorzitterschap der
Tweede Kamer.
Rotterdam voert ingrijpende bezuini
gingsmaatregelen in. (1ste blad.).
De Pastoor der parochie Hazerswoude
(Groenendijk) de hoogeerw. pater T.
Vaessen is gekozen tot Provinciaal van de
Orde der Ongeschoeide Carmelieten.
(Kerkn., 1ste blad).
Een moordaanslag op de Koningin ver
ijdeld? (Rechtsz., 3de blad).
Een hooge schadevergoeding opgelegd
wegens het blmdslaan van een oog (Recht
zaken, 3de blad).
LEIDEN.
Uitvaart en begrafenis van den zeeeerw.
pater C. J. A. van Eijsden (1ste blad).
ERNSTIG AUTO-ONGEVAL BIJ
WERVERSHOEF.
Vijf personen gewond.
Naar wij vernemen heeft hedenmorgen
te omstreeks kwart over elf op het Zijd-
werk, onder de gemeente Wervershoef, een
ernstig auto-ongeval plaats gehad. Een per
sonenauto, afkomstig uit Harlingen en
waarin behalve de chauffeur nog vijf per
sonen waren gezeten, is vermoedelijk ten
gevolge van het springen van een band,
met groote snelheid tegen de langs den weg
staande boomen gereden. De wagen werd
tengevolge hiervan ernstig beschadigd en
de inzittenden allen min of meer ernstig
gewond. Vyf hunner werden naar het St.
Jansgasthuis te Hoorn overgebracht. Twee
der gewonden bleken er tamelijk ernstig
aan toe te zyn, de andere drie zijn licht ge
wond.
NIEUW TYPE VLIEGTUIG OP
SCHIPHOL.
Fransch spor oestel zonder staart.
Komende uit Frankrijk is hedenmiddag,
na een kort oponthoud op Waalhaven, een
vliegtuig van bijzonder model op Schiphol
neergestreken. De machine is een Fransch
tweepersoons sportvliegtuig zonder staart,
dat het best kan worden vergeleken met
een vliegenden vleugel, welke benaming
ook in het land van herkomst aan dit toe
stel is gegeven. Het vliegtuig, dat is uit
gerust met een Pobjoy-motor van 75 p.k.,
is vervaardigd door den Franschen con
structeur Fauvel.
Onder auspiciën van de K. L. M. die zich
uiteraard voor alle zaken interesseert, wel
ke uit vliegtechnisch oogpunt de moeite
waard zijn, zal dit vliegtuig morgenochtend
op Schiphol worden gedemonstreerd, waar
bij naar alle waarschijnlijkheid dr. ir. van
der Maas van den Rijksstudiedienst voor
de luchtvaart, zoomede een der vliegers
van de K. L. 1,1. een vlucht zullen maken
om de eigenschappen te beproeven. De ma
chine heeft bereids het Fransche bewijs
van luchtwaardigheid verkregen. Passa-
giere tijdens de vlucht naar Amsterdam
wa Madame Coltel die de onderneming,
welke dit type op de markt brengt, ver
tegenwoordigt.
