DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE APOSTEL DER MELAATSCHEN
DE NEGUS GEVLUCHT NAAR
DJIBOETI
Groote verwarring in de Abessijnsche
hoofdstad
27ste Jaargang
MAANDAG 4 MEI 1936
No. 8410
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur mi
verhuur, koop en va-koop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Helden en „helden"
De ontvangst van het stoffelijk overschot
van den bekenden held onder de melaat
schen, pater Damiaan, op vaderlandschen
bodem te Antwerpen.
De voetbalwedstrijd BelgiëNederland
te Brussel.
't Zijn de twee gebeurtenissen, welke gis
teren gelijktijdig beslag legden op de radio,
maar niet natuurlijk op de radio
luisteraars. 't Is nog altijd zóó, dat men
geen twee stations op eenzelfde toestel ge
lijktijdig kan aanzetten, of: gelijktijdig kan
volgen!
De luisteraars moesten dus een keuze
doen.
Wij nemen het niemand kwalijk, als zijn
keuze is gevallen op den voetbalwedstrijd;
in die keuze behoeft volstrekt niet te liggen
een onderschatting van de eerstgenoemde
door de radio verspreide gebeurtenis.
Maar toch: het verschil tusschen diq„
twee gelijk uitgezonden gebeurtenissen,
frapapeerde
Voetbal-enthousiastelingen, juichend
rondom nationale helden op het voetbal
veld en, als ge de knop omdraaide, een
groote menigte, eerbiedig zingend rondom
het stoffelijk overschot van een nationalen
held, gevallen op het veld da apostolische
naastenliefde.
Een schap verschil. Niet een tegen
stelling in dien zin, dat het een ander per se
uitsluit. Volstrekt niet! Men kan voetballen
en de christelijke naastenliefde beoefenen;
men kan sympathie hebben voor flinke
voetballers en vaeering koesteren voor
menschen als pater Damiaan. Als 'wij hia
een tegenstelling zien, dan hebben wij op
't oog een deel van het sport-lievend pu
bliek, waaraan een gebeurtenis als de hul
diging van de nagedachtenis van een pata
Damiaan voorbij-schiet, en dat een voetbal
match beschouwt als een evenonent van al-
beslissenden aard; dat geen notitie neemt
van het leven en werken van een pata Da
miaan en dat voetballers als 't ware aan
bidt; dat in een pater Damiaan ziet een
wel goeden maar toch min of meer fa na
tieken mensch, en overwinnaars op het
voetbalveld als nationale helden om-jubelt!
De waarheid is deze:
Als wij goede voetballas hebben, die den
Nederlandse ben naam op sportgebied ook
in den vreemde hoog houden best, wij
willen niet ontkennen, dat 't waarde heeft
maar: wij hebben ze tenslotte niet
noodig. Noodig hebben wy persoon
lijkheden, die de liefde bezitten en, ge
dreven in en door de liefde, arbeiden en
offeren voor him mede-menschen. Dèt zijn
de dragers van de cultuur, dat zijn de bren
gers van de zegeningen over het volk!
Pater Damiaan.... Wij allen willen dien
held, die uit liefde zijn leven gaf, om de
arme melaatschen te helpen en te troosten
en te sterken, bewonderen!.... Maar
wij kunnen hem ook navolgen al is
't slechts vanuit de verte door er naar
te streven, om dagelijks over het donkere en
harde leven van zoo velen rondom ons te
doen schijnen een straaltje zachte goedheid,
door onze daadwerkelijk en offervaardig
medeleven....
canadeesch schip gezonken
De opvarenden gered
NEW YORK, 4 Mei (A.N.P.) Uit
Aantucket (Massachusetts) wordt ge
meld, dat het Canadeesche passagiers- en
vrachtschip „Canadian planter" na een
botsing met het Britsche stoomschop „City
of Auckland", tijdens een dikken mist ten
Noord-Oosten van Nantucket is gezonken.
De opvarenden werden gered.
Terugkeer van pater Damiaan in zijn vaderland
Een grootsche huldiging van het stoffelijk overschot.
Hij vertrok als onbekend missionaris.
Pater Damiaan de Veuster, de melaatsche
Apostel uit de Congregatie van de Paters
van de H.H. Harten, heeft thans zijn laatste
rustplaats in het vaderland gekregen. Vrij
wel onopgemerkt ging hij als missionaris
weg, met groeten luister en vorstelijk eer
betoon is zijn stoffelijk overschot a weer
gekeerd.
Het was de sprekende dank voor een
heldhaftig voorbeeld van dienende naasten
liefde, welke thans tot uiting kwam.
In de negen jaai, dat pater Damiaan in
de missie van de Hawaii eilanden werkte,
had hij kennis gekregen van de verschrik
kelijke toestanden, wie zoowel op lichamelijk
als geestelijk geoied heerschten op het af
gelegen eiland Molokai, waar de melaat
schen van de eilandengroep werden verza
meld.
Op zijn verzoek kreeg patei Damiaan van
zijn bisschop valof om zich te wijden aan
de zielzorg onda deze uitgestootenen der
maatschappij In de lente van 1873 begon
hij hier als «enig priester een bovenmen-
schelijke taak. Met ontembaren ijver en
naastenliefde voorzag hij in de maatschap
pelijke en levensbehoeften van de geteis
terde menschen, maar bovenal zorgde hij
hun zielenheil te bevorderen. Na twaalf
jaar zwoegen werd pata Damiaan zelf door
de melaatschheid aangetast, doch niettemin
arbeidde hij nog vier jaar door. Op 15 April
1889 heerschte er diepe rouw op Molokai:
pata Damiaan was gestorven.
Zijn werk was tot het eiland beperkt ge
bleven. Maar de wereld had kennis geno
men van hetgeen er was verricht en reli
gieuzen stonden klaar om den arbeid van
den melaatschen apostel voort te zetten.
De held van Molokai.
België heeft verlangd om het stoffelijk
overschot van den held van Molokai, wiens
wak blijvende bewondering heeft gewekt
bij allen, die a van kennis namen, weer in
vaderlandschen bodem te doen rusten. Met
grooten weemoed hebben de melaatschen
aan den anderen kant van den aardbol af
stand gedaan van hun vader. Ova verre
zeeën droeg het Belgische schoolschip „Mer
cator rt het hulsel naar de lage landen, die
zich opgemaakt hadden voor een grootsche
ontvangst, welke gisteren plaats had.
Nederlandsche hulde.
Uit Oost- en West-Zeeuwsch Vlaanderen,
van de Zeeuwsche eilanden en uit West-
Brabant waren des ochtends duizenden naar
Walsoorden gekomen, waar de „Mercator"
voorbij voer.
Onder klokgelui en het lossen van saluut
schoten naderde het schip den steiger, waar
door de Katholieke jeugd vereenigingen een
vlaggegroet wad gebracht, terwijl de Ko
ninklijk Harmonie uit Hulst het Belgische
volkslied en vervolgens het Wilhelmus
speelde. Tijdens het Wilhelmus, dat door de
duizenden aan den kant spontaan werd mee
gezongen, bracht de bemanning van de
„Mercator" den vlaggegroet, tawijl zij zich
had opgesteld bij de katafalk, waarin het
stoffelijk hulsel onder de Belgische kleuren
rustte.
Door den secretaris van het pater Da-
miaan-comité, den heer J. A. H. Holthuizen,
redacteur van het Dagblad van Noord-
Brabant, werd later ten bureele van dit
blad een telegram ontvangen van den vol
genden inhoud:
„Onze innige dank aan Nederlandsche
vrienden voor warm huldeblijk aan pater
Damiaan Van de Sande, commandant".
Een twintigtal pleiziavaartuigen, waar
onder een drietal Nederlandsche, alle ge-
pavoisqerd, begeleidden de „Mercator" naar
Antwerpen.
Aankomst te Antwerpen.
De „Mercator" meerde daar aan de van
Dyckkaai. Hier was een eere-tribune opge
richt, waar hadden plaats genomen de
leden van hei corps diplomatique, leden der
volksvertegenwoordiging, een vijftal mi
nisters van staat, de Amerikaansche ambas
sadeur en de hooge geestelijkheid. De gou
verneurs van Belgisch Brabant en Limburg,
ae regeeringscolieges, de vertegenwoordi
gers der Kamers van Koophandel kortom
alle autoritetien van stad en land.
Terwijl het militaire muziekcorps koraal-
muziek ten gehoore bracht, schreden de vijf
bisschoppen van België, benevens de abten,
kanunniken en kloosta-oversten nada, ge
volgd door den pauselijken nuntius, mgr.
Micara en tenslotte kardinaEil van Roey,
Aartsbisschop van Mechelen. De geestelijk
heid nam op de speciale tribune plaats en
dan weerklonk de Brabangonne. Het mili
taire escorte presenteerde het geweer en
terwijl een luid gejuich opsteeg, verscheen
Koning Leopold de Derde, vergezeld van
den burgemeestei van Antwerpen, Kamiel
Huysmans en da minister-president van
Zeeland. Hei hooge gezelschap begaf zich
naar de eere-tribune, waar het de hooge
geestelijkheid en de burgerlijke autoriteiten
begroette.
Alsdan werd de kist met het stoffelijk
hulsel van pater Damiaan door de cadetten
van de „Mercator" van boord gedragen. De
kist werd ontdaan van de driekleur, welke
haar gedekt had. Kardinaal van Roey zegen
de de baar, waarna de koning het overschot
begroette. Teen nam minister-president van
Zeeland het woord, om in zijn rede speciaal
te wijzen op het stille heldendom van
dezen grooten Belg, wien men zeer taecht
een groote nationale hulde bracht, zonda
ondascheid te maken van godsdienst of ras.
Na het uitspreken van deze rede nam de
koning afscheid om naar Brussel te ver
trekken.
Vervolgens werd de stoet geformeerd,
welke een indrukwekkend karakter droeg.
Duizenden v'aggen a vaandels van Katho
lieke en niet-Katholieke organisaties, jeugd
bonden enz. trokken in da stoet mee. Alle
publieke vereemginga waren vertegen
woordigd. De kist, gedekt met de Belgische
kleuren, werd geplaatst op een groote witte
katafalk, welke door zes witte paarden met
zwarte pluimen wad getrokka. Het eere
escorte werd geformeerd door paters van
de H.H. Harten, ordegenooten van den
groote doode Vóór den lijkwagen liepen de
burgerlijke en geestelijke autoriteiten.
Langs da weg, welke de stoet volgde,
stonden honderdduizenden belangstellenden
geschaard. Getrokken werd naar de kathe
draal aan de Groenplaats, waar de absoute
wad verricht dooi kardinaal van Roey.
Redevoeringen werden uitgesproken door
kardinaal van Roey en pater Rutten O.P.
Het stoffelijk hulsel van pater Damiaan
is in den loop van den avond naar Leuven
vervood. Op den weg daarheen had te
Tremolo, de geboorteplaats van pater Da
miaan, nog een korte huldiging plaats.
Heden heeft de plechtige bijzetting plaats.
De wereld
in vogelvlucht
Het drama in Ethiopië nadert thans snel
zijn einde. De Negus heeft de vlucht ge
nomen, omdat hij overtuigd was, dat alles
verloren was. Hij heeft op Fransch grond
gebied de wijk genomen en zal zich waar
schijnlijk op een Engelsch oorlogsschip be
geven. Waarheenia onbekend. Hij gaat
het lot deelen van zoovele andere vorsten in
ballingschap en zal misschien in Londen
een schilderachtige figuur worden, die men
den eersten tijd aanwijst, maar die lang-
zamahand in vergetelheid raakt, totdat zijn
doodsbericht plotseling de geheele tragische
historie van zijn strijd en nederlaag in de
herinnering zal wakker roepa.
Zoodra hij zijn hoofdstad had veriaten,
brak de bandeloosheid los. Zijn paleis werd
geplunderd en overal kraaide de roode haan.
Met de grootste moeite stelda de in Addis
Abeba aanwezige Europeanen zich in vei
ligheid. Het gewone beeld van een versla
gen volk.
De Italianen zullen nu bezit nemen van
het veroverde gebied en de in Mei bijeen
komende Volkenbondsraad zal voor een
fait accompli staan, waarbijzij zich zul
len neerleggen. Er valt niets meer aan te
doen. De kracht van het recht, wat betee-
kent zij tegenover het recht van de kracht?
Voor Engeland beteekent dit verloop van
zaka een misrekening. Ook in Egypte zul
len zich weldra nieuwe moeilijkheden voor
den, nu de verkiezingen een meerderheid
van 85% voor de Walfd heeft opgeleverd.
In Frankrijk hebben de herstemmingen
van gisteren een verdere verschuiving naar
links te zien gegeven. Ook daar zullen de
moeilijkheden weldra beginnen, want met
een Kama waarin meer dan 70 communis
ten zitting hebben, is niet te regeeren.
De oorlog is door de Italianen thans
definitief gewonnen
Weldra bezetting van Addis Abeba
De keizer van Ethiopië Haile Selassie
heeft Zaterdagmiddag met zijn gezin Ad
dis Abeba pa extra-trein verlaten en is
Zondagmiddag te Djiboeti in Fransch-So-
mali-land aangekomen.
Verscheidene autoriteiten in uniform
wachtten te Djiboeti de aankomst van da
trein uit Addis Abeba af. Een compagnie
Senegaleeza vormde een eerewacht. Als
gevolg van de verstikkende hitte was de
belangstelling van de zijde da bevolking
betrekkelijk gaing. Eenige minuten na 14
uur reed de trein het station binnen. De
keizerin stapte het eerst uit, gevolgd door
den keizer, die blootshoofds was, a den
kroonprins. De Negus weigerde een verkla
ring af te leggen en verzocht da Fran
sch en autoriteita persoonlijk de jour-
nalista afzijdig te houden. In door den
gouverneur van Djiboeti ta beschikking
gestelde auto's reed het gezelschap va-
volgens naar het paleis van da gouva-
neur tusschen een dubbele haag tirailleurs.
Met den trein waren tevens ongeveer da-
tig Abessijnsche hovelingen aangekomen,
alsmede Ras Kassa, de minister van bui-
tenlandsche zaken, de kleine prins Makon-
nen a de prinsessen. De Negus zag a ver
moeid uit. Hij heeft den nacht in het pal
leis van den gouverneur doorgebracht en
zal heda met de Engelsche torpedoboot
549 vertrekken, vermoedelijk eerst naar
Aden en naar men denkt vervolgens naar
Engeland.
DE NEGUS BEGREEP DAT ALLES
VERLOREN WAS
De Negus heeft Abessynië verlaten, om
dat hij begreep, dat voor hem alles was
verlora. Na den nedalaag aan het Tigre-
front en de val van Dessie, welke voorna
melijk was te wijten aan den opstand van
de Raias Gallas in de provincies Yejoe en
Wollo, wilde de Negus nog den weg naar
Addis Abeba versperren. Hij kwam even
wel tot de bevinding, dat de menschen
vermoeid en gedemoraliseerd waren, de
soldaten keerden in lompen en zonda wa
penen naar Addis Abeba terug, waar zij in
de straten om een stuk brood bedelden.
De Negus ondervond zulke moeilijkhe
den bij het forceeren van troepen om den
weg naar Addis Abeba te versperren, dat
hij besloot naar de hoofdstad taug te kee-
ren. In de provincie Salale ta Noorda
van Addis Abeba wad de Negus hahaal-
delijk met geweerschoten ontvangen. Na
zijn taugkeer in de hoofdstad namen de
zaken een zoo ernstige wending, dat hij
besloot zijn familie naar Djiboeti te zen
den en aangezien voor hemzelf het gevaar
vermeerderde, zonda het land hiermede
te helpen, besloot hij eveneens te vertrek
ken, tezamen met Dedjas Igazoe, de Fi-
thorari Berroe, Guetta en Herroei, den mi
nister van buitenlandsche zaken Ras Kas
sa, Ras Guetatsjoe, Dedjas Haile Selassie,
den oom van den Negus Balatsjo, Atto
Lodenzo en Ras Hailoe, die sedert het va-
raad van 1930 gevangen werd gehouden,
en wia thans gratie is verleend.
HET LOT VAN DEN NEGUS NOG
ONZEKER
Van officieele Engelsche zijde wordt ver
klaard, dat geen definitieve mededeelin
gen zijn ontvangen ova de plannen van
den Negus en dat deze plannen deels af
hankelijk zijn van zijn eigen wenschen,
deels van de opvattingen der Fransche re
geering. De Britsche en Fransche regeerin
gen hebben een gedachtenwisseling ge
opend. In Londen is niets bekend over een
afstand van den troon van Haile Selassie,
gelijk in eenige bladen gemeld werd.
VERWARRING TE ADDIS ABEBA
De Amerikaansche gezant te Addis Abe
ba. heeft aan het Amerikaansche departe
ment van Staat geseind, dat het centrum
van Addis Abeba in brand staat.
Volgens een op den Quai d'Orsay uit
Addis Abeba ontvangen telegram zou het
keizerlijk paleis geplunderd zijn.
In biet telegram van den Amerikaanschen
gezant te Addis Abeba wordt verder me
degedeeld, dat de stad in handen van een
opstandige menigte is. Er wordt overal op
groote schaal geplunderd. Voortdurend
weerklinken schoten. De Amerikaansche
legatie is door verscheidene kogels ge
troffen.
Deze onlusten zijn te wijten aan de sol
daten die naar de hoofdstad terugvloeien,
aan benden, die door de Italiaansche op-
marsch worden voortgedreven, en aan duis
tere elementen. Het centrum van Addis
Abeba Is volkomen leeggeplunderd, afge
broken en verbrand.
Het Duitsche gezantschap te Addis Abe
ba heeft twee patrouilles op vrachtauto's
door de straten van de brandende stad la
ten rijden om achtergebleven Europeanen
te zoeken. Men werkte samen met een
dergelijke patrouille van de Engelsche le
gatie en een aantal Europeanen konden in
veiligheid worden gebracht.
Volgens een bericht uit Addis Abeb-I
heeft het oproer aldaar den dood tenge
volge gehad van 24 Europeanen, allen
Grieken of Armeniërs, die het leven zou
den hebben verloren bij de verdediging
van hun bedrijf. De meeste dooden, die
in de straten verspreid liggen, zijn Abes-
sijnen, die gedood zijn toen zij trachtten ge
bouwen te plunderen,welke verdedigd
werden. De Britsche kerk is door plun
deraars leeggehaald. Alle Koptische ker
ken zijn geplunderd, verscheidene der
laatstgenoemde kerken zijn tot den grond
toe afgebrand.
LEIDER DER BRITSCHE AMBULANCE
ERNSTIG GEWOND.
Een Ethiopiër heeft een schot gelost op
dr. Melly, da leider van de Britsche am
bulance in Abessynië. Hij werd ernstig aan
de long getroffa. Zijn toestand baart zorg.
De Amerikaansche gezant te Addis Abe
ba telegrafeert nog, dat de voorhoede van
de Italianen tot 18 K.M. van de hoofdstad
is genaderd.
Een opstandige menigte naderde de lega
tie, waarop de gezant den Britschen auto
riteiten verzocht troepen te zenda, tenein
de de Grieksche en Russische vluchtelingen,
die in de legatie een toevlucht hadden ge
zocht, te helpen. Een patrouille van de
Britsche legatie-wacht heeft de vluchtelin
gen, alsmede de vrouwen en kindaen ge
red, alsook het personeel van de Turksche
legatie.
Bij deze actie zijn verscheidene Abessij-
nen gedood.
ITALIAANSCHE OVERWINNING
VOLKOMEN GEACHT.
Het vatrek van da Negus wordt te
Londa uitgelegd als een bewijs voor de
volkomen overwinning der Italiaansche
troepen. Men had verwacht, dat de Negus
da strijd zou hebben voortgezet in het
bergachtige gebied aan de grens van den
Soedan.
Volgens de laatste baichta bevindt de
niet-gemotoriseerde Italiaansche kolonne
zich voor de poorta van Addis Abeba. De
.mannen wachten op de gemotoriseerde ko
lonne, welke over den Termabergpas trekt,
alvorens de stad binnen te trekken.
Niettegenstaande den voortdurenda re
gen wordt de marsch niet onderbroken
