27ste Jaargang
WOENSDAG 22 APRIL 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS
S)e CcidóeHeSoti/tat/ttf
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling!
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Democratie en demagogie
Ontleend aan een artikel van A. J. W.
Albarda in de „Vooruit":
De omstandigheden der laatste jaren
hebben de democratie, die voorheen
veilig scheen te zijn, tot een bedreigd
goed gemaakt. Daardoor is het nood
zakelijk geworden meer over haar te
spreken en krachtiger voor haar in den
strijd te treden, dan vroeger noodig
was. Het is een geluk voor het Neder
landsche volk, dart de S.DA.P., uit een
worsteling tusschen anarchisme en de
mocratie geboren en in den strijd tus
schen communisme en democratie ge
staald, met diep bewustzijn van de
waarde der democratie is doordrongen.
Zonder grootspraak mogen wij zeg
gen, dat er in Nederland geen partij
Is, die tegenover het fascisme grooter
kracht kan ontwikkelen dan de S.
D „AP.
Men lette op één woordje in den laatsten
zin: grooter kracht kan ontwikkelen.
Of in werkelijkheid door de S.D.A.
P. zulk een groote kracht tegenover het
fascisme wordt ontwikkeld?
Groote kracht ligt niet in een groote
mond, welke het fascisme bestrijdt en be
scheidt.
Groote kracht ligt niet in het neerlaten
van slaglboomen, door middel van zekere
„politieke" manoeuvres, waardoor men
slechts tijdelijk de vooruitgang van een be
weging kan etuiten.
Groote kracht tegenover het fascisme ont
wikkelt de partij, die de gezonde de
mocratie krachtig nastreeft, tegelij
kertijd effectief bestrijdend de vele
uitloopera van het huidige democratisch
parlementaire stelsel.
Ontwikkelt de SDJLP. deze groote
kracht?
Wie eerlijk is en „zonder grootspraak"
zal moeten erkennen, dat het fascisme
ten antzent niet weinig zijn groeikracht
heeft te danken aan bet feit, dat er veel er
gernis is en wordt gewekt door de uitwas
sen van de democratie en dat die uitwas
sen in niet geringen omvang moeten worden
geconstateerd in de S.D.A.P. (Met deze
bewering bedoelen wij niet de andere poli
tieke partijen daarvan vrij te pleiten of
schoon te wasechen!)
Maar al te vaak is „democratie" in de
S.D.A.P. opgevat als: het voeren van een
politiek, waarmede men het volk in het
gevlei komt. Niet staat dan op de eerste
plaats het belang van het volk, maar
gesust of gestreeld moeten worden de mo-
menteele, oppervlakkige wenschen van het
volk, van de kiezers, die de partij moe
ten groot maken!
Ziet, dAt is weerzinwekkende „democra
tie", die den naam democratie niet verdient,
die demagogie is, maar die feitelijk, al
vertoont zij zich onder het mom van de
democratie, moet heeten: kiezerebedrog.
Allen, die tegenover het fascisme willen
bewaren en hooghouden de ware democra
tie, die zegenrijk kan zijn, moeten begin
nen met te erkennen de vele fouten, welke,
in naam der democratie, zijn en worden be
gaan; de v#le misstanden, die, helaas, op de
democratie zijn ingeënt!
ALGEMEENE STAKING IN PALESTINA.
JERUZALEM, 22 April (A.N.P.) Gister
avond heeft te Jaffa een vergadering plaats
gehad van vertegenwoordigers van alle
Arabische partijen. Besloten werd voor
Donderdag a.s. een algemeene staking in
geheel Palestina af te kondigen, waarvan
alleen de bakkers zijn uitgesloten. Te Haifa
zal de staking reeds Woensdag beginnen.
De regeering heeft een oproep gericht
tot de bevolking van Jaffa en Tel Aviv om
de orde te handhaven. Verder wordt een
6trenge censuur op de pers uitgeoefend en
js het dragen van wapenen verboden.
EERSTE KAMER
Voorzitter: mr. W. L. Baron de Vos van
Steenwijk.
VERGADERING VAN GISTERAVOND.
IN MEMORIAM:
JHR. CH. J. M. RUIJS DE
BEERENBROUCK.
De griffier doet voorlezing van de ken
nisgeving van he overlijden van Jhr. mr.
Ch. J. M. Ruijs de Beerenbrouck, minister
van staat, voorzitter van de Tweede Kamer.
De voorzitter houdt de volgende rede,
welke de aanwezigen staande aanhooren.
Met ontroering is de mededeeling door
ons ontvangen van het 200 plotseling ver
scheiden van den voorzitter van de Twee
de Kamer der Staten-Generaal.
Want, al maakte de overledene nimmer
deel uit van ons staatslichaam, gedurende
verscheidene jaren had hij, als hoofd van
een ministerieel departement, in ons mid
den zitting.
Zoon van een hoogst verdienstelijken va
der, den oud-minister van Justitie in het
kabinet-Mackay, later Commissaris der Ko
ningin in Limburg, leidden de politieke om
standigheden en de verhoudingen in de
Reomsch Katholieke Staatspartij er toe, dat
Jonkheer Ruijs de Beerenbrouck, bij het
heengaan van het kabinet-Cort van der
Linden in 1913, als formateur van het nieu
we ministerie optrad.
Een ministerie, dat zich reeds spoedig, in
November van dat jaar, voor groote moei
lijkheden zag geplaatst, welke, dank zij
kloek en vast beleid, werden overwonnen.
Zeker, de toenmalige premier heeft in die
zorgvolle dagen èn in zijn kabinet, waarin
om. een man als Idenburg zat, èn daarbui
ten in den overleden de Savornin Lohman
en in onzen huidigen minister-president,
onschatbaren steun gevonden, maar ten
slotte droeg hij de hoogste verantwoorde
lijkheid in dat zoo beteekenisvol tijdsge
wricht.
In 1925, als lid, naar de Tweede Kamer
teruggekeerd, werd hij door zijne medele
den aan de kroon voorgedragen als voor
zitter, eene functie welke hij, door Hare
Majesteit de Koningin daartoe geroepen,
tot 1929 en daarna van 1933 tot aan zijn
sterven bekleedde.
Doch niet alleen de verantwoordelijke
raadsman van de Kroon en president van
de Tweede Kamer heeft de overledene eene
vooraanstaande plaats ingenomen. Ook in
de staatkundige partij, waartoe hij behoor
de, heeft Jonkheer Ruijs de Beerenbrouck
eene belangrijke rol vervuld.
De Eerste Kamer der Staten-Generaal
deelt in het verlies, dat de andere tak der
volksvertegenwoordiging heeft geleden, en
bidt den achtergebleven verwanten Godes
rijkste vertroostingen toe.
De Kamer gaat in de afdeelingen tot on
derzoek van eenige wetsontwerpen, onder
meer dat, inzake bezoldiging der leden van
de rechterlijke macht, den Raad van State,
de algemeene rekenkamer en de militair-
rechterlijke macht, en een aantal contin-
genteerin gson twerpen.
De vergadering wordt verdaagd tot heden
11 uur.
VERGADERING VAN HEDEN
Aan de orde was hedenmorgen het wets
ontwerp tot herzieninig der reglementen op
het beleid der regeering in de koloniën Su
riname en Curacao.
Wordt na eenige discussie aangenomen.
Daarna wordt goedgekeurd de begroo
ting van het werkloosheids-subsidiefonds.
Koop en verkoop op afbetaling.
Aan de orde zijn twee wetsontwerpen tot
wettelijke regeling van de overeenkomst
van koop en verkoop op afbetaling en tot
wettelijke regelen nopens het afbetalings-
bedrijf.
De heer Van Sasse van Ysselt
(R.K.) juicht de wetsontwerpen toe. Het
koopen en verkoopen op afbetaling acht
spr. evenmin een af te keuren bedrijf als
het geldschietersbedrijf. Spr. vreest ech
ter dat bona-fide verkoopers wel wat zullen
worden afgeschrikt. Zoo is er onzekerheid
t.o.v. den verkooper inzake art. 1576 v.
waarbij niet is geregeld, wat de verkooper
met de door hem teruggenomen zaak mag
of moet doen in de veertien dagen dat de
kooper haar weer kan inlossen. Spr. vreest
voorts verdere overlading van den kanton
rechter met werk, hoezeer spr. wil mede
werken om het ambt van kantonrechter om
hoog te heffen.
De heer Van Vessem (N.S.B.) zegt
dat om principieele redenen de N.S.B.-
fractie haar stem niet aan de wetsontwer
pen kan geven. Verkoop op afbetaling is af
te keuren. Het afbetalen bindt de koopera
De wereld
in vogelvlucht
Het nieuws, waarop Rome gisteren bij de
viering van den verjaardag van de stichting
der stad gehoopt had, is uitgebleven. Ad
dis Abeba is nog niet gevallen. De op-
marsch der Italianen is niet zoo vloot ver-
loopen als het zich aanvankelijk liet aan
zien, toen bericht werd, dat Ankober, op
125 K.M. van de hoofdstad, reeds bezet zou
z(jn. Integendeel de Italianen stuiten op
tegenstand. Zelfs gaat er een gerucht, dat
de Abessijnen een uitval hebben gedaan
op het vliegveld van Dessie en daar ver
scheidene vliegmachines in brand hebben
gestoken. Dat zou er op wijzen, dat de Ita
lianen hun stellingen wat al te snel naar
voren hebben geschoven met de klaarblij
kelijke bedoeling om op éclatante succes
sen te kunnen wijzen, maar daarbij te wei
nig rekening hebben gehouden met het ge
vaar van flank-aanvallen.
Nu de besprekingen te Genève voorbij
zijn en ook de Commissie van Achttien
(de Sanctie-commissie) eerst de verkiezin
gen in Frankrijk wil afwachten, nu ook
de Romeinsche feestdag eenmaal voorbij la,
kan men zich wat rust gunnen. Aan klin
kende successen Is thans niet zoozeer meer
behoefte. Wel maken de sancties doorwer
ken noodzakelijk, want uit het onderzoek
van de deskundigen-commissie is wel vast
komen te staan, dat de sancties een groote
invloed hebben uitgeoefend op de handels
balans van Italië.
De sancties van den Volkenbond zijn
dus wel niet geheel werkeloos gebleven,
maar zij hebben den oorlog niet kunnen
voorkomen. Engeland heeft met het oog
daarop blijkbaar het vertrouwen in de col
lectieve veiligheid van den Bond verloren.
Het heeft ten minste de belastingen ver
hoogd, blijkens de gisteren ingediende be
grooting, ondanks het feit, dat het vorige
jaar een batig saldo heeft opgeleverd. In
plaats van belastingverlaging worden thans
hoogere uitgaven voorgesteld, terwille van
een versterkte defensie.
aan de geldschieters en gaat spaarzin tegen.
Een af te keuren systeem wordt nu in de
wet vastgelegd. De uitwassen van het sys
teem worden door het voorgestelde niet
verdreven.
De Minister van Justitie, de
heer Van Schaik, kan deze opvatting
niet deelen. Zeker heeft huurkoop tot mis
bruiken aanleiding gegeven. De wetsont
werpen bedoelen die juist tegen te gaan.
Met verbieden van koopen op afbetaling
bereikt men geenerlei economisch voordeel,
al zijn er bezwaren voor de minder kapi
taalkrachtigen. De bezwaren worden wel
eens overdreven. Men mag niet in het al-
geen een stempel van geestelijke minder
waardigheid drukken op allen die in afbe
taling koopen. Spr. hoopt, dat de wetsont
werpen vruchten zullen opleveren.
Spr. kan niet inzien dat de bepaling van
art. 1576 v onbillijk is en moeilijkheden zou
moeten geven. De kantonnale rechtspraak
heeft ten deze vele practische voordeelen.
De overlading van den kantonrechter moet
niet leiden tot verlaging van diens taak
doch tot aanstelling van meer kantonrech
tera of aanstelling van assistenten.
De wetsontwerpen worden z.h.st. aange
nomen. Tegen de heeren van Vessem en
de Marchant et d'Ansembourg (N.S.B.).
Naturalisatie.
Aan de orde zijn twee wetsontwerpen tot
naturalisatie, n.l. van A. M. P. Ballings en
19 anderen en van W. M. van Aken en 20
anderen.
De heer De Gyselaar (C.H.) heeft
verschillende bezwaren tegen het over 't
algemeen te eenvormige onderzoek in zake
de aanvragers voor Nederlanderschap. Zoo
wordt niet onderzocht, of de aanvrager de
Nederlandsche taal voldoende kent, of zijn
gezindheid nagegaan, waarom hij op een
gegeven oogenblik het Nederlanderschap
verlangt, dikwijls na geruimen tijd in ver
zuim te zijn gebleven. Spr. wil betere voor
bereiding van naturalisatie-voorstellen.
De Minister van Justitie, de
'heer Van Schaik, constateert, dat de
spreker, na de behandeling van vorige wets
ontwerpen, geen enkel nieuw argument
heeft bijgebracht. Iemand, die tien jaar in
het buitenland woont, verliest het Neder
landerschap. Door een tijdige formaliteit
kan hij het continueeren. Verzuimt hij dit,
dan is er geen reden, hem t.a.v. naturalisa
tie te behandelen evenals andere aanvra
gers van de nationaliteit. Het betreft hier
in hoofdzaak in Duitschland woonachtige
Nederlandsche arbeiders.
De wetsontwerpen worden z.h.st. aange
nomen. Tegen de heer de Gijselaar.
De vergadering wordt te 1.25 geschorst
tot 2 uur.
DOM. DR. J. HUTBEN O.S.B.
Ter gelegenheid van haar 300-jarig be
staan heeft de Utrechtsche Universiteit o.m.
het eere-doctoraat in de faculteit der Let
teren en Wijsbegeerte verleend aan Dom
Jacobus Huyben O.SBa, prior van het St.
Adalbertsklooster te Egmond. In dezen per
soon valt aan geheel Benedict ij nsch Neder
land een belangrijke onderscheiding ten
deel, een erkentenis van de vele verdien
sten die de Orde zich in verleden en heden
voor de Nederlandsche cultuur en weten
schap heeft verworven.
Dom Huyben werd 3 Februari 1894 gébo
ren te Oosterhout, waar hij in het jaar 1911
zijn intrede deed in de St. Paulus-abdij.
Op 15 Maart 1919 werd hij priester ge
wijd. Sindsdien legde hij zich vooral toe op
de studie van het geestelijk leven der Mid
deleeuwen. Artikelen van zijn hand ver
schenen in „La Viè Spirituelle", en in het
Nederlandsch tijdschrift „Ons geestelijk
Erf', waarvan hij een der oprichters was,
o.a. over Thomas van Kempen, Bartholo-
maeus Anglious en zijn invloed, de ver
spreiding der Nederlandsche spiritualiteit
in het buitenland in de XlVe en XVe eeuw;
de sermoenen van het Evangelie van Jaco
bus; Bijdrage tot de chronologie van Augus-
tinus' werken enz. „Tijd".
HOOG BEZOEK.
Gisteravond is Prins Willem von Wied,
vergezeld van zijn zoon, per auto uit Mün-
chen te den Haag aangekomen en heeft in
Hotel Paulesz zijn intrek genomen.
De dochter van den Prins is hedenoch
tend per trein in den Haag aangekomen en
werd aan het station door Prinses Juliana
per auto naar den „Ruigenhoek" gereden,
waar de hooge bezoekster verblijf houdt.
Hedenmiddag hebben de Prins von Wied
en zijn beide kinderen het noenmaal ten
paleize Voorhout gebruikt.
Toen wij den Prins von Wied vroegen,
met welk doel hij hier vertoefde, antwoord
de hij ons, dat hij zijn zoon „iets van Hol
land wilde laten zien". Zijn bezoek is als
zuiver particulier te beschouwen.
PRIJS TAXEMELK.
De Nederlandsche Zuivelcentrale heeft
voor de week van 26 April tot en met 2
Mei een prijs voor consumptiemelk Regee-
ringscontract, taxegedeelte vastgesteld op
5 1/4 cent, eventueel verhoogd met premie
of verminderd met afdracht voor de kwa
liteit; overmelk Regeeringsminlmumprijs
3.6 cent, afdracht bij levering in consump
tie van andere dan taxemelk 2 1/2 cent.
BUITENLAND.
De Commissie van Achttien (de sanctie
commissie) komt voorloopig niet bijeen.
(2de blad).
Hebben de Abessijnen het vliegveld van
Dessie overvallen? (2de blad).
De invloed der sancties op den Italiaaa-
schen handel (2de blad).
De Engelsche begrooting (2de blad).
Gunstiger bepalingen voor geestelijke en
kerkelijke bladen in Duitschland. (2de blad)
Ongeluk met Belgisch verkeersvliegtuig.
(Luchtv. 2de blad).
BINNENLAND.
Minister Ruys de Beerenbrouck her
dacht in de Eerste Kamer. (1ste blad).
TUINBOUWEXPORT MINDER.
De uitkomsten van het eerste kwartaal.
De export van Nederlandsche tuinbouw
producten blijkt in het eerste kwartaal van
dit jaar weer een vermindering te hebben
ondergaan. Werd in 5t vorig jaar voor een
bedrag van 3.637.000 uitgevoerd, thanB
liep dit terug tot 3.510.000. Vooral de ex
port van kool blijkt een vermindering te
hebben ondergaan, daar het vorig jaar in
de eerste drie maanden voor 313.000 werd
verzonden aan witte en sav. kool en
751.000 van roode kool, terwijl deze cij
fers nu resp. ƒ311.000 en ƒ28.000 waren.
Sterk verminderd is de export naar
Duitschland. Deze bedroeg in het vorig
jaar ƒ1.319.000 en thans slechts ƒ840.000.
Een gunstiger beeld geeft de export naar
Engeland, die in het eerste kwartaal is ge
stegen tot 1.865.000 in dit jaar. Ook naar
België nam de export af, nd. van 365.000
tot 302.000.
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
De geschatte ontvangsten der Nederland
sch Spoorwegen over de maand Maart 1936
(inclusief die der geëxploiteerde spoor- en
tramwegen) bedragen ƒ7.031.000.als
volgt gespecificeerd: reizigers 3.664.000.
bagage 45.600.brief- en pakketpost
235.000.goederen 2.922.400.levende
dieren en Ifjken 27.500.diversen
136.500.—.
De totale ontvangst van 1 Januari 1936 af
bedroeg ƒ21.452.600.— tegen ƒ24.169.119.80
(definitief) in de overeenkomstige periode
van 1935.
Het gemiddeld aantal kilometers in ex
ploitatie van 1 Januari 1936 af bedroeg
3.431 tegen 3.676 in de overeenkomstige pe
riode van 1935, di. resp. ƒ68.71 en ƒ75.12
per dagkilometer.
GOUDEN ECHTPAAR.
Het is deze dagen feest in het St. Jacobs-
hofje aan de Doezastraat te Leiden, want
de portier, Th. de Bruijn en zijn echtgenoo-
te mej. A. M. Wiltenburg zijn in de bruids
dagen van him gouden feest.
Vrijdag 17 dezer was de dag der onder
trouw en op 3 Mei hoopt het echtpaar zijn
gouden huwelijksfeest te herdenken.
De heer de Bruyn is in dit stadsgedeelte
wèl bekend, want tot voor twee jaar had
hij gedurende bijna een kwart eeuw een
groenten handel aan de Heerenstraat. We
gens ziekte moest hij dezen toen van de
hand doen.
Aan belangstelling zal het den gouden
jubilarissen zeker niet ontbreken.
