DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
DINSDAG 17 MAART 1936
No. 8370
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Het frissche bloed
't Is een van de bijzondere trekken in
dezen tijd, dat men de oude en oudere men
schen wil voorbij loopen.
Hun gerijpte levenservaring wordt door
velen niet geschat naar de waarde, welke
er aan toegekend moet worden.
Frisch bloed, jong bloed 't is een ver
langen, dat óók redelijk gegrond is. Als de
zelfde menschen aan het stuur van een or
ganisatie blijven zitten, kan er gemakke
lijk een sleur-gang ontstaan. Frisch bloed
moet er het leven inhouden!
Maar het bloed van oudere en oude men
schen kan ook frisch zijn. Zooals het bloed
van jongere door ziekte k^n zijn bedor
ven.
Wij moeten in den arbeid de gloeiende
geestdrift van de jeugd, haar onstuimigheid
tot op zekere hoogte natuurlijk
waardeeren. Maar een dwaasheid is 't, niet
te waardeeren het bezonken oordeel van
den ouderdom, zijn voorzichtigheid al
kan deze wel 'ns te weifelend zijn.
De jeugd, die voor de oude menschen
niet een zekeren eerbied heeft, blijkt een
cultuur-goed van geestelijke w_aarde te mis
sen. Die eerbied moet óók gegrond zijn
op het inzicht, dat oudere en vooral oude
menschen een respectabele levenservaring
en levenswijsheid kunnen bezitten.
In het „Volk" schreef dezer dagen A. B.
Kleerekooper een waardeerend artikel over
het Eerste-Kamerlid Jhr. mr. A. F. O. van
Sasse van Ysselt. En hij constateert: „dat
hoogst-merkwaardige tijdsverschijnsel, dat
men er vandaag-den-dag niet aan ontkomt,
de soliedste steunpunten van de samenle
ving te zoeken bij de oudere generatie".
En vervolgt dan: „Ofschoon ons ervan be
wust, dat dit oordeel als het pleit van een
oudere voor eigen huis zal worden ge
wraakt, zijn wij niettemin zeker van onze
zaak op dit punt. Pal op je stuk staan is
vandaag de eerste eisch van het oogenblik
en voorwaar, het zijn de oudste knieën niet,
die nu de minste neiging om te knikken
vertoonen. De jeugd naar voren halen, de
jeugd een beurt en een kans geven, prach
tig! Maar voorad een beetje zuinig op de
ouderen".
„Een beetje zuinig op de ouderen".
't Is een verstandiger vermaan, dan de op
wekking, die vaak bedoeld wordt met de
roep om „frisch bloed"!
HET LOCARNO-CONFLICT.
Een Fransch plan voor onderhandeling met
Duitschland.
LONDEN, 17 Maart. (A.N.P.) De „Daily
Telegraph" doet mededeeling van de voor
waarden, waarop Frankrijk bereid zou zijn
met Duitschland te onderhandelen, en wel
ke als volgt luiden:
Duitschland brengt zijn klacht, dat het
Fransch-Russische pact in strijd is met het
Locarno-verdrag, voor het Haagsche Hof,
en verklaart zich bereid, zich neer te leg
gen bij de besluiten van het Hof, en zelfs
troepen uit het Rijnland terug te trekken,
indien de uitspraak in het nadeel van
Duitschland is.
Duitschland zal de militaire bezetting
van het Rijnland beperken en Groot-Brit-
tannië zal zijn verplichtingen krachtens
het Locarno-pact tegenover Frankrijk en
België bevestigen in een vorm, die aan de
huidige omstandigheden is aangepast.
Het blad voegt hier nog aan toe, dat
Flandin erop zal aandringen, dat waarbor
gen zullen worden ingesteld voor de uit
voering van de beslissing van het Haagsche
Hof en dat ingeval van een weigering van
Duitschland repressieve maatregelen zullen
worden genomen.
Het antwoord van de Britsche regeering.
BERLIJN, 17 Maart. (A.N.P.) Naar Reu
ter in de kringen van de Wilhelmstrasse
verneemt, is het antwoord van den Volken
bondsraad door de Duitsche regeering
gunstig ontvangen, die thans naar men ge
looft bereid is, een delegatie naar Lon
den te zenden, doch nog wacht op het ant
woord der Britsche regeering betreffende
het Duitsche verzoek om „te zijner tijd" be
sprekingen te openen over concrete vredes
voorstellen. Van dit antwoord zal het af
hangen, of de Duitsche delegatie heden
avond kan vertrekken.
BINNENLAND
RIJKSMIDDELEN.
In Februari bijna 3.5 millioen minder
dan de raming en 1.75 millioen
minder dan in Febr. 1935.
De Rijksmiddelen hebben in de maand
Februari opgebracht 27.465.443, hetgeen
bijna 3.5 millioen minder is dan de ra
ming, en 1.75 millioen minder dan de
opbrengst van Februari van het vorig jaar.
De inkomsten ten bate van het Verkeers-
fonds brachten in de maand Februari
1.25 millioen op.
KATH. ACTIE EN POLITIEK.
Wij lezen in de „Opmarsch":
„Af en toe hoort men nog wel eens de
■beteekenis van de Katholieke Actie ten
opzichte van de politiek zóó uitleggen, dat
zij niet aan leden verbiedt zich aan te slui
ten bij een politieke partij naar hun keuze,
mits de leer dezer partij maar niet strijdig
is met de wetten van God en de H. Kerk.
Ziet u nu wel, zoo zeggen vele dissiden
ten, ons partijtje verkondigt geen leer,
strijdig met de wetten van God en de H.
Kerk, Gij kunt u gerust bij ons aanslui
ten.
Tegenover deze redeneering stellen wü
de uitspraak van pater professor dr. Seb.
Tromp S.J. te Rome, als volgt luidende:
„dat in landen, waar volgens het oor
deel der Kerkelijke Overheid slechts één
politieke partij zijn kan, die voldoende de
rechten van de Kerk kan waarborgen en
waar dus het hooger doel dier partij en de
Katholieke Actie door omstandigheden als
het ware samenvallen, de Katholieke Ac
tie zijn leden zal moeten aansporen, die
en enkel die partij te steunen."
DUITSCHLAND ALS BOTERIMPORTEUR.
Aanmerkelijke verschuivingen onder
de leveranciers.
Uit de Duitsche officieele invoerstatistiek
valt af te leiden, dat de boterinvoer in het
afgeloopen jaar byna 10.000 ton grooter was
dan in 1934 of wel 16%. De totale Duitsche
boterinvoer ontwikkelde zich sedert 1931
als volgt:
Duitsch boter-invoer. x
mill. k.g. mill, mark
1931 100 220
1932 69 107
1933 59 84
1934 61 1/2 74
1935 71 86 1/2
De hoeveelheid steeg dus in vrijwel de
zelfde mate (16 k 17%) als de waarde, m.a.
w. de gemiddelde prijs was in 1934 en 1935
vrijwel dezelfde.
De verdeeling van den Duitschen boter
invoer over de verschillende landen ver
toonde wèl verandering. Vergeleken bij
1934 was de invoer uit Nederland 21% klei
ner, maar uit:
Denemarken 31% grooter. Zweden 160%
grooter. Finland 52% grooter. Estland 35%
grooter.
Behalve Nederland zonden óók Rusland
en Lethland (benevens Polen en Hongarije)
minder boter naar Duitschland in 1935, ver
geleken bij 1934.
De gemiddelde prijs, voor de boter ge
maakt, bedroeg voor:
prijs hoeveelh.
Denemarken 1.13 Mark per kg (2.55)
Nederland 1.79 (1.07)
Rusland. 0.97 5.9)
Letland 1.13 5.1)
Zweden 1.05 9.6)
Finland 1.10 4.7)
Estland 1.05 4.4)
Hongarije 1.74 1.1)
Overigelanden 1.30 4.5)
De hoeveelheden zijn uitgedrukt in mil
lioen en kg.
Nederland en Hongarije staan dus bo
venaan wat den prijs betreft. De Deensche
en Nederlandsche prijzen verhouden zich
dus precies omgekeerd als die, welke op de
Engelsche markt worden, gemaakt.
Het feit, dat Denemarken zijn boterex-
port naar Duitschland zoo kon vergrooten,
is een gevolg van de clearing; Denemarken
heeft, in relatieven zin, meer ingevoerd uit
Duitschland en als gevolg van zijn minder
gecompl. export kon een groot deel der al
dus beschikbaar komende deviezen aan het
product boter toevallen. Nederland echter
moet de deviezen verdeelen over veel méér
rubrieken (o.a. kolonale producten, rente
voor geldleeningen, industrie voortbrengse
len enz.). „Hbld."
ONTEVREDENHEID IN
BOUWVAKKRINGEN TE VENLO.
Aan den Herumgerweg te Venlo nabij de
Duitsche grens, doch op Nederlandsch
grondgebied, wordt thans voor rekening van
den heer Roosen, thans wonend te Crefeld,
doch binnenkort naar Venlo verhuizend, een
villa en een landhuisje gebouwd. De aan
bestedingssom hiervoor moet ongeveer
26.000 28.000 gulden bedragen. De uitvoe
ring van dit werk is in handen van den aan
nemer Tummers uit Lobberich (Duitsch
land). Bij dit werk worden te werk gesteld
een aantal in Duitschland wonende Neder
landers alsmede een aantal Duitsche werk
krachten. Door het ministerie moet voor
deze Duitschera vergunning zijn verleend
in verband met de wet tot wering van bui-
tenlandsche arbeiders. By den bouw wordt
slechts een zeer klein gedeelte Neder
landsch materiaal gebruikt. Alleen de stee-
nen voor den voorgevel en het cement wor
den door Nederlandsche leveranciers gele
verd. De loonen worden in Duitschland uit
betaald en zijn aanmerkelijk lager dan in
ons land.
Begrijpelijkerwijze ontstond hierover on
der de bouwvakarbeiders in Venlo groote
ontstemming. In de afdeeling Venlo van den
R. K. Bouwvakarbeidersbond zijn ongeveer
200 arbeiders georganiseerd, waarvan ruim
150 werkloos. Men kan zich voorstellen hoe
deze denken over de toestemming door Den
Haag verleend.
Namens de organisatie zond de secretaris
aan den minister een telegram, waarbij ge
wezen werd op de groote werkloosheid in
die kringen. Dringend werd verzocht de ver
strekte vergunningen in te trekken.
„Duitschland staat in tegenovergestelden
zin zooiets niet toe. Moeten wij dan weer
de Nederlandsche goedzakken zijn?", aldus
sluit het telegram. Ook het gemeentebe
stuur van Venlo heeft zich met de zaak be
moeid en heeft eveneens een telegram aan
den minister gezonden. Er was ml. geble
ken, dat de vergunning verleend is, hoewel
de arbeidsbemiddeling in deze plaats een
afwijkend advies had gegeven.
Het resultaat van dit verzoek om inter
ventie wordt thans met belangstelling tege
moet gezien. „Hbld."
OVEREENSTEMMING IN HET
BOUWVAK.
De vertegenwoordigers der bouwvak
patroonsbonden en die der vakbonden van
de bouwarbeiders zijn gisteren, na een zeer
langdurige conferentie, die tot oyer zeven
uur des avonds duurde, inzake de vernieu
wing van de collectieve arbeidersovereen
komst, tot overeenstemming gekomen.
De patroonsbonden hebben him oorspron
kelijke voorstellen tot loonsverlaging on
geveer tot de helft teruggebracht.
De vertegenwoordigers der arbeidersor
ganisaties hebben, nadat beide partijen zich
in eigen kring over het compromis hadden
beraden, tijdens welk beraad de conferen
tie was geschorst, na langdurige besprekin
gen tenslotte met deze verlaging genoegen
genomen en toegezegd, het uiteindelijk re
sultaat der moeilijke onderhandelingen in
de betreffende bonds instanties te zullen
verdedigen. Hunnerzijds zullen de besturen
der patroonsorganisaties hetzelfde doen.
Wat nu de feitelijke inhoud van het com
promis betreft, besloten is de hoofdklasse te
handhaven. Rotterdam blijft in de hoofd
klasse maar met een uurloon, dat 2 cent
lager is dan dat der hoofdklasse.
De loonsverlaging, die door de werkge
vers aanvankelijk was verlangd, bedroeg
4 en 5 cent per uur. In hoofdzaak is deze
verlaging teruggebracht tot 2 en 3 cent per
uur.
In Amsterdam wordt het loon der ge
schoolden van 67 op 64 cent gebracht, dat
der geoefenden van 62 op 59 cent. In Rot
terdam zullen deze uurloonen 2 cent lager
worden gesteld.
De verlaging in de Wassen tot de vijfde
bedraagt twee cent voor geschoolden en ge-
oefenden, in de vijfde klasse één cent per
uur. De ongeschoolden gaan in de 2e klasse
2 cent, in de andere één cent naar beneden.
Over de klasse-indeeling is voor alle
plaatsen nog geen overeenstemming ver
kregen. Over enkele moet nog nader over
leg plaats hebben, zoo b.v. over Breda en
Eindhoven, benevens eenige plaatsen in
Friesland. In het algemeen kan worden
aangenomen, dat de meeste voorstellen der
patroons inzake de klasse-indeeling tenslotte
teruggenomen zijn.
DE ZIEKENFONDSWET.
Minister Slingenberg heeft, naar „Het
Volk" verneemt, het plan om een poging
te wagen de Ziekenfondswet, die reeds
sinds tientallen jaren in de maak is, in het
Staatsblad te brengen. Hij heeft daartoe
een vierde nota van wijzigingen in het
aanhangige wetsontwerp opgesteld. Deze
nota zal binnenkort bij de Staten-Generaal
worden ingezonden. De minister wenscht
de vrije artsenkeuze te waarborgen.
FATHER N. STAM APOSTOLISCH
VICARIS VAN KISUMU.
OPVOLGER VAN WIJLEN
MGR. BRANDS MA.
Bij decreet van 9 Maart 1936 heeft de
Heilige Congregatie tot voortplanting des
Geloofs benoermd tot Apostolisöh-Vicaris
van Kisumu in Oeganda den H.Eerw. fa-
ter N. Stam van de missionarissen van
Mill-HilL
De nieuwe apostolisch Vicaris werd ge
boren te Weesp In het jaar 1876. Hij maak
te zijn studies aan het seminarie „Hage-
veld" en in het St. Joseph -missiehuis te
Roosendaal en te Mill Hill. Fattier Stam
werd in 1901 priester gewijd en vertrok
het daarxjp volgend jaar naar de missie. Als
missionaris is hij werkzaam geweest in het
vicariaat van den Boven-Nijl en toen dat
verdeeld werd, ging hij over naar de apos
tolische precteuur van Karirondo, welke in
1929 is verheven tot apostolisch vicariaat
van Kisumu.
Mgr. Stam was provicaris van den op 20
Juni van het vorig jaar plotseling overle
den bisschop Mgr. Brandsma, in wiens
plaats hij nu benoemd is.
B(j zijn laatste bezoek aan het vader
land vijf jaar geleden vertoefde de
nieuwe bisschop ook in Leiden, ten huize
van zijn neef, den heer A. van Veen, Bree-
straat 74. In verscheidene kerken in de
omgeving heeft Mgr. Stam toentertijd
missie-predikaties gehouden.
KATHOLIEKE ONDERWIJZERS
VERBOND.
Hert Verbandsbestuur van het Katholieke
Onderwijzers Verbond vergaderde op Zon
dag, 15 Maart, in „Noord-Brabant" te
Utrecht.
In zijn openingsrede wees de voorzatter,
de heer Willem Wiltschut, op de groote en
sterke drang, die van uit de Katholieke
Onderwijzerskringen gaat om te komen tot
opheffing van de beperkende bepalingen in
de L.O.-wet ten opzichte van de benoe
ming tot hoofd der school. Uit tal van af-
deelingen zijn daartoe voorstellen ingeko
men. Het Verb ondsbestuur was in deze ac
tief. Van recente datum is het dringend te
legram aan den Minister van O., K. en W.,
om nog eens extra de aandacht op dit al
gemeen verlangen te vestigen, en nog pas
op 9 Maart ging opnieuw een stevig gedo
cumenteerd adres aan den Minister over
deze vrije benoeming.
Door de voorloopige pensionneering gaan
uit onze rijen de 60-jarigen verdwijnen en
daar zijn veel hoofden bij.
Spreker brengt een eeresaluut aan al de
60-jarige collega's, die met voorloopig pen
sioen gaan. Zij zijn het, die het veld rui
men om plaats te maken voor de jongeren.
Als ooit door daden persoonlijke offers zijn
gebracht, dan nu hierbij. Want feit is, dat
de aangesloten Diocesane Vereenigingen in
ons K.O.V. gevraagd, neen geroepen hebben
om werkverruiming voor onze werklooze
collega's, mede en vooral door den 60-jari-
gen te ontslaan. Die roep was spontaan en
hield krachtig aan. U allen zult het met mij
ervaren hebben, dat onze collega's, die
thans met voorloopig pensioen gaan, zelf
getuigen: 't Is goed zoo!.om de jongere
collega's te kunnen helpen.
Spreker wijst verder op de plannen der
Regeering tot z.g. herberekening der pen
sioenen. Deze plannen zijn nog niet in een
stadium van openbaarheid. Maar dit wil
spreker wel reeds zeggen:
als het moet, zullen wij den strijd aan
vangen;
als het moet, zullen wij strijden tot het
bittere einde;
als het moet, zullen onze leden in dien
strijd betrokken worden.
God geve, dat binnenskamers, op korten
termijn, voorkomen kan worden, dat de
rust in deze zorgelijke tijden nog meer
verstoord wordt. Maar nu reeds klinke lui
de en duidelijk, dat het K.O.V. plicht heeft
om dit aankomend schrijnend leed door
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad heeft geantwoord
op de voorwaardelijke aanvaarding door
Duitschland van de uitnoodiging om naar
Londen te komen. De beteekenis van het
woordje „alsbald". (2de blad).
Addis Abeba blijft officieel optimistisch.
(2de blad).
De vrijlating van Mgr. Bannasch. (2de
blad).
BINNENLAND.
De Rijksmiddelen in Februari. (1ste
blad).
Een Nederlander benoemd tot Aposto-
lfcch Vicaris in Oeganda. (1ste blad).
strijd tegemoet te treden. De inzet en het
einde van de te verwachten geweldige actie
zal zijn: pensioenen blijven onaantastbaar.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester over 1935, tot een totaal
bedrag van 45.203.07, wordt goedgekeurd,
terwijl de voorloopige begrooting voor 1937
tot een totaal bedrag van 45.680.wordt
ontworpen.
Nadat door het Dagelij ksch Bestuur ver
slag was uitgebracht over de gevoerde ac
tie ten einde te verkrijgen, dat zij, die in
dertijd vrijwillig hebben verzuimd hun
dienstjaren voor pensioen in te koopen en
daardoor nog geen 36 pensioengerechtigde
dienstjaren hebben, zullen worden uitge
sloten van de facultatiefstelling der ver
vroegde pensionneering op 60-jarigen leef
tijd, wordt besloten, deze actie niet direct
verder te voeren, doch eerst te informeeren
naar nadere gegevens omtrent het aantal
van deze personen.
Wèl zal de aandacht der betrokken auto
riteiten er op gevestigd worden, dat door
de Wet van 22 Februari 1936 (Stsbl. No.
100) verzuimd is een bepaling op te nemen
in art. 38 der L.O.-wet, waardoor de ge
meentebesturen gedwongen worden de on
derwijzers, die voor voorloopige pension
neering in aanmerking komen, te ontslaan,
zoodat de mogelijkheid niet is uitgesloten,
dat Gedeputeerde Staten de ontslagen van
60-jarige openbare onderwijzers zullen
vernietigen.
Nadat door den voorzitter een verslag
is gegeven van het onderhoud, dat het Da-
gelijksch Bestuur heeft gehad met de Ne
derlandsche R.-K. Schoolraad over de
toevloeiingsnormen voor personeel tot de
scholen, wordt besloten, dat bij Regeering
en Katholieke Kamerfractie actie gevoerd
zal worden om te verkrijgen, dat op kor
te termijn naast de onderwijzers-wacht
gelders ook benoembaar gesteld zullen
worden, zij, die in 1932 of eerder geslaagd
zijn voor onderwijzer.
Van uit de vergadering wordt thans een
wcord van lof gebracht aan de 60-jarigen,
die het onderwijs nu zullen verlaten. Zij
toch hebben het R.-K. Bijz. Onderwijs ge
diend in de tijden, die voor hen financieel
verre van rooskleurig waren, waardoor zij
groote offers hebben gebracht voor hun
diensten aan dat Onderwijs.
Aan het Dagelij ksch Bestuur wordt op
dracht gegeven zich nogmaals in verbin
ding te stellen met de Nederlandsche R.-K.
Schoolraad ten einde eenige regeling te krij
gen voor de mogelijk nog noodige af
vloeiing van personeel naar aanleiding van
de verhooging der leerlingenschaal bij
het L. O. en het U. L. O.
Met het bestuur van de R.-K. Vereeni-
ging voor MULO zal in overleg worden ge
treden inzake de behartiging van de belan
gen van het personeel der ULO-scholen.
Het rapport van de Commissie uit het
Verbondsbestuur inzake de corporatieve
gedachte en de propageering daarvan bij
hen, die bij het onderwijs zijn betrokken,
wordt verwezen naar de hoofdbesturen der
Diocesane Vereenigingen ter bestudeering,
om het later definitief in het Verbondsbe
stuur te behandelen.
By de Regeering zal actie gevoerd wor
den ten einde te bereiken, dat voor het ver
krijgen der ULO-marge het bezit van de
middelbare acte Nederlandsche Taal en
Letterkunde gelijk gesteld wordt met het
bezit van de middelbare actie Fransch,
Duitsch en Engelsch.
Nadat nog eenige huishoudelijke zaken
zyn behandeld en de agenda voor de Ver-
boidsvergadering op 15 April a.s. is vast
gesteld, wordt de vergadering ge.'lot-n.