DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De radiorede van dn Colijn.
27ste Jaargang
ZATERDAG 14 MAART 1936
No. 8369
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
TWEEDE KAMER
Antwoorden op de vragen
van Aalberse en Vliegen.
Na goedkeuring van de verhoogde ben-
zine-heffing en weigering van het inter-
pellatieverzoek van het lid De Visser,
heeft de Kamer behandeld de wetsontwer
pen tot herziening van de Regeerings-
reglementen van Suriname en Curasao be
handeld en goedgekeurd.
Op de vragen van de leden Aalberse
en Vliegen inzake het onder de wape
nen houden der dienstplichtigen, die op
14 Maart met groot verlof zouden gaan,
(gisteren gepubliceerd) heeft de Minister-
President, Minister van Defensie a.i., de
heer C o 1 ij n het volgende geantwoord.
Op de vragen van den heer Vliegen
antwoordde de Minister:
1. De regeering is van oordeel, dat het
bepaalde in art. 1, 4e lid der Dienstplicht
wet het onder de wapenen houden van
dienstplichtigen wel administratief gelijk
stelt met het oproepen van niet in werke-
lijken dienst zijnde dienstplichtigen, doch
dat daaruit niet voortvloeit dat het impe
ratieve voorschrift van art. 187 der Grond
wet daardoor toepasselijk wordt op een
geval waarvan in dieGrondwetsbepaling
niet gerept wordt. Zij meent dat uitslui
tend de tekst vdn de Grondwet zelf hier
beslissend is.
2. Afgezien van de omstandigheid, dat
de indiening bij de Staten-Generaal van
een ontwerp als in deze vraag bedoeld
meer tijd eischt dan verloopen is tusschen
het nemen van het besluit der regeering
en het tijdstip waarop de vraag werd ge
steld, ligt het antwoord op de tweede vraag
opgesloten in het antwoord op de eerste.
3. In het antwoord op de eerste vraag
van den heer Aalberse heeft de regeering
reeds medegedeeld dat zij, door een ver
klaring, in een of in beide Kamers der
Staten-Generaal afgelegd, aan den geno
men maatregel grootere beteekenis zou
hebben gegeven dan met de werkelijkheid
overeenkwam. De bekendmaking per radio
schonk haar de best denkbare gelegenheid
om de gevallen beslissing toe te lichten op
een wijze, die het wekken van onnoodige
ongerustheid in het land zou kunnen voor
komen.
4. Gelet op de overwegingen, die de re
geering by de keuze van den te volgen
weg geleid hebben, moet het antwoord op
de 4e vraag in dit geval ontkennend lui
den.
De heer Aalberse (R. K.) zegt, dat
de regeering de mededeelingen niet in de
Kamer heeft gedaan, omdat de maatregel
daardoor h.i. te veel relief zou hebben ge
kregen. Maar een rustige verklaring in de
Tweede Kamer zou dit hebben kunnen
voorkomen. Thans werd ons volk opge-
rust door het courantenbericht, dat de re
geering 's avonds over beide zenders zou
spreken.
Wat het tweede punt betreft, het ant
woord der regeering in onbevredigend.
Volgens de regeering bevat het artikel der
dienstplichtwet niet de uitwerking van art.
187 grondwet, maar spr. meent, dat het
Koninklijk besluit moet worden gevolgd
door de indiening van een wetsontwerp,
waarbij de Staten-Generaal den omvang
der maatregelen bepalen. Een suppletoire
begrooting is totaal iets anders dan wat de
grondwet bedoelt. Wil de regeering de
zaak uit dezen gezichtshoek eens bekijken?
De heer Vliegen (S. D.) zegt, dat de
regeering niet alleen gebonden is aan de
grondwet, maar ook aan de dienstplicht
wet. Deze stelt in art. 1, lid 4, uitdrukkelijk
het onder de wapenen roepen van dienst
plichtigen gelijk met het onder de wape
nen houden. De Kamer moet het met de
regeering oneens zijn en haar verzoeken,
van haar standpunt terug te komen.
Tegen de radiorede heeft spr. geen be
zwaar. Hij heeft zelfs voldaan 's minis
ters aansporing aan het slot zijner rede om
rustig te gaan slapen! Maar de regeering
had die mededeeling eerst in de volksver
tegenwoordiging moeten doen. De sensatie
ware dan volstrekt niet grooter geweest.
Wil de regeering haar standpunt in nadere
beschouwing nemen?
Minister C o 1 ij n zegt, dat het belang
rijkste is de vraag, of onverwijld een wets
ontwerp moet worden ingediend. De heer
Vliegen beriep zich op art. 1, lid 4, der
dienstplichtwet. Maar hij leze de toelich
ting daarbij. Hieruit blijkt, dat daarbij
juist op het administratieve van de gelijk
stelling de nadruk wordt gelegd. Intus-
schen, de regeering is in elk geval ver
plicht, gelden aan te vragen, en zij zal
overwegen, of de heeren Aalberse en Vlie
gen gelijk hebben, en desnoods advies
over de zaak inwinnen. Spr. kan niet in
zien, dat een mededeeling in de Kamer
beter ware geweest dan per radio. Men
kan in de Kamer niet op denzelfden toon
spreken. Als spr. hier gesproken had wa
ren telegrammen naar alle hoofdsteden
van Europa gevlogen en men weet niet, in
welken vorm.
Nadat verschillende minder belangrijke
wetsontwerpen waren goedgekeurd, is de
vergadering verdaagd tot Woensdag 1
April.
V Diners
De menschen hebben geen vertrouwen
meer in.... diners!
Er zijn in de oentra van de wereld-diplo-
matie al zooveel conferenties gehouden met
talrijke diners, die niets hebben uitgehaald.
Men is de vrees gaan koesteren, dat de
diners daar meer op den voorgrond ston
den, dan de conferenties zelf..,.
En aan diners worden althans in
„de groote wereld", waarin de „beschaving"
zelfs het meest onoprecht verkeer in de
aangenaamste vormen weet te kieeden
geen vertrouwelijkheden gekweekt, geen
zaken gedaan, waarvoor een sfeer van
elkaar-vertrouwen gewenscht is, en waarin
dan het nut van die diners zou gelegen zijn,
Daaraan, aan die nuttigheid gelooft ech
ter geen verstandig mensch meer.
't Ware oprechter, als men die diners
kwalificeerde voor wat ze zijn niets min
der en niets meer: smulpartijen!
BRAND AAN BOORD
Hedennacht ongeveer 4 uur is brand uit
gebroken op den motorschokker H. K. 24
schipper Jan Bakker, welk schip zich juist
voor de Scheveningsche kust bevond. De
vlam sloeg in het zeil, wat vanaf de kust
werd waargenomen. De Scheveningsche
reddingsboot van de Z. H. R. M. vertrok
direct ter assistentie. Bij het schip aange
komen, was de bemanning den brand reeds
meester. De brand was ontstaan door een
explosie in de machine-kamer. Persoon
lijke ongelukken hadden niet plaats.
EERSTE KAMER
ONDERWIJS.
De Eerste Kamer heeft voortgezet de
behandeling van de begrooting van onder
wijs, kunsten en wetenschappen.
Het spelling-vraagstuk stond wederom
in het centrum der belangstelling.
De heer De Marchant et d'An-
sembóurg (Nat. Soc.) zeide, het pri
maire recht der ouders over de opvoeding
der kinderen te erkennen. Voor de nat.
soc. is het bijzonder onderwijs het eenig
ware onderwijs. Dat primöir recht der
ouders is door het ingrijpen der overheid
echter vrijwel fictief. Vooral van kerke
lijke zijde moet men, blijkens spr.'s erva
ring, voorzichtig zijn met dat begrip: pri
mair recht. Volgens de nat. soc. beginse
len moet de bijzondere school regel, het
openbare onderwijs uitzondering zijn.
Zou de staat, die de kinderen naar
school stuurt en hen later indeelt bij het
leger, zich met hen in dien tusschentijd
niet mogen bemoeien? Spr. heeft geen be
zwaar dat er dan tevens confessioneele or
ganisaties voor hen bestaan. Doch de nat.
soc. willen ook niet hun bemoeiingen uit
streken tot het gebied der kerk.
De heer Serrarens (R. K.) consta
teert, dat we hier dus tal van lessen heb
ben gehad. Een christelijk georiënteerde
staat kan allen de nat. soc. staat zijn, is er
beweerd. Dit klinkt als een vloek. Mün-
chen is het voorbeeld van de vrijheid van
onderwijs en godsdienst in den nat. soc.
staat.
De heer De Bruyn (R. K.) acht de
omzetting van 3-jarige in 2-jarige am
bachtsscholen niet verantwoord voor de ar
beiders en de arbeidersgezinnen. Ze is niet
in het algemeen belang. Is de minister er
wel zeker van, dat de kosten geringer
zijn? En laat er eenige bezuiniging zijn. Be
driegt ze dan niet de wijsheid? Mischien
zullen enkele uitblinkers in twee jaar vol
doende geschoold zijn; maar voor alle an
deren is twee jaar stellig onvoldoende.
De vergadering werd verdaagd tot Dins
dagmiddag half 2.
Missie-actie in het
Dekenaat Leiden.
ii.
In het vorig artikel hebben wij u aan
getoond, dat het werkelijk hoogst noodza
kelijk is, gezien de opbrengsten voor de
Pauselijke Missiegenootschappen, om den
missiegeest van de Katholieken van Lei
den en omgeving weer eens aan te wakke
ren en hoog te doen oplaaien.
Wij moeten dus allereerst onze missie
plicht vervullen. Waarop berust die missie
plicht? De Katholieke Kerk heeft van haar
Goddelijken Stichter den plicht ontvangen
om Zijn Leer en Zijn Genadegaven over
heel de wpeld uit te dragen: „Gaat en on
derwijst alle volkeren". En omdat wij le
dematen der H. Kerk zijn, daarom rust op
ons allen den plicht om mede te helpen aan
de verspreiding van ons H. Geloof.
Paus Benedictus XV in zijn encycliek
„Maximum illud" en Paus Pius XI in zyn
encycliek „Rerum Ecclesiae" hebben uit
drukkelijk gewezen op den plicht van
priesters en geloovigen om door gebed en
aalmoes de missies te steunen. Dat is een
heilige wet, zegt de Paus.
Wij moeten dus onze missieplicht vervul
len door onze gebeden en door onze gelde
lijke hulp.
Door onze gebeden: wij moeten
bidden voor de toename van het aantal mis
sionarissen; wy moeten bidden voor onze
priesters, broeders en zusters, die als mis
sionaris zoo heldhaftig werkzaam zijn en
dikwijls de grootste ontberingen lijden; wij
moeten bidden voor de bekeering der onge-
loovigen.
Ach lezers, iaat het toch eens goed tot
U doordringen, dat er op de wereld onge
veer 1100 millioen (1.100.000.000) heidenen
en ongeloovigen zijn; dat alleen China op
iedere 200 bewoners slechts één Christen
telt. Wat voor een enorm groot leger van
missionarissen is er niet noodig om die men
schen de kennis van het ware Geloof bij te
brengen. Naar den mensch gesproken is
dit onbegonnen werk, maar daarom ook
moeten we bidden om Gods bijzonderen
bijstand en hulp.
Wellicht herinnert u zich nog wel dat in
1930 op de Malabar-kust (Eng. Indië) twee
Jacobitische schismatieke Bisschoppen tot
ons H. Geloof zijn overgegaan. Nu na ruim
vijf jaren is de oogst in het Aartsbisdom
van Mgr. Mar. Ivanios zoo groot, dat onge
veer 50 schismatieke priesters en 30.000
geloovigen in onze Kerk zijn opgenomen.
Moet een dergelijke massa-bekeering niet
beschouwd worden als de vrucht van ons
aller dringend gebed?
Alle soorten gebeden, oefeningen enz.
kunnen wij voor de missies opofferen; maar
vergeten we vooral niet om ook af en toe
eene H. Communie voor die intentie op te
dragen.
Bidden we allen ook vurig mede, wan
neer op één Zondag in de maand in onze
kerk na de H.H. Missen de voorgeschreven
gebeden voor het Missiewerk worden ge
daan.
Door onze geldelyke hu lp: om
daardoor de missies in stand te kunnen
houden en te kunnen uitbreiden. De be
hoeften der missies zyn zoo groot en vooral
in deze tijden is de nood der missies zelfs
heel hoog gestegen. Ach wij weten te goed
in wat voor slechte tyden wy nu leven,
hoe groote armoede er ook in ons land
heerscht, maar heusch, geachte lezers, in
sommige missies is het veel en veel erger,
en moeten onze missionarissen, paters,
broeders en zusters, gebrek lijden en de
grootste ontberingen doorstaan.
U weet, dat onze H. Vader de Paus ver
langt, dat alle katholieken vanaf 12 jaar
en ouder lid zullen zijn van het Genoot
schap tot Voortplanting des Ge-
loofs (Broederschap van den H. Geest).
Naast het dagelijksch gebed vraagt dit
Pauselijk Missiegenootschap een contribu
tie van slechts 2% cent per week. Zouden
alle katholieken van Nederland gevolg ge
ven aan het verlangen van den Paus, dan
zouden er van de drie millioen Katholie
ken in Nederland toch zeker wel 2.000.000
lid zijn van de Voorplanting. En dan zou
de jaar-opbrengst van dit Genootschap
toch zeker ƒ2.500.000.bedragen. En nu?
Nu is de opbrengst slechts 284.000.dat
is dan nog met inbegrip van belangrijke
giften en legaten, maar zonder de opbrengst
van den Missie-Zondag. Wat kunnen wij de
nooden der missies toch nog helpen verlich
ten, wanneer er wat meer medegewerkt
wordt aan de Algemeene Missie-actie! Want
van het geld der Voortplanting worden ker
ken gebouwd, Kapellen, pastorieën, scholen,
ziekenhuizen, weeshuizen enz., moeten ook
de missionarissen en catechisten worden
onderhouden. Gij allen zult begrijpen wat
Het is al jaren BtvVEZEN
dat U voor TROUWAUTO'S
bij DE GROOT moet wezen.
Alleen chauffeurs in beige uniform
Garage DE GROOT Beestenmarkt 28 Tel.3300
enorme sommen daarvoor noodig zijn.
Steunt ook het Genootschap der
H Kindsheid door uwe kinderen er lid
van te laten zyn; zij zullen door hun gebed
en hun kleine cffer van 2 y2 cent per maand
mede helpen om ook de heidensche kinder
tjes tot Jezus te brengen.
Steunt ook het Pauselijk Liefde-
werkvan den H. Apostel Pe
trus (S.P.L.), het Liefdewerk dat zoo
krachtdadig medehelpt om ook de heiden-
landen hun eigen priesters te geven. Het is
het vurig verlangen van den Paus dat iede
re missie zijn eigen priesters uit eigen volk
zal hebben Als gij eens wist met hoeveel
ontzag geloovigen en ongeloovigen in de
missielanden tot hun eigen priesters opzien.
Stomme verbazing overvalt hen, wanneer
zij na een priesterwijding zien, dat hun
Bisschop, het groote Blanke Hoofd, neer
knielt voor een pasgewijden inlandschen
priester om diens eersten priesterzegen te
ontvangen.
Zoodoende moeten de missielanden hun
eigen Kerkvorsten ontvangen, zooals er in
China al zoovelen zijn.
Het S.P.L. vraagt een contributie van
slechts één cent per week en van het
geld worden seminaristen ondersteund, se
minaries gebouwd enz. Wilt gij niet allen
lid van dit Liefdewerk zijn? De contributie
kan u er niet van terug houden.
Wilt ge meer doen dan kunt ge een eigen
beschermeling voor uw rekening nemen,
bijv. door het stichten van een studiebeurs,
een jaarlijksche weldoenersbijdrage van
250.enz. enz.
Alleen vanuit Holland heeft het S.P.L.
reeds meer dan 360 inlandsche priesters
deze zoo hoog noodige finantieele steun mo
gen verstrekken: schitterend nietwaar.
Laat dit geen misverstand bij u brengen,
want het is het uitdrukkelijk verlangen
van den Paus dat allereerst de Pause
lijke Missiegenootschappen gesteund moe
ten worden en daarnaast blijft er nog ruim
te genoeg vrij voor de bijzondere missie
actie.
Overweegt nu allen of gij wel uw missie
plicht vervult en zoo niet, maakt dan deze
tekortkoming zoo spoedig mogelyk in orde;
uw parochie-geestelijken zullen u gaarne
'hierby helpen. Gij hebt gezien, allereerst
dat er nog veel meer medewerking voor
de missie verleend moet worden, en ten
tweede, dat de missie enorme geldsommen
noodig heeft en vooral in deze moeilijke
tijden.
Kent dus allen uw plicht! P.
Het Locarno-consult
te Londen
HET RAPPORT VAN V. ZEELAND
LONDEN, 14 Maart (A.N.P.) De „Ti-
mes" deelt mede, dat de conclusies van het
ontwerp-rapport van v. Zeeland als volgt
luiden:
lo. Erkend wordt, dat Duitschland zijn
vrijwillig aangegane verdragsverplichtin
gen heeft geschonden.
2o. Er bestaat overeenstemming onder de
delegaties, dat de toestand niet nog moei
lijker moet worden gemaakt.
3o. De kwestie van een Britsche bij
drage tot de veiligheid van de overige ma-
gendheden moet worden opgelost.
De onder deze 3 punten samengevatte
kwesties hebben de Locarno-mogendheden
gisteren den geheelen dag bezig gehouden.
EEN VREDESPLAN VAN DE
ENGELSCHE REGEERING?
LONDEN, 14 Maart. De „Daily Te
legraph" meent te weten, dat deEngelsche
regeering bepaalde voorstellen voorbereidt,
die erop gericht zijn „den Europeeschen
vrede op nieuwe bases te grondvesten" en
die aan de mogendheden zouden worden
voorgelegd, zoodra een basis is gevonden
voor onderhandelingen tusschen Duitsch
land en de andere onderteekenaars van
het Locarna-pact. Bij deze voorstellen zou
met alle suggesties van Hitier rekening
v/orden gehouden.
De Fransche pers over den toestand
PARIJS, 14 Maart (A.N.P.) Pertinax
schrijft in de „Echo de Paris" dat hy niet
kan zeggen, dat de kans op een doortas
tend en energiek optreden tegen Duitsch
land groot is. Frankrijk en Engeland zijn
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. g^llustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Te Londen zouden de standpunten van
Frankrijk en Engeland zich meer en meer
naderen. Vandaag komt de Volkenbonds
raad bijeen. Een spontane geste van Hitier
gevraagd (2de blad).
De Italianen rukken weer op in Abessy-
nië (2de blad).
Ernstige ongeregeldheden te Madrid
(2de blad).
Japan doet een voorstel tot betere ver
deeling der „natuurlijke bronnen" (2de
blad).
BINNENLAND.
Belgische Dag op de Utrechtsche Jaar
beurs. (2de blad).
Smokkelbende in cocaïne gesnapt. (Gem.
Ber., 2de blad).
LEIDEN.
De dreigende conflicten bij de fa. Van
Hoeken en de fa. Pel afgewend. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De revanche-match Euwe—Aljechin
niet te Amsterdam? (3de blad).
het niet eens en aan het woord „toenade
ring" mag men geen al te groote beteeke
nis toekennen. In ieder geval zal de Vol
kenbondsraad zijn arbeid moeten vertra
gen, opdat de besprekingen tusschen Frank
rijk en Engeland kunen worden voortgezet
Engelsche persstemmen
LONDEN, 14 Maart (A.N.P.) De di
plomatieke medewerker van de „Daily Te
legraph" meldt, dat een samenvatting van
de verschillende meeningen der Locarno-
landen is uitgewerkt in een memorandum
van den Belgischen minister-president v.
Zeeland, dat de basis van de besprekingen
van Vrijdag is geweest. De houding der
Franschen is aanmerkelijk feller gewor
den sedert de aankomst van Paul Bon
cour. Sir Samuel Hoare heeft de meening
der Lagerhuiscommissie voor buitenland-
sche zaken medgedeeld aan Baldwin; deze
meening houdt in, dat men alles moet be
proeven om tot een regeling te komen,
waarbij alle betrokkenen moeten mede
werken. Uiteindelijk echter moet Enge
land de verplichtingen uit het Volken
bondsstatuut en het Verdrag van Versail
les nakomen.
DE ONGEREGELDHEDEN TE MADRID.
MADRID, 14 Maart. (A. N. P.). De
minister van binnenlandsche zaken heeft
de volgende verklaring afgelegd:
„Naar aanleiding van de ongeregeldhe
den (zie berichten hierover in het 2de blad)
die zich gisteravond te Madrid hebben
voorgedaan, hebben ovedreven geruchten
i de ronde gedaan. Het is waar, dat twee
I kerken, die van San Luis en die van San
Ignacio, verbrand en verwoest zijn. (Toch
niet zoo'n kleinigheid! Red. „L. Crt") Er
I zijn nog meer pogingen gedaan om ver-
I nieling aan te riohten, doch deze zijn mis-
lukt. Er zijn maatregelen genomen, ten
einde een herhaling van dergelijke gebeur-
teissen te voorkomen. Alle manschappen
van de civiele garde, de stormtroepen en
de veiligheidspolitie zijn geconsigneerd
teneinde de kerken en kloosters te bescher
men, en zij hebben zeer strenge orders ont
vangen.
In de provincie heerscht volmaakte orde".