ZATERDAG 29 FEBRUARI 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STADS
NIEUWS
27ste Jaargang
No. 8356
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagf#*)ij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekJ 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: t 0.50
V De principiëele politiek.
Er zijn velen, die maar niet goed willen
begrijpen, hoe de scheiding is tusschen
politiek en Godsdienst.
Wij herhalen hier: politiek blijve geschei
den van den Godsdienst, t e n z ij in zoover
de algemeene beginselen van de politiek
den Godsdienst raken, de politiek zelf zich
in den Godsdienst gaat betrekken. Een zeer
duidelijk voorbeeld: als een politieke be
weging streeft naar een toestand, wélke
groot gevaar medebrengt'voor de vrijheid,
om den Godsdienst te beleven, dan is het,
allerduidelijkst, een dwaasheid, in dit ver
band te beweren, dat Godsdienst en politiek
gescheiden zijn. Een katholiek, die dan zijn
Godsdienstige en politieke overtuiging
scheidt, handelt klaarblijkelijk onverant
woordelijk.
Zoo is het ook met de scheiding tus
schen politiek en sociale actie. Ook deze
is niet absoluut. Niemand eischt, dat in so
ciale vereenigingen de politieke ontwikke
ling, principieel en fundamenteel be
schouwd, achterwege zou moeten blijven.
„De Opmarsch" van deze week doet goed
met er aan teherinnerene watde bisschop
pelijke bepalingen zeggen omtrent de ver
menging van politiek en sociale actie.
Voor de weinigen, die „De Opmarsch" niet
lezen, willen wij ook hier de bepalingen
nog 'ns afdrukken.
1) In Zijn vergadering van 25 September
1917 heeft het Doorluchtig Episcopaat, naar
aanleiding van een ingekomen verzoek be
slist, dat het voorzeker wenschelijk is, dat
de R.K. Standsorganisaties haar leden ook
op politiek terrein ontwikkeling bijbrengen
en hen aansporen als lid tot de plaatselijke
Afdeelingen der R.K. Staatspartij toe te
treden, teneinde aldaar hun politieke be
langen te behartigen, doch dat die organi
saties als zoodanig, of haar bestuur, niet
met de besturen der Afdeelingen der
Staatsparty in overleg mogen treden, om
in of door die Afdeelingen haar stands-
belangen te doen behartigen, en dat zij het
stellen van candidaten aan de Afdeelingen
der R.K. Staatspartij hebben over te laten.
2) Schrijven van het Doorluchtig Episco
paat van 5 Februari, gepubliceerd 11 Fe
bruari 1918:
„De Aartsbisschop en de Bisschoppen van
Nederland brengen bij deze ter kennis van
alle Katholieke sociale organisaties, dat het
—overeenkomstig het meermalen uitge
drukt verlangen, der Pausen hun ernsti
ge en uitdrukkelijke wensch is, dat de so
ciale organisaties in het algemeen de zuiver
politieke actie steeds zullen houden buiten
him sociale werkzaamheid.
In het bijzonder zullen zy zorg dragen,
dat in en door de sociale organisaties nim
mer over te stellen candidaten voor de ver
tegenwoordigende lichamen worde geraad-
slaagd, noch in welk verwijderd verband
ook op candidaatstellingen of op het
verkiezen van bepaalde candidaten, eeni-
ge invloed worde uitgeoefend; dat in de Ka
tholieke kiesvereenigingen de leden der
sociale organisaties zich niet gedragen als
leden der organisaties, maar als Katholieke
Staatsburgers, met alle nmedewerkend tot
bereiking van het doel, dat de kiesvereeni
gingen zich hebben gesteld; dat de leiders
der sociale organisaties aldaar er niet naar
streven op welke wijze en met welke
middelen dan ook zelf z.g. Standscandi-
daten te stellen, noch zullen eischen, dat
door anderen bij het stellen van candida
ten met het ledental der sociale organisaties
worde rekening gehouden, maar, 9nder de
leiding der politieke besturen, zullen mede
werken die personen te brengen in de ver
tegenwoordigende lichamen, welke on
geacht tot welken stand zij behooren den
meesten waarborg bieden, de door de Ka
tholieken aldaar te vervullen taak te zul
len volbrengen".
Een Paterspraatje over
de film.
vn.
IDEALISME.
Met het woord „Idealisme" wordt veel
geschermd tegenwoordig. Er wordt even
gul en kwistig mee gegooid als met serpen
tines in een caroussel op de kermis. Boeken
en speeches zitten er mee volgepropt, maar
met dat al is het vaak alleen maar een
„woord", dat vonken spat; mèt de vonken
is ook meteen de gloed en de warmte ver
dwenen.
't Gaat ermee als met het hoofd van Jut!
Een geweldige knal, een trillende schok.
en het succes is een papieren roosje op de
levers van je jas.
Wat is „idealisme" tegenwoordig?
'n Ideaal, dat is wanneer een acrobaat
in een krakeling of in een reuze-kurke-
trekker uit de nok van een circus naar be
neden duikelt en toch zijn beenen niet
breékt. 'n Ideaal, dat heet, wanneer je één
cigaret meer kan rooken dan je juist bij de
789ste cigaret in de nicotine gestikte voor
ganger. 'n Ideaal dat is wanneer je aller
lei buitennissigheden kimt uitvoeren, waar
een ander niet toe in staat is.
Ersatz-idealisme! 'n Echte idealist weet
u wat dat is? Schrik niet! 'n Echte idealist
iseen alledaagsch mensch! w
Wat gewoon hè? Toch 'n kleine verkla
ring: Daarmee bedoel ik niet een mensch,
dien je alle dagen ontmoet, die gewoon is,
niet kwaad. Neen, want dat zijn dikwijls
van die scheeve torentjes-van-Pisa in zak
formaat. Ze weten zelf niet of ze om moe
ten vallen of niet.
Neen, een alledaagsch mensch is juist
een mensch, dien je niet alle dagen tegen
komt.
Dat is een mensch, die zijn ideaal, zijn
levensdoel niet zoekt in buitengewone din
gen, in opzienbarende daden, in knaleffect.
Maan 'n man, een vrouw, een jongen, een
meisje, die de vraag „waartoe zijn wij op
aarde" beantwoordt met dat dóódsimpele
woord uit de Catechismus: „Om God te die
nen en daardoor in den hemel te komen".
Die daarop antwoordt niet met de mond
alleen maar, die dat antwoord in levende
en sprekende letters uit zijn leven doet op
klinken.
Je hoeft er dus geen schrijver voor te
zijn, geen redenaar, geen componist, geen
schilder of dichter; je hoeft er geen artistie
ke kop voor te hebben, geen kunstenaars-
hoed, geen slobkousen, geen fantasie-sokken
en geen nonchalante vetlok.
Je hoeft er niet begaafd voor te zijn,
geen diploma's voor te hebben, want een
eenvoudige huismoeder met 't aardappel
bakje op haar schoot kan een grootere idea-
liste zijn dan een vrouw met een universi
teit in haar hoofd en een roman in haar
hart.
Als de eerste is de .krachtige vrouw"
van het Oude Testament, de „tüchtige"
huisvrouw en de laatste haar kinderen
overlevert aan de opvoeding van de straat
of de zoogenaamde beschaafde salonwereld
dan staat gene dichter bij God dan deze,
bij God, die „Het Ideaal" is, waarin alle ge
zond idealisme uiteindelijk zijn rust moet
vinden.
De armste loopjongen, die zijn plicht
doet, zijn tijd niet verluie^, eerlijk is, geen
lange vingers heeft, hij draagt misschien
een pet, die de eerste kleur kwijt is, maar
in zijn zakken draagt hij nog wat anders
dan een doosje slechte cigaretten; hy draagt
daarin dat mee, wat duizenden die tusschen
fluweelen kussens zitten, missen: Idealisme.
'n Vader, zijn handen vereelt door 't
werken of moe van 't schrijven op het kan
toor. Zijn kop draagt misschien de harde
rimpels van „De mijnwerker" van Toorop.
Hij is niet rijk, hij is n' tikje ouderwetsch.
Maar zijn kinderen zingen als kanariepietjes
zoo blij, als bij thuiskomt. Ze zijn allemaal
dolletjes op 'm. Door zijn diep plichtsbe
sef, dat hij van God kinderen ontvangen
heeft om ze gelukkig te maken voor tijd en
eeuwigheid, overwint hij den kwaden zin, die
ook hij als Adamskind wel eens heeft en
door zijn opgeruimdheid, zijn begrijpen,
zijn gulheid maakt hy de huiskamer tot het
gezelligste hoekje op aarde, 'n Prachtkerel!
Idealist!
'n Vrouw of meisje: Ze kennen niet het
nieuwste snufje, 't nieuwste odeurfleschje.
Ze ontleen en niet haar voornaamheid
aan haar schoentjes van peau de Suède of
aan de krul van haar pas-geonduleerde ha
ren. Ze weten dat dit er gerust mag zijn,
maar dat 't slechts is de franje, 't décor,
niet 't spel zelf. Ze naaien in vrijen tijd
voor arme kindertjes, ze brengen wat
vleesch en aardappelen naar dit of dat ge
zinnetje. Ze leven om kort te gaan niet voor
OPSTAND IN JAPAN
BEDWONGEN
Het hoofdkwartier der
muiters bezet
Admiraal Okada als gijzelaar
Naar hedenochtend uit Tokio wordt ge
meld, hebben de regeeringstroepen heden
morgen om kwart voor 8 het hoofdkwartier
der rebellen in de ambtswoning van den
minister-president bezet.
Tevens wordt officieel medegedeeld, dat
Admiraal Okada, wiens dood gemeld werd,
nog levend is teruggevonden. De muiters
hadden den admiraal als gijzelaar vastge
houden en daarin is de verklaring gelegen
van de toegevende houding van de regee
ringstroepen tegenover de muiters.
Het bericht van de overgave der muiters
wordt bevestigd. De opstand is bedwongen
zonder dat een schot is gelost.
Het radiostation deelt mede, dat de op
stand definitief is onderdrukt. De leiders
der opstandelingen, 15 in getal, zijn naar
ADMIRAAL OKADA
de ambtswoning van den minister van oor
log overgebracht. De regeeringstroepen be-
heerschen thans den toestand in de geheele
stad waar het overal rustig is. Een officieel
communique, gepubliceerd door het hoofd
kwartier der militaire strijdkrachten te To
kio, meldt dat alle soldaten en officieren,
die aan den opstand hebben deelgenomen,
zijn om 1 uur 's middags (plaatselijke tyd)
ontwapend.
HOE DE OVERGAVE PLAATS HAD.
Na zich drie dagen lang te hebben ver
zet, hebben de muiters te Tokio zich met
uitzondering van een handjevol mannen
Zaterdagmorgen om half twaalf overgege
ven, aldus een verklaring van de Japan-
sche ambassade te Sjanghai.
Een tijdlang waren alle berichten van
Tokio uitgebleven, en alle pogingen om te
legrafisch of telefonisch met de stad ver
binding te krijgen, faalden. Plotseling
kwam echter het bericht, dat om half zes
in den morgen, op persoonlijke instructie
van den keizer, bevel was gegeven, met
kracht tegen de muiters op te treden,
doch hiermede schijnt men zoo lang mo
gelijk gewacht te hebben, ten einde den
muiters nog een laatste kans te geven, de
bezette gebouwen op vreedzame wijze te
ontruimen.
Vliegtuigen wierpen strooibiljetten uit,
waarin de muiters dringend werden ver-
zichzelf maar voor anderen. Ze dienen God!
Idealisten!
Idealisten! Dat zyn ook de menschen,
voor wie dat woordje „mede"- zulk een
groote beteekenis heeft. Ze voelen mede, ze
werken mede, ze lijden mede, ze lachen en
ze weenen mede, ze tobben en ze zwoegen
mede, ze rouwen en begraven mede, ze lij
den om de laster waarvan anderen de dupe
worden, ze lijden om de ziekte, waarmee
anderen bezocht worden, ze lijden om de
gedachte, dat ze anderen niet méér kunnen
helpen en bijstaan. Fijne menschen!
Ja, ook gij allen die medevoelt voor, me
dewerkt .aan, medesteunt Gezinsfilm „Ro-
raa". Gij zijt Idealisten! Hulde!
Pater AUX. VAN SCHALEN,
Voorzitter Gezinsfilm „Roma".
Franciscanerklooster Woerden,
zocht, zich over te geven, en toen tenslotte
de troepen begonnen op te marcheeren,
gingen bijna alle rebellen, wier aantal in
middels door het zich overgeven van kleine
groepjes gedurende den nacht tot 500 man
was geslonken, er toe over, hun onderwer
ping aan te bieden. De rebellen, die zich
over hadden gegeven, keerden naar hun
kazernes terug.
Uit de berichten uit Tokio is nog niet op
te maken, of de muiters zich onvoorwaar
delijk hebben overgegeven.
Generaal Kasjii, de militaire gouverneur
van Tokio, heeft medegedeeld, dat de of
ficieren en manschappen, die aan den op
stand hebben deelgenomen, als muiters
zullen worden behandeld.
OKADA KAN ZICH VERBERGEN.
Het schijnt, dat Okada zich in zijn ambts
woning bevond, toen de muiters daar bin
nendrongen, doch dat hij nog net op tijd
werd gewaarschuwd om zich te kunnen ver
bergen. Hij hield zich den geheelen dag
schuil, terwijl de rebellen zijn ambtswo
ning bezet hielden, doch Donderdag slaag
de hij erin te ontsnappen. Vrijdagmiddag
diende hij door bemiddeling van Goto zijn
ontslag in. De keizer heeft echter gewei
gerd het ontlsag te aanvaarden, zoodat
Okada minister-president blijft.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
In een verklaring van het kabinet wordt
hier nog aan toegevoegd, dat Goto van zijn
functie van voorloopig minister-president is
ontheven.
Vrijdagavond, zoo verklaart men, heeft
Okada zich naar het paleis begeven om den
keizer zijn oprechte spijt te betuigen over
de verwarring, die heeft plaats gehad.
Officieel wordt medegedeeld, dat alle lei
ders van den opstand, t.w. 15 officieren,
waaronder 3 kapiteins, 5 luitenants en 7
onder-luitenants, bij ministerieele beschik
king van hun functie zijn ontheven.
De muiters ontwapend.
Naar ooggetuigen melden, waren om 1
uur 's middags talrijke muiters, blijkbaar
afkomstig van het paleis van den minister
president in het hotel Sanno voor de am
bassade der V.S. vereenigd, waar zy door
de regeeringstroepen werden ontwapend en
vervolgens met vrachtauto's werden weg
gevoerd.
Het Graalhuis
bestaat vijf jaar
Het moge geen gewoonte zijn een vijf
jarige werkzaamheid publiekelijk te me-
moreer'en, het kan o.i. toch voorkomen, dat
er gegronde redenen zijn om hiervan af
te wijken.
Want alleszins memorabel is het feit,
dat vandaag de Graal in onze stad vijf ja
ren geleden in het eigen Graalhuis haar
werkzaamheid aanving tot opvoeding der
vrouwelijke jeugd.
Hoeveel tegenkanting heeft zij gekend?
Het was allemaal zoo erg nieuw en ook
onze eigen Roomsche menschen stonden
er, conservatief en vasthoudend, wat af
wijzend, wat angstig tegenover.
Maar juist in de stormen is de boom
hecht geworden en vooral den laatsten
tijd gaat de Graal, Gode zij dank, met reu
zenschreden vooruit. Wie inziet, hoeveel
er, meer dan ooit, in dezen tijd aan gele
gen is, een jeugd te vormen, waarop de
Kerk en ons H. Geloof bouwen en ver
trouwen kunnen, dat er, meer dan ooit, in
dezen tijd vrouwen noodig zijn, druipend
van Katholicisme, moet zich over deze
groei verheugen.
Dit eerste lustrum van het Graalhuis
moge ons een welkome aanleiding zijn,
de voornaamste feiten dezer vijfjarige
werkzaamheid te memoreeren, opdat ook
zij, die nog langs den weg staan en werk
loos toezien, den toegang tot het Graal
huis zullen weten te vinden.
Op 1 Maart 1931 werd het Graalhuis^door
Mgr. Aengenent z.g. ingewijd.
Wat het optreden der Graal naar bui
ten betreft herinneren wij aan de prach
tige opvoeringen van het „Paaschkruis" in
1931, het Pinksterspel in 1932 en het
Lidwinaspel in 1933, aan welke opvoerin
gen telkens eenige honderden Leidsche
meisjes deelnamen.
Van het optreden van de Leidsche af-
deeling alleen memoreeren wij de ver
schillende tentoonstellingen, de Landdag
te Leiden in 1934 en de opvoering van het
^arcivalspel in den Schouwburg in 1935.
Van veel grooter belang nog was echter
het innerlijke leven en de innerlijke groei
der Graal.
Er werden in 1932 reeds Graal wachten
opgericht te Zoeterwoude, Groenendijk,
Voorschoten, Oegstgeest en Warmond,
eveneens een afdeeling Graalcadetten,
meisjes van H.B.S., Lyceum of Kweek
school. Vervolgens een afdeeling Kruis-
kinderen en in 1935 een afdeeling voor
fabrieksmeisjes.
De sport mag zich de laatste 2 jaren in
'n groote bloei verheugen. Was deze afdee
ling in het begin zeer klein, op het oogen-
blik vormt zij 'n belangrijk deel der clubs.
Ook de kleuterafdeeling neemt steeds toe.
Door de sportraad worden voor de leden
verschillende wandel- en fietstochten uit
geschreven. Voorts onderlinge wedstrijden
en eenmaal per jaar de groote Bondswed
strijden.
Ook op charitatief gebied wordt hard
gewerkt. In het afgeloopen jaar werd voor
pl.m. 100 kinderen een aardige middag ge
organiseerd waar o.a. een film werd
vertoond. Ieder kind kreeg ook iets
mee naar huis. Met Kerstmis werd aan
pl.m. 30 gezinnen een flink kerstpakket
gestuurd en ook de St. Vincentiusvereeni-
ging zal deze week nog een pak ontvan
gen.
De Missie-actie was in het begin moei
lijk (finantieele redenen waren hiervan
vooral de oorzaak). In den laatsten tijd
wordt er heel veel werk verzet en dit jaar
zal aan verschillende Missionarissen een
flink pakket kunnen worden gestuurd.
Het aantal donateurs en donatrices neemt
toe.
Werd in de eerste 2 jaar uitsluitend de
Volkszang beoefend, sinds 2 jaar is er ook
een heel mooi zangkoortje, onder leiding
van den heer W. Mizee.
Voor leden en leidsters worden er in
het Centrale Graalhuis voor Katholieke
Actie in den Haag geregeld cursussen en
week-ends georganiseerd. Voor de leid
sters bovendien nog de groote retraite en
cursus in „Hageveld". Tal van leden en
leidsters hebben deze cursussen gevolgd.
In Leiden zijn er verschillende cursus
sen en lezingen gehouden o.a.: 1934 een
Apologiecursus door den hoogeerw. heer
Deken A. H. J. M. Homulle; 1933 een apo
logiecursus door den weleerw. Pater L.
Zonderland O.F.M.; 1935 een Apologiecur
sus door den weleerw. heer B. Dorbeck;
1934 Prof. dr. H. van Rooyen O.S.Cr, hield
enkele lezingen over Persoonlijkheid,
Nieuwe jeugd, St. Paulus; 1934 mej. L.
Wery over den R. K. Vrouwenbond; 1934
den heer A. Djojopoetranto gaf een demon
stratie in Javaansche dansen; 1934 dr. W.
Simons gaf een cursus in Volkshygiëne en
E. H. B. O.; 1935—1936 Dr. H. Kortmann
geeft een E. H. B. O.-cursus.
De clubs zijn wel gedurende deze 5 jaar
varieerend geweest. Waren er in het begin
alleen clubs als: reidansen, volkszang,
handwerken enz., in den loop der jaren
heeft het aantal clubs zich sterk uitge
breid en thans kunnen de volgende clubs
gevolgd worden: Naaien en knippen,
handwerken, missiehandwerken, charita-
tiefnaaien, volkszang, reidansen, huisvlijt
(leerbewerking, -celotex, houtzagen en
perkament werk), Engelsch, alg. ontwikke
ling, sport, viool, enz.
Tenslotte mogen wij herinneren aan de
mooie bedetochten op Allerheiligenavond
en vooral ook aan de verleden jaar plaats
gehad hebbende aanbieding van een be
tuiging van trouw aan de geestelijke en
wereldlijke overheid der stad.
Het getal van leden neemt gestadig toe.
Moge deze groei zich in de komende vijf
jaren voortzetten. Moge de Graal de
daadwerkelijke waardeering hebben, wel
ke zij verdient. Het meisje zelf, de ouders
en tenslotte de maatschappij zullen er
vreugde van hebben en wel bij varen.
Ad mul tos annos!
DERDE-ORDE-RESTAURANT.
In het Derde-Orde-restaurant zyn gedu
rende deze wintermaanden 4382 maaltijden
gebruikt.
't Ligt in de bedoeling, het restaurant tot
Paschen geopend te houden.
't Is van zelf sprekend, dat in de exploi
tatie van dat restaurant geld bijmoet. Men
kent het adres van den Pastoor der Harte-
brug-parochie.
