dah üibzrrdnsinXiuköè}
oo&dincpmuJJjdsin
No. 8347
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De staf gebroken over Rotterdam
27ste Jaargang
WOENSDAG 19 FEBRUARI 1936
3)e£cicbe}ic&yu/tcwü
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij rooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 t
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
De verkiezingen in Spanje.
De uitslag van de verkiezingen in Spanje
heeft een pijnlijke verrassing gebracht. Een
pijnlijke verrassing aan allen, die in het
communistisch-socialistisch volksfront, dat
in Spanje zulk een groote overwinning heeft
behaald, een groote ramp zien!
Als een groote ramp, als een geesel voor
land en volk moet inderdaad worden be
schouwd een overwinning van het commu
nisme, dat zich baseert op, en propageert
met èlle middelen, de verschrikkelijke leu
gen van de godloosheid, de bestrijding van
Godsdienst en Kerk.
Terecht o.i. meent de „Maasbode", dat
men ter volledige verklaring van het droe
ve, wat zich nu in Spanje afspeelt, ver in
de geschiedenis moet teruggaan.
In de geschiedenis, die aantoont, dat de
katholieke beginselen in dat katholieke
land veel te weinig zijn uitgedragen en zijn
beleefd in het maatschappelijk, in het so
ciale, in het oeconomische leven.
In de geschiedenis, die leert, dat de ka
tholieken in dat katholieke land zelf hun
invloed, hun kracht hebben verzwakt en
ondermijnd door hun verde eldheid
op politiek terrein.
Spanje geeft een les, een droeve en har
de les.
Wij moeten het communisme bestrij
den met alle geoorloofde middelen.
Maar wij moeten het bestrijden niet al
leen en niet allereerst op negatieve wijze.
Wij moeten het communisme, wij moeten
de ontevredenhe id de vruchtbare
bodem van communistische en socialisti
sche stelsels allereerst bestrijden op po
sitieve wijze, n.l. door het Christendom ook
in het maatschappelijk, in het sociale, in
het oeconomisch leven te beleven....
TWEEDE KAMER.
Het Gemeentebestuur onwillig om te bezuinigen
zijn bevoegdheid om een bedrag in te hou-
den op grond der wet op de financieele
I betrekking. Spr. had voorts volkomen in
zijn recht gestaan, als hij 2 yK millioen zou
hebben teruggevorderd. Hij heeft Rotter
dam ook geld voorgeschoten om de werk-
loozen te betalen. Maar gisteravond heeft
de wethouder van financiën het daarvoor
noodige accountantsonderzoek voorgesteld
als een middel voor de regeering om na te
gaan, of de gemeente het geld wel aan de
werkloozen uitkeert. Als de werkloozen
het geld niet kregen, zou men heusch geen
accountant noodig hebben om dit vast te
stellen! (Vroolijkheid). Maar wat moet spr.
zeggen van zoo'n optreden van den wet
houder van financiën!
De heer Schouten (A.R.): Hij had
heelemaal niet moeten optreden, in zoo'n
positie.
Minister Oud zegt, dat in het uitkee-
ringstijdvak 1934'35 Rotterdam 10.1 mil
lioen uitkeering heeft gehad. Na de kor-
tingswet werd hierop f 750.000 gekort. In
het tijdvak 1935'36 kreeg Rotterdam met
de garantieuitkeering erbij 9.8 millioen.
Men ziet hieruit, hoe weinig de korting
beteekent.
In-de crisisuitgaven kreeg Rotterdam in
1933 een bijdrage van 33.6 pet. Praktisch
heeft Rotterdam geen cent van zijn crisis-
uitgaven behoeven te dekken. Het werd
geheel gegeven door het rijk, deels fonds
perdu, deels als renteloos voorschot. Wel
iswaar drukt op Rotterdam ook de ge
wone armenzorguitgave. Het totaal op de
begrooting voor '36 wegens werkloosheid
en armenzorg is 34 millioen, waaronder
3 millioen voor tekorten van vroegere
diensten, welk bedrag spr. aftrekt. Dan
Nadat de Tweede Kamer het wetsont
werp tot instelling van een Weerfonds had
goedgekeurd, is aan de orde de interpel-
latie-Schalker over het beleid der Regee
ring ten aanzien van Rotterdam.
De heer Schalker (Comm.) stelt de
volgende vragen:
Is de regeering van meening, dat de re
geling en het bestuur van de huishouding
der gemeente Rotterdam grovelijk worden
verwaarloosd, in den zin van art. 144, 4e
lid der Grondwet?
Indien dit niet de meening der regee
ring is, wil zij de Kamer dan mededee-
len, waarom zij, door het onthouden van
kasgeld aan het tegenwoordige gemeente
bestuur, de financieele moeilijkheden van
Rotterdam aanzienlijk helpt verzwaren?
Wat is de aanleiding, dat de regeering
aan het tegenwoordige gemeentebestuur
van Rotterdam weigert kasgeld te ver
strekken, terwijl zij dit tegenover het vo
rige gemeentebestuur nimmer deed, hoe
wel op momenten de kasgeldschuld van
Rotterdam onder het vorig college aan
zienlijk hooger was, dan thans het ge
val is?
Is de regeering niet van meening, dat
de moeilijkheden der gemeente Rotterdam,
voor een deel het gevolg van de crisis,
voor een aanzienlijk deel ook het gevolg
zijn van de oeconomisch politiek der
landsregeering en haar financieele politiek
ten aanzien van de gemeenten in het al
gemeen?
Is de regeering niet van meening, dat
haar tegenwoordig financieel beleid ten
aanzien van Rotterdam, ten onrechte, de
meening zou kunnen doen ontstaan, dat
Rotterdam niet meer credietwaardig is en
acht de regeering dit met haar verantwoor
delijkheid in overeenstemming?
Minister De Wilde geeft een staats
rechtelijke uiteenzetting.
De Minister van Binnenland-
sche Zaken, de heer De Wilde, zegt,
dat het hier een gemeente betreft die nu
al een paar jaar goeddeels met Rijkshulp
moet worden gefinancierd. De beide eer
ste vragen van den interpellant getuigen
van onvoldoende inzicht in de staatsrech
telijke verhoudingen. De eerste vraag is
geheel prematuur. Zoover zijn wij geluk
kig nog niet. Een geval als van Beerta is
hier niet aanwezig. Ware dit wel het ge
val, de regeering had voor Rotterdam een
wetsontwerp moeten indienen. Blijkt uit
een krachtig optreden der gemeente, dat
zij den ernst van den toestand begrijpt,
dan zal het geval van art. 144 niet intre
den en dan zal de regeering de stad niet
alleen laten staan.
Wat betreft de tweede vraag, in grond
wet en wet is nauwkeurig aangegeven, in
hoeverre de regeering in het bestuur van
een gemeente kan ingrijpen. De houding
van de regeering tegenover de kasgeld-
aanvragen echter wordt niet beheerscht
door de desbetreffende bepalingen. Slechts
in bijzondere gevallen kan het rijk optre
den en daarbij moet worden aannemelijk
gemaakt, dat de gemeente, welke door het
rijk geholpen wordt, haar budget saneert.
De regeering heeft niet den indruk, dat
Rotterdam dit doet. De gemeente zelve
becijfert het budgetaire tekort voor 1936
op 17.1 millioen. En het gemeentebestuur
verweerde zich dan nog in een bespreking
met de regeering tegen aandrang naar sa
larisverlaging.
Minister Oud levert critiek op B. en
W. van Rotterdam.
De Minister van Financiën, de
heer Oud, zegt, dat Rotterdam's budge
taire toestand al vele jaren moeilijk is. De
gemeente heeft ruim 18 millioen ongedekt
op crisisuitgaven van 1930'33. Rotterdam
had op den gewonen dienst te korten, in
1932 van 1.5 millioen, '33: 1.9 en '34: 3.3
millioen. Voor 1935 ramen B. en W. het te
kort op 5 millioen. In totaal is er 38 mil
lioen tekort, waarvan het rijk 9 millioen
als renteloos voorschot geeft, zoodat rond
30 millioen gedekt moet worden.
Met nadruk komt spr. ertegen op, dat
de regeering haar houding zou laten in-
fluenceeren door de politieke samenstel
ling van het college. Iets anders is, of die
politieke samenstelling niet van invloed is
op zekere maatregelen, waartoe het colle
ge besluit. Feitelijk staat Rotterdam voor
44.8 millioen op het oogenblik bij de re
geering in het krijt.
Er is een volstrekt gemis aan bereidheid
bij B. en W. om mee te werken aan een
saneering. Het nieuwe college vond bij zijn
optreden een begrooting met 17 millioen
tekort. In October vroeg het nieuwe col
lege 4 millioen kasgeld. Spr. zei toen, dat
hij zou beginnen met het te geven, maar
dat er zoo spoedig mogelijk gepraat moest
worden. Toen is op 4 November geconfe
reerd. Het nieuwe college was toen twee
maanden aan het bewind. Spr.'s ambtge
noot en spr. vroegen, wat B. en W. dach
ten te doen om het tekort zooveel mogelijk
te verminderen. Spr. drukt zich zoo zacht
mogelijk uit, als hij zegt, dat men stond
tegenover een volkomen passiviteit bij B.
en W. Zij wilden zelfs niet overgaan tot
een salarisverlaging, als waartoe het rijk
reeds had besloten. Desondanks heeft spr.
nog weer 2 millioen voorschot gegeven.
Maar men kwam op deze wijze geen stap
verder.
Als de dienst voor '36 op zichzelf sloot,
zou de eerste stap op den weg naar sa
neering reeds gezet zijn en dan behoefde
men zich over oude tekorten geen zorgen
te scheppen. Wij vroegen dus niet het on
mogelijke van Rotterdam. Maar Rotter
dam verklaarde zich niet bereid mee te
werken tot reëele uitgavenvermindering
en wenschte geen eigen verantwoordelijk
heid te dragen voor salarisverlaging. Spr.
becijfert, dat men tenslotte niet meer dan
3K ton aan reëele bezuiniging kon opbren
gen.'De regeering kon daarmee geen ge
noegen nemen en moest wel eischen, dat
er 2 millioen bezuinigd zou worden. Maar
zij heeft nooit geëischt, dat Rotterdam zelf
en alleen het geheele tekort zou dekken.
Men kwam met een zoogenaamde vermin
dering der begrooting van 2 millioen, maar
daarbij was geen sprake van reëele bezui
niging. De wethouder van financiën zei,
dat hij het verantwoord achtte om 1
millioen op de bedrijven minder te doen
afschrijven, als de regeering aan de ge
meente een vaste leening verstrekte. Aan
reëele bezuiniging kwam er niet meer dan
885.000. Verder hebben wy met geen
mogelijkheid de gemeente kunnen krijgen.
Toch heeft spr. geen gebruik gemaakt van
drukt 30.6 millioen op den dienst voor '36.
De zuivere kosten voor de gemeenten zijn
29.3 millioen, waarin het rijk vergoedt 15.7
millioen voor crisisuitgaven, een extra-
bijdrage (netto) van millioen. Dus
draagt het rijk 16.2 millioen bij. De ge
meente betaalt netto 13.1 millioen. Het
rijk betaalt dus nog meer dan 50 pet.
De regeering heeft herhaaldelijk aan
Rotterdam te kennen gegeven: wij zijn ons
van uw moeilijke positie volkomen bewust.
Maar de gemeente stelt zich op het stand
punt, dat het rijk alles moet doen. In de
vierde vraag van den interpellant wordt
het voorgesteld, alsof het rijk de cred iet
waardigheid van Rotterdam zou aantas
ten. De voorwaarden, die het ryk stelt,
hebben juist tot doel, de gemeente weer
geschikt te maken voor de vrije markt.
Maar de gemeente werkt niet mee.
De heer Schouten (A.R.): Vroeger
noemden zij dat sabotage.
Minister Oud zegt, dat men in het ge
meentelijke bestuur gedragen moet wor
den door een geest van noodzakelijkheid
van saneering en bezuiniging. Maar de ge
meentelijke diensten kunnen niet mee
werken, als zij denken: onze chefs doen het
zelf toch niet.
Na de toespraak van den Minister voe
ren over dit punt het woord de heeren
Donker (Soc. Dem.), Schouten (A.
R.) en Drees (Soc. Dem.).
Na dupliek van de Ministers De Wil
de en Oud wordt de interpellatie geslo
ten.
In behandeling kwam daarna de Suri-
naamsche begrooting.
De vergadering werd te 6 uur verdaagd
tot hedenmiddag 1 uur.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De opstandelingen zijn in Paraguay vol
komen meester van den toestand. Presi
dent Ayala is afgetreden.. (2de blad).
Na de Italtaansche overwinning bij Ma-
kalle. (2de blad).
De linksche stembusoverwinning in
Spanje. (2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft het regeerings-
beleid inzake Rotterdam behandeld. (1ste
blad).
In de Eerste Kamer is bij de behandeling
van de begrooting van buitenlandsche za
ken gesproken over Nederland als lid van
den Volkenbond. (1ste blad).
DE GEHEIMZINNIGE EPIDEMIE.
Twaalfhonderd dooden in het Noorden
en Westen.
SANTAREM, 19 Febr. A. N. P.) De
medici zijn er nog altijd niet in geslaagd
een volledige diagnose op te stellen van
de geheimzinnige epidemie, die in ver
schillende gebieden woedt. Volgens niet
bevestigde mededeelingen heeft de ziekte
in het Noorden en het Westen 1200 doo
den geëischt.
Q)Lmi l^)arvcL sum
BB7 - 0176 H