DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
MAANDAG 3 FEBRUARI 1936
No. S333
^£cidAclve(5oii^ant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week1 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V De Landdag der
R. K. Staatspartij
Wat is het resultaat van den gisteren te
Amsterdam gehouden Landdag der R.K.
Staatspartij? Dat bij duizenden is ge
sterkt de overtuiging, dat de R.K. Staats
partij in haar arbeid groote perspectieven
heeft en dat bij duizenden geestdrift is
gewekt voor deze overtuiging.
Groote perspectieven werden wijd open
gezet; grond-gedachten, leidende gedach
ten voor onze katholieke politiek werden
helder belicht,
Er is op een wel zéér duidelijke wijze
gewezen naar voor die katholieke politiek
dreigende gevaren, met name naar de
N.S.B.
Concrete vraagstukken van politiek be
leid zijn slechts aangestipt; alleen het
vraagstuk der devaluatie is naar voren ge
schoven. In een rede van een der sprekers,
van oud-minister Steenberghe.
Die rede was een pleidooi voor de de
valuatie.
Wij zetten voorop, dat _wij hier vol
strekt niet de devalutionisten willen
bestrijden maar: ook aan voorstan
ders van de devaluatie, die een tegen
overgestelde meening van alleszins be
kwame en bevoegde persoonlijkheden kun
nen respecteeren, zal toch de wijze, waar
op het vraagstuk der devaluatie in de R.K.
Staatspartij is gebracht, niét sympa
thiek zijn.
Het devaluatie-vraagstuk is geen vraag
stuk, aldus de voorzitter der R.K. Staats
partij, mr. Goseling, dat kan worden uit
gemaakt door een stemming op welke ver
gadering dan ook. Maar is het dan wél
een vraagstuk, waarvoor de R.K. Staats
partij stemming moet maken door een pro
devaluatie-speech te laten houden in een
groote volksvergadering, uiteraard goed-
geefsch met applaus en toejuichingen? En
dat, terwijl, op de eerste plaats, de bespre
king van dit vraagstuk in eenige partij -
instantie waar pro en contra tot uiting
konden komen tevoren niet heeft plaats
gehad. En dat, terwijl, op de tweede plaats,
de leider der Tweede Kamerfractie van
de R.K. Staatspartij meermalen heeft ver-,
klaard, tegenstander te zijn van de deva
luatie, bij de regeering heeft aangedron
gen, om, door het treffen van andere maat
regelen, te voorkomen een devaluatie, wel
ke, als de bedoelde maatregelen niet of
niet met succes zouden worden getroffen,
hoewel niet begeerenswaardig, onvermijde
lijk zou zijn. Prof. mr. Aalberse is op deze
meening, door hem uitgesproken en aan de
regeering voorgehouden als voorzit
ter van de Tweede Kamer-fractie der
R.K. Staatpartij, niet in het openbaar
teruggekomen. Nu kan men opwerpen:
ja, maar de maatregelen, door prof. Aal
berse gevraagd, zijn niet overeenkomstig
de bedoeling van prof. Aalberse door de
regeering uitgevoerd; de deflationistische
politiek der regeering heeft geen succes
gehad, heeft gefaald; die politiek kan
nu niet meer door deze noch door een an
dere mogelijke regeering met goed resul
taat worden gevoerd. Dus is nu devalua
tie door de omstandigheden onvermijde
lijk.
Ja dat zijn stellingen, die op een par
tijraadsvergadering van de R.K. Staatspar
tij hadden kunnen worden voorgedragen
en beargumenteerd en bekeken en bedis
cussieerd!
Mr. Steenberghe ging gisteren veel ver
der dan devaluatie slechts te aanvaarden
als onvermijdelijk; hij stevende, naar het
scheen, met heel veel genoegen die rich
ting uit! De kortheid van zijn betoog,
waartoe de tijd hem drong, liet bem wei
nig of zelfs geen gelegenheid, om zijn be
weringen te bewijzen. Tusschen op elkaar
volgende feiten mag men niet zoo maar
een oorzakelijk verband leggen, wil men
niet zondigen tegen een der grondregels
van de logica. Dit bedenke men vooral
als men de rede van mr. Steenberghe leest!
FRANC EN GULDEN
Na de val van Laval
Eenige weken geleden heb ik erop gewe
zen, hoe nauw het lot van onzen waarde
vasten gulden verbonden is aan d^t van de
Fransche franc en dat men daarom in Ne
derland met eenige spanning eventueele
evoluties van hel Fransche betaalmiddel
afwacht. Sindsdien is het ministerie-Laval
ten val gebracht en vervangen door een
kabinet-Sarraut en heeft de Fransche franc
stand gehouden.
Nu is de franc bij de jongste kabinets
crisis ook niet ernstig in gevaar gefeest,
omdat 't devaluatie-vraagstuk niet den inzet
vormde van deze crisis, doch veeleer de
buitenlandsche politiek van de voormalige
regeering ten opzichte van den Volkenbond.
De kwestie van de devaluatie was afge
handeld in de Kamerzittingen van Decem
ber, toen Laval's politiek van handhaving
van het waardepeil van de franc de goed
keuring van dt Kamermeerderheid ont
ving. Ook Sarraut heeft in zijn regeerings-
verklaring vorige week te kennen gegeven,
dat hij in dit opzicht de politiek van zijn
voorganger zal volgen. Sarraut's kabinet
is trouwens een kabinet, dat wegens de voor
de deur staande Kamerverkiezingen in Mei
a.s. weinig ingrijpende veranderingen zal
kunnen invoeren, zoodat het er naar uit
ziet, dat de devaluatie-kwestie niet eerder
brandend zal worden dan na bovengenoem
de verkiezingen.
Hoe weinig deze nieuwe Fransche regee
ring geneigd is om het roer van de finan-
cieele politiek om te gooien, blijkt wel hier
uit, dat zij handhaving van de goudwaarde
van de franc op haar program heeft staan,
terwijl er onder de leden dezer zelfde re
geering verscheidene voorstanders van de
valuatie zijn.
Voorloopig is dus naar alle waarschijn
lijkheid, want men moet bij de wisselval
ligheid der regeeringen in Frankrijk altijd
een slag om den arm houden het vraag
stuk van de gouden franc van de baan en
of het na de verkiezingen zal herleven, zal
grootendeels afhangen van den uitslag de
zer verkiezingen.
Intusschen schijnt men in financieele
kringen te Londen met de mogelijkheid van
een waardevermindering van de franc toch
wel degeiijk rekening te houden.
Dezer dagen wees n.l. het „Handelsblad"
op een artikel in de Engelsche „Economist"
waarin zelfs een concreet „voorstel" werd
gedaan, volgens netwelk de Britsche auto
riteiten zich bereid zouden moeten verkla
ren om bij een koersval van den franc door
samenwerking met Parijs en door valuta
operaties, de eerste schokken op te van
gen. Als voorwaarde voor zulk een samen
werking werd gesteld, dat de devaluatie
niet van zulk een omvang zal zijn, dat daar
door verhoudingen zouden ontstaan, welke
niet meer zouden kunnen worden „gecon
troleerd" Bedoeld wordt waarschijnlijk, dat
daardoor de Britsche exportpositie niet al
te zeer zou worden bedreigd. Is aan deze
voorwaarde voldaan, dan zou Engeland op
zich moeten nemen, dat de koers van het
Pond sterling niet sterk zou dalen ten op
zichte van het goud. Immers een dergelijke
waardedaling van het Engelsche ruilmid
del zou tengevolge hebben, dat er een soort
devaluatie-concurrentie zou ontstaan.
In het artikel wordt Amerika tevens vrien
delijk uitgenoodigd, niet verder te deva-
lueeren. De samenwerking met New York
zou door Londen blijkbaar zeer op prijs
worden gesteld. Het kleine nadeel, dat voor
Engeland zou ontstaan door een „verbe
terde" positie van Frankrijk op de wereld
markt (vooral'voor de woltextielindustrie,
zegt het blad), zou worden opgeheven door
een vooruitgang van het internationaal han
delsverkeer, die een devaluatie van de franc
volgens „The*Economist" zou te weeg
brengen
Zoo ziet men, dat met eventueele moge
lijkheden reeds rekening wordt gehouden.
Ook wij zullen daarmee rekening moe
ten houden, want de Nederlandsche Bank
kon in de achter ons liggende maanden
slechts den toestand op de valutamarkt mees
ter blijven met hulp der Banque de France,
doordat zij in oritieke oogenblikken in
staat gesteld werd wissels af te geven lui
dend in fransche francs, zoodra de franc in
Amsterdam voldoende boven het gouduit-
voerpunt gestegen was (ongeveer/ 9.795 per
100 francs). Bij een loslaten van de goud
standaard door Frankrijk, al geschiedt dit
slechts tijdelijk vervalt deze mogelijkheid
en wordt de verdediging van den gulden
uitsluitend ovei gelaten aan de Nederland-
De Landdag van gisteren heeft ons veel
goeds gebracht aan leidende en lichtende
groote gedachten. Dat is zonder eenige
twijfel waar en kan door niemand wor
den ontkend. Het devaluatie-vraagstuk
echter was, gezien alle omstandigheden,
daar in den vorm, die er aan was gegeven,
niet op zijn plaats.
sche Bank. Technisch zou het hierdoor on
mogelijk worden den gouden standaard te
handhaven.
Een der ernstigste en steeds zwaarder
wordende moeilijkheden, waarmede de re
geering bij continueering harer tegenwoor
dige deflatiepolitiek te kampen heeft, is wel
de steeds zorgelijker wordende toestand
der schatkist. Uit de weekstaten der Neder
landsche bank blijkt, dat de schatkist na
genoeg bij voortduring ten volle van de
haar toegestane credietfaciliteit moet ge
bruik maken.
In zeei moeilijke omstandigheden is de
schatkist er het vorig najaar reeds toe over
moeten gaan, schatkistbilletten via de
groote banken, welke op normale wijze (bij
inschrijving) niet waren onder te brengen,
bij de Nederlandsche bank te beleenen. In
middels is de toestand op de geldmarkt
wel iets verbeterd, maar nog steeds blijft
de toestand gespannen d.w.z. de vroegere
groote particuliere geldgevers: n.l. spaar
banken en de verzekeringsmaatschappijen,
zijn niet in staat om by de springen.
De spaarbanken worden geplaagd door
steeds doorgaande opvragingen van inla
gen, als gevolg van den economischen toe
stand; de verzekeringsmaatschappij en heb
ben haar liquide middelen hard noodig om
aan de aanvragen om beleening der polis
sen of afkoop daarvan te voldoen.
In normale tijden waren nog als groot
geld-geefsters aan de markt de diverse cul
tuur mij en. Deze zijn sinds lang uitgescha
keld.
Blijven slechts over de geldgevers (qua-
litate qua) als Rijkspensioenfondsen en
Rijksverzekeringsbank. Deze worden dan
ook door de regeering gebruikt om zooveel
mogelijk hunne liquiditeiten ter beschik
king der schatkist te stellen.
Waar de toestand van 's Lands schatkist
derhalve zoo weinig speelruimte overlaat,
daar is het niet van gevaar ontbloot dat
de regeering er niet toe is overgegaan om
de vlottende schulden te consolideeren.
Het zijn n.l. de itietgeconsolideerde schul
den, in den vorm van schatkistbiljetten met
korten looptermijn, welke een ernstig ge
vaar kunnen worden wanneer deze op kor
ten termijn worden opgezegd in een tijd
van wantrouwen en vrees.
Voorloopig echter reilt en zeilt het nog.
Naar men evenwel elders in dit blad kan
lezen, gaan ook van Katholieke zyde s+eeds
meer en meer stemmen op, om de giud-
basis van onze "gulden los te ia'en voordat
wij ertoe gedwongen worden. In verband
hiermede hebben wij nog eens willen wij
zen op de mogelijkheid van een gedwon
gen devaluatie.
Mr. H. F. A. GEISE.
BINNENLAND
SALARISKORTINGEN BIJ DE
RECHTERLIJKE MACHT?
Mr. Goseling stelt vragen aan de ministers
van Financiën en Justitie.
Het Tweede Kamerlid mr. C. J. Goseling
heeft aan de Ministers van Financiën en
van Justitie gevraagd of het waar is, dat
aan de ledein van de rechterlijke maoht de
salarissen over de maand Januari 1936, zon
der eenige voorafgaande kennisgeving zijn
uitbetaald met toepassing van een korting
van 5 pet. en of dit is volgens voorschrift
van het tweede lid van artikel 63 der
Grondwet, krachtens hetwelk de bezoldi
ging van de rechterlijke macht bij de wet
moet worden geregeld.
INVOERPRIJSVERSCHILLEN VOOR
HA VERGORT EN HA VERMOUTH
Teruggebracht op 5.75 per 100 kg. voor
zoover afkomstig uit bepaalde landen
Van bevoegde zijde deelt men ons mede,
dat de invoerprijsverschillen voor haver-
gort en havermouth, voor zoover deze pro
ducten herkomstig zijn uit de V. S. van
Noord-Amerika en uit landen, die ten
aanzien hunner producten krachtens ge
sloten overeenkomsten op het stuk der
heffigen recht hebben op behandeling als
meestbegunstigde natie, of landen, die ten
aanzien hunner producten op het stuk der
heffingen de facto een behandeling als
meestbegunstigde natie genieten met in
gang van heden zijn teruggebracht op
ƒ5.75 per 100 kg.
Deze verlaging van het invoerprysver-
schil is dus van toepassing op bedoelde
producten, ingevoerd uit de V.S., uit Ca
nada, Engeland en Duitschland.
Voor producten herkomstig uit -andere
landen dan bovenbedoelde, zijn de invoer
prijzen op het bestaande peil gehandhaafd.
GEEN CRISIS-INKOMSTENBELASTING
Minister'Oud trekt het ontwerp in
De minister van Financiën heeft in een
brief aan de voorzitter der Tweede Kamer
medegedeeld, dat hij het wetsontwerp Hef
fing van een crisisinkomstenbelasting in
trekt.
Koningin en Prinses in Tirol
Wintersportplaats zonder winter.
H. M. de Koningin en Prinses Juliana met
gevolg zijn Zaterdagmiddag na een voor
spoedige reis in goeden welstand te Igls
aangekomen. Na aankomst heeft de Konink
lijke familie den middag doorgebracht in
het hotel Iglerhof, waar zij zich voor haar
verblijf heeft geïnstalleerd.
Tot Kufstein waren, in vertegenwoordi
ging van den bondspresident Miklas, de
vice-chef van diens kabinet, dr. Schmidt,
en de chef van den veiligheidsdienst in Ti-
rol, dr. Mörl, de hooge gasten tegemoet ge
reisd.
Op het station, te Innsbruck waren verder
ter ontvangst aanwezig, de Landeshaupt-
mann van Tirol, dr. Schumacher, en de
Bezirkshauptmann von Attlmaijer, deze
laatste in vertegenwoordiging van de ge
meente Igls.
De Nederlandsche consul, de heer Van
Panhüys, welke pas zwaar ziek is geweest,
was niet aanwezig. Het tijdens zijn onge
steldheid waarnemende consulaat, het Fran
sche was echter vertegenwoordigd.
Op het perron waren tapijten gelegd, zoo
dat, niettegenstaande de pers de aankomst
streng geheim had moeten houden toch vrij
veel nieuwsgierigen gelokt waren, onder
wie vele landgenooten, die voor de winter
sport thans in Tirol verblijven
De Landeshauptmann van Tirol bood den
hoogen gasten bouquetten anjers aan in zijn
landskieuren, wit-rood, dat voor H. M. de
Koningin met een zijden lint in de Oosten-
rij ksche kleuren: rood-wit-rood.
Alvorens daarna in de auto's te stappen
om naar het Golrhotel van Igls te rijden, in
formeerde Prinses Juliana bij den Landes
hauptmann: „Hoe staat het met de
sneeuw?", waarop deze haar slechts kon
antwoorden, dat men er in Innsbruck thans
vast op hoopt. Het weer is voor het jaar
getijde veel te warm.
Bijzonder heef+ H. M. op prijs gesteld het
bouquet alpen-bloemen, hoofdzakelijk Edel
weiss, dat dr. Guido Schmidt in opdracht
van bondspresident Miklas in het vertrek
der Koningin heeft neergezet. Ook de in het
hotel aanwezige Nederlanders het zijn er
velen hebber van hun aanhankelijkheid
voor ons Vorstenhuis doen blijken door
H. M. een bloemstuk te doen toekomen.
Het weer te Igls is op het oogenblik zeer
zacht, de lucht is betrokken en de bergtop
pen verdwijnen voor een deel in de wolken.
Igls is thans wintersportplaats zonder win
ter. De weinige sneeuw, die op beschutte
plaatsen nog was overgebleven, is gisteren
door een hevigen regen weggespoeld. Men
heeft hier sedert vele jaren niet zoo'n kwak-
kelwinter gekend.
Voor de beoefening der wintersport zijn
de gasten dan ook aangewezen op het ski-
terrein Seefeld, dat per auto drie kwartier
van Igls verwijderd ligt.
Zondag viel er den geheelen dae natte
sneeuw, die slechts in schijn voor enkele
uren een sneeuwlandschap schiep. Wellicht
is dit echter een aankondiging van betere
dagen.
H. M. de Koningin heeft den dag in het
hotel doorgebracht. H. K. H. Prinses Ju
liana maakte met het gevolg een autotocht
naar Götzen in het Sellrain, waar tevens
het daar aanwzige skigebied werd verkend.
Na afloop gebruikte het hooge gezelschap
de thee in de conversatiezaal van het hotel.
In een schrijven heeft H. M. de aanwe
zige Nederlanders bedankt voor de bloemen
van den vorigen avond.
In den loop van den avond hebben H. M.
de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana
de in het hotel aanwezige Nederlanders aan
zich doen voorstellen en zich gedurende
eenigen tijd met hen onderhouden.
RJV.I.-TENTOONSTELLING.
Ministerieel bezoek.
Zaterdag om elf uur bracht de minister
van Waterstaat jhr. ir. O. C. A. van Lidth
de Jeude een bezoek aan de R. A. I.-ten-
toonstelling, waar hij door het bestuur van
de R. A. I. werd rondgeleid.
De minister werd vergezeld door de hee-
ren W. W. van Hemert, ingenieur in bij-
zonderen dienst van den Rijkswaterstaat
en J. E. van der Heyden, referendaris
bij het departement van Waterstaat.
CONCENTRATIE VAN BIJZONDERE
SCHOLEN.
Minister wendt zich tot de onderwijs
organisaties.
„De Nederlander" bericht, dat de orga
nisaties, die werkzaam zijn op het terrein
van het bijzonder onderwijs, door den mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen zijn uitgenoodigd te willen over
wegen, welke scholen naar haar oordeel
voor concentratie kunnen in aanmerking
komen, indien het Bezuinigings-ontwerp
wet zal zijn geworden. In 13 daarvan
worden financieele bezwaren, die tegen sa
menvoeging van scholen gelden kunnen,
ondervangen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Italianen geven de Abessijnsche over
winning aan het Noordelijk front gedeelte
lijk toe. Mussolini slaat alarm tegen het
olie-embargo. 2de blad).
De schoolstrijd in Beieren. (2de blad).
Vicaris-generaal van Breslau veroor
deeld. (2de blad).
De dood van Kondylis. (2de blad).
BINNENLAND.
Groote Landdag der R.K. Staatspartij gis
teren te Amsterdam gehouden. (2de blad).
Benoeming van den Deken van Hoorn.
(Kerkn. 2de blad).
Ernstige auto-ongelukken te Leeuwarden
en Almelo, waarbij dooden en gewonden
vielen. (1ste blad).
Auto met zeven personen in de Keulsche
Vaart gereden; alle inzittenden gered.
(Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Weinig competitienieuws, wel
nieuwe voetbalschandalen in de K.N.V.B.
(4de blad).
BILJARTEN: Sweering blijft Ned. kam
pioen. (4de blad).
SCHAATSENRIJDEN: De resultaten der
wereldkampioenschappen hardrijden (4de
blad).
AFSCHEID BIJ DE POLITIE
Morgenmiddag zal de brigadier van po
litie J. de Haas, den politiedienst met pen
sioen verlaten. Des middags om 2.45 uur
zal hij in de theoriezaal van het politie
bureau afscheid nemen van het corps.
SALARISVERLAGING RIJKS
AMBTENAREN.
Wier wedden bij de wet zijn geregeld.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
nadere wijziging van de regelingen, hou
dende vaststelling van de bezoldiging van
den Raad van State, de Algemeene Reken
kamer, de rechterlijke macht en de militair-
rechterlijke macht.
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende het 1ste hoofd
stuk der rijksbegrooting 1936 is mededee-
ling gedaan van het besluit der regeering,
op de bezoldiging van de ambtenaren in
rijks dienst, wier wedden zijn geregeld in
het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijks-
amtenaren, een vermindering van 5 ten
honderd toe te passen. In verband daar
mede behoort deze vermindering ook te
worden aangebracht op het ralaris van de
ambtenaren, wier wedden bij de wet zijn
geregeld.
Daartoe strekt het onderhavige wetsont-
wern.
