DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
WOENSDAG 29 JANUARI 1936
No. 8329
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Vooi Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustj eera Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V „Houd er den moed maar in
Toevallig hoorden we gisteravond door
de radio een liedje van den bekenden zan
ger Koos Speenhoff, waarvan het refrein
luidde: „Holland, houd er den moed
maar in!"
Dat refrein zou ook kunnen zijn de ge
dachte, waarmede we ons dagelijks sterken,
om het leven te dragen met levenslust en
zoo mogelijk met levensblijheid, in ieder ge
val met: levensp licht.
Houd er den moed maar in!Deze ge
dachte, geplaatst onder de zon van den
Godsdienst, in het, ons verstand overstra
lende lioht van de eeuwigheid, kan ons met
berusting en met moed doen dragen het
lijden en het mede-lijden.
Het lijden van ons zelf en het mede-lijden
met onze mede-menschen. Waar één lid van
het lichaam lijdt, lijden de andere le
dematen mee. Op den mensch, op den
christen die ernstig tracht, christen te
z ij n zal, ook al heeft hij zelf werk en
voldoend geldelijk inkomen, het lijden van
zijn werkloozen en ontbering lijdenden me-
demenseh drukken. Hij zal geslagen zijn,
gepijnigd worden door het mede-lijden.
Lijden onder eigen smart is zwaarder, dan
mede-lijden met anderer nood.
Maar ook mede-lijden kan zwaar zijn en
erg veel pijn doen.
Onder het lijden en mede-lijden mogen
wij niet bezwijken.
't Kan moed, 't kan helden-moed vragen!
Helden-moed van vaders en moeders, die
kinder-oogen zien vragen, ook al vra
gen die kinderen niét. Helden-moed van
jonge werkloozen, die geen enkel lichtpunt
kunnen ontdekken in het perspectief van
hun leven.
Den moed er in houden. Als we dat
niet meer kunnen, wordt het leven als een
woestijn-vlakte, dor en kaal, kunnen we
het niet meer mensch-waardig leven.
Om den moed er in te houden, kunt ge
sterkende troost, bezielende gedachten zoe
ken en vinden bij mee-levende menschen,
die Gods goedheid u op den levensweg
plaatst maar ge bedenke toch, dat ten
slotte niemand de volle zwaarte van een
anders leven op zich kan nemen; dat ieder
zijn eigen leven moet leven.... De kracht,
om dat onder alle omstandigheden moedig
te kunnen, vindt de mensch juist dan, als
hij het meest is verlaten door allen en dus
het meest zichzelf is, en zich dan weet te
stellen tegenover zijn Vader, zijn V a-
der...,
Wij mogen deze gedachten hier even
neerschrijven tusschen alle beschouwingen
en nieuwsberichten van den dag.
De Tentoonstelling
„Nederlandsch
Fabrikaat 1936"
Een grootsch plan in crisistijd. Practische
werkloosheidbestrijding.
Niet van alle tentoonstellingen kan wor
den gezegd, dat zij geboren zijn uit een
noodzakelijkheid. De Vereeniging „Neder-
landsch Fabrikaat" is dan ook zeer voor
zichtig te werk gegaan, alvorens de ge
dachte, in 1936 vijf tentoonstellingen van de
voortbrengselen der eigen industrie te or-
ganiseeren, nader uit te werken. Eerst toen
na onderzoek toezegging van deelneming
aan één of meer tentoonstellingen was ont
vangen van ongeveer vijftig ondernemin
gen, die Nederlandsche artikelen vervaar
digen, is men verder gegaan. Een bijeen
komst, waarvan in de pers een verslagje
is verschenen, werd gehouden met de be
trokkenen en ook hier bleek men eensge
zind van meening te zijn, dat het houden
van een dergelijke gezamenlijke demonstra
tie wensohelijk, zooal niet noodzakelijk was,
om het afzetgebied binnen de eigen gren
zen te veroveren op den import van bui-
tenlandsche waren.
Toen, maar ook eerst toen, is de uitwer
king der plannen met kracht ter hand ge
nomen.
De tentoonstellingen zullen het geweten
van ons volk kunnen en moeten wakker
schudden.
Want dat geweten is er wel, maar het
slaapt nog zoo vaak. Zoo dikwijls nog
wordt een buitenlandsch artikel onnaden
kend gekocht, terwijl voor eenzelfden prijs
een Nederlandsch product van dezelfde,
soms zelfs betere kwaliteit, te verkrijgen
was, een product, dat een grootere of klei
nere hoeveelheid arbeid voor Nederland
sche handen beteekent.
Gelukkig begint langzamerhand de hou
ding van ons volk te veranderen. De onver
schilligheid gaat wijken, en menigmaal be
richt de pers van geslaagde pogingen, om
groote orders voor de binnenlandsche nij
verheid te behouden.
Maar dat betreft alleen groote bestellin
gen. Van zeker niet minder belang is de
wijze, waarop wij, en in het bijzonder de
huisvrouwen, in onze dagelijksche behoef
ten voorzien. En op dit gebied is dikwijls
geen sprake van onwil, maar van onnaden
kendheid en van onwetendheid.
Dit heeft de Nederlandsche industrie zon
der twijfel beseft, toen zij onder leiding van
de Vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat"
besloot aan deze onwetendheid op krachtige
wijze een eind te maken, door in vijf cen
tra van het land haar producten den men
schen vlak voor oogen te zetten.
Dit doel van het plan stelde bijzondere
eischen aan de uitwerking ervan. Men zal
niet tevreden mogen zijn met een indruk
wekkende demonstratie van het product,
maar zal het geheel in dienst moeten stel
len van de les, dat deze producten nu
voortaan ook gekocht moeten worden in-
plaats van de buitenlandsche van dezelfde
soort.
Er is en dit zij speciaal gezegd tot hen,
die klagen over werkloosheid en crisis
geen practischer en doeltreffender verschaf
fing van arbeid aan duizenden Nederland
sche waar.
In dit licht bezien is het slagen van de
tentoonstellingen „Nederlandsch Fabrikaat
1936" dan ook een volksbelang van den
eersten rang. Wordt het doel volkomen be
reikt, dan zullen er aan het eind van dit
jaar eenige honderdduizenden vrijwillige
propagandisten in him omgeving met feiten
en cijfers aan het werk zijn, die zij hebben
opgedaan op een der tentoonstellingen.
Want die feiten en cijfers zullen aan de
bezoekers worden bijgebracht door pas
sende grafieken, door lezingen en filmvoor
stellingen en niet het minst door demon
straties in de verschillende stands.
Het bestuur hoopt de tentoonstellingen
zelf met medewerking der standhouders zóó
belangwekkend en aantrekkelijk te maken,
dat het niet zijn toevlucht behoeft te ne
men tot attracties in den bekenden zin van
het woord.
De toegangsprijs, 25 cents voor volwas
senen, 12 y2 cents voor scholieren of andere
•jeugdige personen in groepen op Woensdag
en Zaterdagmiddag, zal voor niemand een
bezwaar behoeven te zijn. Bovendien zijn
de tentoonstellingen in de verschillende ste
den zóó verdeeld, dat men zoowel in het be
gin en het eind van den zomer, als in de
vacantie, er een zal kunnen bezoeken.
Voor hen, die er met him reisplannen
op willen rekenen, vermelden wij nog even
de juist data en plaatsen: 30 April tot en
met 9 Mei te Amsterdam in de Apollohal,
2 tot en met 11 Juli te Nijmegen (als on
derdeel van de Waalbrug-feesten) in de
„Vereeniging", 6 tot en met 15 Augustus te
Rotterdam in de Nenijto-hal, 17 tot en met
26 September te Groningen in de „Harmo
nie" en 22 tot en met 31 October te Den
Haag in den Dierentuin.
Een uitvoerig prospectus is dezer dagen
verschenen en wordt aan firma's, die deel
neming met een stand overwegen, gaarne
toegezonden door de Vereeniging „Neder
landsch Fabrikaat", Badhuisweg 145, Den
Haag.
IN MAART WEER VOLKSSTEMMING IN
DUITSCHLAND?
BERN, 29 Januari (A.N.P.). De „Neue
Zuericher Zeitung" verneemt uit Berlijn,
dat politieke kringen een nieuwe volksstem
ming voorzien in Maart van dit jaar.
De formule zou aldus luiden:
„Keurt gij, Duitsche man of Duitsche
vrouw, de politiek van den Fuehrer goed,
welke erop gericht is ons weer koloniën te
verschaffen?"
Deze volksstemming zal het karakter heb
ben van een groote nationale demonstratie;
Joden zouden uitgesloten zijn van stem
ming.
VIER BERGBEKLIMMERS OMGEKOMEN.
MEXICO-CITY, 29 Januari (A.N.P.). Uit
Amecameca wordt gemeld, dat men de
lijken heeft gevonden van vier studenten,
die getracht hebben, den met sneeuw be
dekten vulkaan Iztacchihuatl te beklimmen
en daarbij in een ruim driehonderd meter
diepen afgrond zijn gestort.
DE BEGRAFENIS VAN WIJLEN Z. M. KONING GEORGE V VAN ENGELAND. DE PLECHTIGHEID IN DE ST. GEORGE
KAPEL TE WINDSOR. KONING EDWARD (RECHTS) STROOIT AARDE OP DE KIST, WELKE IS NEERGELATEN.
Had de ramp van de
„Leeuwerik" voor
komen kunnen worden
Ja, bij goede meteorlogische voorlichting.
Voor de nog jonge „Nederlandsche Ver
eeniging ter beoefening der kleine lucht
vaart" heeft Maandagavond jhr. E. Sand-
berg, meteoroloog op Schiphol, in het
„Corn. Broerehuis" te Amsterdam een le
zing gehouden, met als onderwerp: „De oor
zaken, verschijnselen, gevolgen en bestrij
dingsmiddelen van de ijsafzetting op vlieg
tuigen".
Jhr. Sandberg had zijn lezing in twee ge
deelten gesplitst; in het eerste besprak hij,
aan de hand van duidelijke schetsteekenin-
gen, in het algemeen de neerslagvormen
regen, sneeuw, hagel, rijp, ij zei en het
ontstaan daarvan Wat de ijsafzetting be
treft, kent onze taal de Duitsche heeft
een grooter aantal onderscheidingen ten
deze 4 drie vormen, n.l. rijp, ijzel en
ruige vorst Voor den piloot zijn de geva
ren van ijsafzetting velerlei. Een der min
ste is nog, dat een vliegtuig, hetwelk met
een ijslaag bedekt wordt, zwaarder wordt,
aangezien het draagvermogen van vrijwel
alle vliegtuigen van moderne constructie
zeer aanzienlijk is;
Een grootere gevaarsfactor bij ijsafzet
ting is, dat het vleugelprofiel, geconstru
eerd naar een vorm, die hét grootste nut
tig effect biedt, verandert en daarmede de
prestatie van het vliegtuig in ongunstigen
zin wordt beinvloed. Een derde punt van
gevaar vormt de oppervlakte-verandering,
welke zich vooral voor kan doen bij me
talen vleugels, op de klinknagels waarvan
zich dan kleine „ijstorentjes" vormen. Waar
nu een vleugel, die met groote snelheid
door de lucht word tgetrokken, zoo. glad
mogelijk dient te zijn, ligt het voor de
hand, dat door deze kleine ijstorentjes de
wrijving grooter wordt, hetgeen zulk een
snelheidsverlies tot gevolg kan hebben, dat
verder vliegen onmogelijk is. Verschijn
selen van ernstigen aard zijn voorts het be
vriezen van de instrumenten, als snelheids-
of hoogtemeter en het vastvriezen van de
roeren.
Het is nu de groote verdienste van den
geregelden weerdienst, dat het mogelijk is
geworden, vliegtuigbestuurders te voren te
waarschuwen voor gebieden op hun route,
waarin zich ijsafzetting kan of zal voor
doen, zoodat hij, als deze hinderpalen op
oe voorgenomen vlucht op meer dan een
plaats dreigen op te treden, zoo noodig
thuis kan blijven. Zoo is met dat al de
luchtvaai-t-meteorlogie in 't bijzonder voor
de geregelde lijndiensten van onschatbare
beteeken is.
Het tweede gedeelte van zijn lezing ving
jhr. Sandberg aan met een besprekmg van
de omstandigheden, waarin zich het optre
den van ijzel, rijp en ruige vorst kan voor
doen; in dit verband een oogenblik stil
staande bij de nieuwe theorie over het
vraagstuk der ijsafzetting: den z.g. bevrie-
zingstijd, voor de vaststelling waarvan
voornamelijk rekening moet worden gehou
den met drie factoren: de temperatuur, de
vochtigheidsgraad en de snelheid van het
vliegtuig. Zoo kan men een kiemen en
grooten bevriezingstijd hebben; de eerste
treedt op bij min twee tot min ze/en gra
den lage vochtigheid en groote snelheid.
Bij ijzelvorming wordthet vliegtuig be
dekt door een gladde laag, hetgeen voor
namelijk gevaarlijk kan zijn voor het vast
vriezen van de roeren. Het optreden van
rijp geeft weinig aanleiding tot storingen;
de bestuurder dient dan echter op te pas
sen, dat hij niet in gebieden komt, waar
onderkoeld water te verwachten is. De
weerberichten zijn er, om hem op dit punt
te helpen!
De gevaarlijke vorm van ijsafzetting is
de ruige vorst, welke het vliegtui? zwaar
belast, tot gevolg heeft dat de ijsdeeltjes
zich overal aan vasthechten (de propeller!)
en tot ernstige ongelukken aanleiding kan
geven en reeds meermalen gegeven heeft.
Het is spr.'s vaste overtuiging, dat de
ramp van de „Leeuwerik" op 6 April 1935
in het Sauerland, waarbij zeven dooden te
betreuren vielen, het gevolg is geweest van
een dergelijken vorm van ijsafzetting. Het
was een ramp, welke, naar spr.'s meening,
gebaseerd op de bestaande gegevens over
den weertoestand op de door de „Leeuwe
rik" gevolgde route, niet had behoeven voor
te komen en mede de noodzakelijkheid heeft
aangetoond van een grondige meteorogi-
sche voorlichting.
Spr. wijdde ten slotte een beschouwing
aan het vraagstuk van de bestrijdingsmid
delen tegen ijsafzetting. Er is op dit ter
rein reeds veel gedaan; een afdoende op
lossing is echter nog niet gevonden. Men
heeft vliegtuigen, waarmede een Oceaan-
vlucht zou worden ondernomen wel eens
geheel ingesmeerd met een laag parafir.e.
Op elke plek, waar deze echter verdwijnt,
ontstaat ijsafzetting als de omstandigheden
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De krijgsoperaties in Abessynië. De
Abessijnen melden successen in het Noor
den, de Italianen rukken op in het Zui
den. (2de blad).
Een zware dag voor de Londensche po
litie. De vertraging van de begrafenis
stoet. (2de blad).
De avonturier Alexander Zoebkof over
leden. (Buitenl. Ber., 2de blad).
LEIDEN,
De nieuwe St. Petruskerk zal Dinsdag
10 Maart worden geconsacreerd. (1ste blad)
daarvoor gunstig zijn. Ook het insmeren
met glycerine of olie heeft geen effect, aan
gezien deze vloeistof door de snelheid van
het vliegtuig wordt weggeblazen..
In den lijndienst is men met iets nieuws
bezig, een Amerikaansch en een Engelsch
patent. De kort geladen bestelde nieuwe
Douglasmachines hebben het Amerikaan-
sche patent in den neus van den vleugel
een rubber kussen. Het is mogelijk, diit kus
sen door middel van samengeperste lucht
op te blazen en men verwacht daarvan dat
door de uitzetting naar buiten de ijslaag
op den vleugel breken zal en dat de stuk
ken door de snelheid van het vliegtuig
van den vleugel zullen worden afgescheurd.
Bij het Engelsche patent is in den neus van
den vleugel een stuk chroomleer aange
bracht, waar olie doorheen kan worden
geperst, welke vloeistof, naar verwacht
wordt, urenlang een vlies op de vleugels
leggen zal.
Beide systemen zyn echter nog in het
stadium der proefnemingen en derhalve is
er op het oogenblik nog steeds één wijze
van bestrijding van ijsafzetting, welke met
succes kan worden toegepast. Het is de per-
fectionneering van de luchtvaartmeteoro
logie, waarbij den piloten een honderd pro
cent voorlichting wordt verzekerd!
DE RADIOREDE VAN DE PRINSES.
Massale resultaten voor „Kunst in Nood".
Het Comité „De Kunst in Nood" schrijft
ons, dat de radiorede, welke Prinses Ju
liana ten behoeve van dit comité tot na
tionale hulpverleening aan onze Neder
landsche beeldende kunstenaars op 21 de
zer heeft gehouden, massale resultaten
heeft gehad. Zoo kan bijv. de Postchèque-
en Girodienst niet onmiddellijk den groo
ten toevloed aan stortingen verwerken, al
thans het kolossale pakket kon niet met
den gewonen besteldienst worden meege
geven, doch moest enkele uren later spe
ciaal worden bezorgd. Terwijl ook langs
andere wegen onophoudelijk milde giften
binnenkwamen, wat nog steeds voort
duurt.
Wij zijn zoo schrijft het comité ver
der uiteraard bijzonder dankbaar, dat
ons volk wederom zulk een sprekend ge
tuigenis aflegt van zijn milddadigheid en
warm medegevoel met onze noodlijdende
schilders en beeldhouwers. Maar het be
hoeft geen betoog, dat het verwerken van
al die geldzendingen (er komen giro-op-
telstrooken binnen van liefst 19 meter
lengte!) onmogelijk alle onmiddelijk kun
nen worden verwerkt. Indien ter behande
ling daarvan een groot extra personeel
zou worden geëngageerd, zou dit tengevol
ge hebben, dat het batig saldo voor hen,
die moeten worden gesteund, noodeloos
verminderde. De beschikbare krachten,
werken des avonds over, om door de ad
ministratie der boekingen heen te komen,
maar toch dient het verzoek te worden ge
daan, een weinig geduld te hebben en
indien de toezending van de premieplaten
van H. M. de Koningin eenige dagen op
zich laat wachten, niet terstond te recla
meeren. De bestellingen worden uitgevoerd
in volgorde van binnenkomst en er wordt
heel hard gewerkt. Echter is het onmoge
lijk, bij zulk een toevloed eenige stagnatie
te vermijden.
LUCHTVAART
MILITAIR VLIEGTUIG NEERGESTORT.
In de nabijheid van Port Seedan is een
Engelsch militair vliegtuig neergestort.
Twee officieren en een soldaat kwamen
daarbij om het leven.
