DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: P^pENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
MAANDAG 6 JANUARI 1936
No. 8309
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL, INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 f
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
"V De crimineele statistiek
In de „N. R. Crt." wijst een inzender op
het feit, dat in den strijd tegen den smok
kel de eigenlijke, de grootste overtreders
niet bereikt worden.
Maar wat het stakkerige is: de eigen
lijke menschen worden nooit gepakt.
Dat zijn namelijk de winkeliers, de
menschen met geld, enfin, een be
paalde categorie, die twintig, dertig
en meer menschen laten „dragen" en
die het gesmokkelde doorgeven, zoo
dat de heele streek tóch goedkoope
boter kan koopen, suiker inslaan.
De kleine smokkelaar is natuurlijk
de ergste niet.
De groote smokkelaar, die per auto
werkt in een bepaald grensdorp
kunt u om het ander huis een auto
stalling aantreffen een leverancier hier
verkocht in een winter naar een dorp
van 3000 zielen ruim 50 vrachtauto's
groeit langzamerhand op tot iemand,
die in het Ossche milieu volkomen op
zijn plaats zou zijn.
En de allergrootste smokkelaars
zitten nog verder het land in en span
nen een net van wetteloosheid van het
centrum uit tot hier aan de grenzen.
Naar aanleiding van dit stuk vestigt de
„Maasbode" die aandacht op de crimineele
statistieken:
De groote smokkelaars zijn niet arm
en evenmin talrijk en komen weinig
achter de tralies. De allergrootste zit
ten zelfs niet eens in de grens-provin-
cies. Dit is van belang voor de cri
mineele statistiek.
Van belang, omdat het een bewijs geeft,
hoe onwaar een dergelijke statistiek
kan zijn en dikwijls ook f e i t e 1 ij k is.
In een statistiek betreffende het smok
kelen b.v. zal rekening worden gehouden
met de vele kleine smokkelaars. Maar de
groote worden daarin niet betrokken, kun
nen niet in zulk een statistiek worden be
trokken, eenvoudig niet, omdat zij niet be
kend zijn.
Zóó is het met een statistiek betreffende
het smokkelen.
Zóó is het óók met statistieken, welke
een overzicht geven van de bedrijvers van
andere misdaden. De meeste diefstallen
b.v. zijn niet bekend of worden niet als
diefstallen beschouwd. De Heilige Schrift
noemt het een wraakroepende zonde,
den arbeiders het hun toekomende loon te
onthouden, maar de bedrijvers van dit
groote kwaad komen in het algemeen niet
voor als dieven in de crimineele statistiek,
wel b.v. de jongens, die, bezweken onder
de verleiding, wat snoepgoed hebben ge
stolen.
Wij moeten daarom zéér voorzichtig zijn
met het trekken van conclusies uit de cri
mineele statistiek.
De volksmond zegt zeer waar, dat de
grootste dieven buiten de gevangenis blijven.
Zij zijn te geraffineerd. In plaats, dat zij
in de gevangenis komen, krijgen ze eere
plaatsen in de samenleving. Zoo is het
ook dikwijls met de meest geraffineerde
bedrijvers van andere misdaden.
WEGWERKER DOOR DEN TREIN
GEGREPEN.
Aan gevolgen overleden.
Hedenmorgen te omstreeks acht uur
werd op de spoorlijn tusschen het station
Heerlen en Schaesberg, ter hoogte van
„Leenhof" een man stervende op de rails
gevonden. Vermoed wordt dat de man, ze
kere K. uit Heerlen, wegwerker bij de Ne-
dierlandsche Spoorwegen, hedenmorgen, op
weg naar zijn werk, door een trein gegre
pen is. Een andere wegwerker die even
later dezelfde weg passeerde, ontdekte het
ongeluk. Nadat de politie gewaarschuwd
was heeft men den man naar het zieken
huis te Heerlen overgebracht, waar hy is
overleden. Het slachtoffer was 28 jaar oud
en ongehuwd.
BINNENLAND
R. K. STAATSPARTIJ.
KAMER-CENTRALE LEIDEN.
Onder voorzitterschap van den heer H.
Bader heeft de R.K. Kamer-Centrale Lei
den Zaterdagmiddag in het gebouw der
R.K. Leesvereeniging te Gouda een alge-
meene vergadering gehouden, welke
slecht matig was bezocht. In zijn openings
woord wees de voorzitter er op, dat het
nieuwe jaar wel onder heel ongunstige
omstandigheden is begonnen. De economi
sche toestand is.slecht, het aantal werk-
loozen enorm groot en de oorlogsdreiging
wordt voortdurend sterker. Spreker hoop
te, dat 1936 in vele dingen verbetering zal
brengen.
De uitvoerige notulen der vorige, in Lei
den gehouden bijeenkomst, uitgebracht
door den secretaris, den heer A. C. van
Berkel, werden ongewijzigd goedgekeurd.
Onder de ingekomen stukken waren me
dedeelingen van het Kamerlid, den heer
v. d. Weijden en de bestuursleden de hee-
ren Boere en Bank, dat zij de vergadering
niet konden bijwonen.
Een schrijven van den Propagandadienst
der R.K. Staatspartij meldde, dat aanvra
gen voor deelnemerskaarten van den in
Amsterdam te houden Landdag der Partij
tot 21 Januari as. kunnen worden behan
deld.
Aan de orde kwam hierna de verkie
zing van een plaatsvervangend afgevaar
digde voor den Partijraad, vrije zetels, ter
voorziening in de vacature ontstaan door
het overlijden van den heer v. d. Eerden.
De voorzitter schetste de groote verdien
sten van den heer v. d. Eerden op katho
liek terrein en bracht hulde aan diens na
gedachtenis.
Door Hillegersberg was in de vacature
gecandideerd de heer J. S. Beemer van
Hillegersberg en door de afdeeling Lisse
de heer J. W. A. Lefeber te Lisse. Uitge
bracht werden op den heer Lefeber 94 en
op den heer Beemer 82 stemmen, terwijl
4 stemmen blanco waren. De heer Lefeber
was dus als plaatsvervangend afgevaardig
de voor den Partijraad gekozen. Van de
gelegenheid om de candidaten aan te be
velen was een druk gebruik gemaakt.
De begrooting 1936 sloot op f 3000 met
een onvoorzien van 160.Over enkele
posten van de begrooting werd zeer uit
voerig van gedachten gewisseld. De idee
om voor de volgende jaren een begroo-
tingscommissie in te stellen vond weinig
instemming. Ten slotte keurde de verga
dering de begrooting goed.
De besprekingen werden vervolgens ge
opend over het algemeen staatkundig priV
gram van de R.K. Staatspartij met de uit
voerige toelichting op de ontworpen be
ginselen en algemeene richtlijnen, zooals
dit door het Partijbestuur is ingediend bij
den Partijraad ter behandeling en vast
stelling in zijn jaarvergadering van Zater
dag 29 Februari a.s.
De afdeeling Wassenaar verzocht schrif
telijk de volgende opmerkingen via de
Kamercentrale ter kennis van het Partij
bestuur te brengen:
In „Staatstaak, binnenlandsch beleid"
voor „Mede ter verzekering van ieders
rechtmatige vrijheid, moeten orde en vei
ligheid krachtig worden gehandhaafd" te
lezen: „Mede ter verzekering van ieders
persoonlijke rechtmatige vrijheid, moeten
orde en veiligheid krachtig worden ge
handhaafd".
In „Staatstaak, gebiedsdeelen buiten
Europa" de alinea „Tusschen de verschil
lende deelen van het Koninkrijk worde
nauwere economische samenwerking be
vorderd" te wijzigen: „Tusschen de ver
schillende deelen van het Koninkrijk wor
de nauwe economische samenwerking be
vorderd".
In „Staatstaak, ordening van het maat
schappelijk leven" met verwerping van
de vrije concurrentie en van de economi
sche dictatuur als leidende beginselen in
de volkshuishouding, behoort aan de so
ciale rechtvaardigheid en de sociale liefde
een allesbeheerschende plaats in het maat
schappelijk leven te worden toegekend,
met name door het scheppen eener in de
zen geest opgebouwde en juridische orde
ning de uitdrukking „vrije concurren
tie" te veranderen in „ongeordende eco
nomische vrijheid".
Mr. Bolsius zette de zienswijze van het
bestuur der Kamercentrale uiteen, dat in
de twee eerstgenoemde wijzigingen geen
verbetering zag. Aan de beteekenis der re
dactie verandert niets. De derde geadvi
seerde verandering kon het bestuur niet
beoordeelen en het.wilde er wel aan me
dewerken deze op den Partijraad te bren
gen.
Ook door afgevaardigden werden wen-
schen naar voren gebracht, terwijl het be
stuur in overweging gaf den Partijraad
voor te leggen: „De belemmering van de
geloofsprediking, neergelegd in art. 177
van de Wet op de Staatsinrichting van
Ned.-Indië, worde weggenomen" te wijzi
gen in: „De belemmering van de geloofs
prediking in Ned.-Indië worde weggeno
men".
De heer Deerenberg (Schoonhoven)
vroeg of de behandeling dezer belangrijke
materie op deze wijze wel de juiste is.
Naar sprekers meening had in deze verga
dering een alleszins bevoegd persoon voor
lichting moeten geven. Er zijn vele moei
lijke punten, die zeker toelichting nood
zakelijk maken.
De voorzitter antwoordde hierop, dat op
de eerstvolgende algemeene vergadering
der Kamercentrale twee bevoegde sprekers
het beginselprogramma aan een beschou
wing zullen onderwerpen.
Mr. Bolsius zeide, dat ook het bestuur
de wenschelijkheid van voorlichting heeft
gevoeld. Deze zal worden gegeven, doch
daarna moet men niet de illusie hebben
alles te weten. Er komen zooveel vraag
stukken bij naar voren. Wij moeten bo
vendien vertrouwen hebben in de samen
stellers van het programma, die tot de
knapste menschen behooren. Spreker acht
te het gevaarlijk alle mogelijke wenschen
en verlangens aan den Partijraad voor te
leggen, wanneer niet een deskundig oor
deel daarover bekend is.
Van verschillende kanten werd nog op
voorlichting aangedrongen. Het bestuur
zal pogen, nog vóór de vergadering van
den Partijraad een bijeenkomst der Cen
trale te beleggen, waarop een lid der Com
missie, welke het ontwerp samenstelde,
een uiteenzetting en toelichting zal geven
voor de Leidsche afgevaardigden in den
Partijraad en vertegenwoordigers der aan
gesloten afdeelingen. In ieder geval zal
het probeeren, den afgevaardigden naar
den Partijraad de gevraagde voorlichting
te verschaffen.
De vergadering kon zich hiermede ver
eenigen. De gemaakte opmerkingen en
geuite wenschen zullen tevoren schrifte
lijk aan den inleider worden bericht.
De behandeling der Partijraad-agenda
kon niet geschieden, aangezien deze de
Centrale nog niet heeft bereikt.
Een krachtig woord van aanbeveling
sprak de voorzitter voor het bezoeken van
den Landdag in Amsterdam en het lezen
van „Opmarsch" en het Partijorgaan.
Eenige schriftelijke vragen waren by
het bestuur der Kamer-Centrale ingeko
men. Hoogmade stelde voor aan het Par
tijbestuur voor te leggen een reglements
wijziging" van het ontwerp-kiesreglement
voor de aanwijzing van candidaten voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
In een nader schrijven zal Hoogmade haar
bedoeling verder uiteenzetten.
Noordwijkerhout klaagde er over, dat
het beginselprogram der R.K. Staatspartij
eerst half December in het bezit is geko
men van de afdeelingen. Aan het verzoek
om dit program begin December in de
afdeelingen te behandelen kon derhalve
geen gevolg worden gegeven.
De secretaris der Centrale verklaarde,
dat vroegere toezending van het ontwerp-
program niet mogelijk is geweest; direct
na ontvangst van het Partijbureau is voor
doorzending aan de afdeelingen gezorgd.
Bij het Partijbestuur zal op de late ont
vangst van verschillende stukken nog eens
de aandacht worden gevestigd.
Warmond legde aan het bestuur de vraag
voor of de mogelijkheid bestaat verminde
ring te krijgen van de jaarlijksche bijdrage
(thans 0.15) door ieder lid verschuldigd
aan de Kamer-Centrale. De afdeeling War
mond mocht van het algemeen secretariaat
der R.K. Staatspartij een schrijven ont
vangen, waarin het denkbaar acht, dat de
Kringvergadering een regeling zou aan
vaarden, waarbij als het ware een premie
wordt gesteld op de intensiteit van het af-
deelingsleven, in dier voege, dat bij een
toenemend percentage in de partij plaat
selijke georganiseerde katholieken de af
dracht zou afnemen.
Door den afgevaardigde van Warmond
werd deze vraag uitvoerig toegelicht en
een breedvoerige discussie ontstond. De
voorzitter oordeelde de contributie ad
0.25, die in Warmond van georganiseer
de kiezers wordt geheven, te laag en hy
beval een gedifferentieerd contributiestel
sel aan, waarbij de meer-gegoeden een
hooger bedrag betalen.
Het voorstel-Warmond om de afdracht
der afdeelingen aan de Centrale te ver
minderen werd niet aanvaardbaar geacht.
Bij de rondvraag vestigde Zoeterwoude
de aandacht op den nood in het groote ge
zin, dat ook het zwaarst wordt getroffen
door de indirecte belastingen. De Staat
moet ten aanzien van het groote gezin
meer beschermend optreden.
De heer Heemskerk (Leiden) merkte
naar aanleiding hiervan op, dat de Katho
lieke Kamerfractie reeds zeer veel voor
het groote gezin doet. Spreker verwees ten
bewijze hiervoor naar een der laatste num
mert van het orgaan van den Bond voor
Groote Gezinnen, waarin de heer van
Meegeren, de bondsvoorzitter, een opsom
ming geeft van hetgeen door de katholieke
Brutale roofoverval onder
Roosendaal
Vier bruten knevelen een echtpaar
Een buitengewoon drieste roofoverval
heeft hedenmorgen plaats gehad in de
hoeve van het echtpaar H. Mies, welke hoe
ve is gelegen aan de Huybergsche straat
onder Roozendaal.
Toen de vrouw zich naar buiten wilde
begeven om de koffiekan schoon te maken,
zag zij plotseling vier mannen vóór zich
staan. Deze deden het voorkomen of zy een
onderzoek naar smokkelwaar wilden instel
len, doch toen de vrouw, wie dit verdacht
voorkwam, de deur wilde sluiten, drongen
zij haar terug en wierpen haar op den
grond. Op het hulpgeroep sprong de boer
uit bed en wilde zijn jachtgeweer grijpen.
Hij werd hierin echter verhinderd door
drie van de vier mannen, die binnendron
gen en met hem een worsteling begonnen.
De vrouw werd door den vierden man by
de keel gegrepen en met een revolver be
dreigd. Spoedig verloor de boer het be
wustzijn onder de stompen en slagen, die
hem werden toegediend, waarna hij door
de onverlaten op het bed werd geworpen
met de dekens over zich heen. Uit een kast
werd een geldkistje gehaald, waarna de
roovers ijlings de vlucht namen. De buit is
niet groot, want behalve een klein bedrag
aan geld bevatte het kistje een spaarbank
boekje en een stuk van een kerkelijke lee
ning, welke voor de roovers waardeloos
zijn.
fractie is voorgesteld en bereikt. Bij de
Katholieke Kamerfractie zijn de belangen
van het groote gezin in veilige handen.
Bodegraven betuigde hulde en dank aan
het Tweede Kamerlid den heer Suring,
aan wiens werken vooral het is toe te
schrijven, dat de gehuwde onderwij zeres-
niet-kostwinster ontslag zal worden ver
leend. Spreker verdedigde de pensionnee-
ring op 60-jarigen leeftijd, waar dit zonder
bezwaren voor de ambtenaren en hun ge
zinnen kan geschieden. Ten slotte becriti-
seerde deze afgevaardigde den vrouwen
arbeid.
Veur informeerde naar de gevolgen van
contributie-achterstand aan de Kamer-
Centrale. De voorzitter antwoordde, dat
een afdeeling met contributieschuld in 1937
niet aan stemmingen in de Partij zal mo
gen deelnemen.
Het was bijna 6 uur toen de om 2 uur
begonnen vergadering werd gesloten.
DE LANDDAG DER R.K. STAATS
PARTIJ
Een viertal eminente sprekers
De „Opmarsch", het propaganda-orgaan
der R.K. Staatspartij, publiceert thans wie
de sprekers zijn op de 2 Februari a.s. in
Amsterdam te houden landdag. Het blad
noemt het viertal, waarvan, naar wij vast
overtuigd zijn, het noemen reeds voldoen
de is, om te waarborgen, dat de Apollohal
tot in de uiterste hoeken gevuld zal zijn.
Het viertal, dat zich bereid verklaard
heeft, het woord te voeren, wordt gevormd
door: den minister van Staat jhr. mr. Ch.
Ruys de Beerenbrouck Mgr. dr. H. A.
Poels; mr. M. P. L. Steenberghe, oud-mi
nister van Economische Zaken, en de par
tij-voorzitter mr. C. Goseling.
IR. FEBER ZAL ONTSLAG NEMEN ALS
TWEEDE KAMERLID
Hij blijft wethouder
Naar wij vernemen zal het Tweede-Ka
merlid ir. L. J. M. Feber na afloop van
de behandeling van de Indische begrooting
als zoodanig zijn ontslag nemen. Zulks na
overleg met het bestuur der R.K. Staats
partij, dat het lidmaatschap van de Twee
de Kamer niet vereenigbaar acht met het
wethouderschap in een groote gemeente.
De heer Feber blijft dus wethouder voor
de bedrijven en openbare werken te 's Gra-
vënhage.
Als eerste opvolger op de lijst staat prof.
mr. C. P. M. Romme.
„HblcL"
EEN NIEUWE INDUSTRIE
Mede dank zij de bemoeiingen van het
Oec. Technologisch Instituut in Overijssel
zal te Goor een eternietfabriek gevestigd
worden, ter vervaardiging van gas- en
waterleidinbuizen welke thans moeten wor
den ingevoerd.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Egyptische ambulance in Ethiopië
door de Italianen gebombardeerd. De Ne-
derlandsche ambulance verlaat dezer dagen
Addis Abeba. Abessynië verzoekt den Vol
kenbond om tusschenkomst. (4de blad).
De reactie te Berlijn en Rome op de rede
van president Roosevelt. (4de blad).
Hauptmann's terechtstelling bepaald op
14 Januari as. (4de blad).
BIHNENLAND.
Hedenmorgen is onder Roosendaal een
brutale roofoverval gepleegd. (1ste blad).
Te R'dam werd een autobus met werk
lieden door rangeerenden trein gegrepen.
(Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
DAMMEN: De derde en vierde partij
om het wereldkampioenschap remise (2de
blad).
VOETBAL: De competities weer hervat:
In den I.V.C.B. staan de R'damsche eerste
klassers thans aan den kop; gelijk spel van
S.J.C., overwinningen van Lisse, Teylingcn
en V.E.P., BI. Zwart verliest. In den
K.N.VJJ. werden gevoelige klappen uitge
deeld in de West. afdeelingen; UVS, Al
pben en Lugdunum verliezen, LFC en ASC
winnen. (2de blad).
WIELRENNEN: Van Hout verbetert het
uurrecord (2de blad).
Huldiging drs. Filippo.
Nadat drs. Filippo, hoofd-ingenieur bij
de N.V. Philips Fabrieken door dr. Phi
lips in intiemen kring geluk gewenscht was
met zyn 25-jarig jubileum bij dit bedrijf,
vond Zaterdagmiddag 4 Januari de offi-
cneele huldiging plaats in het ontspannings
gebouw. Temidden van talryke bloem
stukken werd de jubilaris en gezin door
vrienden en ondergeschikten gehuldigd.
Ir. Loker, een der onder-directeuren der
N.V., bood hem namens vrienden van la
boratorium en fabrieken een schilderstuk
aan, benevens een album met handteeke-
ningen. Spr. schetste het prettige karakter
en de groote hulpvaardigheid van den ju
bilaris en ging diens schitterende loopbaan
na. Van de directie voerde ir. Otten nog
het woord, verder de heer Gaarenstroom
namens de commercieele afdeeling en dr.
Holst namens het laboratorium. Ook van
de zijde zijner ondergeschikten werd drs.
Filippo gehuldigd. Talrijke telegrammen
uit binnen- en buitenland werden voorgele
zen.
Na huldiging bestond er voor de aanwe
zigen gelegenheid, om den jubilaris per
soonlijk geluk te wenschen.
De oorlog in Oost. Afrika
HET ITALIAAN SC HE LEGERBERICHT.
ROME, 6 Januari (A.N.P.). Maarschalk
Badoglio telegrafeert: „In schermutselingen
tusschen patrouilles in Tembien en aan de
samenvloeiing van Gabat en Gheva zijn
vyandelijke troepen teruggedreven. Aan
onze zijde zijn twee zwarthemden en twee
Askari's gesneuveld. Een officier en een
man van de zwarthemden en twee Askari's
werden gewond. Aan het Somalifront heb
ben onze afdeelingen Dubats in de afgeloo-
pen dagen Amino aan de Ganale Doria in
het Malca Coto-gebied bezet. In verband
met nieuwe Abessijnsche concentraties na
bij Areri aan de rechteroever van de Gana
le Doria, hebben onze Dubats, gesteund
door pantserauto's, Areri op 1 en 2 Januari
aangevallen. Na een verbitterd gevecht
maakten zij zich meester van het Abessijn
sche kamp en vernielden dit. De vijand
vluchtte met achterlating van een 150-tal
dooden en gewonden. Aan onze zijde viel
één zwarthemd, drie Dubats en één Askari,
terwijl 15 Dubats werden gewond. De
luchtvaart was aan het geheele front zeer
actief'.
