JAAR-RONDVLUCHT
OM DE WERELD
EEN JAAR VAN ONRUST EN VAN ONVREDE
HET IDEAAL VAN DE ONTWAPENING
SCHIJNT VOORGOED GESTORVEN
Een bonte reeks van gebeurtenissen
herleefd
DINSDAG 31 DECEMBER 1935
D£ LEÏÜSCHE cv/oiCANT
DERDE BLAD - PAG. 9
GEWELDIGE SPANNINGEN IN DE POLITIEK
Een vredes-feest zonder
vrede
Drie honderd vijf en zestig maal wen
telde de aarde zich rond en het werd dag
en nacht even zoovele malen.
En al wentelend sloot zij wederom een
jaarkring af rond de zon, .die eiken dag
opnieuw de wereld belichtte, vol dwerre-
lende menschen met hun verlangens en
hun strevingen, met hun wanhoop en des
illusies, met hun strijd en hun eindeloos
gekijf.
Het Hoogfeest van Kerstmis kwam aan
het einde van de jaarkring en er was geen
vrede op aarde.
Dat is wel het kenmerkende van het af-
geloopen jaar geweest: onvrede.
Nimmer was in de laatste jaren de vre
de zoo vervreemd van het menschdom als
in het jaar 1935. Het ideaal van ontwape
ning is verder weg dan ooit; want ongebo
ren idealen komen nader, maar een weg
gesmeten en ontluisterd ideaal verdwijnt.
HET ABESSIJNSCH CONFLICT.
Beginnen wij ons overzicht met den
oorlog in Oost-Afrika, waarvan de voorbe
reiding het geheele jaar heeft gevuld en
welks heillooze voltooiing het volgend
jaar aanschouwen zal.
Het begin van het Abessijnsche conflict
ligt nog in 1934, toen in December het in
cident Oeal-Oeal plaats vond, welik in
cident dusdanige gevolgen had, dat de mi
nister van buitenlandsche zaken van Abes-
synië op 3 Januari 1935 het daaruit ont
stane conflict met Italië onder de aandacht
van den Volkenbond bracht, met het ver
zoek krachtens art. 11 van het Pact alle
maatregelen te treffen tot handhaving van
den vrede.
Italië berichtte daarop den Volkenbonds
raad, dat de kwestie niet zoo erg was en
dat het in directe onderhandeling met
Abessynië wilde treden ter regeling van
het incident. Inmiddels geraakten Abes
sijnsche krijgers opnieuw bij Oeal-Oeal
slaags met de Italiaansche soldaten, die
deze plaats bezet hielden, in antwoord
waarop Italië op 5 Febr. twee divisies mo
biliseerde en ze naar Afrika stuurde, ten
einde kracht bij te zetten aan de Italiaan
sche eischen, die schadevergoeding en open
lijke excuses inhielden. Deze eischen wei
gerde de Neeus in te willigen, omdat naar
zijn inzicht de Italianen zich wederrech
telijk op Abessijnsch grondgebied bevon
den.
Dat er op die manier van directe onder
handelingen weinig terecht kwam, laat zich
begrijpen. Italië streefde trouwens ook
niet naar een accoord, maar ging voort met
steeds meer troepen naar Eritrea en Soma-
liland tg sturen, tegen de Abessijnsche
verzekeringen in, dat Italië zich deze
moeite kon besparen, want dat de Abes
sijnsche regeering geenszins van plan was
om Italiaansche troepen aan te vallen.
Terwijl Italië aldus streefde naar een
beslissing met geweld, nam de Negus zijn
toevlucht tot arbitrage. Hij vroeg aan den
Volkenbond begin April beslechting door
een scheidsgerecht, dat op de eerste plaats
de grenzen zou moeten vaststellen en op
de tweede plaats zou moeten uitmaken,
wie verantwoordelijk kon gesteld worden
voor de incidenten bij Oeal-Oeal. Italië
stemde toe, het geschil zou aan een ver
zoeningscommissie worden anderworpen.
Maar in plaats van de mobilisatie van
nieuwe divisies stop te zetten, beriep Ita
lië zich op beweerde Abessijnsche mobili
satie-maatregelen en nieuwe Italiaansche
troepen gingen scheep naar Afrika. Op
14 Mei verklaarde Mussolini in den senaat,
dat niemand anders dan Italië zelf in deze
delicate kwestie als arbiter kon optreden;
de verzoeningscommissie werd dus van
Italiaanschen kant volkomen als een was
sen neus beschouwd. Intusschen had de
Volkenbond niet stil gezeten en een com
missie van Dertien benoemd ter bestudee
ring van de sanctiemaatregelen, welke het
Volkenbondspact voorschrijft tegen een
staat, die zich niet aan zijn verplichtin
gen houdt. Het groote conflict, dat de
grenzen van Abessynië overschrijden zou
en zich zou uitbreiden tot een ongeëven
aarde krachtproef tusschen Italië en den
Volkenbond onder aanvoering van Enge
land, begint zich af te teekenen.
Onder den druk van den Volkenbond
ging Italië ten slotte over tot benoeming
van arbiters in de verzoeningscommissie,
maar weigerde de eigenlijke grenskwestie
aan haar oordeel te onderwerpen.
De commissie kwam in Juli in Scheve-
MUSSOLINI.
ningen bijeen, maar moest al spoedig haar
werkzaamheden staken, daar de door
Abessynië gekozen arbiters niet toestem
den in een dergelijke beperking van hun
bevoegdheid.
Het conflict nam thans zulke scherpe
vormen aan, dat verscheidene Volken-
bondslanden overgingen tot een wapen-
uitvoerverbod naar Italië en Abessynië,
een maatregel, waarvan Abessynië het
meeste la$t had.
Op 31 Juli kwam de Volkenbondsraad
bijeen en daarin werd besloten, dat Enge
land en Frankrijk met Italië zouden pra
ten om het geschil uit den weg te ruimen
(de z.g. Driemogendheden-conferentie).
Het gevolg van deze bemiddelingspoging
was, dat de arbitrage-commissie weer op
gang gebracht zou worden en dat deze
uitsluitend zou oordeelen over de verant
woordelijkheid voor de Oeal-Oeal-inciden
ten. Te Parijs werd door Laval (Frankrijk)
Eden (Engeland) en Aloisi (Italië) nog
even doorgepraat, doch deze conferentie
liep op niets uit. wegens de te hooge
eischen van Italië. Op 20 Augustus kwam
de arbitrage-commissie te Parijs opnieuw
bijeen, thans aangevuld met een neutralen
vijfden man als voorzitter, n.l. de Griek-
sche gezant Politis. De aldus samengestel
de commissie kwam tot de conclusie, dat
geen van beide partijen schuld trof!
- In dit stadium van ontwikkeling kwam
er plotseling een geweldige sensatie. De
Negus gaf op 30 Aug. een Liitgebreide con
cessie aan een Engelsch-Amerikaansche
maatschappij tot exploitatie van de in
Abessynië aanwezige mineralen en oliën.
De wereld stond even beteuterd te kijken
en meende, dat de Engelschen en Ameri
kanen met één slag aan de Italianen had
den ontfutseld, wat dezen zich juist wilden
gaan toeëigenen, met een geweldige machts
ontplooiing. Zóó'n vaart liep het echter
niet. De groote petroleum-maatschappij en,
wier vertegenwoordiger de onderhande
laar Ricket heette te zijn, trokken zich te
rug en het heele sensationeele geval liep
met een sisser af; de concessie werd door
het Amerikaansche ministerie van bui
tenlandsche zaken geannuleerd.
Inmiddels kwam op 4 September de
Volkenbondsraad in speciale zitting bij
een. De Abessijnsche gedelegeerde prof.
Jèze (een Franschman) viel heftig uit te
gen Italië, tengevolge waarvan de Italia
nen wegliepen en ten slotte werd beslo
ten (hoe kon het anders?) tot de instelling
van een commissie van vijf (Engeland,
Frankrijk, Polen, Spanje en Turkije) die
naar een vreedzame oplossing moest zoe
ken. Maar toen de Assemblée op 11 Sept.
bijeen kwam kon nog steeds geen accoord
ter goedkeuring worden aangeboden. Wel
kwam de commissie met voorstellen, doch
deze werden door Mussolini verworpen en
de tegenvoorstellen, door Mussolini op ge
steld, (welke practisch neerkwamen op een
volkomen overheersching van Abessynië
door Italië) waren noch voor Abessynië
noch voor den Volkenbond aanvaardbaar.
Het werd nu een openlijk conflict. Op
26 Sept. verklaarde de Volkenbondsraad,
dat alle pogingen om tot een vreedzame
oplossing te geraken, vruchteloos waren
gebleven en dat zou worden overgegaan tot
toepassing van art. 15, het opstellen van
een rapport. Engeland concentreerde reeds
zijn vloot in de Middellandsche Zee.
Op 2 Oct., tegelijk met de algemeene mo
bilisatie van de fascistische partij, kon
digde Mussolini het begin der vijandelijk
heden aan. De oorlog begon, Adoea en
Adigrat werden gebombardeerd en eenige
dagen later ingenomen.
Op deze oorlogsdaden volgde op 7 Octo
ber de veroordeeling van Italië door den
Volkenbondsraad en toen kwamen de
sancties en het wikken en wegen of men
ze zou uitbreiden met een petroleum-em
bargo (waartoe het nog steeds niet geko
men is), de gevechten in het Noorden en
het Zuiden van Abessynië, waaromtrent
de berichtgeving allesbehalve betrouw
baar bleek, het aanvankelijk oprukken der
Italianen en hun tegenslagen later ge
beurtenissen, welke ons nog levendig in de
herinnering liggen en waarover wij thans
maar zullen heenglijden. Stippen wij
slechts aan: de vastberaden houding van
Engeland, het aarzelen van den Fransch
man Laval en de golf van geestdrift, welke
de invoering der financieele en economi
sche sancties in Italië verwekte. Nog een
maal werd in December een bemiddelings
poging gewaagd; de beruchte Parijsche
voorstellen werden gedaan, maar door de
heele wereld met zulk een misprijzen ont
vangen, dat de Engelsche minister Hoare
zijn ontslag moest nemen. Hjj werd opge
volgd door Eden. Een verscherping van
het conflict over de heele linie staat thans
weer voor de deur. Prosit Neujahr!
DUITSCHLAND.
Met dezen „Deutschen Gruss" stappen
wij binnen in het Rijk van Hitier, dat ook
dit jaar weer den noodigen strijd te zien
heeft gegeven. Hier minder strijd naar
buiten, geen openlijk conflict met de bui
tenwereld, maar inwendige moeilijkheden
met eigen onderdanen, die zich niet op
genade of ongenade aan de dictatuur wil
den onderwerpen, en moeilijkheden met de
crisis om het hoofd boven water te houden.
Het jaar 1935 zette voor Duitschland in
met een gróót succes, nl. de uitslag van
het plesbisciet in het Saargebied. Men
herinnert zich nog wel, dat verleden jaar
om dezen tijd onze Jantjes aan de Saar
lagen, om in samenwerking met andere
neutrale troepencontingenten de orde tij
dens de dagen vóór en na de volksstem
ming te verzekeren. Het plesbisciet had
plaats op 13 Januari en het resultaat was,
dat niet minder dan 90.4 pet. van de
stemgerechtigden hun stem uitbrachten
vóór terugkeer naar Duitschland, en
slechts 8.8 pet. handhaving van den sta
tus quo (bestuur van een Volkenbonds
commissie) wenschte. Op 1 Maart werd
daarop het bestuur van het Saargebied aan
Duitschland overgedragen. Dit resultaat
was een groot succes voor het nationaal-
socialistisch bewind, daar men aanvanke
lijk met een geheel anderen uitslag reke
ning had gehouden in verband met het
feit, dat het Saargebied overwegend Ka
tholiek was en de strubbelingen met de
Kerk wel eens van invloed zouden kunnen
blijken op de stemming. Dat is echter niet
het geval geweest, de vaderlandsliefde heeft
de overhand behouden.
Hoewel de Katholieken zich derhalve
goede vaderlanders hadden betoond, is dat
toch geen beletsel gebleken voor een ver
der achteruit duwen der Katholieke Kerk.
Tegen de protesten van kardinaal Faulha-
ber in werdetn de religieuze scholen waar
zij waren, dus vooral in het Katholieke
Beieren, omgezet in gemeenschapsscholen
met de duidelijke bedoeling, den invloed
der Kerk op de jeugd weg te nemen. Con-
fessioneele bladen werden verboden en
de propaganda van het neo-paganisme
(het nieuwe heidendom) werd met kracht
voortgezet onder de hooge bescherming
van den staat. Waar de „Dunkelmanner"
(de „duisterlingen"!) zich verzetten tegen
de heidensche theorieën van Rosenberg
c.s., daar werden zij gearresteerd en hun
geschriften in beslag genomen. Het restje
Katholieke organisaties, dat nog bestond,
werd weggeveegd, zooals de Bond van
Katholieke Frontstrijders, die in Juli werd
ontbonden en de Katholieke Jeugdcentrale
te Düsseldorf, welke in November werd
gesloten tegelijk met het Katholieke Pers
bureau van pater dr. Muckermann S.J. te
Munster.
In Mei werd de weinig illustre serie van
deviezenprocessen tegen Katholieke kloos
terlingen en geestelijken ingezet, met hun
exorbitant hooge straffen voor betrekke
lijk lichte en in verband met de omstan
digheden verschoonbare vergrijpen tegen
de deviezenbepalingen, welke processen
wel hun hoogtepunt bereikten in de arres
tatie en berechting van mgr. Legge, den
bisschop van Meissing, in welk proces nog
de nieuwe Berlijnsche bisschop, mgr. von
Preysing, de opvolger van dei. op 1 Maart
overleden mgr. Bares als getuige optrad.
Zelf zou mgr. von Preysing, in November,
kennis maken met de Gestapo-methodes
toen zijn bureaux werden doorzocht en
zijn vicaris-generaal mgr. Banasch werd
gearresteerd onder verdenking van hoog
verraad. Dat. proces zullen wij in het
volgend jaar beleven.
Niet minder scherp was het conflict met
de Evangelische Kerk. Herhaaldelijk
i werd in alle protestantsche kerken van de
z.g. belijdenisrichting geprotesteerd tegen
het opdringen van den nieuwen „gods
dienst", waarop de Gestapo antwoordde
met arrestaties en huisarrest van duizen
den predikanten. In Juli werd Kerrl aan
gesteld tot dictator in kerkelijke aangele
genheden, maar een oplossing bracht zijn
optreden allesbehalve. Kerrl zocht ten
slotte in December zijn toevlucht tot het
uitvaardigen van een verordening, waar
bij de geheele rechtsmacht van de pro
testantsche kerken aan banden werd ge
legd; een verordening, waaraan de ker
kelijke autoriteiten zich eenvoudig niet
hebben gestoord. Ook hier zal het nog wel
langen tijd duren voordat de staat zijn
nederlaag zal erkennen en aan God zal
geven wat God toekomt.
Behalve de beide groote Kerken, welke
officieel als de basis van den nat.-socia-
listischen staat zijn erkend hebben ook
de Joden weer heel wat te verduren ge
kregen; het afgeloopen jaar heeft weer
een opleving der anti-semietische actie te
zien gegeven.
De Jodenvervolging culmineerde in de
aan neming der Joden wetten door den
Rijksdag te Neurenberg, de slotacte van
het partij-congres in September waarbij
het o.a. Joden verboden werd te trouwen
met Duitsche onderdanen van Germaansch
of aanverwant ras, en een onderscheid
werd gemaakt tusschen volwaardige staats
burgers en onderdanen zonder rechten,
welke laatste categorie voor niet-Ariërs
werd gereserveerd.
Voorts zijn er conflicten te vermelden
met de oude Duitsche studentencorpora
ties en den Bond van Oud-strijders, den
Stahlhelm, welke thans alle ontbonden
zijn.
De verhouding tot het buitenland werd
voornamelijk beheerscht door de wederin
voering van den algemeenen dienstplicht
en de aanbouw van een nieuwe zee- en
luchtvloot, met verbreking van de desbe
treffende verbodsbepalingen van het
Vredesverdrag van Versailles. Daar is toen
vanzelfsprekend heel wat om te doen ge
weest, vooral Frankrijk heeft stevig ge
protesteerd bij den Volkenbond en in
Stresa dreigde een eenheidsfront van En
geland, Frankrijk en Italië tegen Duitsch
land, maar van dat eenheidsfront is niets
terecht gekomen Italië had z'n plannen in
Oost-Afrika, Frankrijk zocht steun bij
Rusland en Engeland papte tenslotte met
Duitschland aan door de sluiting van een
Britsch-Duitsch vlootaccoord in Juni.
Even dreigde nog een scherp conflict met
Litauen wegens de houding van de Litau-
sche regeering tegen de nat.-socialistische
Duitschers in Memeiland, maar ook dat
onweer is overgedreven, mede dank zij het
ingrijpen van de groote mogendheden.
Van de overige „losse feiten" noemen wij
nog even de vrijlating van den voormali-
gen communistenleider Torgler, dien men
zich nog wel zal herinneren uit het be
faamde Rijksdagbrandproces, en het meer
dan vorstelijke huwelijk van Goring met
de actrice Emmy Sonnemann.
ENGELAND.
Hier komen wij in iets kalmer vaarwa
ter. Wel heeft Engeland als leidende groote
mogendheid in de internationale politiek
zijn aandeel gehad in de verwikkelingen,
welke wij reeds hebben aangestipt, maar
het land zelf is er betrekkelijk rustig on
der gebleven.
Eind Maart en begin April heeft minister
Eden zijn groote reis gemaakt naar Ber
lijn, Moskou, Warschau en Praag, waar hij
met den leidende staatslieden confereerde
over de organisatie van een collectief vei
ligheidssysteem in verband met de Duit
sche herbewapening, welke conferenties
nog geen tastbare resultaten hebben op
geleverd. In ieder geval heeft de Engelsche
regeering wel ingezien, dat zij niet te Veel
mocht rekenen op den goeden wil der an
deren en dat zij het beste deed met eigen
veiligheid te verzekeren door een steviger
bewapening. Waarmee dan ook een aan-
MACDONALD
vang is gemaakt. Tusschen kanonnen, en
bajonetten voelde de pacifist Macdonald
zich mnder goed thuis en hij ruimde in
Juni zyn plaats als eerste minister in voor
Baldwin en zoozeer was zijn pacifisme in
discrediet geraakt, dat hij in Nov. met de
Lagerhuisverkiezingen zelf niet eens in zijn
district als Lagerhuislid werd herkozen.
Het buiteniandsch beleid gaf een zwen
king te zien naar den Volkenbond; de kort
stondige afwijking van Hoare bij de Pa
rijsche vredesvoorstellen in het Abessijn
sche conflict werd spoedig gecorrigeerd
eindigde, zooals reeds gememoreerd met
het aftreden van Hoare en het overnemen
van het bewind door Eden.
Overigens heeft Engeland met opgewekt
heid in Mei het zilveren kroningsfeest van
het koningspaar gevierd en is de hertog
van Gloucester getrouwd, waarmede de
prins van Wales de eenige van de konings
kinderen is, die nog ongetrouwd is geble
ven.
Tenslotte werden twee Engelschen tot
de eer der altaren verheven, Thomas More
en John Fisher
FRANKRIJK.
Frankrijk sloot in het begin van dit jaar
de z.g. accoorden van Rome met Italië,
welke accoorden een groote verbetering
brachten in de tot nu toe vrij gespannen
verhouding tusschen beide landen. Met
Rusland werd in April het Fransch-Rus-
sisch pact gesloten, inhoudende een belofte
van wederzijdschen militairen bijstand.
LAVAL
In regeeringskringen is het dit Jaar nog
al rommelig geweest, want het kabinet-
Flandin moest het veld ruimen voor het ka-
binet-Bouisson, dat na enkele dagen weer
ten val werd gebracht en opgevolgd werd
door het thans nog staande kabinet-Laval.
Ook dit kabinet heeft in de laatste twee
maanden zware stormen te verduren ge
had (denken we slechts aan de branden
de kwesties der devaluatie en van de strijd
honden, de z.g. ligues en aan de debatten
van Vrijdag en Zaterdag j.l.) maar tot nu
toe heeft Laval daaraan het hoofd kunnen
bieden.
BELGIë.
Bij onze Zuiderburen hebben dit jaar een.
paar groote gebeurtenissen plaats gevon
den. Eind Maart werd de Belga gedeva
lueerd met 28%, nadat het kabinet-Theunds
was afgetreden, omdat het de Belgische
munt niet langer op peil kon houden. Z'n
opvolger, het kabinet-v. Zeeland, heeft de
groote „sprong in het duister" gedaan en
thans aan het eind van dit jaar weten wij
nog niet of deze maatregel ten goede of
ten kwade zal uitpakken. De meeningen
zijn daarover zeer verdeeld en het beschik
bare cijfermateriaal kan nog geen licht
verschaffen. Sommige berichten wijzen op
een prijsstijging, welke binnenkort het aan
vankelijke voordeel der devaluatie weder
om totaal te niet zal doen; andere berich
ten spreken van toegenomen welvaart en
KONINGIN ASTRID
verminderde werkloosheid. Op dit laatste
heeft evenwel de in April geopende we
reldtentoonstelling te Brussel, die duizen
den en duizenden vreemdelingen naar Bel
gië heeft getrokken, een zeer grooten in
vloed uitgeoefend.
Op 29 Augustus trof den koning der
Belgen de zwaarste slag, welke ooit een
man kan treffen. Hij verloor zijn jonge
stralende vrouw op een bijzonder tragische
wijze bij een auto-ongeluk langs het Vier-
woudstedenmeer bij Küssnacht in Zwit
serland. Zij waren met hun wagen uitge
reden voor een morgenrit en genoten van
hun vacantie-uitstapje; de koning chauf
feerde zelf. Door een kleine onoplettend
heid vloog de wagen tegen een boom, kan
telde en kwam in het meer terecht. De
koning was met noemenswaardig gewond,
maar de koningin was bijna op slag dood.
Op 3 September had de plechtige uitvaart
en bijzetting van de jeugdige vorstin plaat».
OVERIG EUROPA.
Wij moeten kort zijn, onze ruimte is be
perkt en de geschiedenis van een jaar over
de heele wereld is zoo ontzettend groot.
In Oostenrijk overkwam hetzelfde onge
luk aan rijkskanselier Schuschnigg, die op
13 Juli bij Linz ook door een auto-ongeluk
zijn vrouw verloor. Overigens is Oostenrijk
dit jaar gespaard gebleven van gebeurte
nissen, die in 1934 het land hebben ge
teisterd (nazi-putsch en moord op Dollfuss).
Zoodra Duitschland de ketenen van het
vredesverdrag had verbroken, maakte ook
Oostenrijk zijn verlangen kenbaar naar
een sterker leger, hetgeen oogluikend werd
toegestaan. De wet, welke de Habsbur-
gers uit Oostenrijk verbande, werd 4 Juli
ingetrokken, maar tot een terugkeer van
aartshertog Otto, den kroonpretendent is
het nog niet gekomen.
Griekenland heeft dat beter klaar ge
speeld. Begin Maart ontstond er een op
stand in Athene, Saloniki en op Kreta on
der leiding van Veniselos en Piastiras.
Generaal Kondylis wist deze opstand even
wel te bedwingen en de oude Veniselos
moest de vlucht nemen naar Italië. Kon
dylis was ook de man, die een terugkeer
van den koning doorzette en een volks
stemming ensceneerde, welke een zeer
groote meerderheid voor den ex-koning
George opleverde. Op 25 November kwam
de herstelde ex-koning aan, maar Kondy
lis heeft niet veel pleizier van hem be
leefd. Al spoedig raakte de koning met
Kondylis in conflict over de kwestie der
amnestie en het was 's konings wil die
zegevierde. Kondylis trad af en van zijn
eerzuchtige plannen kwam niets; de koning
liet zich niet als marionet gebruiken.
