LEIDEN'sWEL EN WEE IN 1935
De St. Petruskerk verrijst
Misère bij den Stadhuisbouw
Srsswss;
maanden^eTiets verder dan bij het begin
DINSDAG 31 DECEMBER 1935
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 13
Wie van ons heengingen
Nog enkele uren en het jaar 1935 Is dood.
Vervlogen zijn de dagen, 365 dagen, voor
enkelen te lang wellicht, maar voor de
imeesten te kort
Dagen van geluk en vreugde, dagen ook
van rampspoed, droefheid en dood.
Telkens weer golft een nieuw jaar aan
en telkens weer spat het uiteen als de gol
ven aan het strand der zee.
Het afgeloopen jaar is dood en volgde al
die andere, van eeuwen en eeuwen her.
Vervlogen zijn de dagen, vervlogen wel
licht ook evenzoovele idealen, welke in het
eerst jonge jaar waren opgebouwd.
De harde slagen van den nog immer ge
spannen tijd bleven weer voorthameren
voorthameren vooral op hen, die geen oï
weinig werk hadden en die hoopten, dat
1935 eindelijk beterschap zou brengen.
Het jaar is dood, vervlogen als de vorige
en voor maar al te velen heeft het jam
mer genoeg - niet gebracht, waarop zoo
vurig gehoopt, zoo vurig verlangd was.
In dit algemeen opzicht gaf het jaar 19«5,
evenals zijn voorgangers ook voor de Sleu
telstad weer ongeveer hetzelfde beeld. Het
spook, de ramp der werkloosheid deed zich
zoo mogelijk nog ernstiger gevoelen dan
ooit.
De wekelijks terugkeerende staat der als
■werkloos ingeschrevenen is daarvan een
maar al te sprekend bewijs. Het reeds vrij
hooge getal van 4478 in de eerste week van
dit jaar steeg nog tot ongeveer 4800.
Als men daarbij rekening houdt, dat er
vanwege de gemeente nog waar mogelijk
werk in werkverschaffing werd uitgevoerd
en dat ook anderszins nog enkelen in werk
verschaffing werden geplaatst, blijkt ten
duidelijkste, hoe maar ai te velen de dl-
recte harde gevolgen der werkloosheid on-
dCMaar 'de indirecte gevolgen rijn niet min
der groot, want het zakenleven ondervond
in niet geringe mate den neerslag van de
moeilijke tijden, welke we thans beleven
en waaraan geen einde schijnt te komen.
HET KATHOLIEKE LEVEN.
Het behoeft geen verwondering te wek
ken wanneer we zeggen, dat de algemee-
ne sombere toestand ook eenigermate z«n
doorwerking heeft doen gevoelen in het
Katholieke Leven der Sleutelstad. Doch
dan is dit toch slechts in zooverre als dit
verband hield met de meerdere of mindere
finantieele gesteldheid der KathoUeken m
verhouding tot de uitwendige behoeften der
Kerk ais wel van liefdadige vereemgingen
of instellingen. De goede geest werd be
waard Het Katholieke leven leefde zich
telkens opnieuw uit, zoowel m zuiver ker
kelijke als wel in openbare katholieke
godsdienstige of cultureele bijeenkomsten.
Als eerste daad van bijzondere beteeke-
nis in het algeloopen jaar mogen we onge
twijfeld wel noemen de aangevangen bouw
vaS de nieuwe St. Petruskerk, waardoor de
parochianen weder m het bezit zullen ko
men van 'n eigen Godshuis, grooter en
waardiger dan het tegenwoordige - hoe
dankbaar zij ook zullen zijn toch nog n
eigen bedehuisje te hebben mde^udeSt
Lodewijk. In dit opzicht opent het
heerlijke perspectieven voor de paroclua
nen der St. Petrus, maar met minder voor
hun overigen herder, pastoor Th. M. Beu
kers, die in het afgeloopen jaar bij .ele-
genheid van zijn 12*-jarig pastoraat mocht
ondervinden hoezeer zijn parochianen hem
eeren.
Op feestelijke wijze werd door de Maria-
Cooeregaües hier ter stede het 350-jarig be-
ÏÏTtaer Congregatie h^a*t te^
de Broederschap der Le'dsche,.?™CS1®
ir^vplaer welke haar 210e Bede
vaart naar het Genade-oord va"
Meld - het feit herdacht, dat z« voor 75
van Zoeterwoude naar Leiden werd
overgebracht.
Het Katholiek leven demonstreerde
voorts weer op heerlijke wijze in het Eucha
™Lch Ziekentriduum, dat opmmiw tat
bewijs leverde, dat door de instelling hier
voor de zieken 'n prachtige geloofsdaad
wordt gesteld.
Onder de jubilea's vmnelden wej"»rts
nog het zilveren priesterfeest van pater dra.
de Goede O.F.M., directeur der H.B.b. en
het zilveren kloosterfeest van pater bmits,
O.F.M. ttt T
Katholiek Leiden", dat den heer W. J.
Kriek tot voorzitter zag benoemd, sprea<1de
een levendige activiteit ten toon. Reeds m
het begin des jaars organiseerde deze mooie
v«Sng een socialen
nisatiebesturen en 'n maand later n socia
len avond, om tenslotte tot den
avond te komen bij de openbare herdenking
van Christus-Koningschap.
Dp KJC le?de in het afgeloopen jaar
herhaaldelijk getuigenis van bloeiendteven
af, hetgeen hoop geeft voor
Daarnaast vond de Graal weer
wen vorm uit om haar idealen tut te dr
gen door het organiseeren van n Ge g
week. Aan plaatselijke wereldlijke miS«s
telij'ke overheid werd
toond in een demonstratie, wette ongetwj
feld ten zeerste op prijs is S<^ld-
Het Katholiek sociale leven uitte
ondanks den druk der tijden - m een
vruchtbaar verenigingsleven.
De Hanze, de Volksbond en de Vrouwen
J. BOTS. t'
bond boden hun leden ongetwüfeld meer
dan deze konden verwerken, want het ver
gaderingbezoek liet meermalen te wenschen
over, doch voor bijzondere avonden be
stond toch immer verheugende
ling. Daarnaast mogen we m éen adem vml
noemen de actieve vereemgmg St. Peter
STwette dit jaar haar leden een rijs
beladen programma ter verwerking aan
bood en prachtige sociale avonden orga
niseerde. _T.
De Hanze de Handels-, Kantoor- en Win
kelbedienden en de Metaalbewmteshon-
den vierden op uitnemende «ht-Katholieke
wijze hun zilveren b€staans£^'{deelinBen
De R.K. onderwijzers van de afdeehngen
Tuiden en Hillegom mochten zich op hun
vijfde K.K. Onderwijzersdag in een massale
bekenden, die zich gedurendei 40 jaar «n
het katholiek onderwijs wijdden, afscheid,
n.l. de hee.^e" Tg' h Th^vld. Krogt even-
STn^g^hileum hl dienst
van het onderwijs herdacht.
Van degenen, die voor goed heengingen
en^tich tijdens hun leven op een of andere
wijze verdienstelijk maakten voor deKa
Bots, gedetegeera j JaMsen, be-
Stumdid van den Stillen
j. Lagerberg Piom^derB.K.^he^
pS,''den heer J. Langeveld, een jor^
veelbelovende ^^el^i-
SeÏtM S riT^belastingen, Ud van de
SkA en van het R.K- zangkoor van de
kerk aan den HeerensingeL
DE GEMEENTE EN GEMEENTE-ZAKEN.
Aleweh^welen^Steu^ted
in het afgeloopen jaar in n tegin_
moeten "f^JSSren aan de Gemeente-
^ÏktezU, ^"w^n
bijzonder karakter ^ro verwachten
TeTwS
thans ook hun e^- twee weordentage_
het college van B. ld de
ir-rrrsri-rr
den Kooistra, Koole. v.
Eikerbout, Bosman, Huurman
Eeoke en Lekkerkerker De heer Hu
had reeds 'n «bjfa£v.
lidmaatschap bedmttt terwu
ï68! U w2e" brandmerk dreigt te bran-
^aSSï^euwe
d5:
kwam ten emoe, maar meuwe
stadhuis werd fanbaf^ nieuwe stagnatie,
moeilijkheden brachten meuvm
Belendende „ht aanspraak op
bouwterrem maaktra heiwerk
vergoeding v^ de ^door
aangericht. Dit ve ^^r, waarin
ïïfïbSSr^uitspraak zal worden ge
ldelijk nam de ^^«h
SlUÜtotMlUkmgro^g werd een gedeelte
onbegr.jpeluk geno hen kwam
ervan ««"S^ing met verschü-
f a ïïidCTe - Uuniddels tot uitvoering,
Srot?e Ho^terd niet weinig ontlast
zal blijken te r«h. de stad werd
Vlaming niet'
vergeten. In het bijzonder mogen we wel
noemen de nieuwe brug op den Morschsin-
gel, de moderniseering van den Zoeter-
woudsche Singel en den verderen straat-
aanleg in de nieuwe woonwijk rond de St.
Petruskerk.
Jammer genoeg was de gemeente niet
bereid om pogingen aan te wenden voor
het ongerept bewaren van den molen „De
Stier", welke sinds eeuwen het nooidelijk
stadsbeeld versierde.
'n Verbetering, waartoe de gemeenteraad
reeds in de eerste helft van het jaar besloot,
was de vernieuwing van de Rijnbrug, doch
aan dit besluit is tot heden nog geen uit
voering gegeven.
De gemeenteraad besloot verder om tot
verlaging der presentiegelden voor leden
van den raad en verlaging der telefoonver
goeding voor de vroede vaderen, tot reor
ganisatie van de brandweer, welke bij de
politie werd ondergebracht en gehuisvest
zal worden in de afgebrande St. Petrusikerk
en waarvan tot commandant werd benoemd
de heer W. A. Couzy.
Er werd besloten tot verlaging der elec-
triciteits- en herziening der gastarieven, tot
wijziging der loonen en salarissen van ge-
me entepersoneel, tot den verkoop van het
gymnasium, doch een besluit voor een
nieuw gebouw werd nog niet genomen.
De gemeentefinanciën wijzen intusschen
duidelijk uit, hoe zwaar de huidige tijds
omstandigheden op het gemeentebeheer
drukken.
De gemeenterekening over 1934 leverde
reeds een tekort op van pl.m. 20.000, welk
tekort gelukkig nog uit de reserve kon wor
den gedekt. Maar wat de rekening van dit
jaar zal laten zien, durven we nog niet
voorspellen. Vast staat, dat steeds meer
van de gemeentefinanciën zal worden ge
vraagd. Alleen de steun voor werkloozen
moest in het afgeloopen jaar met ƒ290.000
worden verhoogd boven het reeds toegesta
ne bedrag, zoodait dit tot f 1.130.000 in totaal
steeg.
De Kamer van Koophandel, wier bestaan
als onafhankelijke instelling voor Rijnland
werd bedreigd, slaagde erin haar zelfstan
digheid te bewaren. De Kamer besloot om.
op 7 Juni tot stichting van het Rijnlandsch
Borgstellinigsfonds voor den kleinen mid
denstand in Rijnland, dat per 1 Januari
zijn werkzaamheden zal aanvangen. Geheel
het land door heeft dit initiatief van de
Kamer van Koophandel navolging gevon
den en het is te wenschen, dat velen van
deze stichting verlichting in him finan-
cieele moeilijkheden mogen ontvangen.
De plannen tot stichting van een Leidsch
Sport fondsen bad namen v asteren vorm
aan en te verwachten is, dat deze onmisbare
zweminrichting dit jaar haar beslag krijgt.
De druk der tijden was oorzaak, dat het
Kon. Militair Invalidenhuis werd opgehe
ven, zoodat op 16 Augustus de bewoners
naar Bronbeek vertrokken.
Met ingang van 1 Februari werd het par
ket bij het Leidsch Kantongerecht opgehe
ven, tengevolge waarvan de Ambtenaar van
het O.M. bij het Kantongerecht, mr. A. van
der Eist, tevens ontslag nam.
De jaarvergadering van de Maatschappij
der Nederlandsche Letterkunde bracht op-
Dr. MURK JANSEN t
nieuw rumoer in de letterkundige wereld
doordat geweigerd werd zulks tegen het
advies in der Commissie voor Schoone Let
teren den v. d. Hoogtprijs toe te kennen
aan den schrijver Marsman, die de mij.
vroeger eens de waarheid had gezegd
De verongelijkte commissie nam natuur
lijk ontslag, hetgeen weer ontslagname van
bestuursleden tengevolge had
Ter gelegenheid van de gehouden Vee-
en Zuiveltentoonstelling bracht H. M. de
Koningin een bezoek aan de Sleutelstad,
genoemde tentoonstelling had weer danig te
lijden van stormschade.
H. M. de Koningin vereerde voorts de
Leidsche Ambachtsschool met haar be
schermvrouwschap, terwijl het bekende
Genootschap „Mathesis Scdentiarum Geni-
trix" ter gelegenheid van haar honderd-
vijftigjarig bestaan, dat luisterrijk werd
herdacht, het praedicaat „Koninklijk"
mocht ontvangen.
Een bekende persoonlijkheid werd aan
het openbare leven onttrokken in den per
soon van luit.-kol. J. E. Haitsma Muiier,
commandant van het 6e Reg. Veld Art.,
wien eervol ontslag werd verleend en die
werd opgevolgd door luit.-kol. C. de Iongh,
voorheen oonxmandant van het 2e Reg.
Veld-Art.
De heer G. F. E. Kiers nam ontslag als
directeur van het Gem. Bouw- en Wo
ningtoezicht wegens zyn benoeming tot in
specteur van de Volksgezondheid, werk
zaam gesteld bij de Volkshuisvesting.
Bij de politie verlieten verscheiden be
kende politiemannen den dienst. In de
Dr. J. C. M. TIMMERMANS t
eerste plaats de heer L. Duval, jarenlang
inspecteur; verder de hoofdagent J. Klut,
de brigadier P. de Looff en J. v. d. Heyden,
de agenten M. Bakker en J. Houwer, bene
vens de administrateur der politie de heer
J. v. Hattem.
Tot directeur der Leidsche Duinwater-
Mij. werd benoemd de heer ir. P. C. Linden-
bergh, directeur der gas- en waterbedrij
ven te Heerenveen.
Onder degenen, die in het afgeloopen jaar
voor immer aan hun werk en hun dierba
ren werden ontrukt noemen we:
1. Jan. G. S. de Haan, chef der teéken-
kamer bij Gemeentewerken.
19 Jan. Dr. J. C. M. Timmermans.
23 Febr. P. du Croix, apotheker.
1 Maart Dr. Murk Jansen.
9 April J. NLau, oud-kassier op het kan
toor van den gemeente-ontvanger.
24 April Mevr. mr. A. J. FokkerSchotel,
te Amsterdam overleden.
30 April: P. Werkman, oud-leeraar Fran-
sche taal Gem. H. B. S.
18 Augustus: Jac. N. Botermans, bouw
kundige, te Den Haag overleden.
24 Augustus: H. P. v. Brussel, drukker.
A. Parmentier, oud-leeraar Leidsche Am
bachtsschool.
24 October: Mej. M. A. C. P. de Graaf,
oud-leerares aan de Muziekschool der Mij.
voor Toonkunst.
20 Nov.: H. H. Noordeloos, oud-studen
ten-oppasser.
3. Dec.: B. J. Huurman, oud-gemeente
raadslid.
9 Dec.: F. de Rooy, dir. Broodfabriek „de
Zeeuw".
11 Dec. H. R. J. J. Thorbecke, oud-kapi
tein ter zee.
17 Dec. P. de Gunst, oud-hoofdagent van
politie.
21 Dec. J. F. de Ren, oud-onderwijzer te
Oudewetering.
23 Dec. G. F. Reyst, oud-apotheker.
Van de branden, die in het afgeloopen
jaar hebben plaats gehad, noemen we:
8 Jan. Brand in het gebouw van M. S. G.
aam de Pieterskerkgracht.
14 April: in een bibliotheek, Haarlem
merstraat 81.
20 April: zware brand in groot pand Be
schuitsteeg, dat finaal instoirtte en vier po
litiemannen, die het blusschingswerk voor
de niet tijdig aanwezige brandweer hadden
overgenomen, ernstig verwondde.
25 Juli: in de fabriek der fau Krantz aan
de Langegracht.
6 Sept. Verfwinkel met bovenhuis aan
Lage Rijndijk In de asch gelegd.
14 Nov.: Brand in studentenhuis „Pie
rement", Rapenburg 54.
Van de verdere gebeurtenissen noemen
we nog den moordaanslag in den avond
van 27 Januari te Zoeterwoude gepleegd,
waarbij 'n jongemam uit Leiden 't leven liet
terwijl de volgende doodelijke ongelukken
moeten vermeld worden:
20 Februari: De student J. G. Bruins btf
motorongeluk te Den Haag om het leven
gekomen.
20 Maart: 28-jarige Jongeman op den
Rijnsburgerweg van vrachtauto geslagen
en gedood.
26 April: schipper uit Delft met hoofd
tegen de spoorbrug aam het Galgewater ge
slagen en verdronken.
3 Mei: de kunsthandelaar H. D. Sala, op
den Rijnsburgerweg door auto overreden
en aan gevolgen overleden.
2 Juli: 8-jarige Chr. A. B. in de Lamge-
gracht verdronken.
9 Aug.: de 19-jarige M. v. Wijk uit Lei
den bij de steengroeve Sépulere te Streu-
pas (België) verongelukt.
31 Oct.: de 14-jarige J. B. op den Zuid-
singel doodgereden.
16 Nov.: De 24-jarige motorrijder C.
Stafleu uit Leiderdorp van Kanaalweg in
het Rijn- en Schiekanaal gereden en aan
gevolgen overleden.
30 Nov. Noodlottige muurinstorting in de
Lange Paradijssteeg, waarbij de arbeiders
H. P. v. Rijn en J. W. v. d. Geer het le
ven lieten en twee anderen zwaar werden
gewond.
DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT.
Wanneer we het wel en wee van de oud
ste Alma Mater in den lande een speciale
plaats in ons jaaroverzicht inruimen, dan
blijkt daaruit voldoende, dat dit centrum
van wetenschap in het leven der Sleutel
stad daarop als zoodanig zeker recht heeft.
Temeer jammer is het te moeten consta-
teeren, dat er ondanks deze hooge weten
schappelijkheid bij de docenten er van nog
zulke bekrompen ideeën bestaan als waar
van de oud-mlnteter van 0ndfI^f'
wL geschrwen. maar
dat htj het nlettenun ter bestudeermg
"zlXtanneer er zelfs onder hoogleeraren
die toch beter konden weten nog
zulke wanbegrippen bestaan omtren
verhouding tusschen Katholiek Ge oo
wetenschap, dan hapert er toch nog wel iet.
aan die hooge wetenschappelijkheid.
Het beeld van het Universiteitsleven in
heftopen jaar verschilde niet bdzon-
der veel v£ vorige. Alleen hdt feit, dat
het weer een kroonjaar was voor de his
torie der Universiteit had tot gevo g,
het lnstrumjaar op zeer bijzondere we
werd herdacht en dat meer dan vroeger
«■tracht werd de Leidsche burgerij in de
Ctef& te betreden In hoeverre
men daarin geslaagd is, valt moeilijk
TITV. S. L. herdacht baar lustrum op
feestelijke wijze.
Bijzondere gebeurtenissen tdelen dit
laar niet voor, zoodat wij m het kort een
in andS over de mutaties willen memoreo-
"fci begin April had de benoeming plaat.
1 hoogeersten of buitengewone
hoogleeraren dr. J. J. Sohriecke en mr. F.
D HoUem^daarna volgden
Joïfd/s E. de Jongh (met wiens be-
JnoSi£de vacature van prof. Storm van
Leeuwen eindelijk werd «rvuMI. dz.^
EycÏ^drAH.' Sinzheimer (buz hoogleeraaz
voor den leerstoel vanwege de
tot bevordering der studie van het srbeids
recht en de rechtssociologie in Neder
land).
Tegenover deze aanwinsten voor de
Academie Mond het heengaan van prof.
Albert Verwey, die den ^-jarigen
tijd had bereikt en van prof. dr. R. p- van
Calcar wiens functie met ingang van mor-
gen ls' opgeheven. Door den dood ontvij-
fen aan de Leidsche wetenschap de oud-
bijzonder hoogleeraar prof. dr. F. A. r.
Went, de oud-hoogleeraar prof. dr.
van Walsem, dr. P. A. Boeser, oud-lector
in de Egyptologie en oud-onderdirecteur
I an het SjUuseum van Oudhedem wien.
vendiensten als grondlegger hier te lande
van de studie der Egyptologie bij zijn
overlijden uitvoerig door ons ZU" gescheteti
Een man. wiens verdiensten hem tot ^r
buiten Leiden een bekenden M™vtr
leend hadden ontviel der universiteit ta
den persoon van dr. Murk Jansen, pri
vaat-docent. In de orthopaedie, wiens po-
.:tie naar de rector magnificus bij de
overdracht van zijn functie aan «Jn
volger memoreerde - onvoldoende door
dien titel werd weergegeven Voort, was
hij directeur van de Anna-Kliniek.
Verder valt het overlijden te vermelden
van mr. J. E. Boddaert, oud-secretaris van
college van curatoren der universiteit,
van prof. H. Windisch, hoogleeraar te Kiel,
die enkele jaren een prof^aoraat ann^
Leidsche academie vervulde, terwul ten
slotte gememoreerd moge worden het
overlijden van J. A. Dikkeschey, custos dar
universiteit en van A. Vilders, pedel van
h<v? de overige gebeurtenissen wette ut
direct of indirect verband met de univer
siteit plaats hadden noemen we in de Mi
ste plaats het nieuw koude-record van
prof. de Haas. Deze hoogleeraar slaagde esr
Ui voortbouwend op de vroeger bereikte
resultaten, het koude-record te brengen
OP een temperatuur van 1/5000 gr.
Van het oude Boerhaave-ziekenhuts,
thans geheel ter beschikking staande van
den Academie-dienst, werd in het begin
des jaars een vleugel in gebruik
ten behoeve van de Oostersche studiën, tere
wijl hier voorts gevestigd is het Mmem"
voor Volkenkunde en de Oostersche uv-
stituten gehuisvest zullen worden.
In de Paaschvacantie was Leiden weer
coneresstad, waar voor de zooveelste maal
het Natuur- en Geneeskundig Congres hier
^SoLdrW. van der Woude hield opi den
stichtingsdag der universiteit de gebrui
kelijke Dies-rede, terwijl hij in September
de rectorale waardigheid overdroeg aan
zijn opvolger prof. mr. A. S. de Blécouri.
Evenals ieder jaar vielen den hooS'®®'
raren talrijke onderscheidingen van bui-
tenlandsche universiteiten of wetenschap
pelijke instituten ten deel Met de eervolle
onderscheiding, aan prof. Keesom in bre
gin December door de Fransche regeering,
waarbij hij benoemd werd tot
Legioen van Eer, mogen we dit overzicht
van het afgeloopen jaar besluiten.
Dr. A. BOESER. t
