DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
ZATERDAG 21 DECEMBER 1935
No. 8299
S)e £cid4eli£6oii/fcci/fit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cr it, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: S 0.50
De rechterzijde en het
onderwijs.
De samenwerking van de drie rechtsche
partijen heeft in het verleden heel veel
goeds bereikt.
Tegen deze stelling kan eigenlijk nie
mand onzer, kan eigenlijk geen enkele
katholiek opponeeren.
Daar zijn er, die deze samenwerking nu
uit den tijd achten. Maar ook zij zullen
moeten erkennen, en, als ze objectief kun
nen oordeelen, met groote waardeering
erkennen, dat veel goeds in het verleden
is verkregen, dank zij de z.g. rechtsche
coalitie. En 't zou heel moeilijk vallen, om
te verdedigen de waarschijnlijkheid
zekerheid, naar welke kant dan ook, is in
dat geval uitgesloten dat hetzelfde óók
zonder die coalitie zou zijn verkregen.
Maar niet alléén in het verleden, ook in
het heden kan door een samenwerking der
oude „coalitie", der drie rechtsche partijen
een goed worden bereikt, dat door ons
allen dankbaar moet worden aanvaard.
De drie rechtsche partijen kunnen, ook
bij een niet hechte aaneensluiting, zooals
momenteel, elkaar vinden, om te bereiken
wat goed, te verhinderen wat slecht is naar
feitelijk bestaand gemeenschappelijk
inzicht, gemeenschappelijke overtuiging of
gemeenschappelijk beginsel.
Dat kan gebeuren en dat gebeurt ook
gelukkig.
Wij hebben het deze week kunnen con-
stateeren bij het Tweede-Kamer-debat over
een voorgestelde bezuiniging, bestaande in
het beperken van het aantal b jj zonde-
r e scholen par. 12 van het bezuinigings
voorstel. Deze par. 12 is op aandrang van
de rechterzijde aangehouden. (Wat eigen
lijk die par. 12 inhield, wordt duidelijk uit
eengezet in een hieronder overgenomen ar
tikel, ontleend aan het Kameroverzicht van
de „Msb."). De rechterzijde heeft pal ge
staan voor de in de wet gewaarborgde ge
lijkstelling van openbaar en bijzonder lager
onderwijs.
Eveneens is de rechterzijde homogeen
geweest en heeft zij den heer Suring ge
volgd bij diens voorstel, om de gehuwde
onderwijzeres te ontslaan.
De heer Suring heeft daarbij elke on
billijkheid voorkomen. Van de 921 gehuw
de onderwijzeressen en de 300 gehuwde
wachtgeldsters worden alleen zy ontsla
gen, die redelijkerwijze kunnen worden ge
mist dus niet de vak-onderwijzeressen
die meer dan tien dienstjaren hebben
en dus haar recht op uitgesteld pensioen
miet verliezen; die geen kost winster zijn of
miet om zeer gewichtige, door den minister
te beoordeelen, redenen gehandhaafd mo
gen blijven. Het is in strijd met het gezond
verstand, aldus de heer Suring, dat wij ge
huwde 60-jarige onderwijzers ontslaan en
gehuwde vrouwen, wier mannen ook geld
verdienen, bij het onderwijs handhaven,
item eer omdat nu reeds huwende onderwij
zeressen ontslagen worden en gehuwden
niet kunnen worden benoemd.
En ten slotte heeft de rechterzijde den
kundigen katholieken onderwijs-specialist
gevolgd om de voorgestelde pensionnee-
ring aan 60 jarige onderwijzers
teneinde plaats te maken voor jongeren;
dus in zich sympathiek niet
door te zetten in bepaalde geval
len, waarin dat voor de betrokkenen te
groote bezwaren zou meebrengen.
De rechterzijde is bij de behandeling van
deze onderwijszaken wel héél paraat ge
weest.
ONTPLOFFING AAN BOORD VAN
ZWEEDSCH SCHIP.
Zes dooden.
SANTOS, 21 December. (A.N.P.) Aan
boord van het Zweedsche stoomschip
„Britt-Marie" heeft zich Vrijdag een ont
ploffing voorgedaan, ten gevolge waarvan
het schip zoo ernstig werd beschadigd, dat
het spoedig zonk.
Zes leden der bemanning zijn om het le
ven gekomen .terwyl eenige andere opva
renden nog worden vermist. Door de ont
ploffing zijn twee aan de haven gelegen
gebouwen in brand geraakt.
TWEEDE KAMER.
Ontslag aan Gehuwde
Onderwijzeres
Pensioen aan Onderwijzers
op 60-jarigen leeftijd
Na de verklaring van den minister-presi
dent, waarbij paragraaf 12 voorloopig werd
teruggenomen, kwam in behandeling para
graaf 13.
De heer Van Dijken (A.-R.) verde
digt een amendement op art. 1 van par. 13.
Het zal de vrijwillige samenvoeging van
bijzonder scholen vergemakkelijken, in
dien van tevoren zekerheid kan worden
verkregen omtrent terugbetaling van de
waarborgsom. Het amendement opent de
mogelijkheid daartoe.
Het amendement werd door de regee
ring overgenomen, waarna de paragraaf
werd goedgekeurd.
Bij paragraaf 14 verdedigt de heer S u-
ring (R.K.) een amendement op par. 15
om buiten twijfel te stellen, dat een on
derwijzer met voorloopig pensioen zich het
uitzicht op gezinspensioen kan verzekeren
tegen een bijdrage van 5Yt pet. Voorts ver
dedigt spr. een amendement om imperatief
te bepalen dat de indirecte verplichting,
om op 60-jarigen leeftijd voorloopig pen
sioen aan te vragen, niet bestaat, indien en
zoolang het schoolhoofd of onderwijzer een
of meer minderjarige kinderen te zijnen
laste heeft en indien en zoolang het aan
tal voor pensioen in aanmerking komende
dienstjaren van het schoolhoofd of den
onderwijzer minder dan 36 pet. bedraagt.
De regeering neemt het eerste amende
ment over. Het werd door de Kamer aan
genomen met 5534 stemmen, rechts tegen
links, behalve de heeren v. d. Heuvel en
Wielinga (A.R.) tegen en de heeren Boon
en Coops (Lib.) voor.
De heer Suring (R.K.) verdedigt een
amendement om de gehuwde onderwijzeres
(niet-kostwinster) te ontslaan. De regeering
stelt toekenning van voorloopig pensioen
aan 60-jarige onderwijzers voor, om te
werkstelling van wachtgelders en werk-
looze onderwijzers te bevorderen. Het
amendement strekt eveneens ter verrui
ming van werkgelegenheid. Het beoogt
slechts dan aan het werkzaam zijn van een
gehuwde onderwijzeres of het genieten van
wachtgeld door haar een eind te maken,
wanneer dit mogelijk is zonder overwe
gende bezwaren voor de belanghebbenden.
Al zijn er eenige honderden gehuwde on
derwijzeressen, die kost winster zijn, of
om .anderen redenen niet kunnen worden
ontslagen, er zijn er ook eenige honder
den, voor wie ontslag geen overwegend be
zwaar oplevert, en die door werkloozen
kunnen worden vervangen.
De heer Boon (Lib.) dient een motie
in, waarin de Kamer uitspreekt, dat het in
dezen tijd van noodzakelijkheid van be-
zuinigng gewenscht is, de salarissen te ver
lagen van ambtenaren en onderwijzers, bui
ten gezinsverband en in communauteit le
vende, en waarin de Kamer de regeering
uitnoodigt, zoo spoedig mogelijk stappen
in deze richting te doen.
De Voorzitter stelt voor de motie te
behandelen op een nader te bepalen dag.
De Kamer keurt dit voorstel goed.
De heer Lingbeek (H.G.) vraagt het
woord en wil een rede houden om de nood
zakelijkheid te betoogen van salarisverla
ging voor religieuzen.
De Voorzitter zegt, dat de motie-
Boon niet aan de orde is, waarop de heer
Lingbeek onder groote vroolijkheid der
Kamer van het woord afziet.
De Minister ontraadt het amende-
ment-Suring.
He amendement-Suring tot ontslag van
de gehuwde onderwijzeres wordt met 58
tegen 37 stemmen goedgekeurd. Voor:
A.R., C.H., R.K., S.G. en de heeren Van
Houten (C.D.), Westerman (N.H.) en Arts
(K.D.) De heer Lingbeek (H.G.) stemt te
gen.
De Kamer keurt het wetsontwerp goed
met 71 tegen 22 stemmen. Tegen: S.D.A.P.,
C.P. en de heer Sneevliet (R.S.)
Na een toespraakje van den voorzitter,
de leden „een zalig Kerstfeest en een ge
lukkig Niewjaar toewenschende, ging de
Kamer op reces.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
PARAGRAAF 12 VAN DE
ONDERWIJS-BEZUINIGING
Wij ontleenen aan het Kameroverzicht
in de Maasbode:
Deze paragraaf (par. 12) bevat het re-
geeringsvoorstel om bijzondere scholen voor
gewoon lager onderwijs met wetteldjken
dwang samen te voegen. In gemeenten met
minder dan 25.000 inwoners zouden alle
bijzondere scholen met minder dan 50 leer
lingen moeten verdwijnen; in gemeenten
beneden de 50.000 inwoners, de scholen met
minder dan 75 leerlingen; in gemeenten
met 100.000 inwoners de scholen met min
der dan 125 leerlingen. Krachtens art. 2
zou de minister van Onderwijs, telkens
voor een jaar, van bovengenoemde draco
nische bepalingen kunnen dispenseeren. In
elk geval zouden niet minder dan 174 pro-
testantsche en 86 katholieke scholen meteen
kunnen vallen. Van die 174 protestantsche
scholen bestonden er reeds 63 vóór de ge
lijkstelling en 133 van deze scholen zijn
gevestigd in plaatsen met minder dan
25.000 inwoners. Werd een zelfde maatstaf
aan openbare scholen aangelegd, dan zou
den er van deze, na de honderden,, die
er reeds opgeheven zijn, nog 650 opgeheven
moeten worden.
In de indrukwekkende rede, die de heer
Suring aan het voorstel wijdde, een rede,
waarvan ook ir. Albarda grif erkende, dat
zij „vol interessante gegevens was en blijk
gaf van groote kennis", stelde de katho
lieke afgevaardigde de vraag: Wordt door
par. 12 aanmerkelijk bezuinigd, zonder dat
de grondwettelijk gewaarborgde onderwijs
vrijheid wordt aangetast?
Dit was inderdaad de vraag, waar het op
aankwam. En de heer Suring beantwoord
de haar met een dubbele ontkenning. Hij
constateerde, dat gemeenten hoegenaamd
niet bezuinigen door concentratie van bij
zondere scholen. Zij moeten immers de
leermiddelen betalen, waar de kinderen
ook zitten. Zij moeten ook de waarborg
sommen terugbetalen en de leege gebou
wen billijk vergoeden aan de besturen
dier bijzondere scholen. (Tusschen haakjes
merken wij hier op, naar aanleiding van
een uitlating van den heer Ketelaar, als
ware de rechterzijde eerder tot concentra
tie bereid, nu deze zaken eindelijk in par.
13 geregeld worden, zoodat hij durfde zeg
gen, dat het dan toch wel een geld- en
geen beginselkwestie leek, hoe de vrijz.-
dem. afgevaardigde blijkbaar vergat, dat die
bijzondere schoolbesturen dat geld geleend
hebben en dat het ook een goed beginsel is,
zijn schulden te betalen!) Het Rijk bezui
nigt bij concentratie de salarissen van
eenige hoofden en onderwijzers. Samen
zeker geen millioen, waarvan dan de
wachtgelden nog afmoeten.
Deze concentratievoorstellen tasten bo
vendien de onderwijsvrijheid aan. Haar
vernietigende werking bemerkt men pas,
als men bedenkt, dat zij samenloopen met
de elastieken wet van 4 Aug. 1933, die de
stichtingsgetallen verhoogde en met de be
ruchte stop-paragraaf 11 der L.O.-wet. Wij
hebben berust in de wet van Augustus '33,
aldus de heer Suring, omdat wij meenden
dat de bouw van nieuwe scholen niet meer
zóó noodig zou zyn. Maar nu zullen ons
niet alleen nieuwe scholen worden ont
houden, maar bovendien oude worden ont
nomen, terwijl de voorwaarden voor ver
goeding weer niet in de wet worden neer
gelegd. Uit het feit, dat, gaat deze con
centratieparagraaf door, in een stad als
Den Haag, 15 openbare scholen met min
der leerlingen dan de op te heffen bijzon
dere scholen blijven bestaan, blijkt vol
doende hoe deze wet de gelijkstelling
schendt. Als ontijdig, onnoodig, onecono
misch en ongrondwettig sprak Suring,
blijkbaar namens de geheele katholieke
fractie, het onaannemelijk uit.
KOOPT BIJ HEN,
DIE IN U W DAGBLAD a
ADVERTEENEN
MGR. HUIBERS BEZOEKT HET
MISSIE-HUIS TE HOORN.
Donderdagavond even over achten
was er een ongewone drukte om dezen tijd
van den dag in het St. Bonifacius Missie
huis te Hoorn. Alle lichten branden voor
het huis de vlag wappert, de klakken
luiden, wijd staat de voordeur open en mgr.
Huibers doet zijn eerste entrée in het mis
siehuis als nieuwe bisschop v. Haarlem. Al
de jaren van zijn Hoornsche dekenaat is
hij er gekomen en uitgegaan als biechtva
der, als vriend, als gast; nu komt hij als
onze nieuwe kerkvorst. Juist terug van zijn
reizen wil hij nog even een afscheidsbezoek
komen brengen, voordat de jongens op va-
cantie gaan en 't wordt tevens de eerste
gelegenheid die hij het missiehuis geeft
hem te huldigen als Prins der Kerk. Een
kort, vertrouwelijk onderhoudje met de fa
thers, dan schrijdt mgr. met z'n prachtfi-
guur, die door het kruis en paars nog zoo
vergroot wordt, naar de jongensrecreatie,
waar honderd jongens staan te wachten vol
spanning, vol afwachtende bewondering.
Een enthousiast handgeklap en als mgr. ge
zeten is, klinkt ineens, frisch en blij, een
„Ecce Sacerdos" hem ter eer, een jubel
zang alleen voor deze gelegenheid door den
heer E. Koning gecomponeerd. Een vierde
klasser houdt een toespraak, kort, ge
meend, oprecht: van vreugde over deze be
noeming, van gelukwensch, van beloften
te zullen bidden voor mgr.
Ook de rector spreekt. Als deken droeg
mgr. Huibers 't missiehuis altijd zijn warme
vriendschap toe. Ais deken zullen wij hem
missen, maar vriend ook als bisschop
zal hij voor het missiehuis tooh altijd blij
ven.
Dan staat mgr. op, kalm, waardig. Hij
vertelt van de moeilijke taak, die hem
wacht, van de geiTade die hem door Maria
geworden is, door Maria, maant hij de jon
gens aan, zullen ook zij hun priesterschap
moeten bereiken. Vroeger is mgr. ook pro
fessor geweest aan het klein seminarie, hij
kent de studenten; zijn eerst bisschoppe
lijk bezoek kan toch zoo niet passeeren en
een oorverdoovend applaus volgt als mgr.
twee extra vacantiedagen toezegt.
Na den zegen zingen allen, dat de zaal
er van dreunt, een: „Excellentie leve lang".
Mgr. groet vriendelijk en hartelijk, 't Is
kort geweest dit bezoek, maar buitenge
woon gewaardeerd en genoten. Ook bij de
Zusters even nog een goedag en een kleine
verrassing voor mgr. als dank der Zus
ters voor zijn goede zorgen en geestelijke
leiding. „Msbd."
NOG GEEN STERKERE VORST TE
VERWACHTEN.
Met het voortschrijden van den winter is
het weer hoe langer hoe kouder geworden,
en, wanneer wij de daling der temperatuur
vergelijken met de normale daling van de
zen tijd van het jaar blijkt het, dat in den
laatsten tijd de temperatuur meer dan nor
maal is gedaald. Wanneer wij nu af zien
van schommelingen van de temperatuur
op en neer, komen wij onvermijdelijk tot
de slotsom, dat wij gaandeweg in een ech-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
r
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Volgens Abessijnsche berichten zouden
Abessyniërs in de buitenwijken van Ma-
kalle zijn binnengedrongen (2e blad).
Geen gevaar voor de positie van Laval?
(2de blad).
Een Engelsche stap bij de Middelland-
sche Zee-mogendheden (2de blad).
BINNENLAND.
De ond erw ijsbez uinlgin g is met 7122
stemmen door de Tweede Kamer aangeno
men. De gehuwde onderwijzeres wordt ont
slagen, zonder wachtgeld, met ingang van
1 Jan. 1937. Ontslag aan 60-jarige onder
wijskrachten. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De voetbalwedstrijden van I. V. C. B., D.
H. V. B. en L. V. B. voor morgen zijn afge
last.
ten winterweertoestand geraken of althans
geraakt zijn. Dit geeft, mede in verband
met enkele andere overwegingen, die hier
niet weergegeven kunnen worden, den in
druk, dat wij toch een nog veel kcuderen
tijd tegemoet gaan.
Het verloop van den algemeenen weers-
toestand in Europa en vooral de voornaam
ste veranderingen in de luchtdrukverdee-
ling, die toch onder alle omstandigheden
maatgevend is voor de weersgesteldheid in
het algemeen en de temperatuur in het bij
zonder, wijzen in dezelfde richting al is het
niet zeker, dat juist tegen het einde der
week de vorst sterker zal worden. Op
nieuw ontwikkelt zich een gebied van hoo-
gen druk in het Noorden en een depres
sie-gebied over de Zuidelijke helft van
Europa, waardoor het te verwachten is,
dat de wind naar een Zuidoostelijke rich
ting zal omloopen. De beteekenis hiervan
is: koud weer, lichte tot matige vorst, bij
sterken wind zelfs sterke vorst. In het
laatste geval (voorteeken: sterker dalende
barometer) zal het weer niet nevelig blij
ven, anders wel.
Daar nog ondiepe, storende depressies
over Z.W.-Europa en over Skandinavië
liggen is het niet te verwachten, dat het
de eerste dagen sterk zal vriezen. Hoogst
waarschijnlijk blijft de temperatuur zich
nog om het vriespunt bewegen. Veel neer
slag is niet te verwachten. De wind zal
Zuid-Oostelijk of daaromtrent blijven, de
hemel meest betrokken, het weer koud,
vochtig en nevelig. In het Oosten en Zui
den van ons land lichte vorst.
DE UITVERKOOP-WET.
EEN TWEETAL VONNISSEN.
Voor den kantonrechter te Groningen
hebben terecht gestaan twee winkeliers te
Groningen, wegens overtreding van de wet,
houdende regeling betreffende het uitver-
koopen en opruimen in het winkelbedrijf.
De eerste had een krantje uitgegeven,
waarin hij een „geweldige reclame-uitver
koop met 10 pCt. korting op corsetten" aan
kondigde.
De kantonrechter overwoog in zijn Vrij
dag gewezen schriftelijk vonnis, dat het
ten laste gelegde en bewezen verklaarde
feit niet strafbaar is, waarom hij den be
trokkene vrijsprak.
De tweede winkelier, die had aangekon
digd „coupondagen van 2 tot 7 November"
werd veroordeeld tot betaling van een geld-
beote van ƒ100, subs. 25 dagen hechtenis.
De «reatie der nieuwe Kardinalen in de St. Pieter door Z. H. den Paos. Een overzicht
tijdens de plechtigheid. Deze foto werd langs telegrafischen weg overgebracht
