DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
NIEUWJAARS-
ADVERTENTIËN
NIEUWJAARSWENSCH
27ste Jaargang
DINSDAG 10 DECEMBER 1935
No. 8289
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voóruitbetT'ing:
Vour Leiden 19 cent per week J 2.50 pei Kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Aizonderhjke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur. oop en verkoop, f 0.50
DIT NL- aMLR BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V De overheersching van het
kapitaal
„Wat wel het meest in het oog loopt, is,
dat in onzen tijd niet enkel het kapitaal
zich opstapelt, maar ook een ontzaglijke
macht, een despotische economische over
heersching zich samentrekt in handen
van enkelen, die meestal het kapitaal niet
in eigendom, maar slechts in bewaring en
onder hun beheer hebben, en er geheel
willekeurig over beschikken.
Deze dictatuur neemt de verschrikke
lijkste vormen aan bij hen, die, omdat zij
de geldmarkt in handen hebben en be-
heerschen, ook de macht bezitten over het
credietwezen, en over het verleenen van
credieten eigenmachtig beslissen; zij re
gelen dan ook als 't ware de bloedsomloop
van heel het economisch organisme, en
hebben, om zoo te zeggen, het economisch
leven zóózeer in hun macht, dat tegen
hun wil niemand zelfs maar kan adem
halen".
Wij leven onder een despotische
overheersching wat het econo
mische leven betreft.
Déze felle veroordeeling van den hui-
digen economischem toestand- geeft de
Paus in zijin encycliek „Quadragesimo
Anno".
De economische toestand beïnvloedt ook,
vanzelfsprekend, indirect de sociale en
de politieke verhoudingen.
Wij strijden tegen een ons bedreigende
dictatuur van communisme of van natio-
maal-socialisme. En met recht en reden!
Maar wij moeten er ons ook van be
wust zijn, dat wij nu ook niet buiten alle
dictatuur leven; dat wij nu leven on
der de dictatuur van een verworden kapi
talisme!
Deze dictatuur strekt zich niet direct
uit over het sociale en het politieke leven,
zijn directen invloed beperkt zich tot den
economischen toestand. Dit is het zeer
groote en zeer veel beteekenende verschil
met de politieke dictatuur, die met het
politieke ook tegelijkertijd direct het so
ciale en economische leven onder zjjn des
potische overheersching brengt.
Maar, zooals gezegd, beïnvloedt die eco
nomische dictatuur toch wel indirect,
in meerdere of mindere mate, ook de so
ciale en politieke verhoudingen.
Die kunnen niet geheel en al los
daarvan staan. Gelukkig, dat ons volk, in
zijn regeering en in zijn vertegenwoordi
ging, zich stelselmatig tegen de beïnvloe
ding van die economische dictatuur verzet.
Dit is één van de goede kanten aan de
huidige democratie.
In het maandblad „De R.K. Staatspartij"
schrijft het Kamerlid-partijbestuurder Teu-
lings een krachtig artikel tegen de beurs-
invloeden, die werkzaam geweest zijn tij
dens de kabinetscrisis van dezen zomer.
Bij het jongste debat over het regeerings-
beleid had prof. Aalberse in de Kamer het
reeds een hoogst bedenkelijk feit ge
noemd, dat die kabinetscrisis geheel be-
heerscht werd door wat op de Beurs voor
viel, waardoor inbreuk gemaakt werd op
de positie van het parlement en aan de
Kroon het grondwetelijk recht van vrije
beslissing na rijp beraad ontnomen werd.
Hierop doorgaande, schrijft nu mr. Teu-
lings, dat eind Juli de staatkundige lei
ding gecapituleerd is. voor de Beurs, die
eischte, dat onverwijld het kabinet-Coiijn
terugkwam. Daarna, zoo vervolgt hij, heeft j
de Beurs het vaste-lasten-ontwerp getor
pedeerd nog voordat het in de Kamer in
behandeling kwam en is de regeering
voor dat Beurs-verzet gezwicht. De heer
Teulings, die de Beurs schetst als een ver
zameling menschen, die niet tot taak heb
ben het algemeen welzijn, maar eigen
gewin te behartigen, concludeert, dat het
land ervoor behoed behoort te worden,
dat deze lieden eenige verantwoordelijk
heid dragen.
In het ontwerp algemeen staatkundig
BINNENLAND
LOONSVERLAGING VOOR GEMEENTE-
PERSONEEL.
Door den Minister van Binnenlandsche
Zaken werd op Donderdag 5 December het
Comité van Zes, gevormd uit de Christe
lijke, Roomsch-Katholieke en Moderne Al-
gemeene Bonden van Ambtenaren en
Werklieden in Overheidsdienst, ten Depar-
temente ontvangen en in de gelegenheid
gesteld, met den Minister de bezwaren van
het comité tegen de bekende ministerieele
circulaire van 7 November aan de gemeen
ten, te Despreken.
Het onderhoud, dat zeer geruimen tijd
duurde, had vooral betrekking op de pun
ten 2 en 3 van de circulaire, waarbij de
Minister de werkelijk betaalde loonen in
het particuliere bedrijf in de plaats stelde
van de bij collectief contract geregelde
loonen, alsmede punt 11, waarin wordt
vastgesteld, dat, wanneer het plaatselijk
loonpeil hooger ligt dan dat van het Rijks
personeel, dit laatste peil als grondslag
door de gemeentebesturen moet worden
aanvaard.
Door de delegatie werd betoogd, dat het
aanvaarden van het werkelijk betaalde
loon van het particulier bedrijf als grond
slag voor de vaststelling van de rijksloo
nen principieel onjuist moet worden ge
acht en bovendien moreel en ethisch niet te
aanvaarden is.
Voorts is, zoo werd namens het comité
betoogd, de opvatting van den Minister in
strijd met de richtlijnen van het rapport-
Schouten aangegeven, waarmede de regee
ring zich juist kort geleden accoord had
verklaard.
Als resultaat van de bespreking is te
vermelden, dat de Minister heeft toegezegd,
nadere overweging van de beteekenis van
punt 11 (dé rijksloonen als grondslag).
De Minister zal met den heer Hoekman,
hoofd van de afdeeling Ambtenarenzaken
van het Departement, die aan de bespre
king deelnam, de bijzondere werking van
genoemd punt nagaan.
Hierna werd de aandacht geschonken aan
het feit, dat het gemeentebestuur van Rot
terdam, om de financieele moeilijkheden
waarin deze gemeente zich bevindt, door
de regeering zou zijn gedwongen, wilde
zij het noodige kasgeld ontvangen, een be
langrijke loonsverlaging toe te passen,
waardoor de loonen en salarissen van het
Rotterdamsche gemeente-personeel belang
rijk lager zouden worden dan die bij het
Rijk.
De omtrent dit punt gevoerde belangrij
ke besprekingen leenen zich uiteraard, ge
zien het stadium, waarin deze aangelegen
heid thans verkeert, niet tot verdere pu
blicatie.
Gisteren is ten stadhuize te Amsterdam
een missive van den minister van binnen
landsche zaken ontvangen, waarin mede-
deeling wordt gedaan van een Kon. be
sluit van 6 December inzake de loonen en
salarissen van het gem. personeel van Am
sterdam. Daarin wordt, overwegende, dat
de rijksloonen met 5 pet. zijn verlaagd, de
noodzakelijkheid betoogd dat dit ook te
Amsterdam geschiedt. Er wordt voorts aan
herinnerd dat B. en W. een dergelijk voor
stel uit budgetaire overwegingen deden,
hetwelk echter door den gemeenteraad ver
worpen werd en tenslotte wordt het ge-
meentebestuui aangemaand alsnog de
loonsverlaging als hiervoor bedoeld, goed
te keuren. Reeds gistermiddag is deze
„aanmaning" uit Den Haag in de verga
dering van het college van B. en W. be
sproken. Vermoedelijk zou reeds vandaag
het hiermede verband houdende voorstel
van B. en W. in het gemeenteblad ver
schijnen.
program der R.K. Staatspartij wordt posi
tie gekozen tegen de door den Paus ge
noemde „despotische economische over
heersching" van het kapitaal o.m. in deze
stelling:
„De Staatsparty drage zorg, dat het be
leid der Circulatiebank blijvend gericht
zij op het algemeen welzijn. Voorts treffe
de Staat al de maatregelen, die noodig
zijn, om ook de andere banken haar func
tie in de volkshuishouding op de voor de
volksgemeenschap juiste wijze te doen
uitoefenen".
De R.K. Staatspartij moge nu ook spoe
dig doeltreffend in dezen geest weten te
werken, resultaat bereike.
Ook op ander terrein, dan dat der
Banken, moet daadwerkelijk de „despo
tische economische overheersching" van
een onchristelijk, liefdeloos, barbaarsch-
hardvochtig kapitalisme worden bestreden!
B. en W. zuilen daarin mededeeling doen
van het Kon. besluit en den raad in over
weging geven alsnog het oude voorstel van
de meerderheid van hun college te aan
vaarden. Verwacht wordt, dat dit voorstel
andermaal dooi den raad zal worden ver
worpen, evenals het vorig jaar in een soort
gelijk geval geschiedde. Dan zal een tweede
Kon. besluit verschijnen, waarbij aan B.
en W. verzocht wordt om de loonsverlaging
vast te stellen. Dit Kon. besluit zal waar
schijnlijk omstreeks Kerstmis verschijnen,
zoodat de nieuwe loonregeling, gelijk in de
bedoeling heeft gelegen, met 1 Januari
1936 zal kunnen worden ingevoerd.
De onlangs vastgestelde nieuwe sala-
larisregeling van 's-Hertogenbosch voor
het gemeenttpersoneel, welke inhield een
salarisverlaging van 5 pet., doch invoering
van den rijkskinderbyslagregeling, die
gunstiger is dan de gemeentelijke, is door
den minister niet goedgekeurd. De minis
ter verwacht dus nieuwe verlagingsvoor-
stellen.
BEPERKING VAN EXECUTIES
Antwoord van minister Colijn op vragen
van den heer van der Weijden
De minister van koloniën, voorzitter
van den Raad van ministers, heeft op vra
gen van den heer van der Weijden:
I. Is het de regeering bekend, dat er
groote onrust heerscht zij de hypothe
caire debiteuren, nu de behandeling der
beide ingediende wetsontwerpen, n.L het
landbouwcrisishypotheek-ontwerp en het
wetsontwerp tot verlaging van sommige
vaste lasten en huren voor onbepaalden
tijd is uitgesteld?
II. Weet de regeering, dat er groote ont
stemming heerscht, omdat de regeering bij
monde van den minister-president in zijn
gehouden radiorede er zich toe heeft be
paald, de hypothecaire crediteuren aan te
manen eerst de beha-hdeling van de beide
ingediende wetsontwerpen af te wachten,
zonder echter maatregelen te nemen, om
minder nauwgezette of onwillige crediteu
renden pas af te snijden zich in dit tijds
verloop door executie nog veilig te stel
len?
III. Is de regeering ook niet van oordeel,
dat in een of andere vorm een executie be
perkende maatregel onverwijld dient te
worden ingevoerd, om noodeloos slachtof
fers te voorkomen?
I. Voor de beantwoording van deze vraag
moge worden verwezen naar de memorie
van antwoord op hoofdstuk I der Rijks-
begrooting 1936 (blz. 3, 4 en 5).
III. Blijkens de indiening van het ont
werp van wet, houdende bijzondere maat
regelen ter voorkoming van onredelijke
terugvordering van onder verband van
hypotheek op onroerend goed uitgeleende
gelden, beantwoordt de regeering deze
vraag bevestigend.
II. Met de beantwoording van vraag III
is het antwoord op vraag II overbodig
geworden
PROF. BROM HOOGLEERAAR
TE AMSTERDAM?
Vermoedelijk opvolger van wijlen
prof. Prinsen.
Sedert eenigen tijd bestaat in academi
sche kringen de op goede gronden geves
tigde verwachting, dat in de plaats van
wijlen profj dr. J. Prinsen als hoogleeraar
in de Nederlandsche taal en letterkunde
aan de Amsterdamsche Universiteit be
noemd zal worden prof. dr. Gerard Brom
uit Nijmegen.
Aanvankelijk achtten aldus lezen we
in de „Tijd" wij den tijd voor deze pu
blicatie nog niet gekomen, nu echter een
der Amsterdamsche bladen dit bericht
meedeelt, meenen ook wij het niet aan
onze lezers te mogen onthouden.
Commissie van Advies door minister
van Lidt de Jeude geinstalleerd
De minister van Waterstaat, jhr. ir. O.
C. A. van Lidth de Jeude, heeft Maandag
middag in de Statenzaal van zijn departe
ment geinstalleerd de commissie, welke de
regeering zal hebben te adviseeren omtrent
de instelling van een energieraad en om
trent de samenstelling, de taak en de be
voegdheden van zoodanigen Raad.
Commissie ter vereenvoudiging van de
gemeente-administratie.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft gistermiddag de, commissie-Kooi- j
man, aan wie is opgedragen een onderzoek
in te stellen naar en rapport uit te bren
gen over de mogelijkheden tot vereen
voudiging van de gemeentelijke admini
stratie in den ruimsten zin des woords, ge
installeerd.
ROYEMENT VAN MR. DUYS ALS LID
VAN DE S.D.A.P.
Hij zal niet in beroep gaan bij den
Partijraad
In antwoord op onze vraag aldus het
„Hbld." aan mr. Duys of hij bij den
Partijraad der S.D.A.P. in beroep zal gaan
van het royementsbesluit van het Partij
bestuur, deelde hij ons mede, dat hij dit
niet zal doen.
Als reden gaf mr. Duys hiervoor aan,
dat hij dan bij hetzelfde college terecht
zou komen, dat indertijd, tezamen met het
partijbestuur het rapport der commissie-
Bonger in den doofpot stopte teneinde de
partijgenooten in den lande van de feiten
onkundig te houden.
BOND VAN KATH. MUZIEKGEZEL
SCHAPPEN IN ZUID-HOLLAND.
Bovengenoemde Bond hield Zondag 8
Dec. haar Jaarvergadering in Amicitia,
Westeinde 15 Den Haag. Alvorens de ver
gadering te openen wijdde de tweede voor
zitter, de heeï Koeken, eenige ontroeren
de woorden aan de nagedachtenis van den
overleden vjorzitter, den heer J. N. Vork
uit Delft, welke den 20sten November het
tijdelijke met het eeuwige verwisselde.
Staande de vergadering werd gebeaen
voor zijn ziekrust.
Hierna voigde opening met den Chr.
groet en werden alle afgevaardigden, als
mede de besturen der aangesloten Ver-
eenigingen welkom geheeten. De nieuwe
Geestelijk Adviseur, Pater Groen uit Delft,
werd geïnstalleerd.
Uit het Jaarverslag van den secretaris
bleek, dat de Bond thans telt 32 aangeslo
ten vereenigingen. Vervolgens werd het
jaarverslag ^an den penningmeester gele
zen. Deze sloot het boekjaar met aan in
komsten 2136.36 en aan uitgave 2124.32,
alzoo een batig saldo van '12.04.
Alsnu komt aan de orde de Bestuursver
kiezing. De altredende bestuursleden wer
den herkozen, terwijl in de ontstane vaca
ture werd gekozen de heer J. v. d. Schot
uit Delft. Uit het nu voltallige Bestuur
werd als voorzitter gekozen de heer N.
Koeken uit Dordrecht, die voor een jaar
deze taak op zich nam.
In de controlecommissie werd vervolgens
oenoemd de afgev. van St. Alfonsus te
Den Haag. De afd. Warmond stelde voor
de concoursen van den Bond niet later te
houden dan 15 Juni. Besloten werd deze
datum te stellen op 1 Juli. Voorts werd
nog besloten voor den tijd van vijf jaren
de contributie met 15 ct. te verhoogen
teneinde een jaarlijksche H. Mis te doen
opdragen voor den heer Vork z.g. Ver
schillende afd. hadden aanmerking op de
indeeling van de Bondsconcoursen en wil
den den Marschwedstrijd houden na het
optreden van de laagste afdeelingen. Daar
NaAMSTE nieuws
BUITENLAND.
De Itaiiaansche vliegers blijven een
groote activiteit ontplooien. De houding
der Itaiiaansche bisschoppen. Misleidende
Itaiiaansche berichtgeving. (2de blad).
Politiek verraad in Frankrijk. (2de blad)
Sabotage op Britschen kruiser (2de blad).
BINNENLAND.
„De Beul" zal te Amsterdam niet meer
worden opgevoerd. (1ste blad).
Te Middelharnis reed een auto te water,
waarbij de bestuurder verdronk. (Gem.
Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De 28ste partij EuweAljechin in remise
geëindigd. (3de blad).
dit echter niet altijd kan gedaan worden,
werd voorgesteld naar omstandigheden te
handelen. De afd. St. Cecilia uit Voor
burg memoreerde het laatst gehouden con
cours en deelde mede, dat deze Ver. zich
genoodzaakt zag hét lidmaatschap op te
zeggen. Na ampele besprekingen zou met
het bestuur in deze zaak opheldering wor
den gezocht.
Aan de orde was dan benoeming Jury
leden voor het Concours 1936. Gekozen
werden de heeren Fr. v. Diepenbeek uit
Amsterdam, Max Guillaume uit Roermond
en H. A. Maas uit Alkmaar. Bij bedanken
van een dezer heeren zal het bestuur een
plaatsvervanger aanvragen.
Daar geen enkele concoursaanvrage was
ingekomen, zal getracht worden het ne
gende Bondsconcours te houden te Noord
wij kerhout. Met de organisatie zal zich be
lasten de Ver. St. Jeanne d'Arc te dier
plaatse.
De heer den Boer uit Oegstgeest bracht
nog een concourskwestie ter sprake en
dankte den secretaris voor zijn vele werk
zaamheden in het belang van den Bond
verricht.
De penningmeester zeide nog, dat we
derom een verloting ten bate der kas zal
worden gehouden en spoorde allen aan tot
volle medewe-king. Hierna sluiting.
Vanaf heden tot en met 28 Dec.
a.s. is de gelegenheid openge
steld, aan ons Bureau, Bezorgers
in de stad, en bij onze Agenten,
om in het nummer van 31 Dec.
den gebruikelijken Nieuwjaars
groet te plaatsen. De prijzen
dezer Advertentiën zijn a contant
1—4 regelsf0.50
5-8 1.-
9-12 „1.50
13-16,2.-
DE ADMINISTRATIE
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderstaanden NIEUWJAARSGROET in
het nummer van 31 December van „De Leidsche Courant", Papengracht 32, Leiden
S. v. p. duidelijk met potlood invullen.
