STADS
NIEUWS
ZATERDAG 7 DECEMBER 1935
No. 8287
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 pei kwartel
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop, f 0.50
V Het program van de R.K.
Staatspartij.
Wij ontvingen het ontwerp-algemeen
staatkundig program der R.K. Staatspartij
voorzien van een uitvoerige toelichting op
de ontworpen beginselen en algemeene
richtlijnen, gelijk dit door het Partijbe
stuur is ingediend bij den Partijraad ter
behandeling en vaststelling in zijn jaar
vergadering van Zaterdag 29 Febru
ari 1936.
Dit ontwerp enz. is in beperkte mate
tegen betaling voor belangstellenden ver
krijgbaar aan het Partijbureau (Maurits-
kade 25, 's-Gravenhage); program en toe
lichting zuilen echter, na vaststelling door
den Partijraad in Februari 1936, in
brochure-vo.*m gebundeld, worden opge
nomen in de uitgavenreeks van de R. K.
Staatspartij.
Hier wordt niet aangeboden een pro
gram van actie men neme daar
van goede nota! maar een algemeen
staatkundig program, onder-
derscheiden in beginselen en in al
gemeene richtlijnen,
Dat zoo lezen we in de toelichting
van een algemeen program ten behoeve
van een staatkundige partij meer wordt
verwacht en mag verwacht worden, dan
de opsomming in de afgetrokken sfeer van
een reeks beginselen van algemeene, blij
vende gelding, spreekt vanzelf. Deze be
ginselen moeten immers in feitelijke ver
houdingen tot practische gelding komen.
Tusschen deze altijd en overal geldende
beginselen en de zeer concrete punten van
practische staatkunde, welke voor een be
paalde periode aan de orde komen, ligt
echter nog een breed gebied. Met betrek
king tot haar werken en streven zal een
staatkundige partij in haar algemeen pro
gram tenminste de richting moeten aan
wijzen. Daarom is hier sprake van richt
lijnen, die weliswaar niet de algemeen
blijvende gelding heben, zooals die aan de
beginselen toekomt, maar die toch be
houdens de buitengewone omstandigheden
met betrekking tot bepaalde onderdeelen
houvast kunnen en moeten geven gedu
rende een neel wat langer tijdperk, dan
als regel voor de verwezelijking van meer
concrete punten behoort te worden gesteld.
De wijze en graad van uitwerking en toe
passing, welke in dit onderdeel van het
program werd beproefd leek in de termen
„algemeene richtlijnen" genoegzaam aan
geduid.
Aldus de samenstellers vap het ontwerp-
algemeen staatkundig program: prof. mr.
Aalberse, dr. Beaufort O.F.M., dr. v. Beur
den O Praem, mr Goseling, prof. dr. Kors
O.P., prof. Niekel, prof. mr. Pompe, prof.
dr. ir Schmutzer.
En welke zijn nu die beginselen en die
„algemeene richtlijnen"? Wij drukken be
ginselen en algemeene richtlijnen van
daag geheel in ons blad af.
Van commentaar daarbij willen wij ons
nu onthouden. Tenzij twee opmer'.tingen.
Ontwerp zoowel als zeer lezens
waardige toelichting (waarop
wij spoedig terugkomen) wijzen op
wetenschappelijke deskundigheid bij de
samenstelling. Beiden zijn niet alleen om
den inhoud maar ook om de formuleering
van dien inhoud een partij als de R. K.
Staatspartij waardig.
Dat is onze eerste opmerking.
En onze tweede opmerking is deze: De
zoo mooie inderdaad: mooie! en de
zoo scherp geformuleerde „algemeene richt
lijnen" moeten voor de R. K. Staatspartij
zijn een leiddraad voor handelingen, voor
daden, voor het onmiddellijk
doen! Zij kunnen dat zijn, zij kun
nen feitelijk zijn „een program van actie"
zonder dat ze dat zijn in formeelen zin. En
zij moeten het dus zijn.
Aan de hand van die mooie „algemeene
richtlijnen" men leze ze elders in dit
nummer -- moet de R. K. Staatspartij
openbaren een daden-drang en een daden-
werkelijkheid, welke van haar door de
katholieken, door het Nederlandsche volk
mag worden verwacht!
Ernstige autobotsing
tusschen Hyppolitushoef
en Den Oever
Minstens vier dooden
Hedenochtend heeft op den Wiering-
schen betonweg bij Stroe een ernstig auto
ongeluk plaats gehad. Een auto, komende
uit de richting Noord-Holland, is waar
schijnlijk tengevolge van de gladheid van
den weg geslipt. De bestuurder van den
wagen raakte het stuur kwijt *en kwam
als gevolg daarvan in botsing met een
auto, die uit de richting Friesland kwam.
De Friesche auto sloeg over den kop en
geraakte in den langs den weg loopenden
sloot. De twee inzittenden zijn verdron
gen; het is waarschijnlijk een echtpaar. In
de auto, die de botsing veroorzaakte, zaten
vier personen; één van hen werd gedood,
de drie anderen werden gewond, van wie
twee zóó ernstig dat zij naar het zieken
huis te den Helder moesten worden over
gebracht
Nog meer slachtoffers.
Nader wordt gemeld:
De botsing geschiedde tusschen Hypoti-
tushoef en den Oever. De beide auto's
moeten met een hevigen slag op elkaar
zijn gebotst. Toen hulp ter plaatse kwam,
vond men een vernielde auto, die over den
kop was geslagen en de tweede wagen in
den sloot. De auto uit Friesland werd be
stuurd door den 31-jarigen chauffeur T.
Zeilstra die hedenmorgen met 4 of 5 pas
sagiers vermoedelijk uit Sloten (Friesland)
voor een reis naar Holland was vertrok
ken. De andere auto is waarschijnlijk af
komstig uit Zeist. Het aantal slachtoffers
is niet precies bekend. Tegen 12 uur wa
ren in de kerk te Hypolitushoef de lijken
van drie mannen en een vrouw opgebaard.
Men vreest echter, dat er nog meer slacht
offers zijn. Eenige gewonden zijn naar den
Helder gebracht.
LETTEREN EN KUNST
FRANS ERENS f
De bekende letterkundige Frans Erens
is gister te Houthem-St. Gerlach op 78-jari-
gen leeftijd overleden.
Deze Limburgei was in 1857 te Schaes-
berg geboren en studeerde rechten te Lei
den. Reeds zeer jong voelde hij zich zeer
tot de letterkunde aangetrokken en als ad
vocaat te Amsterdam (waar hij in 1888 pro
moveerde) verkeerde hij levendig en intiem
met de kopstukken van de toen opkomende
letterkundige beweging.
In 1901 vestigde Erens zich in zijn ge
boorteplaats om zich verder aan de letter
kunde te wijden.
Zijn werken zijn bundels beschrijvend en
beschouwend proza, dat hij eerder in de
tijdschriften publiceerde. De gekozen titels
geven het eenigszins onbepaalde van den
inhoud aan: „Dansen en Rhytmen" (1893),
„Litteraire Wandelingen" (1906), „Gangen
en Wegen" (1912), later gevolgd door „Ver
telling en Mijmering", „Toppen en Hoog
ten", „Litteraire overwegingen", „Litterai
re meeningen".
Zijn verhalend proza geeft een sterk vi-
sueele beschrijving, suggestief en realis
tisch. Het fragment „Conferentie" (een
priester-bijeenkomst op een Limburgsche
pastorie) is er een karakteristiek voorbeeld
van.
Erens was geen bijzonder strijdbaar, wel
een diep overtuigd katholiek. Hij schreef
eenige brochures van apologetische strek
king (over de heiligen-vereering b.v.),
maar vooral heeft hij zijn geloofsgenooten
een dienst bewezen met zijn smaakvolle
vertalingen van ascetische en mystieke lite
ratuur: Augustinus' „Belijdenissen", de
„Navolging" van Thomas a Kempis", „Het
Sieraad der Geestelijke Bruiloft" van Ruus-
broec.
GONDAR VOOR DE TWEEDE MAAL
BESCHOTEN.
ADDIS ABEBA, 7 December. (A.N.P.)
Hier wordt bericht ontvangen dat de stad
Gondar voor de tweede maal binnen 24
uur is gebombardeerd door een eskader
Italiaansche bommenwerpers.
HULDIGING VAN MEJ. D. COEBERGH.
Bij haar zilveren jubileum als lid van den
Voogdijraad te Leiden.
Zooals wij in het begin dezer week reeds
meldden, zal het Dinsdag as. vijf en twin
tig jaar geleden zijn, dat mej. D. Coebergh
werd benoemd tot lid van den Voogdijraad
hier ter stede.
Zij is thans het eenig overgebleven lid
van dien tijd. Steeds heeft zij een zeer
groot aandeel genomen aan de werkzaam
heden en is daardoor in en buiten de stad
in aanraking gekomen met tal van toestan
den, die ingrijpen van den Voogdijraad
noodig maakten. Dóór haar lidmaatschap
van andere charitatieve vereenigingen was
zij spoedig een vraagbaak op dit gebied ge
worden en nu is zij een der best geinfor-
meerde krachten van den Voogdijraad.
Gisteren, Vrijdag, is zij op de maande-
lijksche vergaderingen door den raad ont
vangen in bijzijn van eenige harer familie
leden en is haar een bloemstuk aangebo
den namens raad en personeel. De voorzit
ter, mr. J. E. Bolsius hield daarbij de vol
gende toespraak:
Onze vergaderzaal is vandaag gesierd
met bloemen; dat duidt op iets bijzonders
in een vergadering, waarin geregeld niet
de zonnezijde van het leven getoond werd.
Wij willen ons echter een oogenblik uit
die gewone sfeer van ons vergaderwerk
onttrekken, omdat we een jubilêerend lid
in ons midden hebben.
Over eenige dagen n.L 10 December as.
zal het 25 jaar geleden zijn, dat mej. Dora
Coebergh werd benoemd tot lid van den
Voogdijraad te Leiden; dat was toen de
Voogdijraad nog stond in het begin van
zijn werk; het getal der leden werd toen
van 5 tot 7 uitgebreid en een der toen
meer gekozen leden was mej: Coebergh;
geen der toen met haar zitting hebbende
l.eden is thans nog lid van den Voogdijraad.
Het spreekt wel van zelf, dat het niet
alleen het getal der jaren is, dat aanlei
ding geeft met een enkel woord dit jubi
leum te herdenken
Dat gij, mej. Coebergh, gedurende al die
jaren in opgewektheid en goede gezondheid
uw werk hebt kunnen verrichten zal u
reden zijn God dank te brengen, dat gij het
werk, aan den Voogdijraad opgedragen, hebt
gedaan, zooals van u bij uw benoeming
werd verwacht, is voor ons een reden tot
dankbaarheid en daarvan willen we heden
gaarne getuigen.
Naast uw groote ervaring op het gebied
van ons werk verzameld in al dien tijd dat
gij lid waart, staat uw uitgebreide kennis
met de maatschappelijke toestanden in
Leiden; een kennis, die gij u bij uitstek
eigen kondt maken omdat het lidmaat
schap van den Voogdijraad niet uw eenige
taak was in de maatschappelijke zorgen;
immers ook aan het charitatieve werk der
St. Elisabethvereeniging en aan het maat
schappelijk werk van de Vereeniging tot
Maatschappelijk Hulpbetoon hebt gij uw
krachten gegeven; zeer vaak kwam in den
Voogdijraad te stade, wat gij daar onder-
vondt en zaagt, en omgekeerd zal het voor
die andere vereenigingen van groote waar
de geweest zijn, wat gij bij uw werk in
den Voogdijraad te doen vondt. Een geluk
kige wisselwerking die beider streven ten
goede kwam en daaraan te danken, dat gij
tijd vondt en lust en energie om dit alles
te ondernemen.
De Voogdijraad stelde den ook steeds
prijs op uw adviezen en luisterde gaarne
naar uw meening.
Maar het was niet alleen als lid van den
Raad, dat uw medeleden uw werk konden
waardeeren; tweemaal in de afgeloopen pe
riode zijt gij geroepen geweest het voorzit
terschap waar te nemen; eenmaal deedt
gij dat in het tijdvak van December 1924
tot Juli 1925, toen de voorzitter door onge
steldheid verhinderd was zijn werk te doen
en nog eens van Augustus 1925 tot October
1927 toen de voorzittersplaats vacant was.
De waardeering voor uw werk in dien tijd
is u niet onthouden en gaarne getuig ik
daar heden namens den Voogdijraad nog
eens opnieuw van.
Het mag dan ook ongetwijfeld voor u
een voldoening zijn uw werk gewaardeerd
te weten; ons is het een aangename taak
u daarvan te overtuigen.
Moge die voldoening voor u zelf en die
waardeering bij uw medeleven voor u een
reden zijn met dankbaarheid aan al uw
arbeid gedaan in het belang van de aan
den Voogdijraad opgedragen taak terug te
denken, maar tevens ook om met opge
wektheid en liefde in de toekomst met
ons te blijven arbeiden in het belang, van
het ons toevertrouwde; uw ervaring en
kennis moge nog vele jaren onze Raad
tot nut strekken.
Gaarne hopen wij en wenschen we u toe,
dat God u de krachten geeft die onge
twijfeld noodig zijn om uw werk lang te
kunnen voortzetten.
Na een dankwoord van de jubilaresse
en aanbieden van een theerondje ging de
raad weder over tot de gewone werkzaam
heden.
DE STADHUIS-KWESTIE
Naar wij vernemen is heden aan den
eigenaar van een der belendende percee-
len een schrijven gericht, waarin maatre
gelen worden voorgeschreven, die deze ter
bescherming van zijn perceel moet nemen
binnen vier dagen. Vóór van
daag was er van gemeentewege, van bouw
en woningtoezicht geen enkel schrijven aan
een der eigenaren van de belendende per-
ceelen verzonden!
Er zijn in deze stadhuis-kwestie veel
duisterheden!
Nog altijd ligt het fundeeringswerk aan
het stadhuis stiL
Wij vernamen vanmorgen, dat het werk
dezer dagen, waarschijnlijk a.s. Maandag,
zal worden voortgezet.
Dit wil dan niet zeggen, dat het geschil
tusschen aannemers eenerzijds en ge
meente anderzijds reeds beslecht is, doch
dat men tot overeenkomst is gekomen over
de wijze, waarop zal moeten worden be-
sli t, wie de schadevergoeding aan de be
nadeelde eigenaren der omliggende percee-
len zal moeten betalen.
DE LAATSTE CONFERENTIE VAN
PATER HENDRICHS
A.s. Maandag, 9 December, gaat in de
kerk van de Hartebrug, 's avonds half ne
gen de laatste conferente van pater Hen-
drichs over het: Katholiek Geloof. De Sint
Nicolaas-drukte heeft blijkbaar verleden
Maandag veel hoorderessen en hoorders
belet te komen. Zoo gaat het verband
verloren en daarmee de kracht van het
geheel. Daarom is het nuttig in het
oog te houden, dat pater Hendrichs altijd
in de laatste conferentie een duidelijke
en eenvoudige samenvatting
geeft van het geheel. Zoo kan men dus de
leemte aanvullen. Veel Katholieken cn
niet-Katholieken zullen stellig op prijs
stellen, dat wij dit meedeelen en de laatste
conferentie als een samenvatting van het
geheel kunnen hooren. Zoo komt alles dan
toch weer terecht en zet men klaar en ge
makkelijk het mooie geheel vóór zich.
KERSTUITKEERING AAN
WERKLOOZEN.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Sociale Zaken toegestaan, dat, evenals vo
rige jaren is geschied, aan de ondersteunde
warkloozen een extra-kerstgave zal worden
uitgekeerd boven het steunbedrag. De
kerst gave zal 25 pet. van de ondersteuning
bedragen.
ST. VINCENTIUSVEREENIGING.
Zondag 8 Dec., feest van O. L. Vrouw,
zal er in de kapel der Eerw. Zusters, Peli
kaanstraat, te 8 uur een H. Mis worden op
gedragen voor de overleden leden en wel
doeners der Vereeniging.
Daarna ontbijt en algem. vergadering.
Allen worden dus dringend verzocht aan
wezig te zijn-
DIT NUMMER BESTAAT UiT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ongegronde geruchten omtrent den ge
zondheidstoestand van Z.H. den Paus
(2de blad).
Vicaris-generaal van het bisdom Würz-
burg gearresteerd (2de blad).
Laval krijgt voor de derde maal een
meerderheid. De debatten over de bonden
hebben een verrassende wending genomen
(2de blad).
De toestand in N. China dreigender ge
worden? (2de blad).
De Italianen hebben Dessie gebombar
deerd. De Negus ongedeerd. Abessynië
heeft geprotesteerd bij den Volkenbond
(2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft het wetsont
werp betreffende wijziging van de Waren
wet zonder hoofd, stemming aanvaard.
(2de blad).
Van Duitse he zijde heeft men doen we
ten, dat de aanwezigheid van mr. dr. Kor-
tenhorst, gedelegeerde bij de besprekingen
van handelsaangelegenheden te Berlijn,
ongewenscht werd geacht. Hij heeft het
Duitsche grondgebied onmiddellijk moeten
verlaten. (2de blad).
Bij de onderhandelingen over het Ne-
derlandschDuitsch handelsverdrag te
Berlijn doen zich meer moeilijkheden voor,
dan men aanvankelijk meende. Met de be
sprekingen zal ook nog de volgende week
gemoeid zijn. (2de blad).
Overleden is op 78-jarigen leeftijd de
letterkundige Frans Erens. (L. en K., 1ste
blad).
Het bestuur van het R. K. Werklieden
verbond heeft een plan samengesteld voor
den bouw van een Katholiek Gemeen
schapsoord (2de blad).
Vier dooden bij auto-ongeluk te Stroe.
(lste blad).
Inval in een A'damsche Bank, waarbij
de directeur is gearresteerd. (Gem. Ber.,
3de blad).
Uitvaart en begrafenis Pastoor G. A. M.
Waterreus te Noordwijkerhout. (lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De 27e partij tusschen Euwe en Aljechin
afgebroken in ongunstigen stand voor
Euwe. (3de blad).
„St. Raphael".
De aangekondigde ledenvergadering al
leen trampersoneel op Dinsdag 10 Dec.
e.k. gaat niet door in verband met uitstel
conferentie N.Z.H. Mogen wij tevens al
onze leden nog eens opwekken, een lot te
koopen ten bate van ons Mgr. Mutsaers-
oord?
Het Bestuur.
Handelsregister K. v. K.
Nieuwe inschrijving. 6694. Che-
migrafische Kunstinrichting Neerland ia
(onderdeel der N.V. Maatschappij tot ex
ploitatie van Cliché-fabrieken (f.), Leiden,
St. Aagtenstraat 24, hoofdz.: Den Haag,
Nieuwe Molstraat 26ab; 28. Beh. fil: J.
G. Akkerman, Leiden.
Opheffing. 968. L. v. d. Valk, in
liquidatie, Zoeterwoude, Hooge Rijndijk
F. 63, binnenlandsche handel in bloembol
len enz.
Wijzigingen: 6179. Gebr. Gevers Leu
ven, Voorschoten, Veurscheweg 19c, ver
werking van plastische materialen. De me
de-eigenaar jhr. A. J. Gevers Leuven is
uitgetreden. Het bedrijf wordt voortgezet
onder den ouden naam, in een vennoot
schap onder firma. Venn.: Jhr. J. H. Ge
vers Leuven, Voorschoten en C. H. Ger-
lings. Voorschoten (H.V.).
5902. Chemigrafische Kunstinrichting
„Neerlandia", Leiden, St. Aagtenstraat 24,
clichéfabriek. Bovengenoemde zaak is op
genomen in de N.V. Maatschappij tot ex
ploitatie van Cliché-fabrieken.