27ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN MAANDAG 18 NOVEMBER 1935 No. 8270 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week 2.50 pei kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijk^ nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 y Uitbreiding van werk gelegenheid Redding uit de ©economische inzin king kan ten slotte alleen worden ge bracht door een krachtige en blijvende sti mulans in het bedrijfsleven. Wie in ons land maatregelen weet te treffen, waardoor dat wordt bereikt, is een redder van het vaderland redt ons volk uit de diepe put van stoffelijke en daardoor ook van veel geestelijke ellende. Daarop komt het tenslotte aan. Naast deze radicale redding van ons volk staan andere maatregelen, welke den nood en het lijden kunnen temperen en verzachten. Wij denken aan de uitvoering van pu blieke werken. Daardoor wordt bereikt, dat er geld rolt. Als er een groot werk wordt verricht verdienen daardoor vele arbeiders en anderen, het verdiende geld wordt uitge geven bij winkeliers, winkeliers kunnen weer anderen werk laten verrichten, enz. Als die publieke werken productief zijn kunnen zij ook direct een basis vormen voor conjuctuurherstel, voor oeconomi- sche opleving. Maar vee 1 productieve publieke werken kunnen er niet worden gevonden. Doch als zij niet productief zijn, of slechts in zeer verwijderd verband als zoodanig kunnen worden beschouwd, zul len deze werken geen blijvende verbete ring brengen in den oeconomischen toe stand; kan het zelfs gebeuren, dat zij, na een kortstondige opleving, een inzinking veroorzaken. Nu reeds is in de afgeloopen 15 jaren tijds 1500 millioen uitgegeven aan openbare werken en is het resultaat daarvan van blij venden aard geworden? Neen wij keuren daarom niet af, het streven, om zoo veel mogelijk met in achtneming van bepaalde regels open bare werkente doen uitvoeren. I n t e- gendeeL Wij willen slechts waarschu wen voor te hooge verwachting. Wij juichen toe, wat in Amsterdam gaat geschieden door de uitvoering van openbare werken op grooten schaal (zie elders in dit nummer) Opmerkelijk is hierbij, dat de arbeiders-organisaties, van den nood een deugd makend, daarbij schij nen te willen berusten in lager loonen dan en contractueele of gangbare. En in dit verband willen wij ook wijzen op het zeer toe te juichen plan van het Amsterdamsch gemeentebestuur in samen werking met het Rijk, om „intellectuee- len" werkloozen werk te verschaffen.. Wij verwijzen ook hiervoor naar de ru briek „Binnenland". 't Zijn deels „halve" middelen; maar wie de ellende van de werkloosheid beseft, zal ook het toepassen van „halve" midde len, als zulks verstandig geschiedt, warm toejuichen waar ons de wijsheid schijnt te ontbreken, om universeel radi cale maatregelen te treffen, om den ver- schrikkelijken volksvijand, die werkloos heid heet, met succes te bestrijden. Inperking van de vrijheid van drukpers. Over vrijheid van drukpers kan men een diep-gaande principieele beschouwing hou den. Dat willen wij nu niet doen. Slechts een praatje aan de oppervlakte, zóó echter, ho pen we, dat wij niet in botsing komen met de princiepen. In de practjjk van de huidige samenleving kan het groote gevaren hebben, aan de we reldlijke overheid het onbeperkte recht van censuur toe te kennen. Die overheid n.L kan er zoo gemakke lijk toe komen, om als slecht te veroordee- len, wat haar onwelgevallig is. Wij kunnen het constateeren bij een ons naburig volk, in het naar nationaal-socia- listisch regiem geregeerd Duitschland! Maar óók kan de censuur door een re geering in een democratisch parlementair geregeerd land gehanteerd worden op een wijze, dat zij feitelijk een kwaad is. Een grooter kwaad zelfs, dan een censuur- looze vrijheid. Willen wij hiermede bepleiten, dat er dus maar raak geschreven en gedrukt moet kunnen worden? Volstrekt niet. Wij zijn van meening, dat de burgerlijke overheid in bepaalde gevallen moet in grijpen, n.l. in die gevallen, waarin volgens alle wei-denkenden, die ten deze geen belanghebbende partij zijn, wordt ge handeld tegen den norm van wat 'geoor loofd moet worden geacht al zal dan ook door den een die norm juister worden be grepen en fijner worden aangevoeld dan door den ander. Zoo zullen alle wei-denkenden leugen en laster evenzeer in de politieke actie afkeuren, als zij dat doen in het gewoon dagelijksch leven; zoo zullen alle welden- kenden het bespotten van het gezag, als zoo danig (wat, natuurlijk, heel iets anders is, dan het zakelijk becritiseeren van door ge zagdragers gestelde daden) veroordeelen, als onduldbaar in een geordende samen leving; zoo zullen alle wei-denkenden het ondermijnen van wat zijn de natuurlijke, door de Christelijke zedenleer klaarder be lichte en nader gepreciseerde, goede zeden als ontoelaatbaar beschouwen. Inperking van de vrijheid van drukpers kan in onzen tijd door de wereldlijke over heid gemakkelijk verkeerd worden gehan teerd; zij kan alleen rechtvaardig zijn, als zij geschiedt met stricte opartijdigheid en wijs beleid; zij kan in bepaalde omstan digheden noodzakelijk zijn, hoogst ernstige plicht van de Overheid. Dat het gezag in ons land in het verle den met voldoende kracht is opgetreden tegen gezag en goede zeden ondermijnend geschrijf, van communistische zijde b.v., zouden wij niet durven onderschrijven. Wij citeeren nu met algeheele instemming wat minister v. Schaik schrijft in de memo rie van antwoord der begrooting van Ju stitie: De regeering veroordeelt ten sterk ste de critiek, die in geschriften en in vergaderingen van extremistische par tijen wordt gevoerd en die allengs is gezonken tot een dusdanig peil, dat zij ook door den meest weiwillenden be- oordeelaar alleen kan worden ver klaard als een voortgezet streven om door het verbreiden van halve waarhe den, leugens en laster en door het ge ven van een tendentieuze voorstelling van zaken het bestaand gezag in de oogen van de massa aan te randen, zulks ten bate van een eng begrepen partybelang. Een zoodanige opvatting houdt in de er kenning, dat het gezag den plicht kan hebben de vrijheid, die bandeloosheid is, in het geschreven, en ook in het gesproken woord, in te perken. BINNENLAND Steun aan den Landbouw Met klem wordt aangedrongen op wijziging van het gevolgde systeem. Beschikbaarstelling van levensmiddelen tegen lageren prijs voor de werkloozen bepleit. Verschenen is het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de begrooting van het Departement van Landbouw en Vis- scheij. In dit verslag uitten alle leden hun vol doening over de instelling van een afzon derlijk Departement van Landbouw en Visscherij en zij begroetten den persoon van den nieuwen bewindsman met instem ming. Algemeen was men van oordeel, dat steun aan den landbouw in den ruimsten zin van het woord nog steeds noodzakelijk is en ook in den eersten tijd zeker niet gemist kan worden. Het gevoerde crisisbeleid vond dan in hoofdzaak instemming. Sommige leden vroegen zich af, of ons volk den last van de landbouw-crisismaatrege- len, die 200 millioen zwaar is, zal kun nen blijven dragen. Het is van het aller grootste belang de kosten van het levens onderhoud te doen dalen maar deze daling wordt door de steunmaatregelen tegenge houden. Verscheidene leden drongen er op aan, voor de werkloozen in ruimere mate dan thans reeds geschiedt, de noodzakelijkste levensbehoeften tegen lageren prijs dan den algemeen geldenden prijs beschikbaar te stellen. Erkende men dus algemeen, dat steun aan den landbouw noodzakelijk is, vele leden wilden daaraan dadelijk toevoegen, dat er naar gestreefd moet worden, dezen steun te bewerkstelligen door eenvoudi ger en aan de boeren meer vrijheid laten de maatregelen dan thans het geval is. De overheid jaagt voortdurend groote groepen burgers tegen haar zelf in het harnas. Voor een rustige en stabiele ontwikkeling onzer staatkundige verhoudingen is dit allerminst wenschelijk. Tegen de tot nu toe gevolgde wijze van uitvoering der crisismaatregelen verklaar den vele leden ernstige bezwaren te heb ben. Zij achtten die te veel gecentraliseerd en veel te ambtelijk. H.i. moet aan de or ganisaties der bij den steun betrokkenen een aanmerkelijk grooter aandeel in de uit voering worden opgedragen. Met klem drongen verscheidene leden er op aan, het gevolgde systeem radicaal te wijzigen. Het opstellen van de noodige maatregelen en de uitvoering daarvan leg- ge men in handen van een deskundig be stuurslichaam, (men zou het een crisisland bouwraad kunnen noemen), samengesteld uit de vertegenwoordigers der verschillen de landbouworganisaties. De Regeeringscommissarissen, die thans practisch alle bevoegdheid in handen heb ben zouden dan hun taak moeten vinden in het toezicht op het nemen der besluiten en op de uitvoering daarvan, benevens in het toetsen van de maatregelen aan het al gemeen belang. Andere leden verklaarden voor dit denk beeld niet te gevoelen. Van verschillende zijden verklaarde men, j niet aan de indruk te kunnen ontkomen, dat er op de crisisbureaux toestanden heer- schen, welke niet door den beugel kun nen en welke aan de uitvoering der crisis maatregelen niet ten goede komen. Ook tegen de wijze, waarop in het alge meen het personeel bij de verschillende crisisdiensten wordt aangesteld, hadden verscheidene leden ernstige bezwaren. Voor de aanneming van personeel behoort zooveel mogelijk gebruik te worden ge maakt van de organen der openbare ar beidsbemiddeling. Sommige leden achten het niet juist, dat de Nederlandsche export, o.a. van boter en varkensvleesch. in zeer sterke mate op kos ten van den consument hier te lande wordt gaande gehouden. Andere leden drongen er bij den Minis ter op aan, in het bijzonder aandacht te besteden aan den uitvoer van tuinbouw producten, speciaal naar Duitschland. Van verschillende zijden werd er weder om op aangedrongen, de kleine bedrijven bij de beperkingsmaatregelen meer dan tot nu toe geschiedt te ontzien en deze bedrij ven naar verhouding beter te steunen. De aandacht van den Minister werd ge vestigd op het feit, dat in vele gevallen, speciaal in het Zuiden des lands, landbou wers zich niet houden aan de arbeidsvoor waarden, die voor de landarbeiders door den Regeeringsarbiter zijn vastgesteld. Verscheidene leden drongen opnieuw aan op een verdere beperking van de mar garineproductie. Andere leden ontrieden dit met kracht. Zij vreesden daarvan nog steeds een nadeeligen terugslag voor onze scheepvaart, onze havens en Indië. Indien men de margarine-productie verder in krimpt, zal men boter tegen lagen prijs beschikbaar moeten stellen. Deze leden be twijfelen, of dit vooj de boeren voordeel zou opleveren. Met den Minister achtten vele leden den tegenwoordigen veestapel te groot. Export is verre te verkiezen boven afslachting. Eenige leden drongen aan op het sluiten van een overeenkomst met Rusland ter be vordering van den haringafzet. De nood in de zoetwatervisscherij is hoog gestegen en een steunregeling werd door verscheidene leden dringend noodig ge- I acht. Gevraagd werd een matig invoerrecht I op zalm te heffen. Verscheidene leden drongen in het bij- I zonder aan op maatregelen ten behoeve i van de vischerij op de groote rivieren, die vrijwel geheel in verval is geraakt. DE KONINGIN I H.M. de Koningin is voornemens op 26 dezer des ochtends zich per auto naar den Haag te begeven en aldaar het paleis Noordeinde te betrekken. NIET IN DEN DOOFPOT! De zaak tegen den gewezen hoofd commissaris van politie te 's-Gravenhage. Omtrent de zaak van den gewezen hoofd commissaris van politie te 's-Gravenhage zijn inderdaad met niet te miskennen sen satiezucht en met veelal doorzichtige be doelingen door eenige persorganen geheel of ten deele onjuiste berichten verspreid aldus minister v. Schaik in de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer over de begrooting van het Departement van Justitie, die dan vervolgt: Door enkele persorganen is voorts ge suggereerd, dat in deze een streven aan wezig zou zijn geweest „de zaak in de doofpot te stoppen". Niets is minder waar. Toen de minister met de tegen den hoofdcommissaris ingebrachte beschuldi ging en de daarvoor aangevoerde gronden in kennis werd gesteld, was zijn onmiddel lijke indruk, dat het hier een strafzaak be trof van zeer bijzonder gewicht. De inte griteit van ons staatsbestuur is een belang van de allereerste orde. Verdenkingen op dit gebied moeten met de meeste zorg en tot den grond worden onderzocht. Een eerste zorg vormde de vraag, aan wien het onderzoek in deze gewichtige en om vele redenen hoogst moeilijke zaak moest worden opgedragen. Het scheen aangewezen dit onderzoek aan een der oudere leden van het O. M. toe te ver trouwen. De minister verzocht daarom den waarnemenden procureur-generaal bij het Haagsche gerechtshof het onderzoek aan te vangen en zoodra voorloopige resulta ten waren verkregen, schriftelijk verslag uit te brengen. Nadat dit verslag was binnengekomen, is het onderzoek, ingevolge zijn opdracht, voortgezet door den inmiddels van verlof teruggekeerden procureur-generaal bij dat Hof, in samenwerking met den reeds in de zaak betrokken waarnemend procureur- generaal. De tijdens deze onderzoeken ge houden verhooren, de ingewonnen rap porten en de andere verrichtingen betrof fen daarbij alle de strafrechterlijke zijde van de zaak; met het daarnevens bestaan de civielrechtelijke geschilpunt heeft de overheid toch als zoodanig geen bemoeie nis. Wel is van het arbitraal geding, waar toe dat civiele geschilpunt inmiddels aan leiding had gegeven, in zoover voordeel getrokken, dat de procureur-generaal en waarnemende procureur-generaal ten bate van de strafzaak afschrift hebben verkre gen van de voor arbiters gewisselde me mories en hun ook op hun verzoek is toe gestaan de verhooren voor arbiters bij te wonen. Van dit bijwonen van de zittingen der arbitrage-commissie door het openbaar ministerie is later in zekere persorganen een verwijt gemaakt; dit verwijt berust blijkbaar op een misverstand. Namelijk dit, als zou het bijwonen van de verhoo ren voor arbiters in eenigerlei opzicht in de plaats zijn gekomen voor rechtstreek- sche verhooren in het straf rechterlijk on derzoek zelf. Dit is in geenen deele het gevaJ. Met het vorenstaande moet in deze me morie worden volstaan, daar in de zaak zelf, welke zich in handen van den rech ter-commissaris bevindt, uiteraard niet kan worden getreden. DE REGEERING EN DE N. S. B. Aan de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer over de begrooting van het Departement van Justitie ontleenen we nog de volgende passage: Dat er reden is om te spreken van een zwakke houding tegenover de actie van de N.S.B., kan bezwaarlijk worden toege geven. Het voornemen van de regeering, een ontwerp van wet ter voorkoming van par ticuliere machtsvorming op het terrein der overheidstaak aanhangig te maken aan welk voornemen zij eerlang uitvoering hoopt te kunnen geven moge het bewijs brengen, dat de regeering, zoodra haar de noodzakelijkheid van zekere voorzieningen is gebleken, geenszins draalt om het noo dige tot het tot stand brengen daarvan te verrichten. De meening, dat het uniformverbod door de rechterlijke macht partijdig, n.l. meer tegen de moderne en revolutionaire ar- beidsbeweging dan tegen de nationaal-so- cialislische en fascistische stroomingen, zou worden toegepast, mist goeden grond. Onjuist is de meening van eenige leden, dat dc inbeslagneming van de pe-ssn der Tribune onrechtmatig zou zijn geweest; tot in het hoogste ressort is door den rechter beslist, dat inbeslagneming van persen niet in strijd met de wet is, indien de/e ge diend hebben tot het be^ar van een straf baar feit. Evenmin is juist, dat een straf vervolging tegen de Tribune nog immer niet is ingesteld, al h^eft behanaeJAng ter fr ivhiiitting tot dus\or niet plaats gehad. Dat dt nationaal-socialistische beweging DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Heden zijn de sancties tegen Italië inge gaan. De Groote Fascistische Raad bijeen. Generaal de Bono vervangen door maar schalk Badoglio. Schermutselingen in Abessynië. (4de blad). De onafhankelijkheidsverklaring van Noord-China. (2de blad). BINNENLAND. De R. K. Tabaksbewerkersbond wenscht, alvorens een besluit te nemen inzake loons verlaging, nog een conferentie van het hoofdbestuur met de patroonsorganisaties. (lste blad). Werkverruiming op grooten schaal te Amsterdam, (lste blad). Werkverschaffing voor „intellectueelen" te Amsterdam (lste blad). Vier dooden te Amsterdam als slacht offers van het verkeer. (Gem. Ber., 3de blad en lste blad). Vechtpartij met doodelijken afloop bij Boxmeer. (Gem. Ber., 3de blad.) LEIDER. Motorrijder uit Leiderorp na botsing in het Rijn en Schiekanaal gereden en aan gevolgen overleden, (lste blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. VOETBAL: Het Ned. Bondselftal wint met 43 van het Rotterdamsche elftal. België klopt de Zweden met 51. (2de blad). SCHAKEN: Euwe wint de 20e partij om het wereldkampioenschap. De Ned. Schaakbond ontving het praedicaat .„Ko ninklijke" (2de blad). in een tijd van groote internationale span ning meent de buitenlandsche politiek van de regeering te mogen aanvallen, op de wijze als zij doet, kan door ieder weiden kend vaderlander niet anders dan ten zeerste worden afgekeurd. Deze methode verwondert te meer bij een partij, die zegt zich op nationaal standpunt te plaatsen. BEPERKING TARWE-TEELT. GEHANDHAAFD De verbouw van andere gewassen. Het ligt in de bedoeling, ook voor het oogstjaar 1935 de beperking van detarwe- teelt tot 1/3 van het bouwland te hand haven. De teelt van de andere akkerbouw gewassen, welke het vorige jaar onbeperkt v/as, zal niet worden beperkt; alleen zal nader worden nagegaan, hoe de afzet van erwten verloopt, waarna eventueel een be perking hiervoor zal worden vastgesteld. Voor consumptieaardappelen zal het maximum uit te poten oppervlak bepaald blijven op 100.000 H.A., terwijl ook in de oppervlakten, welke voor de teelt van vlas, cichorei en suikerbieten zijn toegestaan, geen wijziging zal worden gebracht. Een steunregeling voor de teelt van spi nazie- en radijszaad is in voorbereiding. Het oppervlak te steunen fabrieksaard appelen zal, wegens de groote voorraden aardappelmeel, moeten worden vermin derd tot 20.000 H.A., tenzij zeer bijzondere omstandigheden mochten optreden, tenge volge waarvan deze inkrimping in min dere mate noodzakelijk wordt. De land bouwers zullen evenwel goed doen, zich op het genoemde oppervlak in te stellen. DE FINANCIEELE SANCTIES TEGEN ITALIË Van officeele zijde wordt er de aan dacht op gevestigd, dat de tegen Italië uit gevaardigde financieele sanctie-maatrege len niet medebrengeen, dat het verboden zou zijn, betalingen te doen aan in Italië verblijf houdende personen of instellingen, voor zoover deze betalingen geen crediet- verleening vormen en niet vallen onder de bepalingen van het Clear in gver drag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1