27ste Jaargang
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1935
No. 8269
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week i 2.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post S 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BES1AAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
Scherpe tegenstellingen.
Wij wezen gisteren op het feit, dat er in
breeden kring een echte behoefte bestaat
aan verdieping van het geestelijk leven.
Vandaag willen we de aandacht vesti
gen op een feit, dat een anderen kant laat
zien van de geestesgesteldheid der hui
dige generatie.
In het „Handelsblad" deelt de heer G. v.
Veen mede, dat een lyceum-rector hem het
volgende mededeelde over een bezoek met
eenige klassen aan de H. Landstichting:
Als ik eerlijk wil zijn, dan moet ik
zeggen, dat wij deze visite niet hebben
kunnen maken zonder ons ook per
soonlijk wat te geneeren. De meesten
van ons hadden vroeger op dit gebied
nog wel een opvoeding gehad, maar
ook wij bleken nog heel veel te leeren
te hebben. Maar over mijn leerlingen
heb ik mij diep geschaamd. Zeker, de
helft weet niets van bijbelsche figuren
en hun geschiedenis. En als je dan voor
een Christusbeeld staat en een jongen
vraagt, „wat voor ding" dat beeld op
zijn hoofd heeft (de doornenkroon)
dan vlijmt het door je heen, dat het
niet enkel gebrek aan kennis is, die
hier te betreuren valt....
Een gebrek aan behoefte, om het geeste
lijk leven te verdiepen, mag men hier con-
stateeren.
Is dit dan niet in tegenspraak met wat
wij hierboven schreven?
Oppervlakkig beschouwd wel. Maar in
derdaad niet.
Naast de velen, die in onzen tijd zoeken
en hunkeren naar verdieping van het gees
telijk leven, staat de ook zich ontstellend
uitbreidende en uitdeinende massa van on
verschilligen, absoluut onverschilligen!
In alle maatschappelijke kringen. Onder
de werkloozen, die in mokkend morren
voor niets willen voelen en in niets willen
belangstellen, wat boven het materieele
ligt; onder de intellectueelen, die het be
zit van een verhandeling over het bridgen
van buitengewone waarde achten, en met
minachting lachen om de lectuur van Tho
mas a Kempis' „Navolging" en van de
Evangeliën.
Als wij de feitelijke geestesgesteldheid
van de menschheid in onze dagen goed zien,
dan krimpt weg de menigte der lauwen-
die koud noch warm zijn en staan tegen
over elkaar de bezitters en de zoekers naar
echt en diep geestelijk leven, eenerzijds, en
de haters en bespotters van wat boven de
materie ligt, anderzijds.
De menigte der lauwen krimpt weg, wordt
kleiner.m a a r er zijn er toch nog velen,
zéér velen onder de Christenen!
NA DE LAGERHUISVERKIEZINGEN.
Beschouwing der cijfers.
LONDEN, 16 Nov. (A.N.P.) Op grond
van de voorloopige verkiezingsuitslagen
blijkt, dat de regeeringsmeerderheid 242 be
draagt, tegen 413 in het vorige Lagerhuis.
Van de afzonderlijke partijen hebben de
conservatieven zes zetels gewonnen en 28
verloren, de Simon-liberalen 1 gewonnen
en 9 verloren, de nationale labour partij 1
gewonnen en 7 verloren.
Bij de oppositie heeft de Labour partij 98
zetels gewonnen en 3 verloren, de opposi-
tioneele liberalen 3 zetels gewonnen en 11
verloren, terwijl de Independent Labour
party 1 zetel won en voor het eerst na 6
jaar ook weer een communist gekozen
werd.
In totaal heeft van het kiezerscorps van
31.3 millioen ongeveer 71.4 pet. of 21.6 mil-
lioen kiezers hun stem uitgebracht. In 1931
was de deelneming aan de verkiezingen
79.8 pet. Te Londen hebben de regeeringst-
partijen 14 zetels verloren, doch zijn met
37 van de 52 zetels nog steeds in de meer
derheid.
DE ST. ELISABETHSPENNING
Zooals de Katholieken van Leiden en
omstreken weten, is' indertijd de S. Elisa
beth-penning opgericht, waarvoor des Zon
dags aan de uitgangen der kerken met de
bekende busjes gecollecteerd wordt, met
het doel armen of behoeftigen geloofsgenoo-
ten de opname in het S. Elisabeth Zieken
huis mogelijk te maken. Aan dit schoone
liefdewerk wijden zoowel het onvermoei
bare en energieke bestuur als tal van vuri
ge ij veraars hun beste krachten.
Naar aanleiding nu der jaarlijksche deke
nale visitatie van dezen S. Eilsabeth-pen-
ning richt ondergeteekende een allerern
stigst woord tot de Katholieken van Leiden
en van de omliggende parochies. Bij die
visitatie toch is gebleken, dat tientallen, ja
honderdtallen behoeftige zieken van deze
heerlijke instelling geprofiteerd hebben tot
heil van lichaam en van ziel, maar tevens
is gebleken, dat de uitgaven in geen ver
houding meer staan tot de inkomsten; de
uitgaven worden steeds grooter in dezen
tijd van ellende, terwijl de inkomsten zien-
derwijze verminderen: er zijn er zoovelen,
die des Zondags de busjes onverschillig
voorbijgaan, zonder ook hun aalmoes daar
in te storten, en.... die aalmoes is
toch zoo ontzettend noodig!
Want als de inkomsten niet opgevoerd wor
den en stijgen, dan kan met reden het erg
ste worden gevreesd: en dat zou voor onze
Katholieken een geweldig verlies beteeke-
nen. En daarom doet ondergeteekende een
allerdringendst beroep op de
Katholieken van stad en land, om hun
steun te vragen voor den S. Elisabeth-pen
ning. Als zij des Zondags de kerk verlaten,
mogen zij zich de woorden herinneren van
Vondel:
„Ay, ga niet voort door deze poort,
Of help een luttel dragen".
Laat men er toch aan denken, dat ook bij
den S. Elisabeth-penning zich de macht van
het kleine toont: duizenden geloovigen be
zoeken des Zondags onze kerken: duizend
centen zijn tien gulden en duizend „vier-
duitenstukken" zijn vijf en twintig gulden.
Ieder een 2 y2 cents-stuk, of minstens een
cent, en dan de beter gesitueerden een
dubbeltje ofDat alles uit dankbaar
heid jegens God voor de gave der gezond
heid!
Dan blijft de S. Elisabeth-penning be
staan en bloeien tot zegen voor talloozen.
God geve het!
Deken A. HOMULLE.
Een Leidsch predikant
over het Nationaal-
Socialisme
Enkele weken geleden is verschenen
,.De Kerk en de Nationaal Socialistische
Staat" door dr. W. Th. Boissevain.
Dit is een zeer ernstig en eerlijk woord,
dat de bekende protestafitsche theoloog
richt tot zijn geloofsgenooten. Hij gaat uit
van den ernst der tijden, waarin wij le
ven, beschrijft in 't kort maar zonder de
zaak te verdoezelen de nieuwevraagstuk
ken die om oplossing vragen en vraagt
dan vooral de aandacht voor nieuwe her
stel-pogingen, met name voor het Natio-
naal-Socialisme. De schrijver is van mee-
*ning dat de (protestantsche) kerk niet
afzijdig moet staan tegenover deze bewe
ging; dat.zij er zelfs voordeel uit kan
trekken, De diepste grond voor deze op
vatting is het echt-protestantsche kerk-be-
grip, waaraan de schrijver eerst enkele
beschouwingen wijdt. Hij is van meening
dat de kerk, zooals zij door Christus is
bedoeld, naast haar bovennationaal ka
rakter tegelijkertijd nationaal moet zijn.
Dit standpunt is voor Katholieken onaan
vaardbaar, omdat het ingaat tegen het ge
tuigenis der H. Schrift en de leer der
kerk. Wij willen niet ontkennen dat de
kerk geen heilzamen invloed kan uitoefe
nen op de verschillende naties en de
geschiedenis bewijst dit ten volle maar
het is iets anders of Christus (zooals de
schrijver het voorstelt) een kerk heeft ge
sticht, die om haar bovennatuurlijke roe
ping uit te oefenen rechtstreeksch contact
met de verschillende naties moet zoeken.
Dr. Boissevain is dan ook van meening
dat de katholieke kerk deze bedoeling van
Christus heeft verwaarloosd en dat eerst
de Reformatie op het oorspronkelijke plan
van den Stichter der Kerk is teruggeko
men.
Gelijk we reeds zeiden, is dit stand
punt voor ons onaanvaardbaar, vooral ook
omdat het kerk-begrip, bóoals dr. Bois
sevain het ontwikkelt, voor een groot
gedeelte beinvloed schijnt te zijn door de
leer van Loisy. We weten wel dat de
schrijver zich in het begin van zijn boek
je (bl. 8) niet bij Loisy wenscht aan te
sluiten, maar uit de verdere uiteenzettin
gen blijkt o. i. duidelijk dat hij aan den
invloed der z.g. eschatologisch school
niet is ontkomen.
Nadat de schrijver dit standpunt heeft
ingenomen, is het begrijpelijk, dat hij
voor de kerk veel heil verwacht van het
Nationaal-Socialisme. Want de kerk, die
met haar bovennatuurlijke roeping toch
nationaal is opgebouwd, zal door den
staat geholpen kunnen en moeten worden
om haar taak te vervullen. Van den an
deren kant zal ook de staat profijt kunnen
trekken van de medewerking van een
kerk, die haar werkzaamheden allereerst
nationaal opvat. Bij de behandeling van
dit punt geeft de schrijver verschillende
historische beschouwingen, die duidelijk
doen zien dat hij het ernstig neemt. Hij
spaart in zijn kritiek ook de protestant
sche kerk(en) niet; en al kunnen wij dit
laatste niet goed genoeg beoordeelen, we
zijn wel overtuigd dat zijn oordeel over
de katholieke kerk in de middeleeuwen
niet geheel aan de waarheid beantwoordt.
Zoo is het b.v. niet „middeleeuwsche kerk
leer dat de staat gesubordineerd is aan de
kerk. (bl. 55).
Op het eind van het werkje worden dan
de beginselen beschreven volgens welke
de verhouding tusschen kerk en staat
dient geregeld te worden. Het is ons niet
duidelijk, of de schrijver meent hierin iets
geheel nieuws te geven. In alle geval heb
ben wij ons verheugd te kunnen consta
teer en dat, wat de schrijver hier opstelt,
voor ons katholieken in 't geheel niets
nieuws is en dat de katholieke theologie
zelfs verder gaat door deze beginselen na
der te preciseeren. Elk katholiek hand
boek over de publiekrechtelijke inrichting
der kerk geeft niet alleen de twee door
den •schrijver opgestelde beginselen
le dat Kerk en Staat van elkaar zijn on
derscheiden als volledige maatschappijen,
2o. dat Zij met elkaar moeten samenwer
ken; maar bovendien een derde beginsel,
dat n.L de staat indirect aan de kerk
gesubordineerd is op tijdelijk gebied, maar
alleen inzoover deze tijdelijke goederen
met geestelijke goederen zijn verbonden.
Nu is opvallend, dat de schrijver zooveel
mogelijk alle macht van de kerk op den
staat wil uitschakelen, maar er wel voor
is, dat de staat „zich met de aangelegen
heden der kerk bemoeit." (bl. 63).
Wat nu de toepassing der- beginselen be
treft, daarover is de schrijver zeer kort
(bl. 6671); het kon ook niet anders.
Maar wanneer wij het boekje hebben
dichtgeslagen, bekruipt ons toch deze ge
dachte: zou het niet beter geweest zijn,
als de schrijver zich nog eens bezonnen
had op zijn argumenten voor het Natio
naal-Socialisme, alvorens zijn geloofsge
nooten de richting in te stuwen van een
avontuur?
DE RIJKSMIDDELEN.
In October 2,77 millioen minder dan de
raming, doch 139.000 meer dan in
October 1934.
De Rijksmiddelen hebben in de maand
October opgebracht 31.404.327, hetgeen
2.77 millioen minder is dan de raming,
doch 139.000 meer dan de opbrengst van
October van het vorig jaar.
De opbrengst over de eerste tien maan
den van dit jaar was 305.024.800 of
26.766.866 minder dan de raming, doch
11.718.012 meer dan over Jan.-Oct. 1934.
De inkomsten ten bate van het verkeers-
fonds brachten in de maand October
1.626.353 op.
INSTELLING BEDRIJFSRAAD
CHEMIGRAFISCH BEDRIJF.
Bij Kon. besluit van 7 November is in
gesteld een bedrijfsraad voor het chemigra-
fisch bedrijf.
Tot het chemigrafisch bedrijf worden ge
acht te behooren de ondernemingen of ge
deelten van ondernemingen, waar cliché's
ten behoeve van den hoogdruk langs foto-
mechanischen weg worden vervaardigd, po-
sitief-retouche of andere voorbereidende
werkzaamheden daartoe worden verricht.
Het aantal leden en plaatsvervangende
leden van den bedrijfsraad zal bedragen 8.
Aan den bedrijfsraad worden als voor
zitter en plaatsvervangend voorzitter, met
de bevoegdheid tot stemmen, voor alle
werkzaamheden toegevoegd een door den
minister van sociale zaken na overleg met
den bedrijfsraad, te benoemen lid en
plaatsvervangend lid, die niet werkzaam
zijn in het chemigrafisch bedrijf.
NEDERLANDS CES) AMBULANCE VOOR
ABESSYNIE.
Zooals reeds gemeld, is thans besloten,
dat de door het Nederlandsche Roode Kruis
uitgeruste Nederlandsche Ambulance voor
Abessynië met het m.s. Kota Radja van de
Rotterdamsche Lloyd, welk schip de Rot-
terdamsche haven op 3 December a.s. zal
verlaten, naar Abessynië zal vertrekken.
Daar genoemd schip eerst een drietal dagen
in Antwerpen zal verblijven, vertrekt de
Ambulance-uitrusting uit Rotterdam en zal
het Ambulance-personeel, bestaande uit zes
doktoren, een administrateur en twee hel
pers, te Antwerpen aan boord gaan.
De ontscheping zal, na ongeveer 14 da
gen, te Djiboeti plaats vinden, welke ha
venplaats door de Kota Radja extra zal
worden aangedaan.
Het ambulance-personeel zal waarschijn
lijk het Kerstfeest te Addis Abeba herden
ken en vandaar de aangewezen plaats be
trekken.
Het Hoofdbestuur van het Nederlandsche
Roode Kruis wenscht er op te wijzen, dat
het Ambulance-personeel voor zoover
tijd en gelegenheid hiervoor bestaat
behoefte heeft aan goede lectuur. Indien
men daarvoor boeken zou willen afstaan,
dan worden deze in de komende week dank
baar aanvaard aan zijn adres, Prinsesse-
gracht 27, te 's Gravenhage, onder het
motto „Lectuur Ambulance-Personeel".
NIEUWE THESAURIER-GENERAAL.
Mr. L. A. van Ries benoemd.
Bij K. B. is met ingang van 1 Jan. 1936
benoemd tot thesaurier-generaal bij het
departement van Financiën mr. L. A. Ries,
als opvolger van mr. dr. A. van Doorninck.
Mr. L. A. Ries is 15 April 1893 te Gronin
gen geboren. Hij studeerde in de natuur
wetenschappen, daarna in de rechten,
waarin hy in 1917 promoveerde. In 1919
werd hij ambtenaar ter Provinciale Griffie
van Zuid-Holland; van 19211923 was hij
chef van het kabinet van den Commissa
ris der Koningin in Zuid-Holland.
In 1924 werd de heer Ries benoemd tot
referendaris bij de generale thesaurie van
het departement van Financiën.
In 1927 werd hij plaatsvervangend the
saurier-generaal.
UIT HET HOUTBEDRIJF IN DE
ZAANSTREEK
De collectieve arbeidsovereenkomst door
de werkgevers opgezegd
De bond van werkgevers in het houtbe
drijf in de Zaanstreek heeft de per 15 Fe
bruari 1936 afloopende collectieve arbeids
overeenkomst opgezegd.
TENTOONSTELLING „DE MENSCH"
In Januari te Rotterdam
Tijdens de tenoonstelling „De Mensch",
in de Apollohal te Amsterdam, bereikten
het organisatie-comité aanvragen uit ver
schillende deelen des lands, om de ten
toonstelling ook in andere plaatsen te
houden. Het comité heeft slechts aan cén
dezer aanvragen gevolg kunnen geven. In
Januari a.s. zal de tentoonstelling „De
Mensch" op denzelfden voet als te Am
sterdam worden gehouden te Rotterdam
in de zalen der sociëteit „de Rotterdam
sche Diergaarde".
Met de organisatie heeft zich opnieuw
het weekblad „Het Leven" belast. De ope
ning is voorloopig bepaald op 3 Januari
NIEUWE K.R.O. TOURNEE 1936.
In verband met andere en ten deele
onjuist luidende berichten kan worden
medegedeeld, dat de K.R.O. het jaar 1936
inzet met een groote propaganda-tournée.
Van 2 Januari tot en met 24 Februari zal
er worden opgetreden in 44 plaatsen, ver
spreid over het geheele land. Er zal een
zeer attractief programma van muziek en
zang vol afwisseling en beschaafd amuse
ment worden geboden.
Zoodra alle voorbereidingen voor deze
tournée zijn getroffen, zullen de volledige
bijzonderheden worden gepubliceerd.
EEN NIEUW TOONEELSPEL VAN
ANTOON COOLEN
In studie bij het „Nieuw-Schouwtooneel"
Het „Nieuw-Schouwtooneel", onder ar
tistieke leiding van Ko van Dijk en Frits
Bouwmeester, heeft in studie genomen
„De Vreemdeling", een oorspronkelijk too-
neelspel in vier bedrijven van den beken
den Nederlandschen schrijver Antoon Coo
ler De eerste opvoering van het stuk,
dat geregisseerd wordt door Cor Hermus,
kan binnenkort tegemoet worden gezien.
BUITENLAND.
Van het Abessijnsche front wordt een op
leving der militaire actie gemeld. (2e ijlad)
De Engelsche verkiezingen hebben wel
een achteruitgang der regeerings-meerder-
heid gebracht, maar de meerderheid blijft
toch nog zeer groot. (2de blad)
MacDonald is in zijn district verslagen.
(2de blad).
De bekende likeurstokerij van de Char
treuse vernield. (Buitenl. Ber. 2e blad).
BINNENLAND.
Nederlandsche ambulance naar Abessy
nië. (1ste blad).
De Rijksmiddelen in October. (1ste blad).
De Tweede Kamer heeft gisteren de be
grooting van binnenlandsche zaken aange
nomen. (1ste blad).
De Tweede Kamer heeft gisteren behan
deld de wijziging van de pensioenwet voor
spoorweg-ambtenaren. (1ste blad).
INDISCHE MISSEE-VEREENIGING.
Het Hoofdbestuur der Indische Missie-
Vereeniging hield zijn najaarsvergadering
in 's Hertogenbosch.
De voorzitter mr. dr. Kooien herdacht na
de opening der vergadering wijlen mgr. J.
D. J. Aengenent, bisschop van Haarlem,
die zich jiiist een jaar geleden in de Her
denkingsvergadering van het 400-jarig Mis
sie-jubileum in Ned. Indië Zoo'n krachtig
bevorderaar der Indische Missie-Vereeni-
ging had getoond. Ook sprak hij een woord
van welkom tot het nieuwe hoofdbestuurs
lid, den nieuwen Provinciaal der Missiona
rissen van het H. Hart, Pater N. Verhoe
ven en tot mgr. dr. Mekkelholt, den Apost.
Prefect van Benkoelen, die de vergadering
bijwoonde. Na voorlezing en goedkeuring
der notulen door den secretaris, mgr. Groe
nen, werden door dezen de ingekomen
stukken voorgelezen en verschillende mede
deelingen gedaan o.a. over de propagan
da, welke op verschillende plaatsen voor
de I. M. V. was gevoerd: te Rotterdam naar
aanleiding van de missietentoonstelling, de
ARMA, te Alkmaar waar onder auspiciën
van het Centraal Katholiek Koloniaal Bu
reau een missiespel was opgevoerd, te
Haarlem, waar voor de vereeniging Geloof
en Wetenschap een lezing met lichtbeelden
gehouden was over de geschiedenis der Mis
sie in Ned.-Indië.
Bij monde van Pater Provinciaal dr.
Norb. Poelman S.S.C.C. bracht de finan-
cieele commissie verslag uit over het ge
voerde beheer van het Centraal Katholiek
Koloniaal Bureau, hetgeen in orde werd
bevonden en waarvoor onder dankzegging
aan den Directeur deze werd gedéchar-
geerd. De Directeur las nu het verslag der
werkzaamheden van het C.K.K.B. voor, het
geen in het Koloniaal Missie Tijdschrift zal
gepubliceerd worden en waarvan een af
druk zal worden rondgezonden aan die voor
het C.K.K.B. bijdragen. De voorzitter wéés
er nog eens met nadruk op, dat uit dat
verslag toch wel allerduidelijkst blijkt hoe
noodzakelijk een dergelijk Bureau is.
Als leden van de financieele commissie
werden wederom benoemd P. Prov. dr.
Norb. Poelman S.S.C.C., Pater Busé O.S.C.
en de heer C. J. J. Janssen, oud-directeur
van Financiën N. I. Eenige subsidie-aan
vragen werden nog behandeld en gedeelte
lijk toegestaan.
Na de pauze hield mgr. dr. Mekkelholt,
Apost. Prefect van Benkoelen een interes
sante causerie over zijn missiegebied. Na
vijf jaren van zoeken en tasten was de weg,
die ingeslagen moest worden, duidelijk ge
worden, maar toen, helaas! trad de malaise
in. Hoopvol echter is de toekomst en daar
toe dragen voorzeker bij de Javanen-kolo
nisaties in Z. Sumatra.
Een hartelijk woord van dank wordt door
den voorzitter uitgesproken, die daaraan
de wensch toevoegt, dat spoedig de econo
mische toestanden mogen verbeteren. De
Prefect kan er van verzekerd zijn, dat de
arbeid van hem en zijn mede-priesters van
het H. Hart en het heerlijk missiewerk van
de Zusters van Denekamp, gesteund wordt
door de gebeden der leden van de Indische
Missie-V ereen iging.
Nadat nog eenige vragen aan mgr. Mek
kelholt gesteld door dezen beantwoord wa
ren en ook bij de rondvraag nog een enkel
I punt naar voren was gebracht, sloot, na
dank aan de aanwezigen voor hun opkomst,
j de voorzitter met den Christelijken groet
1 de vergadering.
