STADS X NIEUWS
VRIJDAG 18 OCTOBER 1935
DE LE1DSCHE COURANT
OLKUfc BLAD PAli. II
gemeentelijke geneeskundige
en gezondheidsdienst.
Aan het verslag van den Gemeentelij
ken Geneeskundigen- en Gezondsheids-
dinst over het jaar 1934 is het volgende
ontleend:
Het aantal sterfgevallen bedroeg 867,
waarvan 311 afkomstig waren uit andere
gemeenten. 1)
De sterfgevallen waren als volgt ver
deeld:
mannen: afkomstig uit Leiden: 277; uit
andere plaatsen 162; vrouwen: afkomstig
uit Leiden 291; uit andere plaatsen 149.
Beneden den leeftijd van 1 jaar stier
ven 72 kinderen, waarvan 42 uit andere
plaatsen. Van deze kinderen zijn er 21 uit
Leiden en 21 uit andere plaatsen (resp. 70
pet. en 50 pet.) overleden aan oorzaken,
welke met de voeding geen verband hiel
den. ,w.
De zuigelingensterfte bedroeg in 1934
22.98 per 1000 levend aangegevenen.
Voor epidemieën van besmettelijke ziek
ten bleven wij dit jaar gespaard. Het aan
tal aangiften bleef laag. De laatste zeven
weken van het jaar werd geen enkele
diphtherie-geval aangegeven; ook het rood
vonk lijkt af te nemen. Mazelengevallen
deden zich als gewoonlijk in hoofdzaak op
de bewaarscholen voor.
Meer zorg baarde de ziekte van Weil.
Voor het zwemseizoen werden de beide
zweminrichtingen door den Reinigings- en
Ontsmettingsdienst zooveel mogelijk rat
ten vrij gemaakt.
Het resultaat dezer onderzoekingen van
het water van het Rijn- en Schiekanaal
bleef gunstig, zoodat er geen aanleiding
bestond de zweminrichting gesloten te hou
den.
Tegen het einde van het seizoen deed
helaas toch een geval van Weil's ziekte
voor en stierf een bezoeker van bovenge
noemde inrichting aan die infectie. De in
richting werd toen gesloten.
Een tweede geval werd vastgesteld bij
een man die gevischt had in de z.g. Slaagh
of Stinksloot. De patiënt werd zeer ern
stig ziek doch genas. Het water van het
Rijn—Schiekanaal en van de Zijl tot bij de
Kagermeer moet als besmet beschouwd
worden.
In 1934 werden in totaal geënt tegen pok
ken 73 personen.
Ten einde de mogelijkheid van verhaal
der verpleegkosten op grond van de ar
menwet op patiënten of hunne familiele
den te openen, werd de geneeskundige ar-
mendienst gereorganiseerd, in dier voege,
dat voortaan alls opnamen van zieken in
ziekenhuizen geschieden door de Gemeen
telijke Commissie voor Maatschappelijk
Hulpbetoon op advies van den Genees
kundigen Dienst. Hetzelfde geldt voor het
verstrekken van orthopaedische apparaten,
voor stralenbehandeling enz., kortom voor
alles wat op geneeskundig gebied ten be
hoeve van armlastige zieken voor reke
ning der gemeente geschiedt.
Voor kostelooze genees-, heel- en verlos
kundige hulp werden 1073 kaarten uitge
reikt, waarvan 605 gezinskaarten en 468
persoonskaarten. Aanvragen van 53 ge-
zins- en 35 persoonskaarten werden gewei
gerd.
Door de semi-artsen werden dit jaar,
onder toezicht van den stadsvroedmees-
ter 692 verlossingen in de stad geleid, ter
wijl in het Academisch Ziekenhuis 330 te
Leiden wonende vrouwen werden gehol
pen. Bij 10 verlossingen werd hulp ver
leen door de stads vroedvrouw.
Door de besturen der Ver. voor Kraam-
verzorging werd ernstig geklaagd over het
terugloopen van het aantal gevallen die
ter behandeling kwamen. Oorzaak hiervan
bleek het inhouden der fondsgelden door
de Gem. Commissie voor Maatschappelijk
Hulpbetoon. Overleg van de besturen met
de Commissie was aan het einde des jaars
nog gaande.
Door de R.-K. Ver. van Kraamverzor-
ging werd in 64 gevallen hulp verleend
voor rekening der Gemeente; het aantal
minvermogende wijkpatiënten bedroeg 7,
het aantal betalende wijkpatiënten 16. In
69 gevallen werd hulp verleend aan klasse
patiënten voor dag- en nachtverpleging.
Hiervoor worden alleen de bemiddelings-
kosten aan het bureau vergoed.
Geheel of gedeeltelijk voor rekening der
gemeente werden in de particuliere zie
kenhuizen 61 patiënten geopereerd t.w.:
In het St. Elisabeth-Ziekenhuis 14 patiën
ten geheel voor rekening der gemeente en
13 gedeeltelijk. In het Diaconessenhuis
resp. 21 en 13- patiënten.
In de Anna-Kliniek werden 4 patiënten
geopereerd geheel voor rekening der ge
meente en 1 gedeeltelijk.
Aan brillen, breukbanden, orthopaedi
sche apparaten enz. werd uitgegeven
1988.86 1/2.
In het geheel werd voor maatschappe
lijke hulp bij ziekte uitgegeven door de ge
meente 2726.79.
De Wijkverpleging geeft de volgende cij
fers: Nederlandsch Protestantenbond. Wijk-
gebouw Langestraat: polikliniek-behande
lingen 7988 aan 243 stadspatiënten en 492
fondspatiënten. Bezoeken aan huis: 5646
aan 53 stadspatiënten en 170 fondspatiën
ten. Hoogtezon aan 6 stadspatiënten en 15
fondspatiënten. Wijkgebouw Prinsenstraat:
Polikliniekbehandelingen 5089 aan 46
stadspatiënten en 512 fondspatiënten. Be
zoeken aan huis 3882 aan 31 stadspatiën
ten en 239 fondspatiënten. Hoogtezon aan
26 patiënten.
R.-K. Vereen, voor Wijkverpleging. Bin
nen de wijkgebouwen. Oostdwarsgracht
5609 verplegingen aan 1348 personen. Boer-
haavestraat 7105 verplegingen aan 1160
personen. Middelstegracht 6848 verplegin
gen aan 858 personen. Buiten de wijkge
bouwen: Oostdwarsgracht 9883 verplegin
gen aan 585 personen. Boerhaavestraat
7758 verplegingen aan 626 personen. Mid
delstegracht 11470 verplegingen aan 624
personen.
De drie wijkgebouwen samen: 48673 ver
plegingen aan 5201 personen Daareenbo-
ven 1405 hoogtezin behandelingen.
Wijkverpleging „Bethesda". Aantal huis
bezoeken 2709. Aantal thuis behandelde
patiënten 261 Aantal baden 1. Aantal po
likliniek-behandelingen 3278. Aantal poli
kliniek-patiënten 340. 74 patiënten in 26
huisgezinnen met stadskaarten ontvingen
1193 behandelingen, 20 patiënten ontvin
gen 714 hoogtezon-behandelingen.
Wijkverpleging „Levendaal". Aantal pa
tiënten buiten kliniek 2656. Patiënten in
de kliniek 4955. Aantal baden 34. Onder
de 4955 patiënten die behandeld werden
in het wijkgebouw is niet begrepen de be
handeling van 21 hoogtezon-patiënten.
Wijkverpleging „Phebe". Aan 91 patiën
ten, behoorende tot 84 gezinnen werd in
eigen woning 4778 maal hulp verleend. Op
de polikliniek werd aan 382 patiënten 5022
maal hulp \releend. Aan 16 personen wer
den 376 bestralingen toegediend.
Geheel of gedeeltelijk voor rekening der
gemeente werden in het gesticht Endegeest
15 vrouwen en 20 mannen opgenomen, ter
wijl buiten Leiden 1 vrouw werd opgeno
men. Vooronderzoek had plaats in 69 ge
vallen.
Door de schoolartsen werden op de scho
len 32007 kinderen nagezien; de leerling
was 1413 maal afwezig. In het geheel wer
den 2840 briefjes uitgereikt op 526 scho
len. De uitgereikte briefjes waren als volgt
verdeeld: briefjes A 128, briefjes b 47,
briefjes D 2665.
In het volksbadhuis aan de Van der
Werffstraat werden genomen 9308 school-
baden door jongens en 7794 schoolbaden
door meisjes. In de mannenafdeeling wer
den 5789 kuipbaden en 33823 stortbaden
en in de vrouwenafdeeling werden 5355
kuipbaden en 9906 stortbaden genomen.
1) Hierin zijn niet begrepen 12 inwo
ners der gemeente Leiden, die in andere
plaatsen overleden. Deze medegerekend,
bedroeg de sterfte per 1000 inwoners 7.8.
keuringsdienst van waren
in het district leiden.
Aan het verslag van de werkzaamheden
van den Keuringsdiienst van Waren in het
District Leiden, over het jaar 1934 ontlee-
nen wij het volgende.
Het Keuringsgebied.
Dit onderging in 1934 geenerlei verande-
rinig. Het aantal gemeenten in dit gebied
gelegen bedraagt 36, het aantal inwoners
op 31 December 1933: 242139 zielen.
In het Keuxingsdistrict Leiden werden
in 1934 172 personen ingeschreven in het
register bedoeld in art. 2 van het Consump-
tie-ijsbesluit.
Wat de samenstelling betreft bleek het
roomijs in den regel te voldoen aan den
eisch, dat ten minste 12% melkvet aanwe
zig moet zijn. In zes gevallen (vijfmaal bij
roomijs en eenmaal bij consumptieijs) was
de Storch'sche reactie niet negatief.
Uit bacteriologisch oogpunt waren een
aanmerkelijk grooter aantal monsters on
deugdelijk. Het aantal bacteriën per oc va
rieerde van 1000 tot ontelbaar en bedroeg:
in 56% der monsters minder dan 100.000;
in 28% der monsters tusschen 100.000 en
1.000.000; in 16% der' monsters meer dan
1.000.000.
Vermoedelijk is deze voorstelling van
den toestand van het consumptieijs te
zwart, daar in verhouding de oogenschijn-
lijk minder betrouwbare bereiders vaker
werden bemonsterd dan die, aan wier pro
duct a priori meer vertrouwen kon wor
den geschonken in verband met de berei
dingswijze.
Een consumptietenthouder, tevens ijs-
bereid er, werd erop betrapt dat hij zijn
vaatwerk „voorloopig reinigde" met
Leidsche grachtwater. Te Nieuwkoop ver
toonden zich op Zondag 17 Juni bij een
aantal personen tamelijk ernstige vergif
tigingsverschijnselen na het gebruik van
consumptieijs van één bereider afkomstig.
De bereiding had, zooals later bleek, plaats
gevonden" in een bereidplaats, die aan de
eischen in het consumptieijsbesluit gesteld,
voldeed. Van het verdachte ijs konden
geen monsters worden genomen, daar de
ijsbereider, die het uitventte, reeds was
uitverkocht (of het ijs had doen verdwij
nen) toen men te Nieuwkoop tot de over
tuiging was gekomen dat dit ijs de oorzaak
was van de plotseling opkomende gezond
heidsstoornissen. Het onderzoek van de
uitwerpselen der patiënten dat door het
Centraal laboratorium te Utrecht werd
verricht leverde naar het schijnt geen po
sitieve resultaten op. Naar de juiste oor
zaak der ziekteverschijnselen kan dus al
leen worden gegist: deze zal wel moeten
worden gezocht in het gebruik van na het
koken onvoldoend gekoelde en daardoor
bedorven melk. Na dit voorval, dat geluk
kiger wijze geen blijvend nadeel aan de
consumenten berokkende, staakte de ijs
bereider zijn bedrijf.
Wegens overtredingen van een of meer
bepalingen van het Melkbesluit, geen ver
band houdend met de samenstelling der
melk werden talrijke waarschuwingen ge
geven en 39 processen-verbaal opgemaakt.
GEMEENTELIJKE REINIGINGS- EN
ONTSMETTINGSDIENST.
Aan het verslag betreffende den toestand
van den Gemeentelijken Reinigingsdienst
van Leiden over het jaar 1934 is het vol
gende ontleend:
Terreinen en gebouwen.
Op het centraal terrein van den dienst
aan de Noorderstraat werden de in het
verslag over 1933 genoemde aan- en ver
bouwingen voltooid, zoodat thans de be
schikking is verkregen over: 1. een groóte
auto-garage ingericht met centrale verwar
ming; 2. een ondergrondsche benzine-tank
inhoud 6.000 L. met pomp; 3. ruime werk
plaatsen voor de vaklieden; 4. een brand
vrij archief; 5. een overdekte bergplaats
voor rijwielen; 6. een tweede toegang naar
het terrein via de Hendrikstraat; 7. een
moderne desinfectie-inrichting met badge
legenheid voor het personeel.
Het rollend materieel werd door aankoop
vermeerderd met 6 stuks transportrijwie
len voor den straatveegdienst.
Van het in 1933 buiten bedrijf gestelde
materieel werden verkocht: 11 vierwielige
gesloten huisvuilwagens, 2 idem sproeiwa
gens, 2. tweewielige handkarren.
De in 1933 in bedrijf gestelde auto's voor
den ophaaldienst bleven uitstekend vol
doen.
De dienst heeft nog de beschikking over
3 paarden, waarvan 2 dagelijks worden
benut voor de kolkenwagens en 1 voor den
opneemwagen achter de veegmachine.
Aangezien 1 paard moest worden afge
keurd, werd hiervoor in de plaats gesteld
een 6-jarige vos (ruin).
Planner worden beraamd om ook het
laatste 3-tal paarden buiten bedrijf te stel-
len, door verdere doorvoering der auto-
tractie.
Het te reinigen oppervlak van straten en
pleinen werd wegens den uitbouw van de
stad niet onbelangrijk vergroot.
Door uitlegging van de veegwijken en
in bedrijf stellen van transportrijwielen
was het mogelijk, zonder uitbreiding van
persoreel, de straten een behoorlijk aan
zien te geven.
Ten e.nde straatverontreiniging te voor
komen, werd met kracht gestreden tegen
het euvel „plaatsing van open vuilnisem
mers op de publieke straat", „het doorzoe
ken van deze emmers vanwege de jeugd"
en „het werpen van vuil, etensresten e.d.
langs walkanten en achter boomen"
Hoewel niet mag worden ontkend, dat
ten aanzien hiervan reeds veel is bereikt,
moet het toch ten zeerste verwonderen,
dat he- publiek van het groote nut er van
zco weinig is doordrongen, gezien de ge
ringe medewerking, welke in vele gevallen
hierbij wordt verleend.
In het verslagjaar behoefde geen sneeuw
te worden geruimd.
Het sproeiseizoen ving aan op 7 April en
eindigde cp 18 September, waarbij op 65
dagen werd gesproeid.^ Aangezien bijna uit
sluitend grachtwater werd benut, behoef
de slechts 20 M.3 duinwater voor dit doel
te worden gekocht. Naast 'de waterbe
sproeiing werd gebruik gemaakt van
chloorcalcium voor de stofbestrijding.
Het ledigen van rioolkolken werd uitge-
voera door 2 werklieden, elk voorzien van
een bespannen wagen en 3 arbeiders, ieder
met bP.iulp van een handkar.
Verzameld werd een hoeveelheid kol-
kenspecie, groot 1.026 M.3, welke in 114
schuitvrachten is vervoerd naar het bag-
gerstalenterrein aan de Slaagh- of Stink
sloot voor aanmaak van pootaarde.
Het huis- en industrie-afval werd dage
lijks opgehaald met gebruik van het vol
gende materieel: 5 roltrommelauto's, inhoud
laadbak 6 M.3 afzonderlijke bergplaats
voor grof vuil, 1 smal auto-wagenitje, in
houd laadbak 2 M.3 -f imperiaal voor ber
ging van gruote stukken. 1. schuit, laad
vermogen 10 ton, uitsluitend voor het af
halen van industrie-afval.
Totaal werd dit jaar verzameld een hoe
veelheid huisvuilnis, groot 38.220 M.3, waar
van is afgevoerd naar de gemeente Nieuw
koop 33.577 M.3 en het restant, of 4.643 M.3
naar het gemeentelijk stortterrein aan de
Zijl.
Op 31 December waren 172 contracten
loopende tot een gezamenlijk bedrag van
7.468 2C voor het afhalen van bedrijfs
afval uit fabrieken, werkplaatsen, winkels
e.d., waarorder ƒ2.546.70 voor het verwij
deren der afvalstoffen uit de gebouwen
voor Universittaic onderwijs en kazernee-
nng.
De vuilafvoer naar Nieuwkoop gaf ook
dit jaar geen moeilijkheden. Op 2, 3, 4 en 5
Januari was het noodzakelijk, in verband
met gesloten vaart naar Nieuwkoop, ten
gevolge van de ingevallen vorst extra voor
zieningen te treffen.-
Waai de gemeente Nieuwkoop ter be
schikking heeft een stortterrein aan de
Zijl, was het mogelijk op voornoemde data
aldaar het vuil te storten.
Het vervoer kon evenwel nog per schuit
plaats vinnen, zoodat afvoer per as niet
behoefde te geschieden.
Door de gemeente Nieuwkoop werd afge
voerd totaal 33.577 M.3 vuil (v.j. 33.269 1/2
M.3), waarvoor werd betaald ad 0.85 per
M.3 ƒ28.540.45.
Vanwege den dienst werd tevens nog
gestort op de gemeentelijke vuilbergplaats
aan de Zijl een hoeveelheid vuil groot
10.039 M3.
Het vervoer van het straatvuil en kolken-
specie geschiedde door den pachter van
het handbaggerwerk, aangezien deze stof
fen konden worden benut voor aanmaak
van pootaarde.
Betaald werd aan den pachter: Vervoer
van 345 M.3 straatvuil ad ƒ0.85 293.25.
Vervoer van 2016 1/2 straatvuil ad 0.70
ƒ1411.55. Totaal 23611/2 M.3 straatvuil
1704.PJ
Betreffende den-toestand en de werking
van den Gemeentelijken Ontsmettings
dienst van Leiden over het jaar 1934 zegt
het verslag:
Evenals in het vorige jaar werd de be
strijding van ratten ook dit jaar krachtig
voortgezet. Onderhavige werkzaamheden
vonden plaats op kosten van den dienst, al
leen die, verricht in fabrieken en werk
plaatsen, werden tegen den kostenden prijs
voor belanghebbenden uitgevoerd.
Ook werd het riool onder de Langebrug
eenige malen ontrat.
Teneinde met succes dezen arbeid te
kunnen verrichten is het noodig de mede
werking van de ingezetenen te verkrij
gen in dien zin, dat geen etensresten op de
publieke straat, in grachten en slooten
worden geworpen.
Na elke ontratting werden belangheb
benden en omwonenden dan ook voorzien
van een aanschrijving, beoogende mede
werking ter bestrijding van dit euvel.
Totaal vonden 793 ontsmettingen plaats
van goederen, woningen, cellen en voertui-.
gen (vorig jaar 722).
Ook dit jaar werden deze verricht op
verzoek van. betrokken geneesheeren, de
Vereeniging tot Bestrijding der Tubercu
lose en de Vereeniging „Het Groene Kruis"
nadat hiertoe steeds fiat was verleend door
den Directeur van den Gem Geneeskundi-
genT en Gezondheidsdienst te Leiden.
COMMISSIE VOOR MAATSCHAPPELIJK
HULPBETOON.
Aan het verslag van de Gemeentelijke
Commissie voor Maatschappelijk Hulpbe
toon te Leiden over het jaar 1934 is het
volgende ontleend:
De tusschenkomst van den Kantonrech
ter, teneinde gebruik te kunnen maken
van het recht van verhaal ingevolge art. 63
der Armenwet, werd in 1934 11 maal in
geroepen; door deze tusschenkomst werd
een bedrag van 1699.81 verhaald, terwijl
zonder tusschenkomst van dan Kanton
rechter door onderling overleg ƒ13.692.49
in totaal werd terugontvangen.
Het bedrag ad ƒ1699.81 verhaald inge
volge art. 63 moet onderverdeeld worden
als volgt: 1563.12 als verhaal op onder-
steuningsuitgaven en 131.69 als verhaal
op uitgaven voor geneeskundige armen
verzorging.
Het bedrag ad 13.692.49 door onderling
overleg geïnd, moet gesplitst worden als
volgt: 1737.39 als teruggave van onder
steun in gskos ten en 11.955.10 als bijdrage
in de kosten voor geneeskundige armen
verzorging. Met verhaal en vrijwillige bij
drage in de kosten voor geneeskundige ar
men verzorging werd vanzelfsprekend eerst
per 1 Maart 1934 een aanvang gemaakt.
In 1933 werd 6 maal de tusschenkomst
van den Kantonrechter ingeroepen, toen
werd 1854.04 verhaakj; door onderling
overleg werd in totaal ƒ2081.26 ontvangen.
In 254 gevallen werd advies uitgebracht
inzake het verstrekken van Akten van On
vermogen. (1933: 190 gevallen).
De ongunstige economische toestand deed
zijn invloed in 1934 zeer gelden; de werk
loosheid, welke in de zomermaanden
eenigszins daalde, nam in het najaar weer
sterk toe; het gevolg daarvan was een
steeds stijgend aantal ondersteunden. Be
halve de armlastigen werden crisisslacht
offers en ongeorganiseerden gesteund; bo
vendien georganiseerden, die om reglemen
taire of bijzondere redenen niet bij de Ge
meentelijke Steunverleening, het aangewe
zen orgaan tot steunverleening aan valide
arbeiders, in aanmerking konden komen.
De werklooze ondersteunden zijn weer
verplicht geweest tweemaal per dag de
aan hen uitgereikte kaarten te laten af
stempelen ten bewijze dat door hen geen
werkzaamheden werden verricht. Werk
looze vrouwen stempelden eveneens twee
maal per dag. Kellners en musici werden
verplicht 3 maal per dag te stempelen.
De Rekening en Verantwoording over het
Dienstjaar 1933 werd in de vergadering
van de Gemeentelijke Commissie voor
Maatschappelijk Hulpbetoon van 5 Juni
1934 ten bedrage van 601.310.49 y goed
gekeurd en de Begrooting voor het dienst
jaar 1935 vastgesteld tot een bedrag van
742.973.68.
Bij de plaatsing van zwakzinnige voogdij
kinderen in inrichtingen, wier verpleegkos
ten niet te dekken waren door Rijkssub
sidie, werden de meerdere kosten vergoed
door de Gemeentelijke Commissie voor
Maatschappelijk Hulpbetoon.
Hieronder volgt een vergelijkend over
zicht over de jaren 1933 en 1934:
In 1933 werden ondersteund: 2309 per
sonen, waarvan 1843 mannen en 466 vrou
wen;
In 1934 werden ondersteund 2466 perso
nen, waarvan 2005 mannen en 461 vrou
wen.
In 1933 bedroegen de uitgaven voor on
dersteuning: Aan huur, kost, inwoning enz.
298.220.97 y, id. voor werkloozen
131.804.09; id. voor werkloozen met Rijks
subsidie 61.118.39; aan brandstoffen
ƒ16.515.54; id. voor werkloozen ƒ5.919.67;
id. voor werkloozen met Rijkssubsidie
ƒ2.779.23; ondersteuning in losse giften
386.kleeren en beddegoed 6.089.80;
begrafeniskosten 230.86; uitbesteding van
verlaten kinderen 1.202.60; onderstand in
natura 4.941.29 y. Totaal ƒ529.208.45.
In 1934 bedroegen de uitgaven voor on
dersteuning: Aan huur, kost, inwoning,
enz. 376.037.53 yid. voor werkloozen
84.630.48; id. voor werkloozen met Rijks
subsidie ƒ47.996.05; id. voor crisis-
slachtoffers 12.113.10; nooduitkeeringen
3.914.98;- brandstoffen 22.500.20; id. voor
werkloozen 4.500.id. voor werkloozen
met Rijkssubsidie 1.891.45; id. voor orisis-
slachtoffers 764.75; ondersteuning in losse
giften ƒ451.20; kleeren en beddegoed
5.249.94 begrafeniskosten ƒ381.41; uit
besteding van verlaten kinderen 1.136.60;
ondersteuning in natura 4.026.67. Totaal
565.594.37.
Het Rijk restitueerde over 1934
ƒ25.011.25 van ondersteuningen uitge-
MASSA-MOBILISATIE.
Deze titel zou misleidend kunnen wer
ken, daarom zal ik rrte maar aanstonds na
der verklaren. Ik kom niet tot u in oor-
logsroes, niet met gekletter van wapenen
of donder van kanonnen, mijn woorden zijn
niet geladen van kruitdamp, ik kom u niet
oproepen om anderen te verminken of te
vermoorden, neen, ik kom met vredesbe-
doelingen om anderen te verrijken, om af
gewaaide broeders en zusters, die met zich
zelf en anderen in oorlog leven, de vrede
te brengen van Christus, de vreugde van
zijn kruis, dat orde schept in de chaos van
maatschappij en individu. Ik kom pleiten
voor onze broeders en zusters in Noorwe
gen, speciaal in Oslo, waar wij de St Hal-
vardsparochie bedienen. Noorwegen telt
op de kleine 3 millioen inwoners een klei
ne drie duizend katholieken. Oslo heeft
op de 260.000 inwoners pl.m. 1000 Katho
lieken. Onze parochie telt een 250 Katho
lieken. Behalve onze „kerk" zijn er in de
hoofdstad van Noorwegen nog twee an
dere katholieke kerken, die vergeleken
met de onze ware kathedralen zijn. Zoo
als u begrijpt, zijn de katholieken dun ge
zaaid, haast sporadisch. Daarbij moeten we
werken onder de meest abnormale omstan
digheden, met de meest primitieve mid
delen.
Ons kerkje ligt op een binnenplaatsje,
verscholen achter de pastorie. Men moet
een diepe donkere gang door om er te ko
men. Het staat onder een schuin afdak juist
een garage. Telkens als ik de H. Mis lees
in dat lilliputterige kerkje voel ik me te
ruggeplaatst in mijn jeugd, voel ik me weer
als een kleine jongen, die naast allerlei an
dere bevliegingen ook af en toe „pastoor
tje" gaat spelen; en dan op een geïmprovi
seerd altaar in de hoek der kamer leest
de kleine man de H. Mis, houdt een preek-
je voor de huisgenooten, stuurt er af en
toe een, die zijn lach niet kan houden, on
der allerlei helsche dreigementen „de
kerk" uit.
Zooiets is 't ook bij ons in Oslo. We voe
len ons alsof we aan 't „kerkje spelen"
zijn. Dat is een toestand, die je werkkracht
remt en je werk vruchteloos maakt. Lange
tijd hingen er twee emmers in onze kerk,
één op 't koor en één boven de ingang, op
dat de menschen niet M te zeer van de re
gen (buiten) in de drup (binnen) zouden
komen. Nu moeten wij de Protestanten
(Lutheranen) daar zeggen dat ze op
dwaalwegen zijn, dat zede ware kerk ver
laten hebben, maar dat de w a a kerk bij
ons op 't binnenplaatsje een representant
heeft. En daar moeten we wijzen op onze
nette schuur, die men in de binnertlanden
van Afrika zou verwachten maar niet in
een moderne stad die Oslo is, waar juist
't uiterlijke zooveel te zeggen heeft. De li
turgie trekt steeds dè Protestanten, maar
niet naar óns kerkje, waar de liturgie
slechts om hals kan worden gebracht. Als
de priester zich met Goede Vrijdag plat
ter aarde werpt ter overweging van 't lij
den Christi, dan~moeten de communiebank-
deuren opengezet, want op 't „priesterkoor",
is geen plaats en met de voeten ligt de
priester bij de eerste rij banken. En d'r
zou zoovéél te bereiken zijn als we maar
't middel hadden van een fatsoenlijk kerk
je. Op 'n 10 minuten afstand hebben we
grond gekocht, in 't harte van onze paro
chie, vrij langs de straat, juist op 'n kruis
punt. Daar hopen wij nu gauw te bou
wen, vooral nu, zoolang de Noorsche kroon
zoo laag staat. O. L. Heer is daar zoolang
in een' donkere hoek gedrongen, we heb
ben daar zoolang uitsluitend Kerstmis ge
vierd ons kerk een natuurgetrouwe stal,
nu willen we zoo graag ook een Pa
sohen, de verrijzenis, vieren.
Daarom wilde ik graag een massa-mo
bilisatie organiseeren. Daarop richt ik een
dringend appèl tot allen, een oproep, een
kreet, een bede om te zorgen dat ik toch
niet zonder resultaat naar Noorwegen be
hoef terug te keeren. Onze parochianen zijn
arbeiders of- arbeidslooze menschen. Ze
doen wat ze kunnen en méér zelfs. Helpt
u dan volvoeren wat zij niet alleen kunnen.
Veertig jaar lang heeft die noodtoestand
nu al geduurd.
En hoelang moet dat nu nog duren? Dat
hangt van u af. Slaagt mijn massa-mobili
satie, dan slaagt ons missiewerk ook.
Slaagt de massa-mobilisatie niet, dan blij
ven wé toch werken, maar ons werk is
dan slechts een vechten tegen de bierkaai.
Aan u de beslissing
Geachte lezers, mobiliseert u nu voor de
uitbreiding van de vrede Christi in Oslo.
Ons adres is: Missieprokuur, Biest 15,
Weert. Gironummer 46316. Gelieve even te
vermelden: voor kerkje in Oslo.
Met Vader Franciscus zeg ik u: die één
steen geeft, krijgt van God een belooning,
die er twee geeft, die er vijf geeft, krijgt
ook vijf belooningen van God.
Fr. TH. NOTENBOOM, O.F.M.
Missionaris in Noorwegen.
LEEST DE ADVERTENTIES
IN UW DAGBLAD.
keerd aan werklooze metaalbewerkers, tex
tiel- en bouwvakarbeiders en 436.42 van
ondersteuning, uitgekeerd aan een Ne
derlander, welke door de tijdsonmstandig-
heden zijn werkzaamheden in heit buiten
land had moeten opgeven.
In 1933 weren de totale kosten der ver-
pleeggelden in de gestichten 27.273.66 y
In 1934 waren de totale kosten der ver-
pleeggelden in de gestichten 29.385.34.
Voor kostelooze genees-, heel- en verlos
kundige hulp werden 1364 kaarten uitge
reikt, waarvan 691 gezinskaarten en 673
persoonskaarten.
