De jeugd in de Katholieke Actie
DE TWEEDE
„STATENDAM".
WOENSDAG 16 OCTOBER 1935
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
Besprekingen op „Priesterdag" te
Noordwijkerhout
Zal in Nederland worden gebouwd
Meer dan honderd priesters om pre
cies te zijn: 132 waren gisteren uit alle
hoeken en uithoeken van ons Bisdom sa
mengekomen in het St. Clemens-Retraite-
huis te Noordwijkerhout, om hun inzicht in
de beteekenis van de „Katholieke Actie"
te verwijden en nadere mededeelingen te
ontvangen over de practische toepassing
in ons diocees van het wereld-omvattende
denkbeeld van den H. Vader. Het woord
„Katholieke Actie" heeft reeds in breede
lagen van ons volk een bekende klank,
imaar meer dan een klank is het voor de
meestfcn onzer niet. Het begrip „Katholieke
Actie" is nog iets vaags en onbepaald, het
lééft nog niet in het volk, en daarom zijn
wij het Centraal Bureau van het Manne
lijk Jeugdwerk erkentelijk, dat op dezen
„Priesterdag" ook de pers was uitgenoo-
digd, om het besprokene op dezen dag in
breeden kring bekend te maken.
De dag werd geopend door den voor
zitter van het Centraal Bureau van het
Mannelijk Jeugdwerk in het Bisdom Haar
lem, mr. J. M. A. V o 11 a e r s uit den
Haag. Het was een tragisch oogenblik, toen
mr. Vollaers zich richtte tot den ontsla
pen Bisschop, die weinige maanden gele
den in dezelfde zaal en op dezelfde plaats
gesproken had over „Katholieke Actie".
„Wij vertrouwen, Monseigneur, op Uw
volle instemming met het doel van dezen
dag. Wij vertrouwen op Uw gebed en Uw
voorspraak. Wij zullen Uw werk voortzet
ten volgens de lijnen, door U voor Uw bis
dom gegeven".
De leeken worden uitgezonden-
Het Centraal Bureau had prof. dr. Alph.
Steger uitgenoodigd voor het houden
van een algemeene beschouwing over „Ka
tholieke Actie", aan wien de voorzitter, na
de gasten verwelkomd te hebben, het
woord verleende.
Prof. Steger begon met de definitie,
welke Paus Pius XI zelf van de Katholieke
Actie heeft gegeven: deelneming der lee
ken aan het hiërarchisch apostolaat. De
K. A. moet ook werkelijk een actie zijn.-
„Fatti non parole" zeide de Paus. Geen
studieclub is de bedoeling, maar het" stel
len van daden. De leeken worden opge
roepen deel te nemen aan het hiërarchisch
apostolaat, cLw.z. aan de taak, door Chris
tus aan de Apostelen gegeven, toen Hij
tot hen sprak: „Zooals de Vader Mij ge
zonden heeft, zoo zend ik U. Gaat dan,
onderwijst alle volkeren en leert hen on
derhouden, al wat ik u geboden hebt".
Deze zending van de apostelen, en in hen
van de bisschoppen en priesters voor alle
tijden, wil de Paus ook geven aan de lee
ken. Ook de leeken moeten hun bijstand
verleenen tot kerstening en herkerste
ning van de wereld, maar het is tevens de
bedoeling van den H. Vader, dat deze
leeken-deelneming organisch geregeld wor
de. De priesters kunnen in de tegenwoor
dige maatschappij op vele plaatsen de men-
schen niet meer bereiken. Bovendien zijn
zy met arbeid overladen. Het is daarom
noodzakelijk, zegt de Paus tot ieder onzer,
dat gij mij helpt, door mede te werken met
de Priesterschap, door deel te. nemen aan
het hiërarchisch apostolaat.
Hoe aan dezen Pauselijken wensch
en oproep gevolg te geven?
Op de eerste plaats door eigen heili
ging. Dit moet de grondslag zijn van onze
Katholieke Actie. „Niemand kan geven,
wat hü niet heeft". Geen waarlijk aposto
lische daad kan gesteld worden zonder een
goedgericht, ja, ascetisch leven.
Niet alleen echter in het individueele
leven moeten wij de heiliging nastreven,
maar ook in het huisgezin.
In de maatschappij, waarin de leek zijn
grootste activiteit verspreid, moet hij ook
actief bezig zijn aan de heiliging der zie
len.
Het Object van de Katholieke Actie is
hetzelfde als het object van de werkzaam
heid der Kerk. Het antwoord op de vraag
„Wat is Katholieke Actie?" kan luiden:
datgene wat de priester doet, moet ook de
leek doen op zijn wijze. In zekeren zin
moet ook de leek leeraren, heiligen, offe
ren.
„Niets zonder den Bisschop".
Deze deelneming van leeken aan het
apostolaat der Kerk moet echter hiërar
chisch geschieden, d.w.z. onder leiding van
den Bisschop. De Paus heeft voor deze
hiërarchische ordening een devies ont
leend aan de woorden van St. Ignatius, den
Martelaar: „Niets zonder den Bisschop".
Dit devies moet ieder leek, die zijn
krachten wil geven aan de Katholieke
Actie, voortdurend voor oogen houden.
Zoodra en zoolang hij werkt naar de di
rectieven van den Bisschop, is hij veilig
en verantwoord op den goeden weg ook
als het evident zou zijn, dat de Bisschop
zich vergist.
Dat is een groote veiligheidsverzekering,
zeide prof Steger, eraan toevoegende, dat
wat voor den bisschop geldt, ook geldt voor
diens gedelegeerde, dat is hier: de leider
van de Katholieke Actie
De Katholieke Actie moet niet alleen
hiërarchisch, maar ook georgani
seerd zijn. Dis is de uitgesproken bedoe
ling v. d. Paus in al zijn talrijke geschriften
en toespraken, aan de K. A. gewijd. De
grondslag van de Katholieke Actie is de
parochie. Dit is van deze actie de cel, de
kern, welke cellen georganiseerd worden
in bisschoppelijk en daarenboven in een
landelijk verband. In de wijze van orga
nisatie van de Katholieke Actoe in de
verschillende bisdommen, zijn merkbare
verschillen aan te wijzen. Hoe in ons bis
dom de Kathlieke Actie verwerkelijkt zal
worden, zal nader worden uiteengezet.
Een merkwaardige brandkast.
De deelneming der leeken aan het Apos
tolaat is niet nieuw. De leeken hebben al
tijd meegedaan/ De Kerk immers is het
mystieke lichaam van Christus en wij allen
zijn daarvan de ledematen. Evenmin als
m het lichaam een der ledematen geheel
passief is, evenmin mogen er in het mys
tieke lichaam van Christus passieve le
dematen zijn. In zekeren zin heeft ook de
leek een priesterlijke taak te vervullen,
vooral onder de niet-Katholieken. De ge
nade van het H. Doopsel en het H. Vorm
sel is ons niet alleen voor onszelve gege
ven, maar ook om ten bate te komen van
hen, die zoo misdeeld op de wereld zijn ge
komen. Ons geloof is een welgevulde
brandkast, met deze merkwaardige eigen
schap, dat hoe meer men er uit geeft, hoe
meer er in komt. Voor de uitbreidingsdrang
der Kerk, voor de propaganda is de leek
dikwijls in de beste positie om in het niet-
Katholieke gebied binnen te dringen.
De taak van den priester in de Katholie
ke Actie zal een vormende en een leidende
zijn. Bij de zedelijke en religieuse vor
ming van de deelnemers aan deze Actie
moeten de priesters ons leeren ascese, lief
de en offergeest. Dat is ook hun groote taak
in de jeugdbeweging. Wanneer de Katho
lieke Actie is doorgedrongen tot én alle ge
lederen zal de Jeugdbeweging grooten-
o'eels overbodig zijn.
Tusschen de bestaande organisaties en
de Katholieke Actie zij een hartelijke wis
selwerking en medewerking. De Katho
lieke Actie is de hoofdgedachte, die inspi
reert. De Paus wil wel éénheid, maar geen
éénvormigheid, niets afbreken, maar wel
samenbinden tot één grootsche Actie voor
de uitbreiding van het Koninkrijk Gods op
aarde.
Na een korte gedachtenwisseling over de
beschouwing van prof. Steger werd gepau
zeerd.
In de middag-bijeenkomst'heeft Kanunnik
K. Dubois, alg. Proost van de Katholieke
Actie in het Bisdom Brugge het woord
gevoerd. De Katholieke Actie, zeide spr., is
niet een kwestie van geen of wel sympa
thie of al of geen liefhebberij, maar een
kwestie op leven en dood voor de Kerk. De
atmosfeer in de wereld, die de menschen
thans spontaan maakt tot heidenen om
te vormen in een atmosfeer, die hen spon
taan maakt tot Christenen, dat is de taak
der Katholieke Actie. Spr. gaf vervolgens
een belangwekkend en leerzaam exposé,
hoe de Katholieke Actie in het Bisdom
Brugge was georganiseerd. Daar evenwel
in ons Bisdom de organisatie anders zal
worden ingekleed, zou een verslag van
deze lezing slechts verwarrend kunnen
werken.
Jhr. mr. dr. Ch. Ruys de Beeren-
bouck, die dezen geheelen dag bij
woonde heeft vervolgens een toespraak tot
de priesters gehouden over de Katholieke
Actie onder en door de intellectueelen.
Ten slotte heeft rector J. Mol, alge
meen diocesaan directeur van het Manne
lijk Jeugdwerk een korte toelichting ge
geven over de werkwijze van de Katho
lieke Actie in de mannelijke jeugdbewe
ging, aan welke toelichting wij het vol
gende ontleenen.
De Katholieke Actie en de man
nelijke Jeugdbeweging.
Alle jongeren van de parochie behooren
zonder onderscheid tot hun paroohieele af
deeling van de Mannelijke Jeugdbeweging
voor Katholieke Actie.
De parochieele afdeeling van de Manne
lijke Jeugdbeweging voor Katholieke Actie
wordt geleid door den leeken-bestuurder en
den Algemeen Parochieel Directeur als as-
sistens ecclesiasticus.
De 1 eekenbestuurder van de parochieele
afdeeling wordt aangewezen door den pas
toor van de parochie en ontvangt na het
volgen van de daarvoor bestemde studie
dagen zijn aanstelling van den pastoor en
het diocesaan bestuur van de Mannelijke
Jeugdbeweging voor Katholieke Actie.
De paroohieele leiding van de Mannelijke
Jeugdbeweging voor Katholieke Actie
heeft niet tot taak om het werk der jeugd-
vereenigingen over te nemen, maar om
volgens de aanwijzingen van den pastoor
der parochie en de diocesane leiding:
a. de samenwerking tusschen de ver
schillende parochieele jeugdvereenigingen
te bevorderen;
b. geheel de mannelijke jeugd zoo actief
mogelijk aan het parochieleven te doen
deelnemen (assistentie bij kerkelijke plech
tigheden volkszang maandelijksche
gemeenschappelijke H. Mis met algemee
ne H. Communie van geheel de mannelijke
jeugd deelname aan het apostolaatswerk
voor verbreiding van goede lectuur, voor
herleving van christelijke volksgebruiken,
voor jeugdleiding, retraitewerk, enz.);
c. leiding te geven bij gelegenheden,
waarbij de mannelijke jeugd van de paro
chie in zijn geheel aan bijeenkomsten en
acties deelneemt.
De vorming in de geest der
Katholieke Actie geschiedt:
a. in de jeugd- en jeugdstandsorganisa-
ties. Deze vorming stelt zich speciaal in op
de eigen behoeften van leeftijd en beroeps
midden;
b. in de godsdienstige vereenigingen als:
Mariacongregatie, Derde Orde en H. Fa
milie.
Eerste Leidsche
R.K. Begrafenisonderneming
GEVESTIGD 1882
G. H. KLOVIHANS
Pieter de la Courtstraat 22
TRANSPORT. TELEFOON 1455
Tot de Mannelijke Jeugdbe
weging voor de Katholieke
Actie behooren de vereeni
gingen, welke de algeheele vorming van
de mannelijke jeugd ten doel hebben, o. a.:
a. Katholieke Jongens Cen
trale voor geheel de mannelijke jeugd
tot 17 jaar.
In de Katholieke Jongens Centrale zijn de.
jongens gegroepeerd:
1. in algemeen vormend groepverband
van Kruisvaart; Sint Franciscus Liefde
werk, Verkenners;
2. in clubverband in de verschillende
clubs voor ontwikkeling (apologie litur
gie Esperanto schaken, enz.), cultu-
reele vorming (muziek, spel, dans en voor
dracht), lichamelijke oefening en ontspan
ning;
3. in verband van algemeene actie» en
bijeenkomsten, b. v. bij kerkelijke feesten,
bedevaarten, katholiekendagen, nationale
gebeurtenissen. De K, J. C. doet zooveel
mogelijk jongens aan deze bijeenkomsten
en acties deelnemen.
,b. Katholieke Jonge Midden
stands Vereenig in g. Deze om
vat de middenstand in de meest breede zin
van het woord: werkgevende en werkne-
mende middenstand, de middenstand uit de
vrije beroepen, boeren en tuinders.
De K. J. M. V. wil haar leden vormen op
godsdienstig-zedelijk, sociaal en cultureel
terrein in overeenstemming met en aan
passing aan het beroepsmidden.
De kernvorming van de K. J. M. V. ge
schiedt in de „actiegroepen".
c. De Sint Joseph s-gezellen-
vereeniging is de jeugdstandsorga-
nisatie voor de jonge arbeiders.
In en door het vrij vereenigings-gezin
vormt de Gezellenvereeniging haar leden
op godsdienstig, sociaal en cultureel ter
rein tot bewuste christenen en bekwame
vakgenooten, die de dagelij ksche af beid als
een roeping waardeeren.
De kerngroepen van dc „Paladijnen"
hebben de diepere persoonlijke vorming ten
doel, op de eerste plaats godsdienstig, ver
volgens ook sociaal en cultureel.
De kernvorming in de jeugdstandsorgani-
saties in de geest der Katholieke Actie heeft
niet slechts het vereenigingsbelang ten
doel, maar vooral de godsdienstig-apostoli-
sche vorming, welke gericht is op de her
kerstening van heel het leven, speciaal van
het beroeps-midden.
Voor de kernvorming in de jeugd-stands-
organisaties geeft de Algemeen Diocesaan
Directeur algemeene richtlijnen, die in de
jeugd-standsorganisaties overeenkomstig
eigen aard en karakter van de vereeniging
worden doorgevoerd.
Vereenigingen voor lichamelijke oefening
en sport, schaakverenigingen en andere
vereenigingen voor ontwikkeling en cultu-
reele vorming zijn hulpwerken voor Ka
tholieke Actie. Deze vereenigingen kunnen
bevorderen, dat haar leden zich aansluiten
bij de algemeen vormende jeugd-standsor
ganisaties en kunnen een machtige steun
zijn bij de verschillende werken en initia
tieven van Katholieke Actie.
Het diocesaan Bestuur van de Mannelijke
Jeugdbeweging voor Katholieke Actie is
benoemd door den Bisschop van Haarlem
en geeft leiding bij de doorvoering van de
Katholieke Actie onder de mannelijke
jeugd.
Als bisschoppelijk gevolmachtigde of as-
sistens ecclesiasticus is door den Bisschop
aangewezen de Algemeen Diocesaan Direc
teur van het mannelijk jeugdwerk. Deze
is verantwoordelijk voor de katholieke
geest van de .Mannelijke Jeugdbeweging
voor Katholieke Actie in haar geheel en van
de bij haar aangesloten vereenigingen. Hij
geeft richtlijnen aan voor de Katholieke
Actie en legt alle maatregelen op, die daar
voor noodzakelijk zijn. Hij oefent toezicht
uit op de juiste naleving der bisschoppelijke
bepalingen en treft de hiertoe noodzakelijke
maatregelen.
DE DUITSCHE BETALINGEN.
Verzoek om minder stagnatie.
Het Centraal Bureau der Veilingen in
Nederland heeft aan den Minister van
Landbouw een adres gezonden, waarin de
aandacht wordt gevestigd op de stagnatie
in den export welke onlangs is ingetreden,
toen van Duitsche zijde niet tijdig aan de
importeurs de z.g. „Genehmigungen" wer
den verstrekt.
Deze genehmigungen zijn noodig voor
den import van onze producten. Bij de be
paling van de hoeveelheid betalingscon
tingenten, hetgeen iedere drie maanedn
door Duitschland plaats vindt, blijkt tel
kens zich het geval voor te doen, dat het
eenigen tijd duurt, alvorens de genehmi
gungen worden verstrekt, waardoor geen
producten naar Duitschland gezonden kun
nen worden. Dit werkt zeer schadelijk voor
onzen toch reeds in moeilijkheden verkee
renden export, en doet de prijzen der pro
ducten nog meer inzinken gedurende het
betrokken tijdvak. Zoo daalde b.v. tenge
volge van he ontbreken dezer genehmigun
gen in hte begin dezer maand de prijs van
de druiven tot slechts 15 cent per kilo, ter
wijl zelfs belangrijke hoeveelheden onver
koopbaar bleken. Daarom wordt aan den
Minister verzocht te willen bewerkstelli
gen, dat in het vervolg door Duitschland
met een en ander rekening wordt gehou
den, en tijdig de betalingsmiddelen wor
den verstrekt.
Zooals gemeld, is na moeizame en lang
durige onderhandelingen, onder leiding
van den minister van handel,, nijverheid en
scheepvaart,, gevoerd met.de .Holland. Ame
rika. Lijn,, de drie Rotterdamse he werven
en de Mij. De Schelde,, alsmede na bespre
kingen, gehouden, met. .de afgevaardigden
der .betrokken arbeiders, .overeenstemming
bereikt.
En de Ministerraad heeft daarna in zijn
zitting zijn goedkeuring gehecht aan het
voorstel van den minister van handel, nij
verheid en scheepvaart, zoodat de bouw
van het schip voor Nederland behouden
blijft.
Hoe groot dit object voor de werkver
ruiming is, moge blijken uit het feit, dat
hierin voor 5 millioen loon is geaccumu
leerd.
Het nieuwe schip zal waarschijnlijk den
naam „Prinsendam" dragen.
Naar wij vernemen heeft het rijk de to
tale bouwsom voor de „Prinsendam" als
leening aan de Hollamd-Amerikalijn ver
strekt.
Het schip zal gebouwd worden op een
helling van de Rotterdamsche Droogdokmij.
Gedeelten van het, schip worden vervaar
digd bij Wilton, Piet Smit, beide te Rotter
dam, De Schelde te Vlissingen en Werk
spoor te Amsterdam.
DE BOUW.
Omtrent den bouw van de „Prinsendam"
deelde de heer Wierdsma aan de „Tijd"
mede, dat het nieuwe zeeschip geen getrou
we nabootsing zal worden van de „Staten
dam". In het algemeen zal bij den bouw
het principe stroomlijn in praktijk worden
gebracht. Het schip zal een lengte krijgen
van 229 meter en een breedte van 26.82
meter. De snelheid zal in vergelijking met
die van de „Statendam" iets worden opge
voerd, ofschoon het niet in de bedoeling
ligt met de „Prinsendam" de „Blue Ribbon"
te veroveren. Dit beteekent immers een te
groot olieverbruik met de daarmee ge
paard gaande hoogere exploitatiekosten.
De dienstsnelheid van de „Statendam" be
draagt 19 knoopen per uur en de „Prinsen
dam" zal er 21 loopen.
Twee schroeven met twee turbine-instal
laties zullen het schip, met een inhoud van
33.250 B.R.T., voortbewegen. Misschien zul
len de passagiers, die met den „Prinsen
dam" des Zaterdags van New-York vertrek
ken, reeds Vrijdagsmorgens vroeg te Cher
bourg aankomen.
Wat de passagiers-accomodatie betreft,
deelde men ons mede, dat de publieke loka
liteit op zeer bescheiden schaal zal worden
uitgevoerd. Het aantal hutten met badka
mer zal, in verhouding met die van den
„Statendam", worden vergroot. De derde
klas hutten zullen meer naar achteren
worden gebouwd, met het gevolg dat men
ruimere sport- en zomerdekken zal ver
krijgen. Voor de 1300 passagiers zullen 2
zwembaden warden ingericht.
Evenals op de „Normandië" zal op den
„Prinsendam" een theater worden gebouwd
voor filmvoorstellingen vergaderingen en
bijeenkomsten. Tegen brandgevaar heeft
men een geperfeotionneerd alarm-systeem
bedacht.
DE NAAM.
Ook over den naam van het nieuwe schip
is nog geen beslissing gevallen. Hoewel
men algemeen spreekt van de „Prinsen
dam", is het zeer wel mogelijk, dat het
den naam „Amsterdam" zal krijgen.
Werkspoor te Amsterdam en „de Schel
de" te Vlissingen zuilen de machines le
veren. Alleen datgene wat niet door Ne-
derlandsche firma's vervaardigd kan wor
den zal in het buitenland worden besteld.
De heer D. C. Endert, directeur van de
Rotterdamsche Droogdok Mij., deelde mede,
dat voor de Nederlandsohe industrie de
bouw van dit schip een belangrijke werk
verruiming beteekent.
De werf van de Rotterdamsche Droog
dok Mij. zal worden vergroot; het grootste
schip dat daar gebouwd is, meet 15.000 ton,
terwijl het nieuwe schip 33.000 ton meet.
DE MEDEWERKING VAN
WERKGEVERS EN ARBEIDERS.
Aan het einde van de vorige week wer
den de besturen van den Alg. Ned. Metaal-
bewerkersbond, den Ned. R.K. Metaalbe-
werkersbond en den Chr. Metaalbewerkers-
bond in Nederland voor de vraag gesteld,
eerst door den minister van Arbeid, prof.
Gelissen en daarna door de directie van de
vijf groote ondernemingen: de Rotterdam
sche Droogdok Maatschappij, Wilton -
Feijenoord, P. Smits Jr. te Rotterdam,
Werkspoor te Amsterdam en de Maat
schappij „De Schelde" te Vlissingen, of er
van deze zijde medewerking verleend kon
worden, om den bouw van den tweeden
„Statendam" in ons land te houden.
Zaterdagavond moest in deze een beslis
sing genomen worden en de besturen wa
ren door de vijf hierboven genoemde groo
te werkgevers uitgenoodigd, om te verne
men op welke wijze het nog mogelijk zou
zijn tot een oplossing te komen en dit schip
hier te houden. De werkgevers waren, na
alles wat zij zich in deze al aan offers
hadden moeten getroosten, aan het einde
van huaj kunnen .en terwille van eigen be
staan zouden zij, hoe moeilijk het ook zou
vallen, van dit werk moeten afzien, als
door de bonden geen medewerking kon
worden verleend.
Ook de regeering en de reeder ij hadden
thans alles gedaan, wat mogelijk was, en
er bleek nog een bedrag van 750.000 te
overbruggen.
De werkgevers moesten Maandagmorgen
beslissen en hebben zich verplicht een
deel van dit bedrag voor hun rekening te
nemen, mits de vak besturen bereid wa
ren hun medewerking te verleenen om een
bedrag groot 300.000 bijeen te doen bren
gen door korting op de loonen.
Maandag hebben de samenwerkende vak-
besturen, na alles wat met deze aangelegen
heid in verband staat nog eens overwogen
te hebben, besloten, hun medewerking tóe
te zeggen voor de leden te verdedigen, dat
dit bedrag van drie ton bijeen gebracht
moet warden door inhouding op de loonen
van allen, die werkzaam zijn in genoemde
vijf ondernemingen, ongeacht of zij al dan
niet aan dit schip werken.
Dit zal moeten geschieden door inhou
ding van 2 yz pCt. van het loon, dat iedere
week wordt ontvangen en dit zal moeten
duren tot genoemd bedrag bijeen is.
Voor overleg met de leden of personeel en
is daarbij geen gelegenheid meer gegeven
en de besturen stonden daarbij voor de be
langrijke beslissing in deze de verantwoor
delijkheid op zich te moeten nemen. Wan
neer zij medewerking afwezen, zouden zij
de laatste kans, om dit schip in ons land
te doen bouwen, verspelen.
Waar zij omtrent dit laatste van Z.
Exc. minister Gelissen, zoowel als van de
vijf betrokken ondernemingen de stellige
verzekering hadden gekregen, hebben de
besturen de knoop in deze doorgehakt en
hun medewerking toegezegd.
VOORBEELDIGE SAMENWERKING.
Over deze voor ons land zoo blijde ge
beurtenis heeft prof. dr. ir. H. C. J. H. Ge
lissen, minister van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart, in een onderhoud met den
„Telegraaf"-correspondent o.m. gezegd:
„Onnoodig te zeggen, dat ik uitermate
verheugd bem dat het mogelijk is geble
ken, dit grootè werk, dat overeenkomt met
gedurende twee jaren arbeid voor twee
duizend man voor Nederland te behouden".
De minister was vol lof over de van de
verschillende partijen ondervonden mede
werking.
Tegenover den belangrijken financieelen
steun welken het rijk, ten deele „a fonds
perdu", overigens als crediet via de Be-
nas, bereid was aan de H.A.L. te bieden,
was het natuurlijk noodzakelijk, dat door
de werven en door de arbeiders waarlijk
niet geringe offers werden gebracht.
Zonder deze zou het voor de regeering
niet mogelijk zijn geweest het verschil tus
schen de aanvankelijke offerte der samen
werkende werven en buitenlandsche aan
biedingen te overbruggen.
Om dit doel te bereiken, om deze werk
gelegenheid te scheppen, hebben we met
elkaar de tanden op elkaar geklemd en.
we zijn geslaagd, besloot de minister.
Het model van de „Prinsendam". welk schip thans la Nederland
gebouwd zal worden
