ADOEA VEROVERD EN WEER
PRIJSGEGEVEN
27ste Jaargang
MAANDAG 7 OCTOBER 1935
No. 8235
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ZONDAGSBLAD
VOORNAAMSTE NIEUWS
S)e £eid&eli£0ou^ci/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V De Paus en de oorlog
Terwijl de wereld den Paus niet heeft
willen erkennen op Vredesconferentie en
andere internationale samenkomsten
terwijl de wereld zich heeft onttrokken,
doelbewust en opzettelijk, aan den invloed
van den Paus, verlangt zü nu van den
Paus, dat hü den oorlog tusschen Italië en
Abesynië had voorkomen.... Zóó althans
wordt er hier en daar gesproken en ge
schreven.
Wij willen naar aanleiding van bedoeld
gepraat en geschrijf herinneren aan het
feit, dat de Paus feitelyk enkele weken
geleden, in een tot verpleegsters ge
houden toespraak met klem den nu uit
gebroken oorlog heeft veroordeeld, in de
volgende woorden:
„Eén zaak echter schijnt Ons boven al
len twijfel verheven: indien namelijk de
noodzakelijkheid van expansie een feit is,
waarmede rekening dient te worden ge
houden, dan heeft het recht van verdedi
ging niettemin grenzen, die men jnoet eer
biedigen, wil de verdediging niet misdadig
warden".
De voorzitter der Katholieke intern,
journalistenvereeniging, Ageorges, schreef
in de „Libre Belgique" van 3 Sept. LI.:
„Het is niet van belang ontbloot, vast te
stellen, dat het de linksche (Fransche)
bladen zijn, geredigeerd door ongeloovigen
en vijanden van de Kerk, die de warmste
commentaren geven. „L'Oeuvre", „L'Hu-
manité", „La Populaire", „La République"
(rad. socialistisch) brengen samen, mèt de
katholieke „La Croix" en „L'Aube", hulde
aan den moed en de hooge wysheid van
Paus Pius XI".
Waar de Paus van heden geen feitehjke
rechtsmacht bezit, zelfs geen zedelijk over
wicht bij vele niet-katholieke of magon-
nieke staatsbesturen, daar kan men niet
verwachten, dat de Paus verder zou zijn
gegaan in zijn veroordeeling van den oor
log, als hij gegaan is. De verhoudingen
tusschen de volkeren onderling en tus
schen burgers van eenzelfde volk zouden
wellicht anders nog strakker zijn gespan
nen, dan zij reeds gespannen zijn, zon
der dat daarbij een werkelijk nuttig ef
fect zou zijn bereikt!
DE VOLKENBONDSRAAD BESTUDEERT HET RAPPORT DER DERTIEN
„ECONOMIE"
Verschenen is het eerste nummer van
het maandschrift „Economie", tijdschrift
voor algemeen economische, bedrijfs-eco-
nomische en sociale vraagstukken.
Dit tijdschrift staat onder redactie van
de heeren Kaag, de Quay en Cobbenhagen,
hoogleeraren aan de R. K. Handelshooge-
school te Tilburg.
Wij roepen het nieuwe tijdschrift een
zéér hartelijk welkom toe.
Er is een tekort aan publieke we
tenschappelijke voorlichting over de eco
nomische vraagstukken, die in dezen tijd
de aandacht moeten hebben van talrijke
en die in dezen tijd tot een oplossing moe
ten worden gebracht. Katholieke deskun
digen en als zoodanig mogen allereerst
worden beschouwd de professoren der Ka
tholieke Handelshoogeschool hebben
tot taak en roeping, dit tekort aan te vul
len. En dat geschiedt op een gelukkige
wijze in het nieuwe tydschrift.
Wij noemen uit de artikelen: „Economi
sche politiek" van prof. Kaag; „Vestigings
regeling: plaatselijk of landelijk?" van
prof. Romme; „Beschouwingen over den
prijs" van prof. Cobbenhagen; „de vervan
ging van vrouwelijke door mannelijke ar
beidskrachten" door prof. de Quay.
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herinnerd,
dat dit vanaf heden ad 50 cent betaald
moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
Woensdag bijeenkomst van de Assemblée.
ADOEA'S VAL.
Na drie dagen van verwoede gevechten,
waarbij de Italianen onder aanvoering van
een groote overmacht van soldaten en
oorlogsmateriaal de vestingstad Adoea
urenlang aan luchtbombardementen bloot
stelden, is Adoea Zondagmorgen tegen half
elf in handen gevallen van de Italianen.
De tegenstand der Abessijnen is uiterst taai
en verbitterd geweest.
Berichten, die reeds Zaterdag de val van
Adoea meldden, zijn voorbarig geweest.
De Italianen rukten van drie zijden tegen
de stad op. Verscheiden malen wisten zij
door te dringen tot in de onmiddellijke na
bijheid der stad, doch telkens wisten de
Abessiniërs, die zich met den moed der
wanhoop verdedigden, inneming te verijde
len. Onafgebroken is de vesting sedert Za
terdagmorgen door zwaar artillerie-vuur
bestookt; bombardementsvliegtuigen brach
ten den verdedigers groote verliezen toe en
berokkenden groote schade aan de residen
tie van den bevelhebber Ras Seyoem. Soms
slaagden Abessinische schutters er in Ita
liaansche vliegers tot terugkeeren te no
pen, maar de overmacht is ten slotte te
sterk gebleken.
Hiermede is de nederlaag, welke de Ita-
liaansche troepen in 1896 bij Adoea leden,
gewroken. Aan beide zijden zijn echter
zware verliezen geleden.
De val van Adoea schijnt het sein te we
zen voor een snelle uitbreiding der krijgs
operaties. Keizer Haile Selassie heeft zijn
bevelhebbers gelast zich tot het uiterste
te verzetten tegen de Italianen, die naar
hij meent van vier kanten naar Addis
Abeba willen opmarcheeren.
Italianen vonden hun consulaat verlaten.
De „Paris Soir" publiceert een telegram
uit Asmara betreffende de inneming van
Adoea van den volgenden inhoud:
Bij het aanbreken van den dag bereikte
een afdeeling Italiaansche infanteristen in
verspreide orde de eerste straatjes van
Adoea.
Zij bezetten het Italiaansche consulaat,
dat verlaten was, dooh waarin geen spoor
van wanorde te bekennen was Zelfs woei
de Italiaansche vlag nog van het gebouw.
In Adoea zijn nog talrijke punten, van
waar door de Abessiniërs tegenstand wordt
geboden.
De omtrekkende beweging rond Adoea
7/ordt voortgezet.
Zevenduizend Danakils beletten de bei
de Italiaansche vleugels zich bü elkander
te voegen.
Ondanks heftigen tegenstand hébben de
Italianen Mayeta, Énguela en Hawariate
bezet.
GEESTDRIFT TE ROME.
.Adoea is hedenmorgen om 10.30 geval
len". Dit bericht, dat eerste Zondagavond
om acht uur te Rome bekend werd, ver
wekte in de Italiaansche hoofdstad veel
geestdrift en maakte een einde aan de
spanning, die den geheelen dag had ge-
heerscht.
Volgens het officieele communiqué was
de vertraging bij het binnenrukken van
de stad een gevolg van een tegenaanval
door de troepen van Ras Seyoem, die kon
worden afgeslagen
De Duce heeft onmiddellijk het heuge
lijke bericht medegedeeld aan koning Vic
tor Emanuel, die zich met zyn familie in
zijn zomerverblijf te San Rossore, nabij
Pisa bevindt. Daarna zond Mussolini het
volgende telegram aan generaal De Bono:
„Het bericht van den val van Adoea ver
vult de harten van alle burgers met trots,
en aan u en aan alle troepen zend ik mijn
betuiging van den hoogs ten lof en de dank
baarheid der natie."
Nauwelijks was het radio-bericht door
signor Alfieri, die de plaats inneemt van
graaf Ciano, verspreid, of de vlaggen wer
den uitgestoken en als op een afgesproken
teeken trokken zwarthemden in optocht
door de straten onder het zingen van de
Giiovinezza en het volkslied. Zij brachten
hoera's op den Duce uit, en trokken naar
de Piazza Venezia.
DE ONDERWERPING VAN ADIGRAT.
Gistermiddag werd te Rome een officieel
communiqué gepubliceerd, dat de verove
ring van Adigrat bevestigde; het luidde:
„Gisteren, 5 October, werd onze vlag,
welke op 18 Mei 1896 was neergehaald van
het fort Adigrat, boven de ruines van het
zelfde fort geheschen door de dappere
troepen van het eerste legercorps. De be
volking en de geestelijkheid hebben zich
onderworpen. Het Italiaansche inboorlin
gen legercorps heeft zich genesteld in het
bekken van Adoea. De luchtstrijdkrachten
hebben op effectieve wijze met de ver
schillende colonnes samengewerkt."
MUSSOLINI'S SCHOONZOON GEWOND.
Naar Havas meldt, is bij het luchtbom
bardement op Adoea de schoonzoon van
Mussolini, graaf Ciano, die een der toestel
len bestuurde, door verscheidene kogels ge
troffen.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN IN DE
ITALIAANSCHE KOLONIËN.
Naar de „Sunday Chronicle" meldt, heeft
de Internationale Sanitaire Commisie te
Genève aan de havenautoriteiten in alle
deelen der wereld vertrouwelijke instruc
ties doen toekomen, waarin verzocht wordt
bij de inklaring van Italiaansche schepen de
strengst mogelijke sanitaire maatregelen
te nemen, daar in Eritrea en in Somaliland
besmettelijke ziekten zijn uitgebroken, die
gemakkelijk naar andere landen zouden
kunnen worden overgebracht.
Daar de Italiaansche regeerin^ een scher
pe censuur heeft ingesteld, is de omvang
der epidemics niet bekend, doch men be
weert, dat talrijke personen, die aan de
besmettelijke ziekten lijden, naar een eiland
in de nabijheid van de Grieksche kust zijn
gebracht.
DE NEGUS NAAR HET FRONT.
De Negus van Abessynië bereidt zijn ver
trek naar het Noordelyke front voor, waar
nog voortdurend zeer hevig wordt gevoch
ten. Overal worden hevige gevechten ge
leverd, terwijl volgens ontvangen berich
ten de Italiaansche luchtstrijdkrachten
groote activiteit zouden ontwikkelen in het
Zuid-Westen.
De Raadszitting te Genève
ITALIAAN EN ABES SI JN
AAN ééN TAFEL
Het rapport van de Commissie van
Dertien
Zaterdagmiddag tegen 6 uur is de Vol
kenbondsraad in openbare zitting bijeen
gekomen. Aan den Raadstafel hadden
plaats genomen de Italiaansche vertegen
woordiger, baron Aloisi, en op verzoek
van den Raadspresident ook de vertegen
woordiger van Abessynië, Tecle Hawaria
te. De president van den Raad legde het
rapport voor van de commissie van Der
tien met de opmerking, dat de stemming
over het rapport niet voor Maandag zal
geschieden. Bovendien deelde hij mede,
dat een aanvulling is verschenen.
Dit amendement heeft den volgenden
tekst:
„Na de uiteenzetting van de omstan
digheden van het geschil moet de Raad
overeenkomstig artikel 15 van het Pact
mededeelen, welke oplossing hij het meest
billijk en geschikt acht.
De hem sedert de laatste zitting door de
beide partijen ter kennis gebrachte feiten
maken het den Raad vooreerst tot dringen
den plicht de eerbiediging van de uit het
Volkenbondspact voortvloeiende verplich
tingen te eischen. De Raad beperkt zich er
voor het oogenblik aan te bevelen, dat on
verwijld iedere schending van het pact
wordt vastgesteld, Hy behoudt zich voor
later andere hem nuttig voorkomende aan
bevelingen te doen".
De vertegenwoordigers der beide par
tijen hebben vervolgens verklaard nog
geen tijd te hebben gehad het rapport te
bestudeeren. Aloisi voegde hieraan toe, dat
hij ten aanzien van den inhoud van het
rapport alle reserves maakt. Hij hoopt
Maandag zijn standpunt te kunnen mede
deelen.
De twee tegenstanders aan het woord
In de hierna volgende bespreking over
de mededeelingen van Italië en Abessynië
over de recente gebeurtenissen, verkreeg
eerst Aloisi het woord. Hij las een lange
verklaring voor, waarin hij de bemoeiin
gen van den Raad in den strijd te bemid
delen wel is waar erkende, doch er tegen
protesteerde, dat de Volkenbond heeft ge
weigerd over te gaan tot een werkelijke
bestudeering van de toestanden in Abessy
nië, zooals door Italië was voorgesteld. Ita
lië is volgens Aloisi het slachtoffer gewor
den van een Abessijnschen aanval Ten
slotte kwam Aloisi terug op het begin
September door Italië ingediende voorstel
Abessynië uit den Volkenbond te zetten,
omdat het voor dit lidmaatschap onwaar
dig zou zijn.
Na Aloisi sprak de vertegenwoordiger
van Abessynië, Tecle Hawariate, wiens
verklaringen in vorm en inhoud zeer ma
tig waren gehouden en overeenkwamen
met het reeds gepubliceerde schrijven van
de Abbess ij nsche regeering aan den Vol
kenbond.
De verklaring van Hawariate culmineer
de in het voorstel te constateeren, dat Ita
lië het Pact heeft geschonden door tot den
oorlog over te gaan en dat derhalve artikel
16 moet worden toegepast. Bovendien stel
de de Abessij nsche vertegenwoordiger voor,
dat de Raad Italië zou opwekken de militai
re operaties te staken en een einde te ma
ken aan den moord op de burgerbevolking.
Hierop verklaarde de president van den
Raad, dat de Raad onverwijld moet over
gaan tot de besitudeering der bij hem ont
vangen ernstige mededeelingen.
Instelling commissie van zes
Te dien einde stelde hij voor een uit zes
leden bestaande commissie te benoemen,
welke vóór Maandag den Raad rapport zal
moeten uitbrengen. Tot deze commissie be-
hooren de vertegenwoordigers van Enge
land, Frankrijk, Denemarken, Roemenië,
Portugal en Chili
De Raad keurde dit voorstel zonder be
raadslaging goed, evenals het voorstel van
Eden, dat deze commissie Zaterdagavond
nog haar werkzaamheden moest beginnen.
De zitting van den Volkenbondsraad was
hiermede ten einde.
Woensdag zitting van de Assemblée
In verband met het ItalinaanschAbes
sij nsche geschil is de Assemblée tegen
Woensdagmiddag vier uur bijeengeroepen.
Het verluidt, dat hier zal worden voor
gesteld een z.g. coördinatie-commissie voor
de sanctie-maatregelen te benoemen.
Deze commissie zal een program moeten
opstellen voor progressieve sanctie-maat
regelen en op de ten uitvoer legging daar
van toezien.
HET RAPPORT VAN DE COMMISSIE
VAN ZES GEREED
De commissie van zes, die Zaterdag doqr
den Volkenbondsraad is ingesteld tot de
bestudeering van de vraag, of in Abessynië
een aanvalshandeling is verricht en of het
pact is geschonden, heeft Zondagmiddag in
een ritting van drie uur, die werd geleid
door den Portugeeschen minister van bui-
tenlandsche zaken, haar taak volbracht.
De commissie heeft de documenten, die
door Abessynië en Italië zijn overhandigd,
onderzocht en een rapport uitgewerkt over
de gebeurtenissen van de laatste dagen.
Naar verluidt bevat dit rapport slechts
een uiteenzetting der feiten, waaruit de
raad de politieke en juridische consequen
ties heeft te trekken.
In deze opsomming der feiten zou dui
delijk tot uiting komen, dat Italië verant
woordelijk moet worden gesteld voor het
uitbreken der vijandelijkheden.
Maandagochtend zou het rapport aan de
raadsleden worden voorgelegd. De raad
komt des middags te vüf uur bijeen om
kennis te nemen van het rapport van de
commissie van dertien en van dat van de
commissie van zes.
Dat het laatste rapport nog gisteren ge
reed is gekomen, is vooral te danken aan
den drang van Eden, die er prijs op stelt,
dat reeds Maandag een beslissing door den
Volkenbondsraad zal worden genomen. In
Engelsche kringen is men dan ook zeer te
vreden over den spoed, die de commissie
heeft gemaakt.
Het rapport is met algemeene stemmen
door de commissie goedgekeurd. In Itali
aansche kringen had men dit verwacht,
doch het is nog niet bekend, welke hou
ding Aloisii heden zal aannemen ten aan-
BUITENLAND.
De vestingstad Adoea na drie dagen van
hevigen strijd door de Italianen genomen.
De strijd om deze stad is echter opnieuw
ontbrand. De Volkenbondsraad bestudeert
het rapport der Dertien. Vandaag stem
ming. Een vergeefsche verzoeningspoging
van MussolinL Laval tracht te Genève te
bemiddelen. (1ste blad).
De nieuwe Duitsche rijksminister voor
kerkelijke zaken heeft zijn eerste veror
dening uitgevaardigd. (4de blad).
Gebed in alle synagogen voor de vervolg
de Jodeu in Duitse hl and. (4)de blad).
BINNENLAND.
Jeugdig wielrijder en zijn redder ver
dronken. (Gem. Ber., 3de blad).
Verschillende doodelijke verkeersonge
lukken. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: De competities werken op
volle kracht. Tal van verrassingen zijn
gisteren gevallen. (2de blad).
ZEILEN: Uitstekend geslaagde wedstrij
den der Na-Brasem. (2de blad).
SCHAKEN: De strijd om den wereld
titel tusschen Euwe en Aljechin. (2de bl.)
zien van den inhoud van het rapport. Een
uittreden van Italië uit den Volkenbond
schijnt echter nog steeds onwaarschijnlijk
te rijn.
HET RAPPORT DER DERTIEN
VEROORDEELT ITALIË
Gisterenmiddag heeft de Commissie van
Dertien haar rapport over het Italiaansch-
Abessynisch conflict gepubliceerd. Hoewel
de toon van het rapport zuiver objectief
en strikt neutraal is gehouden, komen de
conclusies, zooals reeds werd verwacht,
neer op een onomwonden veroordeeling
van de houding en de politiek der Itali
aansche regeering.
Mussolini polst Engeland
EEN HARTELIJKE BOODSCHAP.
Engeland geeft echter niet thuis.
Volgens de „Times" heeft Mussolini door
bemiddeling van den Italiaamschen ambas
sadeur een zeer hartelijke boodschap tot
Hoare gericht, waarin hij zegt, dat onder
handelingen om tot normale betrekkingen
te komen, te Rome zouden worden toege
juicht.
Mussolini liet duidelijk den wensch uit^
komen, het conflict te localiseeren en te
voorkomen, dat een koloniale oorlog zich
tot een algemeenen oorlog uitbreidt.
Hij wees erop, dat de zaak van den
vrede gediend en de duur der vijandelijk
heden bekort zou worden, indien de tegen
woordige spanning in de Middellandsche
Zee plaats zou maken voor een oprechte
samenwerking in het belang van een sta
biele regeling.
Alle betrokken partijen zouden tot dit
doel kunnen bijdragen door gelijktijdige
parallele intrekking van de voorzorgs
maatregelen, die genomen zijn tot ver-
hoecling van een gevaar, dat niet bestoDd.
Het militaire optreden in Afrika heeft
niet de deur gesloten voor vriendschappe
lijke besprekingen met Frankrijk en Enge
land, om te komen tot een accoord, dat
Italië's gerechtvaardigde eischen bevredigt,
en een vreedzame regeling beteekent.
Deze demarche van den Italiaanschen ge
zant bü den Britsohen minister van Bui-
tenlandsche Zaken heeft echter niet het
door Mussolini gewenschte resultaat opge
leverd.
Nadat minister Hoare kennis had geno
men van den brief en het telegram, ant
woordde hü, dat ook Italië zich grondig
vergist in de houding, welke Engeland ge
durende het geheele conflict heeft aange
nomen. De vijandelijkheden hebben eiken
vooruitgang ter verkrijging van een rege
ling moeilijk, zoo niet meer, gemaakt.
Hoare heeft niet geantwoord op het geop
perde denkbeeld, dat gelyktijdig alle voor
zorgsmaatregelen, die Engeland in de Mid
dellandsche Zee heeft genomen, ingetrok
ken zouden worden.
Het verluidt, dat Mussolini formeel geen
antwoord zal worden gegeven, daar de zaak
door den Volkenbond wordt behandeld.
