WOENSDAG 2 OCTOBER 1935 DE LE1DSCHE COURANT EERSTE BUD - PAG. S Hoe ontstonden Familie-wapens? Voorouders, die geen handschrift en geen... leeuwen kenden HOE WORDT HET WEER? BETROKKEN OF REGEN DE BILT SEINT: Tijdelijk afnemende, later weer toene mende tot krachtige Zuidelijke tot Zuid- Westelijke wind, tijdelijk opklarend, later weer betrokken tot regen, weinig verande ring in temperatuur. Hoogste barometerst.: 760.3 te La Coruna. Laagste barometerst.: 739.3 te Röst. De depressie in het Noorden trok Noord Noord-Oostwaarts. Een secundaire brengt nog regen hier te lande. De nieuwe depres sie is reeds bij IJsland en Ierland versche nen en wordt nog snel dieper. De hooge drukking in het Westen trekt terug. Een korte opklaring bracht lage oohtendtempe- raturen in Schotland en Engeland, terwijl in Ierland en Zuid-West Engeland de nieu we regen reeds inzette. Frankrijk heeft ook opklaringen met lage ochtendtemperaturen in het Westen begint regen te vallen. Aan de Noorsche kust waait het nog krachtig uit Zuid-West en viel zeer veel regen, te Kinn 65 milimeter. Zweden heeft tijdelijk opklaring, de vorst in het Noorden ver dween. Duitschland heeft somber weer met regen in het Oosten en zwakken wind. In Zwitserland viel veel regen en valt nog meer. De algemeene toestand duidt op aanhouden van het regenachtige en winde rige weer. LUCHTTEMPERATUUR. 12.2 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS CA Van Woensdagnamiddag 7.07 uur tot Donderdagavond 6.32 uur en van Donder dagnamiddag 7.05 tot Vrijdagmorgen 6.34 uur. HOOG WATER. Te Katwijk: op Donderdag 3 October v.m. 6.28 uur en nam. 6.50 uur; op Vradag 4 Oct. voorm. 7.11 uur en nam. 7.36 uur. altaar om het H. Misoffer op te dragen. Zoo bleef hij tot voor enkele dagen zijn priesterlijke werkzaamheden uitoefenen. Totdat zijn krachten hem begaven en hij tenslotte hedenmorgen om tien minuten over vijf zacht en kalm im den Heer ont sliep. Slechts zijn zuster was bij zijn afsterven tegenwoordig. De plechtige uitvaart zal gehouden wor den a.s. Zaterdagmorgen om 10 uur, de lauden dien morgen om 9.30 uur. De met ten zullen worden gezongen Vrijdagavond om 7.30 uur. Pastoor G. Daalmans werd geboren te Gouda den 3den Maart 1863, studeerde eerst op het klein seminarie Hageveld te Voor hout, later op het groot seminarie te War mond. Op 17 December 1887 ontving hij de H. Priesterwijding en droeg zijn Eerste Plech tige H. Mis op in de kerk van O. L. Vr. Hemelvaar aan de Kleiweg te Gouda. Na gedurende verscheidene jaren als ka pelaan in de H. Magdalenakerk te Amster dam gestaan te hebben, werd hij overge plaatst naar Den Helder en daarna be noemd tot pastoor te Hoek van Holland. Voor het verleenen van geestelijken bij stand bij het vergaan van den S.S. „Ber lin" werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1910 werd pastoor Daalmans als op volger van wijlen pastoor Foppe benoemd in de parochiekerk van den H. Johannes den Dooper te Boskoop, waar hij op 17 De cember 1912 zijn zilver-, in 1927 zijn veer tigjarig priesterschap herdacht en, zooals hierboven gemeld, op 29 April van dit jaar vierde hij nog zijn zilveren jubileum als Pastoor te Boskoop. De parochie te Boskoop is onder pastoor Daalmans tot zeer grooten bloei gekomen. Uitbreiding van het Jongens-Patronaat en de Lagere School, oprichting van de U. L. O. school, van de St. Josephgezellen-ver- eeniging en van meerdere vakvereenigin- gen waren het werk van hem, die zich door zijn eenvoud spoedig bemind wist te maken. Groote verbetering voor het vereenigings leven werd gebracht door de stichting van het Vereenigingsgebouw aan de Rozenlaan. Ook Kerkgebouw met Priesterkoor en Zijaltaren ondergingen een groote veran dering. Geduremde de oorlogsjaren is het Pastoor Daalmans geweest, die grooten steun heeft weten te schenken aan de kweekers. De armen, die hij gelijk stelde met de rijken, klopten bij hem niet te vergeefs aan. Op ieder terrein kenmerkte pastoor Daal mans zich door zijn strikte onpartijdigheid. Zijn nagedachtenis zal in Boskoop blijven in eerbiedige waardeering, in oprechte dankbaarheid. R. I. P. I Wij allen hebben, als wij op een mooien zomer-namiddag eens langs het Rapenburg of andere gedeelten van het oude Leiden bezochten, ongetwijfeld wel eens gekeken naar de vele wapens die daar de huizen sieren. Sommige bevinden zich hoog boven in den gevel, andere prijken boven een oud poortje, of staan schuin boven de deur opgesteld. Dikwijls is helaas de voorstel ling geheel verdiwenen onder een dikke laag kalk en verf en zien we nog slechts een leeg schild met eenige omlijsting. De meeste dezer wapens zijn de blazoenen van geslachten wier geschiedenis ten nauwste met die van Leiden is verbonden, van an dere treffen we de bezitters nog dagelijks in Leiden aan, doch men vindit er ook waar van nauwelijks meer vast te stellen is aan wie ze hebben behoord en waarvan de eigenaars reeds lang uitgestorven zijn. Het is helaas nog een gedachte van vele menschen dat alles wat iets met wapens te maken heeft, noodwendig ook met de adel verband houdt. Zij halen dan de schou der op voor dit in hun oogen schijnbaar zinloos gebruik, waarvan zij de beteeke- nis niet weten, doch dat hen meer be lang zou inboezemen indien dit wel het geval ware. Wanneer wij bedenken dat wij in Nederland naast ongeveer tachtigdui zendfamilienamen een aantal van haast vijftigduizend verschillende wapens tellen, zal het duidelijk zijn dat niet slechts de adel een wapen voert, doch dat in Neder land althans, de wapenkunde veelmeer als een algemeen burgerlijk verschijnsel moet worden verklaard. Het aantal adellijke ge slachten is trouwe.ns hier te lande zeer gering (ongeveer vierhonderd). Gelukkig gaan steeds meer families er tegenwoor dig toe over zich weer een nieuw familie wapen te kiezen of laten het oud familie- symbool weer uit het stof der oorkonden en documenten te voorschijn treden. Hoe veel fraaier is dan niet een dergelijk zin nebeeld in de goede kleuren en metalen, dan de vrij zinlooze initialenmode die wij tegenwoordig kennen. Wanneer we echter deze wapens eens nader bezien, dringt zich al spoedig de vraag aan ons op, hoe onze voorvaderen er toe kwamen zich juist die bepaalde fi guur of dat vreemde dier als wapenfiguur te kiezen. Om op deze vragen een ant woord te vinden moeten jvij allereerst eens nagaan waaróm zij zich eigenlijk een wa pen kozen, want voor een dergelijke alge meen vferbreide gewoonte moest toch een goede grond zijn. Op deze vragen hoop ik U in deze spiokkels een antwoord te ge ven, en ik zal U hierbij zooveel mogelijk voorbeelden noemen van families die in Leiden en Rijnland overbekend waren (en veelal nog zijn) of wier namen U uit de vergeelde historiebladen der Sleutelstad tegemoet treden Tegenwoordig bestaat er geen enkel ver schil meer tusschen een adellijk en een bur gerlijk wapen. Onder deze laatste benaming verstaat men ook dè vele boeren- en an dere eigenlijk niet tot de burgerij behoo1 rende wapens. Toch maakten zij beiden, naast veel gemeenschappelijks, een geheel andere ont wikkeling door. Het ontstaan der wapens van de oude ridder-geslachten en eeuwen oude adelsfamilies, zal ik, hoe noode ook, hier even laten rusten om mij direkt met U te begeven naar de donkere tijden toen de Noormannen nog maar nauwelijks waren geweken en zich langzamerhand een meer onafhankelijker geest van de menschen meester maakte. Het Christendom worstelde nog met de aloude godsdienst der Germanen, en hoe wel het pleit reeds lang ten voordeele van het eerste was beslecht, handhaafden zich op het platteland toch nog verschillende heidensche gebruiken die zelfs in onze da gen nog niet geheel zijn verdwenen. De Folklore brengt te dien opzichte soms nog verrassende dingen aan het licht! Naast het geloofs-enthousiasme waarin de kruistochten werden volbracht (die voor het adellijk wapen van beslissenden invloed waren), vinden wij nog een bijgeloof en angst voor booze geesten die ons verwon derd doen staan. Het is in deze tijden dat RECHTZAKEN het geverfde weeskind. Het Haagsch Gerechtshof heeft heden arrest gewezen in de zaak van de beide trainers, J. K., uit Scheveningen en J. D. M. S. uit Rotterdam, beiden betrokken in de fraude-zaak welke tijdens de herfst- wedrennen te Groningen aan het licht kwam, waarbij het eerste klasse paard Olympia, bereden door K., uitkwam in de vierde klasse onder den naam „Weeskind". Beide verdachten zijn door de Rotterdam- sche Rechtbank terzake van poging tot op lichting, resp. medeplichtigheid aan poging tot oplichting veroordeeld, ieder tot twee maanden gevangenisstraf. Het Hof heeft het vonnis van de recht bank bevestigd. veroorzaken van zwaar lichamelijk letsel. In Februari van dit jaar kwam de Eus- sumsche assuradeur H. E. W. B. op den Amersfoortschenweg bij den Gooischen Boer met zijn auto in botsing met de auto van den heer Horowitz uit Amsterdam, die komende uit de richting Laren den het burgerlijk wapen ontstond, of althans zijn direkte voorganger. We vinden dan n.l. het gebruik van een Zjg. huismerk zeer in zwang. Reeds op de lagere school leerden we dat destijds, toen lezen en schrijven nog een kunst was die slechts de geestelij kheid beheerschte, vele lieden inplaats van een handteekening, een zg. „kruisje" plaatsten om een acte te waarmerken of een overeenkomst te be krachtigen. Hiermede bedoelt men dan het teeken dat wij tegenwoordig algemeen onder de naam van huismerk kennen. Het was een samenstel van een aantal lijnen die dienden om iemands eigendom aan te geven. Men sneed een dergelijk merk in zijn bezittingen, waarmerkte er b.v. zijn handelswaren mede (vandaar de benaming schepen- of koopmansteeken) en bevestig de het als een soort muuranker aan zijn huis. Deze tee kens bestonden meestal uit rechte lijnen, daar kromme niet gemakke lijk te kerven waren. Sommige onderzoe kers zien hierin een overblijfsel van het Runenschrift der heidensche Druïden, en brengen de huismerken dan terug tot ver schillende symbollen als het zonnerad e.a. Zeer waarschijnlijk waren zij dit dan ook oorspronkelijk, doch het is zonder twijfel dat zij in latere tijden een zeer uitgesproken christelijk karakter gingen vertoonen. De meeste zijn terug te brengen tot het beken de Christus monogram, de dooreengevloch ten en P en X dat men dagelijks kan aan treffen. Daar ieder merk natuurlijk van het andere moest verschillen, vindt men het in tallooze variaties waaruit het oorspron kelijk monogram soms nauwelijks te her kennen is. Het ligt echter voor de hand dat, bij het toenemen van de bevolking, deze combinatie van streepjes tot groote verwarring aanleiding ging geven. Velen voerden een zelfde merk (dat, vooral als het op de muur was bevestigd, booze gees ten heette te weeren), of wel was het ver schil zoo gering dat men het niet meer op merkte. Toen dan ook bij de adel, door ver schillende oorzaken waarover ik U later iets hoop te vertellen, familiewapens zoo las wij die thans kennen in gebruik kwa men, werd dit gebruik door de niet-adel- iijke families maar al te graag overgeno men. Zoo zien we dus het wapen al meer het oude huismerk verdringen. In sommige gevallen plaatste men echter eenvoudig het aloude schepenteeken in een schild, gaf er een bepaalde kleur aan en verhief het al dus tot wapenfiguur. Ik zou U van deze wapens honderde voorbeelden kunnen noe men. Vooral in Groningen en Friesland zijn zij legio. In Leiden zien wij o.a. een huismerk in het blazoen der familie Lyn- slagers, die in 146 nog in de vroedschap van deze stad voorkomt. Het wapen ver toont links (heraldisch rechts) de z.g. Frie- sche halve adelaar, die steeds zwart op goud is, en rechts (her. links) boven een huismerk, en beneden drie klaverbladen. Deze klaverbladen duiden dikwijls op een zeker bezit aan land. Toch vormen deze huismerk-wapens slechts een zeer gering gedeelte van onze geheele wapenschat. Hoe die andere wa pens dan wel ontstonden, hoop ik U in een volgend artikel te verhalen. Zeist. C. PAMA. Huizerweg op wilde rijden. Het zoontje van den heer H. werd ernstig gewond, de bestuurder liep lichte verwondingen op. Wegens veroorzaken van zwaar lichame lijk letsel door schuld veroordeelde de rechtbank B. tot 1000.boete, subs. 3 maanden hechtenis. n. s. b.t;r mishandeij). Zes leden van de N.S.B. zijn op 28 Juni na afloop van een colportagetocht in de omgeving van het Kattenburgerplein te Am sterdam in conflict gekomen met politieke tegenstanders. Een der colporteurs, de jeugdige van Z., werd vrij ernstig aan het oog gewond. Wegens mishandeling veroordeelde de rechtbank vandaag den los werkman D. A. tot drie maanden gevangenisstraf met af trek van twee maanden en drie weken voorarrest. LEEST DE ADVERTENTIES IN UW DAGBLAD. ACADEMIENIEUWS LEIDEN. Geslaagd: candidaatsexamen Wis- en Natuurkunde letter F de heer D. W. van Krevelen, Rot terdam; doctoraal-examen Wis- en Naturkunde, hoofdvak Plantkunde de heer Ph. de Jongh, Leiden; Geslaagd voor het examen van apothe kers-assistent mej. J. L. de Vries, Den Haag. mej. M. H. Swinkels, Den Haag, mej. N. C. M. Kühl, Voorburg. LETTEREN EN KUNST C. de Wolf overleden. Op 56-jarigen leeftijd is te Amsterdam gis termiddag overleden, de heer C. de Wolf. De heer De Wolf was een bekend orga nist en hoofdleeraar aan het Conservato rium te Amsterdam. Voorts is hij de com ponist van verschillende orgelwerken. De heer De Wolf behaalde in 19(11 de Prix d'Exoellence voor orgel aan het Am- ster damsCh Conservatorium. Hij was achtereenvolgens organist te Ouderkerk, Hilversum en laatstelijk te Arnhem, terwijl hij eenige jaren leeraar was aan het Conservatorium te 's-Graven- ha ge. LAATSTE BERICHTEN TWEEDE KAMER. Voortgezet wordt de behandeling van het Bezuinigingsontwerp. Het amendement-Duymaer van Twist om aan de aanwijzing van capitulanten voorwaarden te verbinden inzake bezwaar tegen Zondagsarbeid wordt met 48 tegen 30 stemmen verworpen. De invoering van het capitulantenstelsel wordt aangenomen met 5626 stemmen. Tegen stemden de sociaal-democraten, de communisten, Steinmetz, IJsselmuiden en v. Houten. De wijziging der dienstplichtwet wordt aangenomen met 5923 stemmen: Tegen: de sociaal-democraten, de communisten en v. Houten. Bij de afd. Waterstaat van het Bezuini- gings-ontwerp betoogt de heer v. Braam beek, dat wij nog in het duister verkee- ren van wat de minister coördineeren wil. Met het beginsel, den minister te machti gen tot invoering van een vergunnings stelsel voor het vervoer van personen en goederen kan spr. zich vereenigen. De coör dinatie van het verkeer blijve geen theo retisch wetenschappelijk vraagstuk. De heer E b e 1 s vraagt zich af, of bij een belangrijke aangelegenheid als regeling van het verkeerswezen de Staten Generaal mo gen worden uitgeschakeld. De heer v. d. Heuvel zegt, dat deze materie eigenlijk niet in het Bezuinigings ontwerp thuis behoort. Prinses Juliana H.K.H. Prinses Juliana heeft gisteravond met gevolg een onverwacht bezoek ge bracht aan de Cineac op het Buitenhof. De directie heeft aan de Prinses en aan de da mes van haar gevolg bloemen aangeboden. De Prinses is in den loop van dezen dag per auto naar het Loo vertrokken. heistelling omgevallen. Arbeider ernstig gewond. Te Zaandam is hedenmorgen op een bouwwerk aan den Burcht, door het bre ken van een der staal-draadtuiën een vijf tien meter hooge heistelling omgevallen, terwijl in den top een arbeider, de 55- jairige G. JonMiorst uiit Haarlem, bezig was de staaldraden te be vestigen. Jonklhorst is bij zijn val met het hoofd teredhit gekomen op een betonnen paal, met het gevolg, dait hij zoodanig werd ver wond, dat ernstig voor zijn leven wordt gevreesd. Het slachtoffer is overgebracht naar het Gemeente-Zïekenlbuis te Zaandam. De tui was over den weg, de Prins Hen drikkade, gespannen, waarbij een klein rood vlaggetje als waarschuwingsteeken diende. Naar het sdhijnt is dit niet pge- merkt door den bestuurder van een ver- huisauto, die onder de staaldraad is door gereden en zoo oorzaak is geworden van het breken daarvan. De politie doet onderzoek in hoeverre hier van schuld sprake is. valsche banderollen. Gisteravond heeft de Groningsche poli tie in samenwerking met ambtenaren van de belasting een inval gedaan in een druk kerij in de Davidstraat te Groningen, waar vaische banderollen voor sigaretten wer den vervaardigd. In verband hiermede wer den gearresteerd de 48-jarige B. Z. en de 59-jarige J. S. Deze laatste was de druk ker, die juist bezig was met het afdruk ken van banderollen. Beide zijn in arrest gesteld. Oliohe's en andere bescheiden wer den door de politie in beslag genomen. inschrijving van motorrijtuigen en aanhangwagens De Ingenieur van den Rijkswaterstaat, belast met de inschrijving van motorrijtui gen en aanhangwagens, vestigt de aan dacht van veehouders van zware vracht automobielen, autobussen en aanhangwa gens op de volgende punten: le Den lsten November as. vervalt de GEMEENTEL. AANKONDIGINGEN. ophalen huisvuilnis. In verband met den 3 Octoberdag zal het ophalen van huisvuil uit die perceelen, welke gewoonlijk op Donderdag worden bediend, deze week plaats vinden op Za terdag. Bewoners van die perceelen wordt der halve verzocht geen emmers aan de straat te plaatsen. De Directeur der Gemeentereiniging, J. H. DE JONG. Leiden, 2 October 1935. AGENDA leiden. De avond, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maandag 30 Sept. tot en met Donderdag 3 Oct. a. s. waargenomen door de apotheken: G. H. Blanken. Hooge woerd 171, tel. 502, en D. J. van Driesum, Mare 110, tel. 406. Van V r ij d a g 4 tot en met Zondag 6 Oct. as. neemt waar apotheek: C. B. Duyster, Nieuwe Rijn 18, tel. 523. Voor Oegstgeest worden deze dien sten waargenomen door apotheek: C. van Zijp, Wilhelminapark 8, tel. 274. geldigheidsduur van verschillende cate gorieën van de ten behoeve van bovenbe doelde voertuigen af gegeven bewijzen van inschrijving. Houders van ingeschreven voertuigen wordt derhalve dringend in overweging gegeven, den vervaldatum der hun toebe- hoorende bewijzen van inschrijving te con troleeren. Het aanvragen van een verlenging van den geldigheidsduur van reeds bestaande inschrijvingen behoort te geschieden door inzending van daartoe voorgeschreven oranje-kleurige formulieren in briefkaart formaat, geheel ingevuld, gedateerd en onderteekend; 2e. Wanneer het provinciaal kenteeken, het motornummer, de bandenmaten of af metingen van ezn ingeschreven voertuig een verandering hebben ondergaan, dient het afgegeven bewijs van inschrijving ter wijziging te worden opgezonden aan het Inschrijvingsbureau te 's Gravenhage (Ja- vastraat 78); 3e. Wanneer een ingeschreven voertuig overgaat in handen van een anderen eige naar (cq. houder), wanneer het voertuig wordt bestemd voor vervoer van een groo- ter maximum laadvermogen (d.w.z. ver hooging der maximum toegelaten wiel- drukken), of wanneer een ander soort ban den aan de wielen van het voertuig wordt gemonteerd, dient een geheel nieuwe aan vraag om inschrijving te worden ingezon den; 4e. Ingevolge het gewijzigde Motor- en Rijwielreglement rust op de houders der inschrijvingsbewijzen de verplichting om deze bewijzen in te leveren, zoodra de daar in omschreven motorrijtuigen of aanhang wagens verkocht, gesloopt of buiten wer king zijn gesteld. verhooging gewichtsgrenzen kalveren De Landbouw-Crisis-Organisatie voor Zuid-Holland maakt bekend, dat vanaf 1 October tot en met 31 December 1935 vrouwelijke runderen met een gewicht dat ligt tusschen 100 en 300 KG., gedekt be- hooren te zijn door een identiteitsbewijs 1934 of 1935, echter met dien verstande, dat bovengenoemde gewichtsgrenzen niet van toepassing zijn ten aanzien van vrouwelij ke runderen, welke op 1 October 1935 in het bezit blijken te zijn van twee breede tanden. De uiterste gewichtsgrens is dus van 270 K G. verhoogd tot 300 K.G. STADSNIEUWS het 3 octoberfeest. De feestelijkheden ter herdenking van Leiden's Ontzet zijn hedenmiddag ingezet met het gebruikelijke kinderfeest in den foyer der Stadsgehoorzaal, waar onder lei ding van mevr. Hester G. C. Jamssen-Klenke uit Bilthoven opgevoerd werd het Pop penspel „De Dolende Ridders". Mevr. Janssen-Klenke en Co v. d. Ouw- Hartikamp hebben deze voorstelling uitste kend verzorgd en de kennismaking met het Poppen-theater „De Zwarte Raaf' is zeker geen onaangename geweest. De kinderen leefden van begin tot einde mede met hetgeen de dames over de Do lende Ridders hebben ten gehoore gebracht, waarvoor haar zeker 'n woord van lof mag worden gebracht. Vermeldenswaard zijn ongetwijfeld ook de keurige poppen van Barna de Toth, M. Keulenburg en J. Trapman, de costumes waren van Leny van Geelkerken en de décors van M. Claassen-Huger en Pax Steen. Er stonden drie voorstellingen op het pro gramma, waarbij evenals vorige jaren de kinderen van de verschillende gestichten waren uitgenoodigd. Hedenavond te half negen is de groote taptoe met medewerking van 'n zevental muziekkorpsen. Het Van der Werfpark zal wederom verlicht worden door magnesium- en Bengaalsch vuur. De taptoe bij het standbeeld wordit uit gevoerd door de Harmonie-kapel „Werk- mans Wilskracht". Het programma voor morgen is in groote trekken als volgt: 7.v.m. Reveille vam het balcon der Stadsgehoorzaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 2