DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE REDE VAN PROF. AALBERSE
26e Jaargang
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1935
No. 8227
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekJ 2.50 per kwartaal
m onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENT1EPRUS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin b#-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
TWEEDE KAMER
De R.K. Staatspartij neemt afwachtende houding aan
Wij hebben in ons vorig nummer in
het verslag van de Tweede Kamer-verga-
dering van gisteren een samenvatting' ge
geven van de rede, door prof. Aalberse
gehouden.
Deze rede verdient inderdaad wjj
overdrijven geenszins door haar bestu
deerde verzorging, haar bijzondere duide
lijkheid en de uiteenzetting van feiten en ge
beurtenissen de aandacht van allen, die
belangstellen in de politiek en speciaal in
de politiek van dit oogenblik, in de poli
tiek, welke gevoerd moet worden onder de
huidige voor Volk en Land zoo moeilijke
economische omstandigheden.
Wij zijn dan ook voornemens, zoo spoe
dig mogelijk van deze rede een zeer uit
voerige weergave in ons blad op te nemen.
„Bij een werkprogram komt het in de
eerste plaats aan op de wijze, waarop, en
op den geest, waarin het programma wordt
uitgevoerd. Wij zijn bereid, de daden van
het kabinet af te wachten. Het Jcomt er op
aan, hoe, in welken geest en in welk tem
po het program wordt uitgevoerd. Het ka
binet betrachte wederkeerigheid en wachte
ook onze daden af'.
In deze woorden heeft prof. Aalberse
uitgedrukt de gezindheid, welke de Kamer
fractie der R.K. Staatspartij bezielt ten op
zichte van het kabinet: Na de gedane be
loften wil de Kamerfractie alsnog een af
wachtende houding aannemen.
Vertrouwen in het kabinet, nu, natuur
lijk, niet opnieuw door dr. Colijn ge
vraagd, wordt door de R.K. Kamerfractie
niet uitgesproken. Daartegenover acht
de R.K. Kamerfactie zich ook niet verant
woord, om, onder de huidige omstandighe
den, n u haar vertrouwen in het kabinet
op te zeggen, een kabinetscrisis uit te lok
ken. Zij wil dat nu niet doen, evenmin als
z ij het gewild heeft in Juli. Toen, in
Juli, heeft dr. Colijn een kabinetscrisis,
tenonrechte o.i., vastgekoppeld aan het
feit, dat de R.K. Kamerfractie, door hem
in die positie gedrongen, niet haar ver
trouwen in het kabinet wilde uitspreken.
De R.K. Kamerfactie neemt nu dus een
afwachtende houding aan.
Dit standpunt is o.i. gemotiveerd en door
het feit, dat er werkelijk teekenen zijn, die
schijnen te wijzen op een zekeren omme
keer in de politiek van het kabinet-CoRjn,
en door de verwachtingen, die gevestigd
zijn op minister Gelissen, en omdat onder
de huidige internationale verhoudingen een
wisseling van kabinet, kabinetscrisissen
zeker ongewenscht zijn,
Hier volgen een tweetal persstemmen
uit Kameroverzichten in ochtendbladen
Krachtiger verdediging van
den gulden, doeltreffender
maatregelen tegen het af
vloeien van goud van het Ka
binet gevraagd.
Uit de M a as b o d e:
„Merkwaardig is, dat èn Colijn èn Aal
berse èn Albarda tegen devaluatie zijn.
Wel constateerde de soc.-dem. leider te
recht, dat daarover meeningsverschil be
staat in alle groote partijen en fracties,
maar natuurlijk zei hij niet, hoeveel man
in zijn fractie voor of tegen was en terecht
zweeg ook Aalberse daarover.
De beurs van heden bewijst trouwens
weer de waarheid van Aalberse's woord,
dat men voortdurend aan de muntkwestie
moet denken, maar er niet over moet spre
ken. Toch deed het ons genoegen, dat prof.
Aalberse heeft gevraagd, welke maatre
gelen het demissiormaire kabinet-Colijn te
gen de goudafvloeiing in Juli nam. En zijn
waarschuwing aan het kabinet, om, zoo
evëntueele devaluatie eens onvermijdelijk
zou zijn, de noodige maatregelen tegen spe
culanten te nemen, moge het kabinet ter
harte nemen.
Ir. Albarda heeft den moed gehad
daar is eenige moed voor noodig, want
deze kwestie heeft vele kanten, waarbij
behoedzaamheid eisch is nog verder te
gaan. Hij wees er op, dat krachtiger ver
dediging van den gulden onafwijsbare
eisch is.
De gebeurtenissen van heden hebben dit
overvloedig bewezen. Terwijl minister Co
lijn Dinsdag uitdrukkelijk verklaarde, dat
het kabinet de muntpariteit wil handhaven
en dat er niets gebeurt, als de Nederlanders
hun valuta maar niet verkoopen in vreemd
geld, zijn de speculanten en angstmeiers
er vandaag weer in geslaagd aan deze eer
lijk gemeende woorden een geheel andere
beteekenis te geven en onze valuta in dol
lars, francs en zelfs ponden te laten om
zetten. Natuurlijk helpt tegen deze specu
lanten een disconto-verhooging niets. Al
zet men het disconto op 10 pet., speculan
ten zijn daar niet bang voor. Men ver
moordt zoo alleen het soliede bedrijfsleven
en ondermijnt de leeningpolitiek van het
Rijk. Maar de regeering kan wel degelijk,
zonder embargo af te kondigen en dus den
gouden standaard los te laten, de goud-
afgifte controleeren. Zij kan verbieden
goud te exporteeren, behalve voor goede
ren en diensten; zij kan zoo noodig het
heele deviezenverkeer centraal doen na
gaan en eventueel den heer en speculanten
van „geldhyena's" gewaagde prof. Aal
berse aan het verstand brengen, dat zij
niet zal dulden, dat ons volk in nood het
slachtoffer wordt van hun practijken. Zij
kan aankondigen de devaluatie-winsten,
waarop men rekent, in beslag te zullen ne
men. Dan zullen deze nobele ridders wel
even spektakelen, maar wij zien niet in,
dat in een tijd, waarin de vrijheid om men-
schen te verplaatsen, goederen uit te wis
selen en zelfs gedachten over de grens te
brengen, zoo beknot is, het geldverkeer
maar volkomen vrij zou moeten worden
gelaten ten bate van individuen, die daar
van misbruik maken. Daarom rekenen wij
er op, dat het kabinet, zoo noodig, tegen
krachtdadig optreden niet zal opzien. Ook
hier geldt het een zaak van nationaal be
lang en tevens de behartiging vein het wel
en wee van veel kleine spaarders, die mis
leid door valsche voorlichting, zichzelf ten
gronde zouden kunnen richten en met zich
zelf vele anderen".
Uit het Vaderland:
„Consequente deflatie of de
valuatie".
„Natuurlijk ging mr. Aalberse opnieuw
op zijn dilemma „consequente deflatie of
devaluatie" in. Het geschil lijkt ons meer
en meer van theoretischen aard te worden.
Wat blijft er van het dilemma over, indien
men erkent, dat ook na devaluatie dezelf
de maatregelen noodig zullen zijn, die men
thans moet nemen? En als men met con
sequente devaluatie niet anders bedoeld
dan daling van de productiekosten, waar
door het bedrijfsleven weer rendabel wordt
beoogt dan de regeering niet sinds jaar
en dag hetzelfde? Alleen vormen de maat
regelen van de regeering volgens de R.K.
te weinig een aaneensluitend systeem.
Zullen R.K. niet spoedig een nieuwe cri
sis uitlokken, de S.DAP. erkent de groote
moeilijkheden, doch ir. Albarda heeft
het nog eens met klem gezegd zij zal
niet voor een kabinetscrisis terugdeinzen.
Zij is bereid in het regeeringskasteel te tre
den. Zij blijft zich aan de R.K. als bond
genoot aanbieden. Zij geeft blijkbaar de
hoop niet op!
Zoowel mr. Aalberse als ir. Albarda
hoopt, dat devaluatie zal uitblijven. Eerst
genoemde gaf echter den wenk zoo spoe
dig mogelijk in te grijpen, indien de regee
ring tot de overtuiging zou komen, dat de
valuatie niet langer te voorkomen zal
zijn. Hier ontmoetten de beide leiders el
kaar. De leider der S.D.A.P. drong aan op
maatregelen tegen het afvloeien van goud
en op maatregelen, waardoor, mocht het
tot devaluatie komen, de daarvan gehoopte
winst den speculanten zal ontgaan en de
schatkist ten goede zal komen. Het ant
woord hierop van de regeeringstafel mag
met belangstelling tegemoet worden ge
zien.
Verder hebben alleen de woordvoerders
van de dominee's-partij tj es gesproken.
Vooral de mogelijkheid van een vierden
R.K. minister scheen hun de nachtrust te
ontrooven. Toch zou dit allerminst een no
vum zijn, maar voor ds. Kersten en ds.
Lingbeek staat het reeds vast, dat Rome
met de crisiswinst wegloopt".
Wij hebben gisteren gemeld de redevoe
ringen van de heeren Aalberse (R.K.),
Lingbeek (Herv. Ger.) en Albarda (S.D.
A.P.).
Na den heer Albarda heeft nog de heer
Kersten (St. Ger.) het woord gevoerd,
om, evenals de heer Lingbeek, te betoogen,
dat Rome versterkt uit den strijd is geko
men, „want er komt een vierde r.-k. minis
ter"!
DE NIEUWE PAUSELIJKE
INTERNUNTIUS.
Uit Brussel te 's-Gravenhage aangekomen.
De nieuwe Internuntius bij het Neder-
landsche Hof, Z.Exc. Mgr. Paolo Giobbe
heeft gistermiddag met den Pullman trein
Brussel verlaten met bestemming naar
's-Gravenhage. Z..Exc. werd vergezeld van
mgr. L. Punzolo, secretaris van de Interij
nuntiatuur te 's-Gravenhage.
Mgr. Giobbe werd tot aan den trein
uitgeleide gedaan door Z.Exc. mgr. Mi-
cara, Pauselijk Nuntius te Brussel.
Mgr. Micara zal zich in den loop van
October waarschijnlijk gedurende eenige
dagen naar den Haag begeven.
Mgr. Arrigoni, die thans op de in ter-
nuntiatuur te Den Haag het secretariaat
waarneemt, zal eerstdaags zyn functie op
de nuntiatuur te Brussel gaan hervatten.
Om 17.58 uur arriveerde de Pullmann-
trein te 's-Gravenhage.
Ter begroeting van Mgr. Diobbe waren
op het perron van het H. S. M.-station aan
wezig mgr. L. Arrigoni, auditeur van de
Pauselijke Internuntiatuur, de hoogeerw.
heer J. M. v. d. Tuyn, deken van 's-Graven
hage, mgr. dr. Th. Verhoeven, directeur
van het R.-K. Centraal Bureau voor On
derwijs en Opvoeding, mgr. J. Postma, pas
toor der parochie van O. L. Vrouw van
Goeden Raad, pater d'Aquin S.J. en pater
L. Bomke S.J., rector van het St. Aloy-
siuscollege, de zeereerw. heer dr. B, Bru-
ning, pastoor in het H. Land, die oud-stu
dent is van de Propaganda Fide, toen mgr.
Giobbe nog rector was van dat college, W.
C. J. J. baron van Voorst tot Voorst, voor
zitter van de Leo-stichting,. ir. G. Stuyt en
andere belangstellenden.
Bovengenoemde personen werden door
mgr. Arrigoni aan den nieuwen Internun
tius voorgesteld.
Zijn Exc. vertrok vervolgens met mgr.
Arrigoni en mgr. Punzolo naar de Pau
selijke Internuntiatuur aan het Bezuiden-
hout, waar talrijke bloemstukken den nieu
wen Internuntius zijn welkom in Holland
vertolkten.
„Msbd."
GEEN DEVALUATIE VAN DEN
GULDEN.
Een fantastisch bericht in de
„Financial News".
De „Financial News" van heden bevat
het volgende bericht:
„De beweging voor devaluatie in Neder
land neemt in kracht toe. Vernomen
wordt, dat, ofschoon prof. Aalberse, lei
der van de Katholieke Partü, gisteren ver
klaarde, dat hij het anti-devaluatie-kabinet
van dr. Colijn zou steunen, de Katholieke-
Parlementaire partij als geheel van oor
deel is, dat devaluatie onvermijdelijk is.
Vier een twintig van haar acht en twin
tig leden meldt Reuter zouden, naar
aangenomen wordt, als privé-personen aan
hangers zijn van een devaluatie-politiek.
In verband hiermede wordt gemeld, dat
prof. Aalberse, gisteren in een persoonlijk
onderhoud dr. Colijn geadviseerd heeft niet
te lang te wachten met het nemen van
maatregelen tegen speculatie, indien en
wanneer hij tot de conclusie komt, dat de
valuatie onvermijdelijk is.
Parlementaire en financieele kringen
verwachten, dat devaluatie in Nederland
voor het einde van het jaar een feit zal
zijn."
In verband met dit bericht in de „Fi
nancial News" vernemen wij van bevoegde
zijde, dat deze voorstelling van zaken vol
komen fantastisch is, zoowel wat betreft
het aantal katholieke devaluisten als het
particulier advies, dat door prof. Aalber
se aan den heer Colijn zou zijn gegeven.
De afwijzende houding van de Nederland-
sche regeering met betrekking tot deva
luatie, zooals die nog in de laatste Troon
rede is onderschreven, is in geen enkel
opzicht gewijzigd, terwijl de verzoenende
houding, door de Katholieke partij aange
nomen bij haar eerste openbare ontmoe
ting met de regeering na de politieke cri
sis, de positie van het kabinet-Colijn nog
versterkt heeft.
KOOPT BIJ HEN,
DIE IN UW DAGBLAD
ADVERTEEREN
LAND- EN TUINBOUW
NEDERLANDSCHE TUINBOUWRAAD.
Al gemeen e vergadering van de groep
Bloemisterij.
De Groep Bloemisterij uit den Neder-
landschen Tuinbouwraad heeft gisteren te
Utrecht een druk bezochte algemeene ver
gadering gehouden.
De heer J. Mensing te Aalsmeer, voor
zitter, wees er in zijn openingsrede op,
dat de Groep Bloemisterij nog nimmer on
der zulke moeilijke omstandigheden is bij
eengekomen als thans. De toekomst, zeide
spr., is zoo onzeker, als zij nog n im
mer was. De bloemisterij, aangewezen op
export, ondervindt moeilijkheden zoowel
door de contingenteeringen en deviezen-
bezwaren als door de oeconomische inzin
king, waardoor de producten moesten wor
den afgezet tegen prijzen liggende bene
den de productiekosten. Het jaar 1934 stel
de te leur, 1935 niet minder. Van een we
reldherstel is weinig te bespeuren. Onder
deze omstandigheden moet het dus met
de bloemisterij wel zeer slecht gaan.
In het daarna door den secretaris uitge
bracht jaarverslag worden uitvoerig en
door cijfers gestaafd, de moeilijkheden
uiteengezet, welke de bloemisterij in het
afgeloopen jaar heeft ondervonden.
Na afdoening van de financieele regelin
gen werden enkele voorstellen behandeld.
Na eenige bespreking werd aangenomen
een voorstel van den kring bloemenvei-
lingsvereenigingen om de statuten der
groep in dier voege te wijzigen, dat voor
de bloemenveilingen, naast de- voorzit
ter en onder-voorzitter, nog twee bestuurs
leden der kring in het groepsbestuur zit
ting zullen hebben.
Vervolgens kwam een voorst el-Den
Haag in behandeling om te bevorderen, dat
voortaan bloemententoonstellingen slechts
georganiseerd kunnen worden door den ge-
organiseerden tuinbouw. Ter toelichting
maakte de afgevaardigde de opmerking,
dat tegenwoordig tal van vereenigingen
voor vreemdelingenverkeer uit winstbe
jag bloemententoonstellingen organiseer
den. Het bestuur kreeg machtiging van de
vergadering om zich met een circulaire in
den door Den Haag beoogden geest tot de
afdeelingsbesturen te wenden
De heer J. Mensing, voorzitter der groep
bloemisterij en voorzitter van de Neder -
landsche Sierteelt-Centrale sprak naarna
over: De Nederlandsche bloemisterij in den
nood dezer tijden.
In zijn uitvoerig betoog kwam spr. tot
de volgende conclusies:
1. Saneering van de bloemkweekerij op
basis van de cultuur in 1933 is noodzake
lijk.
2. De kosten der saneering moeten
worden gedragen door het Landbouwcrisis
fonds, althans voor zoover een hoogere
heffing noodig is voor de dekking der kos
ten dan in 1934.
3. De voorwaarden voor het bloem-
kweekerscrediet worden zoodanig gewij
zigd, dat het ook van nut kan zijn voor die
bloemkweekers, welke niet hun producten
der bloementeelt over een erkende veiling
veilen en dat het voor de bloemkweekers,
welke wel hun producten der bloementeelt
over een erkende veiling veilen, geheel
werkt als de bekende veilingcredieten.
4: De regeering stelle uit het Land
bouwcrisisfonds een bedrag beschikbaar,
groot 125.000 voor het handhaven der
minimumprijzen op de erkende veilingen.
5. De bloemenhandel trachte aan zijn
verlangen tot saneeren te voldoen langs den
weg van gemeentelijke verordeningen.
6. De regeering stelle uit het Land
bouwcrisisfonds een bedrag beschikbaar
als steun aan de cultuur van kasrozen en
aan de cultuur van afgesneden seringen.
7. De contingenteering van Azalea's,
Hortensia's en niet-houtvormige sierge
wassen blijve gehandhaafd.
8. De regeering bevordere zooveel in
haar vermogen ligt den export van bloe
misterij-producten, met name van afgesne
den bloemen.
9. De regeering kome zoo spoedig mo
gelijk met voorstellen tot vermindering van
de vaste lasten van landelijk eigendom.
VERMINDERING VAN DEN TUINBOUW -
EXPORT.
Gedurende de maand Augustus is de ex
port van tuinbouwproducten opnieuw vrij
belangrijk verminderd; in Augustus van
het vorig jaar werd voor ƒ61.911.000 uit
gevoerd, doch dit jaar slechts voor
ƒ54.199.000, hetgeen een vermindering met
pL 12 pet. beteekent.
Hierdoor is opnieuw een laagte-record in
den export bereikt, hetgeen vooral is te
wjjten aan de vernietigende gevolgen van
de Duitsche betalingsmoeilijkheden. Naar
dit land werd in Augustus van het vorig
jaar ter waarde van ƒ2.753.000 geëxpor-
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Heden komt de Raad van den Volken
bond bijeen ter behandeling van het rap
port der Commissie van Vijf. (2de blad).
Nieuwe regeering in Spanje. (2de blad).
Engelse he treiler vergaan. Elf slachtof
fers. (BuitenL Ber. 2de blad).
Groote brand te Londen (Buitenl. Ber.
2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer en het „nieuwe" Ka
binet-Colijn (1ste blad).
Een wetsontwerp tot financiering van den
versnelden bruggenbouw door verhooging
van de tijdelijke heffing van het bijzonder
invoerrecht op benzine. (4de blad).
Verschenen is de begrooting van het
Verkeersfonds voor 1936. (4e blad).
De staking in de textiel-industrie te Til
burg is geëindigd. (4de blad).
De storm heeft gisteren weer verschillen
de slachtoffers geëischt; vier visschers op
de Waddenzee verdronken, op het IJssel-
meer kwam een opvarende van een motor
schip om; nog andere slachtoffers onder
auto en tram gewond en gedood. (3de
blad).
Twaalf gewonden bij een autobcjtsing bij
Roermond. (3de blad).
teerd, doch thans nog slechts voo
1.710.000.
Betere resultaten gaf de export naa:
Engeland, die het vorig jaar 1.414.000 be
liep doch thans toenam tot ƒ1.581.000. Van
vrijwel alle producten nam de export naai
dat land toe.
De export van bloemkool is dit jaai
enorm verminderd, en beliep in Augustus
slechts 60 pet. van de hoeveelheid in he
vorig jaar. Vooral naar Duitschland is
de export van dit product verminderd, en
de waarde ervan liep terug van 141.000
in Augustus 1934 tot 64.000 in dit jaar.
DE GROOTE BRAND IN LONDEN.
LONDEN, 26 September. Omtrent de
groote brand, die het geweldige uit zeyen
verdiepingen bestaande pakhuis aan de
Colonial Warf in Wapping vernield heeft,
kunnen nog de volgende bijzonderheden
worden gemeld. De op het dak van het
gebouw gemonteerde kraan en de 24 me
ter hooge zijmuur van het huis zijn naar
de kant van de rivier omgevallen.
Vijf vrij groote schepen en verscheidene
kleinere vaartuigen, die tengevolge van de
eb niet konden wegvaren werden door de
neerstortende brokken puin zwaar bescha
digd en in brand gestoken door de rubber-
massa's die brandend het water instroom
den. De vlammen hebben ook de in de be
nedenverdiepingen van het pakhuis opge
slagen voorraden wijn en andere dranken
aangetast. Hedenmorgen beperkten zich
de 300 deels met gasmaskers uitgeruste
brandweerlieden zich ertoe de naburige
pakhuizen en woonhuizen te redden. On
ophoudelijk stortten zij geweldige water
massa's op de nog gloeiende puinen, waar
uit telkens weer vonkenregens huizenhoog
opstuiven.
GEWELDIGE FABRIEKSBRAND IN
- ARGENTINIË.
BUENOS AIRES, 26 September. In
de stad San Urbano, op 325 K.M. ten Noord
westen van Buenos Aires is gistermiddag
in een groote meelfabriek een geweldige
brand uitgebroken. De verschillende ge
bouwen der onderneming besloegen een
oppervlakte van ongeveer 40.000 vierkan
te meter. Het geheele complex werd door
de vlammen aangetast, en voor het groot
ste deel in de asch gelegd.
