TAALSCHOOL
KIPPENVOER
Het 150-jarig bestaan van
„Mathesis Scientiarum Genitrix1
Voor Uw danslessen
1«T LAAT DE 3 EENEN
BEL OP VOOR:
FEESTARTIKELEN
BERLITZ METHOOE
SLANK en LENIG
J. DE LA BIJE, Leiden
K L BEGRAFENIS 0NDERMENIIN6
DONDERDAG 19 SEPTEMBER 193h
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
LEIDEN
Historische tentoonstelling
van het werk der leerlingen
In de kweekschool voor
Zeevaart geopend.
In onze voorbeschouwing over het ander
halve eeuwfeest van het Leidsch Genoot
schap „Mathesis Scientiarum Genitrix"
(men zie ons nummer van 14 September
j.l.) hebben we er reeds de aandacht op ge
vestigd, dat de herdenking van. dit feest
niet maar zonder meer plaats vond om weer
eens 'n feestje te hebben, doch voortgespro
ten is uit den boezem van de Vereehiging
van Oud-Leerlingen, welke telkenjare het
jaarfeest van M.S.G. in eere houdt.
Hét beste bewijs voor deze veronderstel
ling meenen wij wel duidelijk waarneem
baar in het reeds voor een jaar geopperde
plan tot het houden van een historische
tentoonstelling van leerlingen der school,
meerendeels i n, doch gedeeltelijk ook na
hun schooljaren gemaakt.
Deze tentoonstelling is wat inzendingen
betreft een succes geworden, ook al werden
van de 3000 oud-leerlingen slechts 700
daarvoor in aanmerking komenden ge
vraagd om bijdragen te zenden voor deze
expositie, zelfs ook al hebben slechts 50
oud-leerlingen daaraan voldaan. Het aan
tal ingezonden teekeningen en werkstuk
ken werd tenslotte zoo omvangrijk (5000),
dat het tentoonstellingscomité een scherpe
selectie moest maken, tengevolge waarvan
slechts 25 pet. een plaatsje kon krijgen in
de voormalige Kweekschool voor Zeevaart
aan het Noordeinde, waar echter niet min
der dan drie groote bovenlokalen geheel
gevuld zijn.
De teekeningen en plaatwerken zijn zoo
veel mogelijk in chronologische volgorde
opgesteld om den indruk van het ge
presteerde te duidelijker te doen uitkamen.
Uit den oudsten tijd mogen we in de
eerste plaats wel noemen de „eere-wand",
waar naast de diploma's en medailles, wel
ke aan de leerlingen werden uitgereikt, o.m.
een plaatsje vinden de oudste jaarver
slagen en portretten van Pieter van den
Broeck, een der stichters, de directeuren
Van Dijk, Dikshoom en Vermaas. Daarom
heen treffen we aan 'n keur van hand-,
bouwkundig- en penteekenwerk en verder
om. een completen leergang voor het nij
verheidsonderwijs.
In deze zaal zien we tal van teekeningen
op het gebied van de waterbouwkunde, de
bouwkunde, de electrotechniek en het
handteek enen, 'n Mooie plaats is hier b.v.
ingeruimd voor de teekeningen der onlangs
gereed gekomen parochiekerk van O. L.
Vrouw Hemelvaart te Nieuwkoop.
In een der zalen op de tweede verdieping
zijn geëxposeerd de teekeningen, vervaar
digd in de glansperioden van M.S.G., van
I8601895, vooral op het gebied van het
handteekenwerk. Uit 1890 bevindt zich hier
om. de eerste vijfjaarlijksche prijsvraag be
treffende een ontwerp voor een hotel in een
provinciestad: 'n mooi stuk werk!
Uit den oudsten tijd bevat de daarnaast
liggende zaal vooral handteekenwerk, be
nevens de geschreven opdrachten.
Veel van het geëxposeerde is afkomstig
uit de archieven van M.S.G. zelf, maar veel
oude stukken zijn uit particulier bezit.
DE OFFICIEELS OPENING.
De tentoonstelling is gistermiddag ge
opend in tegenwoordigheid van verschillen
de genoodigden. Onder hen merkten we
om. op den heer Groote Haar, inspecteur
bij het Nijverheidsonderwijs, die mede na
mens den minister van O. K. en W. aanwe
zig was, mr, A. van de Sande Bakhuyzen,
burgemeester dezer Gemeente en mr. dr.
C. E. van Strijen, gemeente-secretaris, mr.
P. J. Idenburg, secretaris van het college
van curatoren der Leidsche Universiteit, en
den heer C. L. van Buuren, vice-admiraal.
De heer O. S. Knottnerus, voorzitter van
de Vereeniging van Oud-Leerlingen, wel
ke het initiatief nam tot deze expositie,
sprak een woord van welkom tot alle aan-
DE HEER IR. P. HOOGENBOOM,
voorzitter van M.S.G.
nerus hulde en grooten dank voor alles
wat hij voor de Oud-Leerlingen en daar-
wezigen en een woord van dank voor de
zoo veelzijdige medewerking bij de orga
nisatie dezer historische tentoonstelling on
dervonden.
Spr. gaf hierna een uiteenzetting van de
totstandkoming van de tentoonstelling,
waarvoor door het bestuur van M.S.G. in de
commissie waren aangewezen de heeren
P. J. M. v. Oerle en dr. S. T. Holst Weber
en door het bestuur van de Ver. van Oud-
Leerlingen de heer L. Th. v. d. Laken en
C. J. Nieboer, terwijl hieraan toegevoegd
werd de directeur der school, ir. R. J. Ver
wijs.
Na in het kort geschetst te hebben hoe
men tot het resultaat van hetgeen geëxpo
seerd is gekomen is, besloot de heer Knott-
nerus met den wensch, dat de school in
verre toekomst velen ten zegen zal zijin.
REDE IR. P. HOOGENBOOM.
Hierna nam de heer ir. P. Hoogenboom,
voorzitter van M.S.G., het woord. Spr. her
innerde eraan, dat het initiatief voor deze
bentoonstelling is uitgegaan van het be
stuur van de Vereeniging van Oud-Leer
lingen van M.S.G., dat hierdoor wederom
blijk gaf van de groote belangstelling wel
ke de Oud-Leerlingen onzer school steeds
in het Genootschap zijn blijven stellen en
ook van den band, die de Oud-Leerlingen
onderling door hunne opleiding aan deze
school, vereen igt.
Deze beide feiten verheugden het bestuur
zeer.
Zij bewijzen, dat het aan de school geno
ten onderwijs door de Oud-Leerlingen
wordt gewaardeerd, wat het bestuur aan
genaam, maar niet geheel onverwacht treft,
wetende dat velen hunner door de oplei
ding aan de school, maar daarna ook zeer
zeker door hun eigen verstand, kennis en
werkkracht zeer goede posities in het maat
schappelijk leven hebben verworven.
Hulde aan den heer Knottnerus.
De voorzitter van het bestuur van 3e
Vereeniging van Oud-Leerlingen, de heer
O. S. Knottnerus, is daarvan een zeer spre
kend voorbeeld. Met het grootste genoegen
heeft het bestuur den heer Knottnerus zoo
vele jaren lang bij bijzondere gebeurtenis
sen van het Genootschap als voorzitter der
Oud-Leerlingen mogen begroeten. Spr.
dacht daarbij aan de aanwezigheid van den
heer Knottnerus bij het 125-jarig-, het 130-
en het 140-jarig bestaan van M.S.G. en nu
bij het 150-jarig bestaan staat de heer
Knottnerus met onverflauwde levenslust
en levenskracht niet alleen aan het hoofd
DE HEER O. S. KNOTTNERUS,
DE HEER H. H. VERHULST,
voorzitter en secreltaris van de Ver. van Oud-Leerlingen;
in 1910 en 1935 voorzitter en secretaris van de
feestcommissie ter herdenking van de M.S.G.-jubilea
van, maar is hij de groote leider der Ver
eeniging van Oud-Leerlingen van MJ5.G.
Spr. bracht vervolgens den heer Knott-
door voor het Genootschap en voor den
goeden naam van de school heeft gedaan.
Spr. riep den oud-leerlingen dan toe:
houdt uwen voorzitter, den heer Knottne
rus in eere, volgt zijn voorbeeld en dan zal
het u goed gaan.
Spr. brengt vervolgens dank aan de ten
toonstellingscommissie, in het bijzonder
aan den heer L. Th. van der Laken, die een
bijzonder werkzaam en zeer tijdroovend
aandeel in het werk der commissie heeft
gehad.
De band tusschen M.S.G.
en universiteit.
Spr. verwelkomde daarna de hooge gas
ten en in het bijzonder den heer Groote
Haar, den burgemeester en den secretaris
van het college van curatoren der Univer
siteit, waarin spr. het bewijs zag, dat het
Genootschap zich in de groote belangstel
ling zoowel van de regeering, als van ge
meente en universiteit mag verheugen. Ten
aanzien van de universiteit zeide spr. hierin
het bewijs te zien van versterking van den
band, welke reeds bij de oprichting van
het Genootschap in 1785 tusschen universi
teit en Genootschap bestond, want onder
de oprichters van M.S.G. bevonden zich ook
drie studenten, n.1. Arnoldus van Gennep,
J. Renier en A. de Bruine de Neve, die na
da. stichting der school geheel belangeloos
onderwijs gaven.
Kort daarna werd de indeeling der leer
lingen zoodanig ingericht, dat er waren:
„Aankweekelingen van eer uit de studee-
rende jeugd" (studenten) en ook „Aan
kweekelingen van eer uit den burger
stand", beiden om later als bestuurder, of
onderwijzer te kunnen optreden.
Wel is dit instituut later verdwenen
maar steeds is blijven bestaan, dat onder
de leerkrachten der school vele aan de
Leidsche Universiteit studeerenden en ook
afgestudeerden voorkwamen, zooals ook
thans nog het geval is.
Het zou te ver voeren hen allen te noe
men; spr. bepaalde zich er toe te noemen:
de professoren dr. F. A. H. Schreinema-
kers en dr. W. Keesom, thans oud-voor
zitter van het bestuur, die destijds tot de
leeraren van de school hebben behoord.
Het is duidelijk, dat dit verband tusschen^
de Leidsche Universiteit en M.S.G. voor
het onderwijs aan de school bijzonder gun
stig is.
Dit verband echter gaat nog verder, daar
vele professoren van de Leidsche Universi
teit steeds bereid werden bevonden om in
het bestuur van het Genootschap zitting te
nemen. Thans hebben daarin zitting de pro
fessoren dr. W. Keesom, <±r. W. van der
Woude en dr. J. Droste.
Spr. herdacht vervolgens nog met groo
te dankbaarheid prof. dr. J. M. van Bemme-
len, die zoo lange jaren als bestuurslid en
voorzitter de groote leider van het Genoot
schap is geweest, benevens de professoren
dr. P. Zeeman G.zn., dr. J. P. Kuenen en
dr. W. C. de Sitter, die allen als bestuurslid
en voorzitter van M.S.G. zoo krachtig tot
de ontwikkeling en bloed van het Genoot
schap en de school hebben bijgedragen,
waarbij zeker niet mag worden vergeten j
wat het Genootschap voor het onderwijs
te danken heeft aan professor Kamerlingh
Onnes voor den in 1900 aan M.S.G. inge-
voerden cursus in de electrotechniek, wel
ke cursus allengs tot groote ontwikkeling is
gekomen en den naam der school in het bij
zonder hoog houdt.
De verhouding tot de Kweek
school voor Zeevaart
Tot den Vice-Admiraal van Buuren richt
te spr. een woord van dank voor de wel
willende wijze, waarop hij het mogelijk
heeft gemaakt deze tentoonstelling te hou
den. j
Spr. herinnerde er dan aan, dat de school j
van M.S.G. ook gericht is geweest op de
opleiding voor de Zeevaart, n.l. in 1785 en j
volgende jaren.
Bij de oprichting van het Genootschap in
1785 werd door de oprichters beoogd: „om
werkzaam te wezen ten nutte der minvermo
gende jeugd en daardoor ten nutte van het
Vaderland". De bijzondere omstandigheden,
waarin ons land in het laatste der 18e eeuw
verkeerde, leidde ertoe om ten nutte van
het vaderland onderwijs in de Krijgs- en
Zeevaartkunde te geven. Voor de Zeevaart
kunde waren in het onderwijs, lessen, zooals
men zich toen uitdrukte, „in het gebruik
van sperische driehoeken, irn de hemelloop-
kunde en in kennis in de groote vaart" op
genomen.
Hoelang dat heeft geduurd is niet met
zekerheid gebleken; een Zeevaartschool is
het niet geworden. Reeds vrij spoedig ging
het onderwijs geheel over in lessen in de
reken-, teeken-, bouw- en werktuigkunde,
en die lessen werden de kern, waaruit de
school zich heeft ontwikkeld tot wat zij is,
waarbij aan de bovengenoemde opsomming
nog natuurkunde, scheikunde, waterbouw
kunde en electrotechniek valt toe te voe
gen.
Spr. gaf hierna een korte opsomming
van hetgeen de tentoonstelling biedt en
meende te mogen zeggen, dat zij een gun
stig beeld geeft van hetgeen door de leer
lingen op de school en daarna als mannen
in de Maatschappij is verricht, en dat de
opening dezer tentoonstelling een waardig
begin is van de feestelijke herdenking van
het 150-jarig bestaan van het aloud M.S.G.
Hierna verklaarde spr. de tentoonstelling
geopend en noodigde hij de aanwezigen uit
een kijkje op de expositie te nemen, waar
aan natuurlijk gaarne gevolg werd gege
ven.
De tentoonstelling is tot Woensdag 25
Sept voor belangstelledde vrij toegankelijk,
alleen Vrijdagmiddag voor genoodigden.
Nieuwe Rijn 28
Een sedert 1919 gevestigde
betrouwbare, toonaangevende
inrichting.
Inschrijving gedurende Sept. dagelijks
S. P. Wielinga
Leiden, Tel. 1707
Voor beter onderwijs
In beter milieu.
Vraagt uitvoerig prospectus
MAARLEMMERSTR. 245
NABU DÉ HOOIGRACHT
U eens dekens en beddengoed voorleggen. U zult zien,- dat trots de lage prijzen
de kwaliteit toch beter is, want dat is hoofdzaak: de kwaliteit.
2 persoons wollen dekens 2.95, 3.10, 3.75, 4.10, 4.75, 5.40, 5.75, dat zijn allemaal»
groote maten. Gewatteerde dekens 2.60, 2.95, 3.10, groote maten 3.80, 4.40, 5.25..
Molton dekens 16, 19, 39, 49, 66 ct„ 2 persoons 89, 98, 1.03, 1.13 enz.
Komt U eens kijken? de 3 Eenen geeft bij iedere wollen of gestikte deken een
fraaie deken cadeau. 5227
DE 3 EENEN, HAARLEMMERSTRAAT III.
Groote sorteering in Mutsent deze
vanaf 2 ets., guirlandes met vlag,
7 Meter i 25 ct. Schilden, Confetti,
Serpentines en bruidszakjes
Steeds de nieuwste voordrachten en liederen
Fa G. VAN BRUSSEL
HAARLEMMERSTRAAT 267 LEIDEN
LEERT UW TALEN
volgens de sedert 1878 in
de heele wereld bekende
de eenigate inrichting en uitsluitend
Nationale Leeraren 4864
SPREEKUUR DEN GEHEELEN DAG
TURFMARKT 3
Leidsche
Naaimachinehandel
Haarlemmerstraat 159
b/d Janvossensteeg
levert uit voorraad: Hansa f37.50, groot Singer
model f47.50, Gazelle f60.—, Veata f65—,
Inlaad machine naaitafel f97.50, Salonkasten
naaimachines f97.50 en groot model f 124.75
Oude machines worden ingeruild.
5253 Reparatie goedkoop en afdoende.
Wederverkoopers tegen fabrieksprijzen
jeugdig, veerkrachtig en gezond
door gymnastiek onder deskun
dige leiding.
Eigen gezellige oefenzaal, ook
voor clubjes, prettige lessen,
billijke condities.
Privé- of clublessen voor dames,
heeren, kinderen, kleuters. In
lichtingen des avonds tusschen
7 en 8^ uur.
J. P. A. CASTELEIN
LEERAAR LICH. OEF. M. Q.
H00GEW0ERD 140
Mijn GEBROKEN VOER is een
prachtkwaliteit dat U toot
f 3.20 per 50 kilo franco elk
dorp wordt toegezonden. Des-
verkiezend wordt een baaltje
doppen gegeven. 4213
PLUIM VEEVOEDERFABRIEK
Laat bij ons van Uw zware
veeren bedden lichte
3-deelige matrassen
maken, ook kapokma
trassen kunnen wor
den bijgevuld, alles in één dag gereed
Gebr. BRIEER, Hoogewoerd 71
TELEFOON No. 1721
I
Pieterskerkhof 26
TELEFOON 1286
GEVESTIGD SINDS 1869
DE OUDSTE HIER TER STEDE.
Regeling van alle Begrafenissen en Transporten
Onze ruim 66-jarige reputatie verzekert U in alle opzichten een correcte bediening
Aanbevelend, JOS. J. SLEGTENHORST. 5059
