De Vee- en Zuiveltentoonstelling geopend
Bezoek van H- M. de Koningin.
DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1935
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
DOOR DEN BURGEMEESTER VAN LEIDEN
Foto Slegtenhorst.
HET BEZOEK VAN H. M. DE KONINGIN AAN DE VEETENTOONSTELLING HEDENMIDDAG TE HALF TWEE. &|||P
30Ri$PW-
Op 't oogenblik, dat wij dit korte over
zicht van de Vee- en Zuiveltentoonstelling
aanvangen, striemt buiten de regen in
vlagen over de straat. Het is echt beesten
weer, maar toch niet het geëigende kli
maat om een veetentoonstelling te openen.
Enfin, we zullen den moed nog maar niet
cpgeven. Misschien, dat in den namiddag,
wanneer het Ruiterfeest wordt gehouden,
de elementen zich over Leiden ontfermen.
Zooals wij gisteren reeds schreven, zijn
alle hens aan dek gekomen om de ver
stormde tentoonstelling in grooter glorie
te laten verrijzen. De standhouders heb
ben gezwoegd als ossen en gewerkt als
paaiden. Het resultaat is een gelukwensch
waard.
In het schoolgebouw op het Schutters
veld. rijen zich in de lokalen en gangen
stand aan stand, in een bonte mengeling.
Er zijn inzendingen van biggen- en zeugen-
meel, bloemen, kaaspersen, conserven,
kleeding, botertonnen, stremsel, koelma
chines, en wat al niet meer. Alles, wat een
boer in zijn bedrijf noodig heeft voor zich
zelf en voor zijn vee, staat hier opgesteld,
waarbij de standhouders gaarne de meest
uitvoerige inlichtingen verleenen.
Het zijn voor het overgroote deel parti
culiere inzendingen, en, uit vrees één van
de firma's te vergeten, hebben wij den
wijsten weg gekozen en besloten geen na
men te noemen.
Voor enkele collectieve inzendingen kun
nen we geen uitzondering maken. Het
glanspunt van deze afdeeling der ten
toonstelling is wel de gymnastiekzaal, wel
ken in alle dimensies door de Coöp. Leid-
sche Groenten- en Fruitveiling in beslag
wordt genomen. Een inzending om van te
smullen! De kostelijke appelen en peren,
druiven en perziken zijn tot één reusach
tig mozaiek gelegd met kool, bieten, snij
boontjes, preien enz. Vooral van boven
af gezien, waartoe het trappenhuis een ge
schikte gelegenheid biedt, is de aanblik
prachtig. Een interessante bijzonderheid
in deze inzending is de cultuur van cham
pignons, waarvan de „sporen" geteeld
worden op gesteriliseerdepaardemest.
Iets voor Weck-grage huisvrouwen.
Ook de stand van de steeds actieve
Markt- en Havendienst verdient een
nauwkeurige bestudeering. Veel statisti
sche gegevens zijn hier in populaire en
overzichtelijke vorm neergehangen en ver
leenen een goede kijk op de ontwikkeling
van de veemarkt.
In hetzelfde vak is ook „Dierenbescher
ming" aanwezig o.a. met een electrische
stok!
De Vereenigde Leidsche Slagers hebben
daarnevens een zeer appetijtelijke stand,
welke behangen is met zijden spek.
Op de eerste verdieping is de boter- en
kaasmakerij gehuisvest, waarbij de meest
moderne machines gebezigd worden. Het
is een belangwekkend procédé, dat men
niet moet verzuimen, om bij te wonen.
Het afgewerkte, product, de Leidsche en
Goudsche kaas is in de belendende loka
len uitgestald. Het is het beste van het
beste, waaruit de jury weer het allerbes
te heeft gekozen om voor een bekroning
in aanmerking te komen.
Vóór dat wij het beursgebouw verlaten,
willen we ook nog even de aandacht ves
tigen op de kunsthoorn-fabricage. Het is
bijna een verrassing om te zien, hoe lang
zamerhand uit ondermelk (caseïne) jas-
knoopen en vulpotlooden ontstaan.
De afdeeling „Wetenschap en Practijk",
welke nu in twee kleinere tenten is on
dergebracht, verdient een langdurig be
zoek. Een overvloed van wetenschappelij
ke gegevens zijn hier op aantrekkelijke
wijze geëxposeerd. Voor boeren valt hier
veel te leeren. O.a. kunnen zij er him licht
opsteken over T.B.C.-bestrijding onder
rundvee, over het rundvee-stamboek, over
doelmatige veevoeding, over hygiënische
melkbereiding, classificatie van wol, pol
derbemaling etc. kortom over alles,
waarin een boer belang stelt.
De veestapel is in een afzonderlijk ge
bouwtje ondergebracht. We hebben er
reeds op gewezen, dat hier de meest mo
derne vindingen zijn toegepast, zonder dat
deze inrichting is uitgegroeid tot een,
toch door niemand te betalen, model-stal.
De tent van de Crisis-Zuivelcentrale, de
consumptietent en eenige „etablissementen"
vervullen de rol van de barmhartige Sa
maritaan, om afgematte bezoekers te ver
kwikken.
Aan de overzijde van de Singel wordt
vandaag alleen vandaag de veeten
toonstelling gehouden.
Een keur-collectie vee in vijf veesla
gen verdeeld, staat hier opgesteld om door
deskundigen beoordeeld te worden. Voor
een verslag verwijzen wij naar de vak
bladen!.
DE OPENING.
Hedenmorgen te half elf had in de bo
venzaal van de Sociëteit „Amicitia" de
opening plaats van de nieuwe veemarkt
en van de vee- en zuiveltentoonstelling.
Onder de vele aanwezigen merkten wij
behalve de tentoonstellingscomité's op: dè
oud-burgemeester, de heer N. C. de Gijse-
laar, J. Diemond, voorzitter der C. B. T. B.,
Ir. P. Fehmers, adjunct-dir. der Lichtfa
brieken, Prof. dr. H. C. L. E. Berger, dir.
Vee artsenij kundig Staatstoezicht, vertegen
woordiger van den Dir. Ger. van den Land
bouw, H. C. Vermaat, voorzitter der Ver.
voor Hoofd-ambtenaren bij het Marktwe
zen, Dr. W. Stuurman, dir. van het Abat
toir, J. W. Henny, voorzitter der Ned.
Dagbladpers, J. Splinter Gzn., wethouder
te Leiden Mr. dr. C. E. van Strijen,
gem.-secretaris v. Leiden, M. G. Verwey,
weth. te Leiden, J. J. v. Stralen, weth. te
Leiden, K. Brug, burgemeester van Lei
derdorp, W. Zwart, voorzitter der Leid
sche Winkelweekcommissie, C. Schout,
voorzitter der Leidsche Middenstand Cen
trale, J. A. Pollman, secretaris der Leid
sche Winkelweek Commissie, J. van der
Tas, secretaris der Leidsche Middenstand
Centrale, J. Wiegman, burgemeester van
Wassenaar, J. Barendse, Regeerings-com-
missaris voor den Tuinbouw, R. J. Meyer,
Commissaris van Politie te Leiden, Ir. A.
M. de Blauw, dir. van Gemeentewerken,
de heer en mevrouw J. E. Haitsma Muiier,
Garnizoenscommandant v. Leiden, A. A. J.
Gerrevink, burgemeester van Oegstgeest,
en vele leden van den Leidschen gemeen
teraad en afgevaardigden van K. v. K. voor
Rijnland, de oud-wethouders Goslinga en
mr. Romijn, enz.
Het welkomstwoord werd gesproken
door den voorzitter van het Tentoonstel
lingscomité, den heer J. W. Bonda, uit
Oegstgeest.
Spr. prees de commissie gelukkig, dat
in weerwil van de verwoestingen door
den storm aangericht, het toch mogelijk
is gebleken de expositie doorgang te doen
vinden. Spr. dankte allen voor de onder
vonden medewerking, in het bijzonder de
Koningin en Prinses Juliana, voor het be
schikbaarstellen van medailles. Spr. gaf
vervolgens een uitvoerig overzicht van het
ontstaan van de tentoonstelling en herin
nerde er aan, dat ook de landbouwexpositie
van 1911 te Leiden door storm werd ver
woest. Thans na meer dan twintig jaren
is de ingebruikneming van de vernieuwde
veemarkt aangegrepen voor de organisatie
van een vee- en zuiveltentoonstelling van
grootschen opzet, die van officieele en of-
ficieuse zijden krachtigen steun heeft on
dervonden. Spr. herinnerde aan de door
den storm aangerichte schade en bracht den
burgemeester bijzonderen dank voor zijn
voortvarendheid, waardoor de school op
het Schuttersveld als een klein jaarbeurs
gebouw beschikbaar kon worden gesteld.
Helaas was het echter niet mogelijk de
groote tent Wetenschap en Practijk met
de vele belangrijke exposities voldoende
te herstellen.
Komende tot het doel der tentoonstel
ling, meende spr., dat het binnenlandsch
gebruik van zuivelproducten dient te wor
den opgevoerd, evenals dat van groenten,
fruit enz. Daarom zegt spr. tot het publiek:
ziet met eigen oogen op deze tentoonstel
ling: ons edelste vee, het melken, kaasma
ken, boterfabricage enz. Spr. wil niet de
noodkreet aanheffen: Redt onze boeren!,
maar hij zegt: Helpt de boeren en gij helpt
u zelf. Spr. verzocht vervolgens den bur
gemeester de tentoonstelling te openen.
OPENINGSREDE VAN DEN
BURGEMEESTER.
Hierna sprak de burgemeester van Lei
den, mr. Van de Sande Bakhuyzen, de ope
ningsrede uit:
Het verheugt het gemeentebestuur ten
zeerste, dat gij door uwe tegenwoordigheid
blijk hebt willen geven van uwe belang
stelling in deze voor mijne gemeente zoo
gewichtige gebeurtenissen, de opening van
de Vee- en Zuiveltentoonstelling, de in
gebruikneming van de nieuwe marktter
reinen en den aanvang van een daarbij
zich aansluitende winkelweek. Het zijn
vooral de twee eerstgenoemden die ons de
eer van uw bezoek bezorgen en, ik durf
het vertrouwensvol zeggen, dit ook ver
dienen, hoezeer ik ook van harte gaarne
opwek tot een bezoek aan de keurig ver
zorgde etalages der winkels en vooral aan
de daarachter gelegen lokalen.
Ten aanzien van de tentoonstelling moet
ik bekennen, dat Leiden, door in zooveel
jaren niets van dien aard te ondernemen,
zich aan nalatigheid heeft schuldig ge
maakt. Onze centrale ligging in een zoo
bij uitstek aan veeteelt en zuivelberei
ding gewijde streek legt ons de verplich
ting op om eenerzijds een gelegenheid te
scheppen, waar als het ware een gemeen
schappelijke reclame gemaakt kan worden
door de resultaten van deze bedrijven aan
anderen te toonen en onzerzijds om hen
hierheen te lokken, die aan onze landbou
wers wat nieuws te bieden hebben, want
voor landbouwende streken hebben ten
toonstellingen nog niets van hun nuttig
heid ingeboet. Ik hoop dan ook dat deze
eerste proeve een succes moge worden en
dat Wij in de resultaten een aanwijzing en
aanmoediging mogen vinden om op gere
gelde tijden hier een dergelijk schouwspel
te organiseeren.
Ge weet allen welke geweldige tegen
slag dit goede werk IJ. Dinsdag te verdu
ren kreeg. Het reeds zoo goed als afge
werkte en gedeeltelijk ingerichte deel der
tentoonstelling werd een prooi van een
van die verraderlijke Septemberstormen
die ditmaal in ongekende hevigheid zich
wierp op eenige weerlooze tenten, waar
onder in goed vertrouwen alles in orde ge
bracht was en de uitstallingen werden
voorbereid.
Ik heb zelf mogen constateeren hoe vast
beraden de leiding het roer in handen
hield en van geen wijken heeft willen we
ten. De opening kon op den vooraf aan-
gekondigden tijd doorgaan.Een eere-sa-
luut breng ik aan u alle mijne heeren
commissieleden en uw medewerkers voor
dit kranige stuk werk, dat ge met opof
fering van uw nachtrust alleen niet ge
klaard zoudt hebben, hadt ge niet tevens
beschikt over een groot talent en een goede
dosis durf.
Ik mag niet vergeten of verzwijgen, dat
deze eerste tentoonstelling haar ontstaan
dankt aan particulier initiatief, al hebben
de verschillende betrokken gemeentedien
sten met enthousiasme aan het welslagen
medegewerkt en ik gevoel de behoefte om
namens het gemeentebestuur onzen harte
lij ken dank te betuigen aan den voorzitter
van het oomité van uitvoering, den heer
Bonda, voor zijn gelukkige gedachte, die
hij als een goed vader, na haar in het le
ven geroepen te hebben, is blijven ontwik
kelen, verzorgen en tot wasdom brengen
met een prijzenswaardig enthousiasme,
zoodat nu het gebouw, dat hij zich droom
de, is opgetrokken en straks uw belang
stelling, ik hoop ook uw bewondering zal
trekken.
Dat hij niet vermocht dit alleen te vol
brengen spreekt wel vanzelf en de mede
werking van de zijde van het gemeente
bestuur heeft hem de volbrenging van zijn
taak mogelijk gemaakt en verlicht. Van
de gemeentediensten, die daartoe in het
geweer geroepen zijn noem ik vooreerst
natuurlijk den Markt- en Havendienst,
wiens directeur, de heer Mennes zich met
zeker niet minder geestdrift, met zijn ons
bekende degelijkheid en met zijn groote
vakkennis gegeven heeft aan de verwe
zenlijking van het denkbeeld hem zoo
sympathiek, omdat het strekt de Leidsche
veemarkt te helpen in zijn bloei. De dienst
van Gemeentewerken heeft op zeer lof
waardige wijze zijn onmisbare hulp ver
leend door te zorgen, dat het marktterrein
tijdig gereed was. Ook het ongeluk, dat ons
eergisteren, een oogenblik overrompelde,
heeft gemaakt, dat op den Directeur van
Gemeentewerken, de afdeeling Onderwijs
en verscheidene andere diensten een be
roep om hulp is moeten worden gedaan.
Zij zijn geen van allen in gebreke geble
ven en hebben opnieuw getoond, dat in
nijpende omstandigheden op hen ten volle
te rekenen valt.
Verder dank ik allen die in meerdere of
mindere mate in welke hoedanigheid ook
tot het welslagen het hunne hebben bij
gedragen. Hen allen bij name te noemen
zou niet gaan, evenmin als het mogelijk
zou zijn een overzicht te geven van den
geheelen omvang van hetgeen vertoond zal
worden. Ik geloof te mogen zeggen, dat
alle zijden van de beide takken van volks
welvaart die hier belicht worden, volledig
voor kenner en leek worden uiteengezet
aan de hand van het beste materiaal dat
vertoond kan worden. Trouwens de uit
voerige catalogus met voorwoorden en ge
schiedkundige verhandelingen, een keurig
verzorgd boekje, waarover den secretaris
mijn compliment, leert u dienaangaande
meer dan ik zou vermogen.
Een welkome gelegenheid tot het in den
aanvang vermelde initiatief bood de inge
bruikneming van de nieuwe veemarktter
reinen, die, hoewel morgen in wezen ge
schiedende, thans toch uwe aandacht
vraagt, omdat de uitstalling van het vee
die nieuwe terreinen geheel vult.
In zijn lezenswaardig artikel over de tot
standkoming van het thans uitgevoerde
veemarktplan juicht de directeur van den
Markt- en Havendienst over de snelheid,
waarmede dit geschied is. Het is, helaas
een feit, dat een periode van drie jaren voor
DE EERSTE PRIJS GEWONNEN! VEEL BELANGSTELLING.
EEN PRACHTSORTEERING VAN FRUIT OP DE TENTOONSTELLING.
