Beslissende dagen voor den Volkenbond
BUITENLAND
NED. OOST-INDIE
BINNENLAND
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1935
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Engeland geeft de richting aan.
Een verzoenende rede van den Abessijn.
BELGIE.
BRUSSELS EXPOSITIE HEFT ROUW OP.
Nadat de koning den wensch te kennen
had gegeven, dat de nationale rouw van <3e
wereldtentoonstelling geheel zou worden
opgeheven, heeft de commissaris-generaal
der regeering direct verklaard, dat de ten
toonstelling voor alles een manifestatie is
op internationaal economisch gebied en dat
van heden af de officieele vermakelijkhe
den zullen worden voortgezet.
Het oorspronkelijke feestprogramma zal
in zijn geheel worden afgewerkt
DUITSGHLAND.
HET PARTIJCONGRES TE
NEURENBERG.
Proclamatie van Hitier.
Ter gelegenheid van het congres te Neu
renberg heeft Hitier een proclamatie uit
gevaardigd, waarin hij om. zegt, dat het
thans bijeenzijnde zevende partijcongres
het „congres der vrijheid" kan worden ge
noemd.
Steeds opnieuw aldus de proclamatie
beschouwen wij als onze voornaamste
prestatie de innerlijke vernieuwing van het
Duitsche volk en het herstel der politieke en
daarmede ook van de menschel ij ke eer der
natie. Wij nationaal-socialisten kunnen op
dit derde partijcongres sedert onze machts
aanvaarding vol trots terugzien, op hetgeen
wij hebben volbracht. De vijf millioen men-
schen, die wij weer in het arbeidsproces
hebben ingeschakeld, beteekenen, dat wij
het Duitsche volk per dag gemiddeld 30 a
40 millioen arbeidsuren meer hebben gege
ven.
Hoe groot deze prestatie echter ook mo
ge wezen, zij wordt overtroffen door het
werk, dat wij overeenkomstig ons program
hebben verricht voor het herstel van de
vrijheid en de eer van het volk. Immers
zonder dit werk zouden alel overige maat
regelen vergeefsch zijn, speciaal in een we
reld en een tijdperk, waarin de onrust
grooter is dan ooit te voren en waarin wij
verder dan ooit verwijderd zijn van de
heerschappij van een hoogere rechtsorde.
Het recht is zwak, de schijn regeert de we
reld.
Terwijl men slaven bevrijdt, maakt men
anderen tot slaven. Terwijl men klassen
vernietigt, worden nieuwe klassen gebo
ren. De apostelen der volkeren verzoening
hitsen de volkeren tegen elkaar op. De al
lianties van den vrede bestudeeren de
methoden van den komenden oorlog.
Wij, Duitschers, mogen thans constatee-
re, dat het Duitsche rijk niet langer een
weerlooze speelbal is, geen object voor bui-
tenlandschen overmoed, doch dat het be
veiligd is, niet door pacten en verdragen,
doch door den vastberaden wil der leiders
en door de weerbare kracht der natie. Dit
gevoel van veiligheid is te zuiverder, daar
het Duitsche volk en zijn regeering door
geen anderen wensoh worden bezield, dan
met de huurlieden in vrede en vriendschap
te leven.
Hoe meer het joodsch-internationale
communisme gelooft, in een algemeenen
Europeeschen chaos de banier te kunnen
planten van het oproer en tevens van den
bolsj ewistischen dwingelandijstaat, des te
meer zullen wij nationaal-socialisten de
beteekenis inzien van het herstel onzer na
tionale weerbaarheid.
Wij beschouwen het leger als het schild
voor onzen vreedzamen arbeid. Dit leger
echter is het leger van den nationaal-socia-
ldstischen staat. Het is geen nieuwe strijd
macht, doch het roemruchte Duitsche leger,
dat kan bogen op een grootsche traditie.
Al wat in den loop van dit jaar is geschied,
hebben wij aan het leger te danken.
HET VATICAAN EN HET DERDE RIJK.
Bij het Vaticaan is een officieel rapport
ontvangen over de resultaten van de Bis
schopsconferentie van Fulda, waardoor de
voorloopige mededeelingen die den H. Va
der onmiddellijk na afloop van de vergade
ring van het Duitsche Episcopaat hadden
bereikt bevestigd worden. Naar wij thans
uit Vaticaansche kringen vernemen, zouden
zoowel het Duitsche Episcopaat als de ver
tegenwoordigers van de Duitsche regeering
er naar streven om het niet tot een breuk
te laten komen en de strijd tusschen Kerk
en Staat niet verder op de spits te drij
ven. Uit het herderlijk schrijven is wel ge
bleken, dat de Kerk een onverzettelijk
standpunt inneemt tegenover alle reli-
gieuse en moreele dwalingen van het
nieuw heidendom, maar van den anderen
kant hebben de bisschoppen ook ronduit de
loyaliteit beleden der Duitsche Katholieken
die op ander gebied trouw zullen zijn aan
het Duitsche Rijk. De Kerk heeft als het
ware aan de Duitsche regeering via Mi
nister Kerrl en de Bisschop van Berlijn
nog een kans geboden om ondanks de tal-
looze schendingen van het Concordaat, toch
weer een basis terug te vinden om nog
maals te onderhandelen, waartoe de Duit
sche regeering bereid schijnt te zijn, voor
al 'met het oog op haar prestige in het bui
tenland, waar de processen tegen de kloos
terlingen een zeer ongunstigen indruk heb
ben gemaakt. Van den anderen kant vreest
men in Rome, dat de extremistische ele
menten, na den partijdag van Neurenberg
een nog veel fellere kloosterstorm zullen
ontketenen door een aanvang te maken
met de publicatie van de archiefstukken
die bij de huiszoeking in de kloosters in be
slag werden genomen, alhoewel ze met de
deviezen-processen niets uit te staan had
den. In Fulda werd ten slotte met alge-
meene stemmen besloten om zoo kracht
dadig mogelijk en openlijk de strijd aan te
binden tegen het nieuw-heidendom.
ITALIË
DE MASSA-MOBILISATIE DER ZWART-
HEMDEN.
Als in glorie-dagen van het oude Rome.
De merkwaardige proclamatie, waarin
Mussolini de instructies geeft voor de mas
sa-mobilisatie, waaraan niet minder dan
tien millioen Italianen zullen deelnemen,
heeft sterk tot de verbeelding van de massa
gesproken en heeft dan ook een diepen in
druk gemaakt. Ofschoon de Italianen on
der het fascistische bewind gewoon zijn ge
raakt aan massaal vertoon, heeft men een
geweldige demonstratie als deze toch nim
mer gezien.
De onzekerheid omtrent den datum,
waarop de gebeurtenis zich zal afspelen,
het middernachtelijk uur, waarop men ver
moedelijk weer naar huis zal kunnen gaan
en de onwetendheid omtrent de draagwijd
te van het geval, dit zijn alle factoren, die
de spanning in Italië verhoogen. Wie kan
er aantwijfelen, dat de mobilisatie van de
geheele bevolking in de open lucht, onder
den galmenden roep der klokken over de
bergen en velden en het geroffel der trom
men langs de groote wegen, een fascrnee-
renden invloed zullen hebben op het Ita-
liaansche volk?
Deze demonstratie brengt de groote
volksvergaderingen in herinnering uit den
tijd der oude Romeinsche „comitia", de zoo
genaamde „congregatio universi populi".
De magistraat placht in die dagen de ver
zamelde bevolking toe te spreken; hij be
gon dan een zoogenaamd „commune col
loquium", een samenspraak met de me
nigte.
Na afloop van zulk een colloquium legde
de magistraat een of ander besluit, een be
slissing over de benoeming van hooge amb
tenaren, de installatie van de hoogste
priesters, een rechterlijke uitspraak over
een gevaarlijk misdadiger of een beslissing
over oorlog en vrede, aan de menigte voor,
die er haar „fiat" aan gaf, als zij er mede
instemde.
Wat voor een beslissing het zal zijn, die
de fascistische leiders aan de tien millioen
gemobiliseerde Italianen zullen voorleggen,
is nog onbekend. De fascistische bladen zin
spelen er slechts vagelijk op.
Zoo spreekt de „Popole d'Italia" van een
beslissend uur in de geschiedenis van Ita
lië. Het land mobiliseert al zijn strijdkrach
ten met de bedoeling om zich recht te ver
schaffen. Abessynië, aldus het blad, moet
ontwapend warden en door militaire troe
pen worden bezet. Een andere oplossing
bestaat er niet: Italië heeft recht op uit
breiding, het weet dat het daar recht op
heeft en is zich tevens bewust van zijn
eigen kracht. De groote partijmobilisatie
zal daarvan de wereld een nieuw bewijs
geven".
GRIEKENLAND.
KONING EN PRESIDENT,
Zaimis wil aftreden.
Gisteren werd meegedeeld, dat de pre
sident der Grieksche republiek dr. Zaimis
besloten had af te treden, na de procla
matie van Tsaldaris, den minister-presi
dent, ten gunste van de monarchie.
Thans wordt echter gemeld, dat presi
dent Zaimis zijn voornemen nog niet ken
baar heeft gemaakt, maar dat hij feitelijk
is afgetreden.
Hij zou met het nemen van een beslis
sing wachten tot het resultaat bekend is
geworden van de onderhandelingen, welke
thans met het oog op een onpartijdig refe
rendum over de kwestie van het koning
schap tusschen de royalistische en republi-
keinsche partijen worden gevoerd.
Mocht Zaimis inderdaad aftreden, dan
zal, overeenkomstig de Grondwet, de voor
zitter van de Nationale Vergadering., Vozi-
kis, de post van president der republiek
overnemen.
DE PESTSTERFTE NEEMT AF.
In he* algemeen werkt het vaccin goed.
Aneta seint uit Bandoeng:
In totaal zyn 1.500.000 personen tegen
pest ingeënt, met het resultaat, dat het
sterftecijfer in de meeste onderdistricten
dalende is. Van de bevolking komt gemid
deld 93 pet. op voor vrije vaccinatie, welk
groot percentage te danken is aan de bui
tengewone medewerking van het binnen-
landsch bestuur. De opkomst van Europee-
sche zijde is gering. Van de 22.000 Europee-
sche inwoners van Bandoeng hebben zich
slechts 300 aangemeld. De Europeesche be
volking van de ondernemingen daaren
tegen beseft, door het regelmatige contact,
dat men met de inheemsche bevolking
'heeft, de gevaren der pest volkomen en
■meldt zich voor inenting aan.
De resultaten zijn in den regel zeer goed,
doch in enkele onderdistricten ^tijgt het
sterftecijfer weer; hiernaar wordt een on
derzoek ingesteld.
Thans is een aanvang gemaakt met sys
tematische re-vaccinatie. Hierbij wordt er
op gewezen, dat niet elk vaccin onmiddel
lijk afdoende werkt bij de eerste toediening.
Desalniettemin zijn de resultaten van het
vaocin-Otten van die aard, dat men hoop
vol is inzake de te verwachten resultaten.
KOOPT BIJ HEN,
DIE IH UW 3AGBLAQ
ADVERTEERENI
HOARE'S FERME TAAL
De rede van den Engelschen minister
van buitenlandsche zaken, sir Samuel
Hoare, welke wij gisteren onder Telegram
men publiceerden, heeft te Genève diepen
indruk gemaakt.
Men gevoelde algemeen, schrijft de Ge-
neefsche correspondent van de „Msbd.",
dat hier een man sprak, die vastbesloten
was, op zijn woorden desnoods ook daden
te doen volgen.
De rede onthield zich van iederen indi-
recten aanval op de politiek van Musso
lini. Zij was, zooals van een Engelsch mi
nister niet anders te verwachten was, vol
komen correct naar vorm en toon, doch
desniettemin de ernstigste waarschuwing
aan het adres van Italië, die in dit geschil
nog was uitgesproken.
De vastbeslotenheid der Britsche regee
ring, om het volkenbondsverdrag in zijn
geheelen omvang met inbegrip van de
sanctie-bepalingen van artikel 16 toe te
passen, laat geen twijfel meer over.
Hoare heeft hieraan echter opnieuw het
voorbehoud verbonden, dat dé eventeele
dwangmaatregelen tegen Italië door de ge
heele gemeenschap van volkenbondsstaten
zulen moeten worden toegepast.
Engeland is bereid zijn aandeel in de
lasten volledig op zich te nemen, doch de
andere staten, en niet alleen de weinig
machtigen, zullen dit eveneens moeten
doen. In de kringen der delegaties der
kleinere staten kan men algemeen waar
deering voor dit standpunt vernemen en
een bereidwiligheid, om met Engeland me
de te gaan, mits Frankrijk dit ook zou
doen.
De kans hierop wordt iederen dag groo
ter en ook gisteren heeft de redevoering
van Hoare de waarschijnlijkheid op een
Engelschfransche samenwerking be
langrijk versterkt, door de slotwoorden van
Hoare, waarin hij met nadruk beloofde, dat
Engeland niet slechts in dit ééne speciale
geval, doch ook in alle andere toekomstige
gevallen van een aanval tegen een vol
kenbondsstaat het volkenbondsverdrag in
vollen omvang zal willen toepassen.
Hoare voegde hieraan toe de bedreiging,
dat Engeland zich zou isoleer en, indien in
dit geval de volkenbond niet doeltreffend
zou blijken te zijn.
Zoowel de toezegging voor de toekomst
als dit dreigement hebben beide op de
Fransche delegatie groote uitwerking ge
had.
ITALIË'S STANDPUNT BLIJFT
ONGEWIJZIGD.
Het zal zelfstandig zijn besluit nemen.
Omtrent het standpunt van Italië met
betrekking tot de Geneefsche rede van mi
nister Hoare verneemt D. N. B. nog het
volgende:
Deze rede kan naar van welingelichte
zijde verklaard wordt niets veranderen aan
de houding van Italië met betrekking tot
het Abessynische vraagstuk. Wel is waar
neemt men met voldoening kennis van de
verklaring, welke trouwens reeds in het
Lagerhuis was afgelegd, dat Engeland geen
bijzondere belangen in Abessynië heeft,
doch met nadruk wordt gewezen op de
Italiaanscfce opvatting, volgens welke een
Volkenbondsoplossing voor het geschil uit
gesloten is. Niettemin bepleit Engeland
thans weer een oplossing in het kader van
den Volkenbond, waarbij dus Abessynië
als gelijkgerechtigde zou worden behan
deld.
Gezien dezen stand van zaken beschouwt
de Italiaansche delegatie te Genève haar
taak als geëindigd met de overhandiging
van haar memorandum, welke verleden
week heeft plaats gehad. Zij blijft zich ech
ter ter beschikking stellen van de leden
van de commisie van vijf voor particuliere
gedachtenwisselingen.
ALOISIE ZAL NIET ANTWOORDEN.
In Italiaansche politieke kringen wordt
verklaard, dat de Italiaansche gedelegeer
de Aloisi niet zal antwoorden op de rede
voeringen van sir Samuel Hoare of Laval.
Men is te Rome namelijk van oordeel, dat
de Abessynische kwestie, wat Genève be
treft, gesloten is. Men ontkent, dat er tot
nu toe sprake van zou zijn geweest, dat
Italië den Volkenbond verlaat.
Doet Laval nieuwe voorstellen?
Aloisi heeft gisteren een bezoek gebracht
aan Laval, den Poolschen minister Beek en
den Oostenrijker von Berger-Waldenegg.
Volgens inlichtingen van Italiaansche
zijde zal Laval misschien vandaag be
paalde voorstellen aan de commissie van
vijf doen, welke, indien zij worden aan
vaard, voorgelegd kunnen worden aan
Aloisi, die zou hebben beloofd, dat hij ze
zorgvuldig zal bestudeeren.
REDE VAN TECLE HAWARIATE.
Oorlog niet de aangewezen weg.
Na de rede van den Britschen minister
van Buitenlandsche Zaken, Sir Samuel
Hoare, heeft gisteren de Abessynische ver
tegenwoordiger te Genève, Tecle Ma war ia-
te, in de Volkenbondsvergadering een re
devoering gehouden, waarin hij o.a. zeide:
Ik zal niets zeggen, dat den geest van
vrede en verzoening, dien de Volkenbond
tracht aan te moedigen, zal kunnen scha
den. Wij zullen met dankbaarheid alle
maatregelen onderzoeken, die het econo
misch niveau van Ethiopië bunnen verhef
fen, mits zij van den Volkenbond uitgaan,
en deze voorstellen geheel belangloos wor
den gedaan en voor niemand speciale voor
rechten zullen beoogen.
Tegenover de bedreigingen van schen
ding van onze nationale integriteit, hebben
wij bewijzen van geduld gegeven. Wij heb
ben groot respect voor alle leden van den
Volkenbond, zelfs voor onze tegenstan
ders.
Wij gelooven, dat de Volkenbond een
einde maakt aan een tijdperk van verove
ringen en de vrijheid van allen zal garan
deeren. Ethiopië zal iedere vreemde hulp
voor de exploitatie van zijn rijkdommen
gunstig ontvangen.
Wat de verwijten der slavernij aangaat,
deze is geen uitvinding van ons, doch wij
hebben haar geërf met vele andere instel
lingen. Deze slaven zijn gelukkiger dan de
industrieele Werklieden, maar wy geven
er ons rekenschap van, dat de mensch vrij
moet zijn.
Gij behoeft aan'onze oprechtheid niet te
twijfelen, doch groote hervormingen kun
nen niet zeer snel tot stand komen.
Hawariate stelde vervolgens de instel
ling van een commissie van onderzoek
voor en deelde namens den Keizer mede,
dat Ethiopië alle redelijke voorslagen, wel
ke in een geest van verzoening werden ge
daan, zou aanvaarden.
Met betrekking tot de slavernij merkte
Hawariate verder nog op, dat sedert de in
trede van Ethiopië in den Volkenbond en
de troonsbestijging van den Negus reeds
groote hervormingen waren geschied ter
opheffing van de slavernij.
Ook verklaarde hij, dat indien men het
goed met Ethiopië voor heeft, een oorlog
niet de aangewezen weg is, om dit te be
reiken. Een oorlog zal de gekleurde volken
het vertrouwen in de Europeesche bescha
ving doen verliezen.
DE RADIOREDE VAN ABESSYNIE'S
KEIZERIN.
De tekst der redevoering, die keizerin
Manen van Abessynië eergisteren voor de
microfoon heeft gehouden, is thans gepu
bliceerd
„De hemel moge ons bewaren", aldus
zei4e zij, „voor een beschaving, die rouw
en verwoesting brengt. Machtige legers ma
ken zich gereed om ons land te bezetten,
onder het bedriegelijke voorwendsel, be
schaving te willen brengen aan ons vreed
zaam herdersvolk, dat in de natuur leeft,
in gemeenschap met God. Op alle breedte
graden en in alle klimaten hebben de vrou
wen den vrede lief en een afkeer van bruut
geweld. Italiaansche en Abessynische moe
ders lijden onder het onherstelbaar kwaad,
dat een oorlog kan veroorzaken. Abessy
nië verlangt slechts vrede, zijn geweten is
gerust en alle vreemdelingen, die er eer
lijk komen werken, zijn hartelijk wel
kom."
De keizerin besloot haar met vuur uitge
sproken rede met een beroep op alle vrou
wen der wereld, om eensgezind te bidden,
dat een oorlog moge worden voorkomen
en al haar invloed op de staatslieden te
oefenen, opdat er rechtvaardigheid en vre
de konie.
De keizer zal vandag een radiorede hou
den.
ABESSYNIE'S KEIZERPAAR VERLAAT
DE HOOFDSTAD.
De keizer en de keizerin van Abessynië
treffen voorbereidingen voor hun vertrek
van Addis Abeba naar het op 100 K.M.
afstand van Magdala gelegen Dessye, voor
het geval de oorlog mocht uitbreken. De
troonsopvolger, die thans te Dessye ver
blijft, zal naar Addis Abeba komen.
De Abbessijnsche regeering heeft het vol
gende communiqué gepubliceerd:
De geruchten, die hier onlangs de ron
de hebben gedaan, dat het Italiaansche of
fensief is bepaald op 24 September, heb
ben in regeeringskringen geen ongerust
heid gewekt.
Het bericht, dat de keizer denzelfden
datum gekozen zou hebben voor het Abes
synische offensief tegen Eritrea en Ita-
liaansch Somaliland, is volkomen onjuist,
en in strijd met de vredelievende houding
die de Abessynische regeering steeds heeft
aangenomen.
ABESSYNISCHE MISSIE NAAR HET
VERRE OOSTEN.
Binnenkort een gezantschap te Tokio?
Telegrammen uit Sjanghai melden, dat
aldaar is aangekomen een Abessynische
missie onder leiding van Daba Birroe, den
voorzitter van de Abessynische militaire
academie, die in een verklaring aan de pers
mededeelde, dat Abessynië besloten heeft
binnenkort een gezantschap te Tokio in te
stellen.
De woordvoerder van het departement
van buitenlandsche zaken heeft op in dit
verband aan hem gestelde vragen medege
deeld, dat de Japansche regeering niet of
ficieel in kennis is gesteld van het be
zoek van een Abessynische missie aan Ja
pan.
RICKETT PER K. L. M. OP WEG NAAR
LONDEN.
Rickett, de man van de beruchte Abes
synische petroleum-concessie, is gisteren
I per vliegtuig van de K. L. M. uit Cairo naar
Londen vertrokken.
Vestigingseischen voor den
Middenstand
Bespreking op Con
gres te Rotterdam
Op het Congres van den NecL RJC. Mid-
demstandsbond is gisteren het door drs. H.
L. Jansen, adjunct-directeur van het Bu
reau van den R.K. Middenstandsbond, uit
gebrachte praeadvies over „vestigings
eischen voor kleinnij verheid, ambacht en
detailhandel" behandeld. In dit prae-advies
komt de prae-adviseur tot de conclusie, dat
in de eerste plaats noodig is, dat aan den
persoon van den ondernemer meerdere
eischen worden gesteld. Men mag van den-
gene, die zich in detailhandel, klein-nij
verheid of ambacht wil vestigen, vorderen:
Vooreerst, dat hij beschikt over dat in
zicht, hetwelk noodig moet worden ge
acht om een kleine onderneming behoorlijk
te kunnen leiden.
Daartoe behooren een elementaire ken
nis van de gebruiken en verhoudingen in
het handelsverkeer, voldoende bekwaam
heid tot het opzetten, bijhouden en afslui
ten vam een eenvoudige boekhouding en
het maken van kostprijsberekeningen, als
mede een elementaire kennis van de mo
derne verkoopkunde.
Op deze algemeene kennis zou dan de
bijzondere vakbekwaamheid moeten zijn
gebouwd, welke vakbekwaamheid kan blij
ken uit een zekere opleiding en voldoen
de tijd van practische werkzaamheid, in
het bedrijf doorgebracht.
Aan de onderneming zal men den eisch
moeten stellen van de beschikking over een
minimum aan bedrijfskapitaal, opdat de
toestand van thans, welken zooveel zaken
kennen, die uitsluitend op crediet van le
veranciers bestaan, worde beëindigd.
De vraag, of in die vestigingseischen ook
het z.g. behoefte-element moet worden op
genomen ,moet ontkennend worden beant
woord, wanneer men hierbij denkt aan het
juiste begrip van het behoefte-element
het vaststellen van de behoefte aan win
kels.
Dit is in de practijk vrijwel uitgesloten
en zou zoodanige moeilijkheden met zich
brengen, dat bijna nimmer van een objec
tief oordeel kan worden gesproken. Men
zou de vaststelling van het aantal winkels
moeten overlaten aan 'n betrekkelijk wil
lekeurig oordeel van de een of andere in
stantie. De behoefte toch aan winkels wis
selt met de economische omstandigheden.
Een vijftal sprekers gaf zich op om over
dit onderwerp het woord te voeren. De be
sprekingen werden ook bijgewoond door
prof. dr. N. Polak van de Ned. Handels
Hoogeschool.
De heer P. Herbers, secretaris van de
afxL Nijmegen, stelt voor uitdrukkelijk in
de vestigingseischen de bepaling op te ne
men, dat in de beoordeeling der crediet-
waardigheid van aanvragers, de credieten
van leveranciers verkregen, niet in aan
merking komen.
De heer Jac. Bloem uit Amsterdam
spreekt het vertrouwen uit, dat in een
komende, reeds aangekondigde wet op de
vestigingseischen ook met den midden
stand rekening wordt gehouden niet al
leen met het grootbedrijf. Enkele punten
ziet hij eenigszins anders ais Drs. Jansen.
Hij zou o-a. graag ruimere bepalingen op
genomen zien voor het voortbestaan van
een bona-fide zaak, na het overlijden van
den houder en een grootere taak zien
toebedacht aan de middenstandsorganisa
ties,
De heer G. Alders uit Haarlem meent,
dat het stellen van vestigingseischen in de
zen tijd praotisch zou neerkomen op het in
krimpen van het aantal handeldr ij venden
en nijveren. Hij stelt een systeem van ge
leidelijke afvloeiing voor in den geest
van het systeem der Drankwet en pleit
voor een gesloten bedrijf.
Om drie uur werd de vergadering ge
schorst om den congressisten de gelegen
heid te geven buiten het gebouw den op
tocht van de V. V. V. week te aanschou
wen die even later met kleurige en keurig
gebouwde wagens, ieder een midden-
standsberoep uitbeeldend, voorbij trok.
Na de heropening van de vergadering
waarop nog prof. Polak werd begroet,
sprak de heer Van Eeden uit Noord-
w ij k.
Spr. kan zich niet neerleggen bij de af
wijzende houding die de praeadviseur aan
nam tegenover de opname van het behoef
te-element in de vestigingseischen en zag
dit graag alsnog opgenomen.
De heer F. Kuijper te Amsterdam onder
streepte dezelfde opmerking. Met vakkun
digheid en credietwaardigheid als vesti
gingseischen komen wij er niet dat is
algemeene overtuiging in Amsterdam.
Met deze beide alleen is binnen een
tiental jaren de distributie geheel in han
den van warenhuizen en filiaalbedrijven.
Het behoefte-element spreekt toch óók mee
bij den numerus clausus der universiteiten,
bij de regeeringsmaatregelen en de be-
drijfspolitiek der concerns. Spr. vraagt den
voorzitter een uitspraak van de vergade
ring over deze belangrijke kwestie.
Schriftelijk stelde de heer Hendriks uit
Nijmegen nog de vraag of niet beperken
de maatregelen tegen de stichting van fi
lialen konden worden opgenomen in het
prae-advies.
In antwoord op deze verschillende spre
kers snijdt de prae-ad-viseux, drs. H. L.
Jansen aanstonds het meest op den voor
grond tredende vraagstuk aan: de opname
van het behoefte-element.
Spr. wijst er op, dat, wanneer men het
aantal winkels naar de behoefte van het
publiek wil regelen, de heerschappij van
de zuivere willekeur wordt ingevoerd. Waar
liggen dan de normen? Wie zal uitmaken
