Intern, katholiek studenten
congres der „Pax Romana"
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1935
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 9
TE PRAAG EN BRATISLAVA.
Praag, 3 Sept. 1935.
Voor den tweeden maal dezen zomer is
de stad Praag getuige van een belangrijke
katholieke gebeurtenis. Nog slechts enkele
maanden geleden is hier met grooten luis
ter de eerste Praagsche Katholiekendag ge
houden. En thans zijn uit vele landen van
Europa de katholieke studenten samenge
komen voor het 14e internationale katho
lieke studenten-congres der Pax Roma-
n a.
De Unie van R. K. Studenten Vereeni--
gingen in Nederland is niet afzijdig ge
bleven en met een twintigtal leden, oud
leden en moderatoren vertegenwoordigd.Po-
gingen om gezamenlijk de reis naar Tsjecho
Slowakije te maken zijn gestrand en ge
trouw aan onzen Nederlandsche vrijbui
ters-aard zijn de Hollandsche studenten van
alle kanten en met diverse vervoermidde
len komen opdagen. De verbinding per
trein uit Nederland naar de hoofdstad in
Tsjecho-Slowakije is in zoover gebrekkig te
noemen, dat men den afstand niet op één
dag kan afleggen, terwijl dit zonder een ge
dwongen oponthoud van twee uur in Han
nover heel best mogelijk zou zijn.
.Het is echter de moeite waard een vluch-
tigen indruk van Hannover op te doen en
speciaal het nieuwe stadhuis te bezichtigen
te midden der fraai aangelegde tuinen. Van
meer belang is een kort bezoek aan Dres-
woordiger van Dr. Karei Baxa, burgemees
ter van Praag; de Poolsche gezant M. Grzy-
bow en vele vertegenwoordigers van het
corps diplomatique; Dr. J. Drachovsky, Rec
tor Magnificus van de Karei-Universiteit te
Praag; dr. J. Foester, president der Kunst-
Academie; Mgr. Dr. Zavoral en verschillen
de andere hooge geestelijken.
De aanwezigen aanhoorden staande de
Nationale Hymne, gezongen door het be
roemde studentenkoor „Moravan" uit Brno.
Vervolgens weerklonk de Paus-hymne van
't geweldige orgel, dat den heelen voorkant
van de groote zaal in beslag neemt.
Zijne Exc. Dr. Rückl heeft de aanwezi
gen welkom uit naam van Pax Romana en
spreekt vervolgens in het Fransch zijn
inaugurale rede uit.
De „Pax Romana" der oudheid, zeide hij,
was een vrede ingesteld door de overwin
nende natie voor de overwonnen volken.
In het hedendaagsche Europa, zoo erbarme
lijk ontredderd door de crisis, willen wij de
boodschap brengen van de Pacis Romanae,
waarvan de Goddelijke Heiland zegt: Ik
geef U mijn vrede. Een innerlijk verscheur
de en ongebonden menschheid kan niet de
ware vredebrenger zijn. Dr. Rückl wees
vervolgens op het leven van Pietro G. Fras-
sati als een voorbeeld voor de katholieke
studenten van blijde heiligheid.
Am de vrede terug te geven aan de we
reld moet de hiërarchie der door God inge-
den, waar men een voorproefje smaakt
van de Praagsche barok. De schilderijen
galerij in de „Zwinger" bevat de beroem
de Madonna van Rafaël, een mooie collec
tie Rembrandts, waaronder het bekende
schüderij van den schüder met Saskia, een
sublieme „aanbidding van 't Kindje" van
Corregio, een bekende Titiaan en vele an
dere kunstschatten.
Met enthousiasme-werden de buitenland-
sche congressisten te Praag ontvangen. Met
eenige verbijstering sloegen wij het drukke
verkeer voor het Masaryk Bahnhof gade
en verwachtten juist, dat een geweldige
verbrijzeling van diverse vervoermiddelen
zou plaats grijpen, toen wij ons herinner
den, dat men in Tsjecho-Slowakije links
moet houden. Dit brengt voor ons, rechts-
georienteerden, diverse puzzles mee en
telkens wordt men weer verrast door een
of ander voorbij snellend vehikel. Tot nu
toe is echter nog geen enkele congressist
hieraan ten offer gevallen.
Des avonds kwamen de ruim vierhonderd
congressisten, waaronder driehonderd bui
tenlanders uit twee-en-twintig verschillen
de landen te samen in het restaurant van
het Parlementsgebouw, waar alle maaltij
den worden genuttigd. Men heeft alzoo een
trefpunt om elkaar te ontmoeten, en het
contact der studenten onderling wordt er
ten zeerste door bevorderd, te meer waar
het logies over de geheele stad verspreid
is. Maar Praag heeft een uitgebreid tram
net, en bovendien is aan de congressisten
een reductie van 50 pet. op de biljetten toe
gestaan. Voor een halve kroon (pl.m. 3
cent) kunnen we dus niet alleen een groote
afstand afleggen, maar zelfs nog op een
andere lijn overstappen. Er wordt van deze
vriendelijke tegemoetkoming dan ook een
dankbaar gebruik gemaakt.
Zondagmorgen werd het Congres onder
de hooge bescherming van Zijne Excellen
tie Dr. Karei Kaspar, aartsbisschop van
Praag en Primaat van Bohemen geopend.
De plechtige H. Mis in de Kerk van O. L.
Vrouw van Tyn werd opgedragen door
Mgr. M. Zavoral. Zeer veel congressisten
naderden tot de H. Tafel.
Na de H. Mis hield Abbé Grémaud, alge
meen secretaris der Pax Romana een toe
spraak. Hij herinnerde aan het verheven
gebed van den Goddelijken Meester: „Ut
somnes unum sint": dat alleen één zijn, al 't
meest noodzakelijke in de hedendaagsche
wereld. Vervolgens verwees hij naar het
Evangelie van dezen Zondag en wekte de
studenten op goede Samaritanen te zijn in
de groote familie der menschheid.
Om tien uur had de openingszitting plaats
in het indrukwekkende nieuwe stadhuis
van Praag, gepresideerd door Zijne Excel-
lenie Dr. J. J. Rückl, president der Pax
Romana. Onder de aanwezigen hadden
plaats genomen Mgr. Dr. Karei Kaspar,
aartsbisschop van Praag; de minister Mgr.
Dr. Sramek, vertegenwoordiger der Regee
ring; Dr. Czech, minister van Openbare
Werken; Minister Werner, vertegenwoor
diger van Dr. C. Benes, minister van Bui-
tenlandsche Zaken, welke per brief zijn
leedwezen over zijn afwezigheid had te
kennen gegeven; Dr. Spiek, onder-secreta
ris aan het ministerie van Openbaar On
derwijs; deken Tylinck, vice-prescident van
de Gemeenteraad van Praag en vertegen
stelde waarden hersteld worden. Deze taak
rust op de eerste plaats op de katholieke
mtellectueele jeugd.
De president eindigde met de studenten
aan te sporen mee te werken aan de orga
nisatie van een betere sociale orde en aan
de uitbreiding van de „Pax Christi in Reg
no Christi".
Daarna las Dr. Rückl sympathie-betui
gingen voor, die Z. H. den Paus Pius XI en
verschillende andere hooge persoonlijkhe
den hadden toegezonden aan het Congres
van Pax Romana. Alle brieven werden met
luid applaus begroet als ook de verschil
lende spreker, die thans het woord gingen
voeren.
Mgr. Sramek heette de congressisten wel
kom uit naam van de Regeering en wensch-
te Pax Romana geluk met het zoo belangrij
ke thema van het congres: „De nieuwe
mensch in den nieuwen tijd."
Zijne Exc. Dr. Karei Kaspar, aartsbis
schop van Praag was persoonlijk gekomen
om de congressisten zijn beste wenschen aan
te bieden. In verheven woorden schetste
de Aartsbisschop het programma van Pax
Romana en haar werk in de hedendaag
sche crisis.
De Rector Magnificus van de Universi
teit, Dr. Drachovsky zette vervolgens uit
een dat de conflicten, die op het oogenblik
de volkeren beheerschen niet alleen te wij
ten zijn aan economische, politieke en so
ciale oorzaken, maar vooral aan de onder
schatting van moreele krachten.
Abbé Tylinck drukte uit naam van den
Gemeenteraad en den Burgemeester van
Praag zijn blijdschap uit de studenten in
de hoofdstad van Tsjecho-Slowakije te mo
gen ontvangen.
Daarna brachten de afgevaardigden der
verschillende naties de gelukwenschan van
hun federatie aan Pax Romana over.
Voor de Unie van R. K. Studenten-ver-
eenigingen in Nederland werd het woord
gevoerd door den Pax Romana-referent,
den heer Koos Vos uit Delft.
Tenslotte werd de zitting besloten met de
beroemde hymne van St. Wenceslaus ge
zongen door het koor „Moravan".
Des middags togen de congressisten naar
het klooster Strahov vanwaar men heer
lijke uitzichten heeft over de stad. Wij
waren de gasten van den Abt, Mgr. Zavo
ral, die ons ter eere een garden-partij aan
bood. Het vastelandsklimaat doet zich hier
geducht voelen en de warmte maakt de
kelen dorstig. Doch in den tuin van het
klooster konden de studenten zich naar
hartelust laven met het kostelijke Tsjechi
sche „pivo" (bier) terwijl voorts ijs, limo
nade, allerlei gebak en sandwiches in zeer
ruime mate werden aangeboden. Aan
stonds was er een zeer geanimeerde stem
ming en de congressisten zullen hun roya-
len gastheer niet spoedig vergeten.
Op de algemeene vergadering, die om 5
uur in een zaal van het klooster werd ge
houden bedankte abbé Grémaud den heer
Rudi Salat voor den geweldigen arbeid, die
hij als technisch secretaris in het afgeloo-
pen jaar voor Pax Romana gepresteerd
heeft. Vervolgens bracht de heer Salat een
uitgebreid rapport uit over de werkzaam
heden van de Pax, die zich niet alleen be
palen tot het jaarljjksche congres, maar
enorm veel werk voor eiken dag meebren
gen. Tot besluit verklaarde hij, dat in de
De R. K. Werkgevers Vereeniging vierde Donderdag in het Kurhaus te Scheveningen haar vierde lustrum. Tijdens de
vergadering v.l.n.r.: oud-minister mr. M. P. L. Steenberghe; de Belgische Minister van Staat G. Theunis; prof. P. J. M.
Aalberse; mr. S. J. R. de Monchy, b urge mester van Den Haag; en mr. C. M. J. P. Goseling.
INGEZONDEN STUKKEN
Leiden, 1 September 1935.
Wethoudersverkiezing. Wij en de drie.
Voorlichting!
Als belangstellende niet alleen, maar als
belanghebbende tevens, verbaast het mij
iederen dag opnieuw, waar u den moed
vandaan haalt te schrijven, zooals u
schrijft. 1)
Mij bepalende bij de volgorde, die ik
als aanhef gebruikte Wethoudersverkiezin-
gen, zegt u als onderschrift in uw blad van
Zaterdag j.L dit: de schrijver staart zich
oi. blind op theorie, en ziet niet voldoen
de de eischen van de practijk, die de po
litiek stelt." Vervolgens: „Wij en de drie",
zegt u wel niet persoonlijk, maar toch met
volle instemming laat u door de „Op-
marsch" zeggen: Wij vertrouwen, dat on
ze lezers bij eenig nadenken tot de con
clusie zullen komen, dat deze houding der
R.-K. Staatspartij tegenover een extra
parlementair kabinet en zijn leden de eenig
juiste genoemd mag worden."
Dit laatste voorziet u niet van uw per
soonlijk commentaar!
De in het naschrift op het ingezondene
van P. G. Knibbe gegeven terechtwijzing:
de schrijver staart zich oi blind op theo
rie, en ziet niet voldoende de eischen van
de practijk, die de politiek stelt, een te
rechtwijzing, waarmede ik het volkomen
eens ben, maar, dat u den moed mist om
ten aanzien van de opvatting van de „Op-
marsch" eenzelfde gedragslijn te volgen,
zie, dat is waarover ik mij zoo verbaas.
Was het nu, dat dit de eerste maal was,
dat ik in uw blad een zoo tegenstrijdige
opvatting moest consiateeren, ik zou den
ken, dat u de logica yan den inhoud van
het met zooveel instemming opgenomen
stukje van de „Opmarsch" was ontgaan. 2)
Maar helaas! Ik heb mij herhaaldelijk ge-
ergerd over de wij ze, „waarop u meent uw
lezers te moeten inlichten. 3)
Waarom ik niet vroeger op dergelijke
tegenspraak, met andere woorden, op de
onwaarachtigheid van uw politieke voor
lichting heb gewezen, een vraag, die u
zich waarschijnlijk na lezing van mijn
laatste zinsnede zult stellen, antwoord ik,
hierin weinig nut te hebben gezien in aan
merking genomen het feit, dat de alge
meene opvatting, welke in de Kath. pers in
de laatste jaren is beluisterd geworden, an
dere gedachten dan die der R. K. S. P. als
onwaarachtig voor te stellen, om in de
onwaarachigheid van andere politieke par
tijen inzonder van die der S. D. A. P., de
eigen onwaarachtigheid te verdoezelen.
Thans echter nu velen uwer lezers de
practische eischen, die de politiek stelt,
aan den lijve voelen, terwijl de theorie
van de R. K. S. P. een andere is dan die,
welke in overeenstemming zou zijn met de
practische R.K. politiek, nu acht ik het
wel nuttig te wijzen op het onwaarachtige
van uw voorlichting, omdat thans, uw le
zers de practijk van de politiek der R.-K.
S. P. aan den lijve voelende, zij zich een
andere theorie hebben opgebouwd, dan de
R.-K. S. P. him tracht voor te houden.
Mij ontgaat ten eenenmale het verband
dat u wil leggen in het optreden in het
kabinet-Colijn van drie ministers, welke
voortkomen uit het Kath. kamp en nog wel
lid zijnde van de R.-K. S. P., dat zij vrij
zouden zijn om, tegen de opvatting van de
R.-K. S. P. in, htm regeeringsdaden te stel
len, ook zelfs, als die regeeringsdaden in-
druischen tegen de principieele beginselen
Ier partij, zoodat die het noodig oordeelt
het gehele kabinet te laten duikelen, lie
ver dan hun principe prijs te geven. 4)
Hier moet ik even een andere gedachte
aan mijn pen laten ontglippen, wat een
„prachteenheid" wordt hier gedemon
streerd, over welk onderwerp in de laat
ste jaren zelfs enkele zetmachines zijn
versleten, om in de geheele pers die hech
te eenheid te bewijzen, die in de R.-K. S.
P. zou heerschen. 5)
Maar ter zake, u ziet, geachte redactie,
welk een zee van gedachten besloten liggen
in die enkele regels door mij geuit.-6)
Het is niet een enkele lezer van uw
blad, maar tientallen wier gedachten hier
zijn weergegeven.
De onwaarachtigheid die men in de
laatste jaren kan waarnemen niet alleen
in uw blad, maar in zoo goed als alle kath.
bladen, zoowel groote als kleine, is oor
zaak, dat velen niet alleen de R.-K. S. P.,
maar ook de Kath. Kerk den rug toekee-
ren. 7)
laatste twee jaren Pax Romana zich zoo
langzamerhand veranderd heeft van een
zuiver representatieve organisatie in een
corporatie van de geheele universitaire
katholieke wereld, gezegend en aangemoe-
i digd door den H. Vader.
De dag werd beëindigd met een plechtig
lof in de Abdij-kerk. St. P.
Waaraan ontleent u het recht om mij op
het geweten te binden, zooals in verkie
zingsdagen bijna dagelijks in uw blad ge
schiedt, vooral mijn stem uit te brengen op
den candidaat van de R.-K. S. P., terv/ijl
u de vrijheid laat aan de R.-K. ministers
leden van de R.-K. S. P., regeeringsdaden
te stellen, die indruischen tegen de prin
cipieele opvatting van hun partij en de
voorzitter van de R.-K. S. P. geen vrij
heid kan vinden een portefeuille in het
kabinet-Colijn te aanvaarden, nadat het
vertrouwen was opgezegd? 8)
Als gij, geachte redactie, mijn opvat
ting, dat al dat gedoe maar vooral uw po
litieke voorlichting, geen onwaarachtigheid
zou zijn, op klare en duidelijke wijze kunt
weerleggen, dan bewijst u de R.-K. zaak
een grooten dienst, nu echter breekt gij
af. 9)
Met dank voor de plaatsing.
Hoogachtend,
A. J. DE GRAAF.
1) Hoewel de geachte inzender ons
niet heel erg vriendelijk gaat toespreken,
hebben wij er geen bezwaar tegen, hem
onverkort aan het woord te laten. Wij zul
len ons echter veroorlooven, hem hier en
daar te interrumpeeren.
2) „Met zooveel instemming opgenomen stuk
je". Waarheid is, dat wij het bedoelde ar
tikeltje van „De Opmarsch" hebben opge
nomen, zonder meer. Hoe komt de
schrijver er toe, om te constateeren, dat wij
het hebben gedaan met veel, met zoo
veel instemming. Onze meening over dat
artikeltje zie men onder noot 4.
3) De geachte inzender bedenke, dat
er ergernis kan worden gegeven en er
gernis kan worden genomen.
4) Wij hebben meermalen in ons blad
afgedrukt de meening van hen, die de
houding van de drie katholieke ministers,
los van, in tegenstelling met en zelfs min-
of meer tegen de leden van de R.-K.
Staatspartij in de Tweede Kamer, betreu
ren en afkeuren. W ij deelen deze mee
ning. Maar dat heeft ons toch niet weer
houden, en mocht ons ook niet weerhou
den, om over te nemen een artikeltje van
„De Opmarsch", dat niets anders beoogde,
dan de „Staatsrechtelijke positie" dier
drie katholieke ministers in het licht te
stellen, hun houding te verklaren; en niet
beoogde, die houding te verdedigen.
5) Eenheid in organisatie wil niet zeg
gen, dat er in die organisatie geen mee
ningsverschil mag bestaan. Meeningsver
schil, al is 't ook van ernstigen aard, is
niet direct in strijd met die eenheid, als
dat meeningsverschil uiteraard en feitelijk
bestaan kan binnen de grenzen, die door
de wezenlijk-noodzakelijke eenheid der
organisatie worden gesteld.
6) De geachte inzender, die niet van
onwaarachtigheid houdt, veroorlove ons de
openhartige opmerking, dat 't op „een zee
van gedachten" wel 'ns zoo kan stormen,
dat het scheepje van het gezond verstand
r.iet den veiligen haven kan bereiken, maar
den tijd moet afwachten, dat 't weer rus
tig op de baren wordt!
7) Over „onwaarachigheid" gesproken!
't Spijt ons, dat inzender de onwaarhachtig-
heid van de menschen, die hij hier bedoelt,
niet geeselt met zijn scherpste afkeuring.
Want dat is toch wel onwaarachtig, als
men, omdat men 't niet eens is met wat
„zoo goed als alle kath. bladen" schrijven,
den rug toekeert aan de Kerk, in wier
Waarheid men zegt te gelooven; die
men zegt lief te hebben als een Moeder!
8) Nu moeten wij toch even den vinger
leggen op de ook reeds eerder gebruikte
kwalificatie „principieel". Over een prin-
apieele kwestie liep het meeningsverschil
tusschen de drie katholieke ministers en
de leden der Tweede Kamerfractie van de
R.-K. Staatspartij niet, noch over een
principieele kwestie in den eigenlijken zin
van het woord, noch, zooals we reeds op
merkten, over een kwestie van principieel-
organisatorischen aard. Wat niet wil zeg
gen wij herhalen 't dat wij dat mee
ningsverschil, en vooral de wijze, waarop
het tot uiting is gekomen niet zouden be
treuren en afkeuren
Voor deze drie ministers erkennen wij
ten slotte dezelfde vrijheid, om eigen mee
ning te verkondigen of te volgen, welke
wij erkennen voor ieder ander lid van de
R.-K. Staatspartij, voorzoover wij herha
len door het gebruik van die vrijheid
niet worden overschreden de grenzen, die
door de wezenlijk-noodzakelijke eenheid
der organisatie worden gesteld.
9) Inzender beschuldigt ons van „af
breken". 't Spijt ons, dat hij zelf ons o.i. in
zijn ingezonden stuk niet een voorbeeld
geeft van opbouwen.
Prof. dr. F. van Welie is benoemd tot
rector magnificus der R. K. Universi
teit te Nijmegen voor den cursus
1935-1936
Anti-lawaai-campagne
Geachte hoofdredactie!
Sedert eenigen tijd wordt in verschillen
de plaatsen, ook te Leiden, het lawaai ma
ken door auto's van overheidswege tegen
gegaan. Het verdient alle aanbeveling
eveneens te verhinderen, dat radiohande
laren met hun hinderlijke „radio-uitzen
dingen" kunnen blijven doorgaan, tot
groot ongerief van de omwonenden.
X.
STOOMVAARTBERICHTEN
STOOMV. MAATSCH. NEDERLAND
CHR. HUYGENS (uitr.) arr. 5 Sept. 4
uur nam. te Genua.
MARNIX VAN SINT ALDEGONDE,
(uitr.) vertr. 3 Sept. van Singapore.
POELAU BRAS vertr. 5 Sept. van Ham
burg naar Bremen.
POELAU TELLO (thuisr.) arr. 4 Sept. te
Belawan.
KON. NED. STOOMB. MAATSCHAPPIJ.
ALKMAAR (thuisr.) arr. 3 Sept. te
Iquique.
AMAZONE arr. 4 Sept. van Kopenhagen
te Danzig.
HERMES arr. 5 Sept. van Hamburg te
Amsterdam.
ORANJE NASSAU (thuisr.) vertr. 4 Sep
tember van Ponta Delgada n. Plymouth.
POSEIDON vertr. 5 Sept. van Amster
dam naar Rotterdam.
TRAJANUS, Valencia naar Faro, pass. 5
Sept. Gibraltar.
VENEZUELA (thuisr.) vertr. 3 Sept. van
Barbados.
VENUS vertr. 5 Sept. van Amsterdam n.
Hamburg.
KON. PAKETV. MAATSCHAPPIJ.
JANSSENS, Rotterdam-Batavia 5 Sept.
gepraaid ter hoogte van Algiers.
ROGGEVEEN vertr. 3 Sept. van Honkong
BOLLAND-AMERIKA-LLJN.
BLOMMERSDIJK arr. 5 Sept. van Rot
terdam te Antwerpen.
DRECHTDIJK vertr. 3 Sept. van Vancou
ver naar Rotterdam.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
SLAMAT (uitr.) arr. 5 Sept. 11.30 uur
voorm. te Southampton.
SOEKABOEMI (thuisr.) pass. 1 Sept.
Kaap del Armi.
ROTTERDAM—ZUID AMERIKA LIJN.
ALCHIBA arr. 5 Sept. van Hamburg te
Rotterdam.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN.
POLYDORUS, Java-Amsterdam vertr. 5
Sept. van Colombo.
EMZETCO LIJN.
JONGE ANTHONY arr. 5 Sept. van Al-
meria te Londen.
VEREEN. NEDERL. SCHEEPVAART MIJ.
(HollandAfrika Lijn).
JAGERSFONTEIN arr. 5 Sept. van Am
sterdam te Rotterdam.
SPRINGFONTEIN (thuisr.) vertr. 4
Sept. van Beira.
(Holland Oost-Azië Lijn).
GROOTEKERK (uitr.) pass. 4 Sept. te
Gibraltar.
