N°- 8205
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Brussel rouwt over de vorstin.
Z6e Jaargang
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1935
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
ONZE KONINGIN
H. M. Koningin Wirtielmina viert heden
in haar Schotsch vacantieverblijf haar
vijf en vijftigsten verjaardag.
't Is 37 jaar geleden, dat onze Koningin
het bewind aanvaardde met het afleggen
van den volgenden eed.:
„Ik zweer, dat ik de onafhankelijkheid
en het grondgebied des Rijks met al mijn
vermogen zal verdedigen en bewaren; dat
ik de algemeene en bijzondere vrijheid
en de rechten van alle mijne onderdanen
zal beschermen en tot instandhouding en
bevordering van de bijzondere en alge
meene welvaart alle middelen zal aan
wenden, welke de wetten te mijner be
schikking stellen, zooals een goed Konin
gin schuldig is te doen. Zoo waarlijk hel-
pe Mij God almachtig!"
Dezen eed heeft Koningin Wilhelmina
gehouden, daarnaar heeft zij geleefd,
daarnaar heeft zij gehandeld.
Het Nederlandsche volk, nog onder "den
smartelijken indruk van het zoo tragisch
verscheiden van België's lieve vorstin,
bidt vandaag, dat Koningin Wilhelmina
nog zeer vele jaren gespaard moge blijven
voor haar Land en haar Volk. Naar de
edele Vrouwe, de voorbeeldige Moeder,
de wijze Vorstin, die Koningin Wilhel
mina is, gaan vandaag uit de hartelijkste
gevoelens van genegenheid van het over-
groote deel van het Nederlandsche volk.
Wij zijn geen chauvinisten, geen be
krompen patriotten, geen onredelijke
en onchristelijke verheerlijkers en aan
bidders van eigen ras of eigen stam! Maar
wij, Nederlanders, zijn wèl overtuigde en
vurige vaderlanders, die in het Huis van
Oranje erkennen het symbool en de daad
werkelijke band van onze volks-eenheid,
van ons eigen volksbestaan, met zijn eigen
taal, zijn eigen zeden, zijn eigen cultuur
met zijn vrijheid, zijn vrijheid,
waarvan het verlies voor het Neder
landsche volk ondragelijk zou zijn.!
Koningin Wilhelmina, bescherme nog
lange jaren de door de Grondwet aan het
Nederlandsche Volk gewaarborgde vrij
heid!
Lasterlijk gestook
Uit een artikel dn het laatste nummer
van „Volk en Vaderland!" over de R. K.
Staatspartij:
Zij (de R. K. Staatspartij) bewierookt
en 'bewondert haar vrienden, de mar
xisten. „Van heeler harte en met vol
ledige instemming" citeert zij beschou
wingen van A. B. Kleerekooper, de
christelijke cultuurdrager bij uitne
mendheid. In de kerkelijke bladen
wordt met evenizoovele woorden de
enormiteit verkondigd „liever onder de
knuppels van het communisme ten on
der te gaan, dan te leven in een chris
telijk nationaal-socialistisch en staat".
Niet voor niets heeft de Communisti
sche Internationale te Moskou besloten,
de strijd tegen het fascisme aan te bin
den door een anti-fascistisch front,
waarin ook de Katholieke bonden en
organisatisch moeten worden ingescha
keld'!
Den domuien/ lezer wordt hier de 1 a s t e r
opgedrongen, dat de R.K. Staatspartij tegen
over het Communisme min of meer vriend
schappelijk gestemd zou zijn, het althans
zou beschouwen als minder gevaarlijk en
verderfelijk dan het Fascisme!
De geniepigheid in den laatsten zin is
al heel erg minderwaardig!
Iedereen^ die van de politieke werkelijk
heid iets weet (vooral vele jeugdige N.S.B.-
ers weten er niets van!), zal erkennen,
dat er geen sprake van is of kan zijn, dat.
Katholieken met Communisten een soort
DE TOESTAND VAN
MGR. AENGENENT.
Omtrent den toestand van Mgr. Aen-
genent vernemen wij het volgende:
Monseigneur heeft een rustigen nacht ge
had. De verschijnselen van algeheele ver
zwakking, die langzaam toenemen, geven
ernstige reden tot ongerustheid.
TELEGRAM VAN Z.H. PAUS PIUS XI
AAN MGR. J. D. J. AENGENENT;
Z.H. de Paus heeft door bemiddeling van
den Nuntius te Brussel het volgende tele
gram gezonden, dat vertaald luidt als volgt:
De H. Vader, zeer getroffen door het be
richt van de ziekte van Z.H. Exc. Mgr.
Aengenent, zendt Hem Zijn bijzonderen
Apostolischen Zegen, als onderpand van
de Hemelsche vertroostingen.
Ik voeg hierbij mijne allerbeste wenschen
en verzoek mij op de hoogte te houden van
het verloop.
w.g. MICARA.
Apostolisch Nuntius.
eenheidsfront tegenover het Fascisme zou
den gaan vonmen. Dwaasheid! Maar toch
zullen er wel zijn, die het slikken.
Evenals den laster over het bewierooken
en bewonderen van de Marxisten door de
•Katholieken.
In principieele tegenstanders mag men
niets, niets goeds erkennen. Dat schijnt
fascistische „moraal" te zijn. Dat is echter
de Katholieken moraal niet. En, als men
in het feit, dat wel 'ns met instemming een
sociaal-democraat wordt geciteerd in de
Katholieke pers, ziet een bewierooken en
'bewonderen van de marxisten, dan is dat
toch op zr'n minst zeer bekrompen en bene
pen.
V Tekst-verklaring.
In een artikel in de „N. Rott. Crt.", naar
aanleiding van den verjaardag van H. M.
de Koningin lezen we:
Wij verheugen ons over de rijke ge
differentieerdheid der menschheid, zoo
als die zich openbaart in de nationale
verschillen. Maar er wordt in den Bij
bel gesproken van de nutteloosheid
„de gansche wereld te gewinnen", als
er schade geleden wordt aan de ziel.
Het ergste wat een volk kan overkomen
is eigen aard te verliezen, te verleu
gen en, tot een schaduw en een echo te
worden. Dan is het uit en een groot-
sche kostelijke zaak, een eigen volks
bestaan, gaat verloren.
Hier wordt wel een zeer ongewone ver
klaring gegeven van een békende tekst uit
de Heilige Schrift.
Natuurlijk is het schade-lijden aan de
ziel bedoeld, alleen en uitsluitend, in den
meest letterlijken en in den meest indivi-
dueelen zin van het woord: de ziel van
den afzonderlijken, den enkelen mensch,
die 'bestemd is voor een eeuwig geluk. Die
bestemming van 's menschen ziel voor den
hemel wordt geschaadf door de zonde. En
daarom is het winnen van de gansche we
reld verlies, als daardoor schade wordt ge
leden aan de ziel, als er zonde voor bedre
ven wordt. Dat is de beteekenis van de
geciteerde Bijbel-tekst.
't Gebeurt zoo zelden, dat de „N. Rott.
Crt." den Bijbel citeert. En als ze 't doet!
MEISJE OVERREDEN EN GEDOOD
Hedenmorgen te omstreeks kwart over
acht heeft te Wateringen een ernstig on
geval plaats gehad. De 17-jarige mej.
Veldhuizen uit Terheyde, die zich per rij
wiel naar Rijswijk begaf, werd op den
Noordweg nabij het Theehuis „De Rust
hoek" door een vrachtauto, rijdende in de
richting van Wateringen, aangereden. Hèt
meisje was op slag dood. De eerste ge
neeskundige hulp werd verleend door dr.
Hoogwater, doch deze kon slechts den dood
constateeren.
Smartelijk leed onder ambtelijke stijl verborgen
DE OVERLIJDENSACTE.
Gistermiddag is de overlijdensacte van
Koningin Astrid in het Paléis te Brussel
opgesteld, waarbij verscheidene hooge
ambtelijke persoonlijkheden aanwezig wa
ren.
De acte luidt als volgt:
In den jare 1935, den 30sten Augustus
te drie uur des middags.
Wij, Eugène Soudant, minister van Jus
titie, lid van de Kamer van Afgevaardig
den en burgemeester van Ronsse,
den dood van de koningin vernomen
hebbende van graaf Louis Cornet de Ways
Ruart, grootmaarschalk van het hof,
hebben ons begeven naar het Paleis,
vergezeld van baron Antoine Ernst de
Bunswyck, secretaris-generaal van het
departement van Justitie, met het doel om
het overlijden te constateeren, van Hare
Majesteit Astrid Sophie Louise Thyra
prinses van Zweden.
Geleid zijnde in een zaal op de eerste
étage vonden wij aldaar uitgestrekt op een
bed het lichaam van Hare Majesteit
Astrid Sophie Louise Thyra prinses van
Zweden, hertogin van Brabant, prinses van
België, koningin der Belgen, grootdame in
het eerekruis van de militaire orde van
Malta, dame van de eerste klasse van den
Ridderstand van het Heilige Graf, ridder
in de koninklijke orde der Millioen Oli
fanten en van de Witte Parasol van het
koninkrijk van Luang Prabang, gedeco
reerd met het eereteeken van de eerste
klasse van het keizerrijk Annam,
wettige dochter van Zijne Koninklijke
Hoogheid Oscar Karei Willem Prins van
Zweden, hertog van Vestrogothie en van
Hare Koninklijke Hoogheid Ingeborg
Charlotte Caroline Friederike Louise prin
ses van Zweden, hertogin van Vestrogothie
geboren prinses van Denemarken; en bur
gerlijk getrouwd te Stockholm den éden
November 1926, en kerkelijk te Brussel
den lOden November 1926 met Zijne Ma
jesteit Leopold den Derden, Koning der
Belgen.
De grootmaarschalk van het hof heeft
ons verklaard, dat H. M. de koningin is
overleden te Küssnacht, kanton Luzern,
Zwitserland, den 29sten Augustus 1935 te
9.15 in den voormiddag ten gevolge van
een automobielongeval. De acte van over
lijden opgemaakt naar de door de Zwit-
sersche wet vereischte formaliteiten heeft
de plaatselijke autoriteiten gepasseerd.
Het stoffelijk overschot van Hare Ma
jesteit de Koningin is vervoerd naar het
paleis te Brussel, waar het is aangekomen
den 30sten Augustus te 8.50 in dan voor
middag.
Gezegde bevindingen en verklaringen
zijn gedaan in tegenwoordigheid van de
hierna te noemen personen in hun hierna
te noemen kwaliteit.
(Volgt dan een lijst van de ministers
van Staat, de ministers, den president van
het Hof van Cassatie, en verschillende
andere hooge autoriteiten).
Wij hebben dit proces-verbaal in twee
origineelen opgemaakt, opdat deze wor
den gedeponeerd, het eene in de archie
ven van de koninklijke familie, het an
dere in het archief van het departement
van Justitie, en wij hebben dit proces
verbaal in tegenwoordigheid van de ge
tuigen geteekend op den dag en het uur
hierboven genoemd.
DE A.S. BEGRAFENIS.
De lijkstoet zal Dinsdagmorgen om
10.15 uur (Belgische tijd) het paleis te
Brussel verlaten.
De route zal dezelfde zijn als bij de be
grafenis van koning Albert.
De rouwstoet zal Dinsdagmorgen om
elf uur aan de St. Gudule-hoofdkerk ar-
riveeren. De overige schikkingen voor de
rouwplechtigheid zullen eerst a.s. Zondag
worden getroffen.
Het staat echter reeds vast, dat de uit
vaart op dezelfde wijze zal geschieden als
van koning Albert, echter zonder défilé
van de troepen en zonder dat de oud
strijders zullen meetrekken. Dezen zullen
ditmaal slechts een haag vormen in de
straten, waardoor de stoet zal trekken.
De koning en de koninklijke familie
zulen zich na afoop van de plechtigheid
naar Laeken begeven.
Koning Gustaaf van Zweden zal op de
begrafenis van Koningin Astrid vertegen
woordigd zijn door kroonprins Gustaaf
Adolf, die tezamen met. de kroonprinses
Zondagmorgen per vliegtuig van Malmö
naar Brussel zal vertrekken. De ouders
en de broeder van Koningin Astrid zullen
binnenkort naar Brussel vertrekken.
Kroonprins Olav van Noorwegen en
prinses Martha zijn gisteravond naar Brus
sel vertrokken.
Koningin Elisabeth en prinses Marie-
José zijn op weg van Napels naar Brussel
en prins Karei reist haar tegemoet. Te Mi
laan heeft de prins van Piémont zich bij
haar aangesloten.
DéFILé LANGS HET DOODSBED.
Het stoffelijk overschot van Koningin
Astrid is opgebaard in het kasteel in een
geheel wit bed. Het hoofd van de doode
is verbonden. Het gelaat is open en on
geschonden gebleven, en draagt een
schoone, kalme uitdrukking. Generaals
houden de doodenwacht.
In den loop van den middag werd het
- publiek toegestaan langs de laatste sponde
te défileeren. Tot in den nacht trok een
zwijgende, eerbiedige menigte langs het
doodbed van cle vereerde vorstin.
De diplomatieke vertegenwoordigers
zijn heden gezamenlijk bij minister pre
sident van Zeeland gekomen, teneinde
hem de betuigingen van deelneming hun
ner regeeringen over te brengen. Heden
avond heeft van Zeeland voor de Brussel-
sche en de Vlaamsche zenders een korte
herdenkingsrede uitgesproken, die hij be
sloot met een oproep tot het volk zich
thans nog eensgezinder om den door het
lot zwaar beproefden koning te scharen.
ROUWDIENST IN DEN HAAG.
Dinsdagmorgen om 10 uur zal in de
kerk aan de Boschkant, op de Princesse-
gracht te den Haag een plechtige rouw
dienst worden gehouden in verband met
het overlijden van koningin Astrid.
RADIOREDE VAN VAN ZEELAND.
Minister-president Van Zeeland hield
Vrijdagavond voor de radio een rede, waar
in hij in bewogen woorden hulde bracht aan
de nagedachtenis van Koningin Astrid. Hij
sprak van een leege plaats, welke haar
heengaan achterliet bij den Koning, Haar
kinderen en ook voor geheel België. De
minister spoorde de Belgen aan zich rond
den Troon te scharen en eindigde zijn rede
met de woorden: „De Koningin had zich
met den Koning geheel gegeven aan Haar
tweede Vaderland. De schoonste hulde,
welke wij aan haar nagedachtenis kunnen
brengen, is Haar voorbeeld te volgen, even
als zij, dit land te dienen, het land dat zij
liefhad, dat zij eer aandeed en dat aan
Haar een stralende en onuitwischbare her
innering bewaart".
H. M. DE KONINGIN BETUIGDE HAAR
ROUWBEKLAG.
Naar wij vernemen heeft H. M. de Ko
ningin terstond na het bericht van de
ramp, welke het Belgische Koningshuis
getroffen heeft, uit Schotland persoonlijk
telegrafisch Haar deelneming betuigd aan
Koning Leopold.
ROUWBETOON TE BATAVIA.
Het overlijden van Koningin Astrid van
België heeft alom in Indië zeer diepe ont
roering gewekt, hetgeen o.a. blijkt uit het
feit, dat van talrijke particuliere woningen,
winkels en andere gebouwen de vlag half
stok is uitgestoken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De overlijdensacte van koningin Astrid.
De begrafenis heeft plaats op Dinsdag.
(lste blad)
Italië zendt dnikbooten naar Sicilië.
(2de blad).
De nieuwe bisschop van Berlijn be-
eedigd. (2de blad).
BINNENLAND.
De toestand van Z. H. Exc. den Bisschop
van Haarlem, (lste blad).
Bij 't Zand botsten gisteren twee auto's
tegen elkaar; een ervan reed met vijf per
sonen te water, waarvan twee inzittenden
verdronken (Gem. Ber„ 3de blad).,
Met motorschip „Ivan" is in zinkenden
toestand op de Noordzee aangetroffen en
te IJmuiden binnengebracht (lste blad).
In verband met het overlijden der Ko
ningin zal op den dag van de begrafenis
van alle gouvernementsgebouwen, gouver
nementskantoren en gouvernementsschepen
de vlag halfstok waaien. De commandant
van de zeemacht zal aan de verschillende
afdeelingen van marine instructies zenden
om wel de openbare feestelijkheden op 31
Augustus te laten doorgaan, doch in eenigs-
zins getemperde mate. Ook het galafeest,
dat hedenavond in Concordia zou worden
gegeven, gaat door, doch eenige attracties
zullen vervallen.
De intendant van het paleis van den G.-
G. betuigde heden ten huize van den Bel
gischen consul deelneming namens den
G.-G.
In den Volksraad is het verscheiden van
Koningin Astrid door den voorzitter in ge
voelvolle woorden herdacht. De voorzitter
wees hierbij in het bijzonder op de belang
stelling der Koningin voor Nederland en
speciaal voor Ned.-Indië.
SOCIALISTISCHE BETOOGING
AFGELAST.
Het bestuur van de socialistische partij
heeft besloten, de anti-oorlogs-demonstratie
welke in voorbereiding was, uit te stellen.
Aan den Koning is een telegram gezonden
waarin het leedwezen van de partij met het
door den Koning geleden 'verlies wordt be
tuigd.
OP DE ONGELUKSPLEK.
Kapelaan Pfister diende de Koningin het
H. Oliesel toe.
Een bijzondere medewerker van het Brus-
selsche „Laatste Nieuws" heeft een onder
houd gehad met kapelaan Pfister uit Küss
nacht, die een kwartier na het ongeluk te
gelijk met de politie en de dokters Jucker
en Steinegge arriveerde.
De priester, die slechts Duitsch spreekt,
was diep getroffen, door wat hij zag en
beleefde. Niemand vermoedde, dat de Bel
gische vorsten de slachtoffers waren van
het vreeselijke ongeluk.
Ik heb gevraagd, zoo vertelt hij, bij
mijn aankomst, of de getroffep dame ka
tholiek was.
De koning, die zijn gemalin in de armen
had, antwoordde bevestigend. Dan heb ik
het Heilig Oliesel toegediend.
Ik heb eerst alle omstaanders verzocht
DE KINDEREN VAN „EENSGEZINDHEID" ZINGEN TER EERE VAN H. M. DE
KONINGIN.
