26ste Jaargang
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1935
No. 8191
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Wegens den feestdag van
Maria-ten-Hemel-opneming zal
De Leidsche Courant morgen
niet verschijnen.
DE DIRECTIE
EEN FEESTDAG
Morgen is het voor de Katholieken een
feestdag, een „Zondag".
Daar zijn er, die, door de omstandig
heden gedrongen en genoodzaakt, dezen
dag in niet veel kunnen doen onderschei
den van de andere dageh in de week; daar
zijn anderen, die wèl vrij zijn, doch deze
vrijheid zóó gebruiken, dat zij weinig ge
legenheid hebben, om te denken aan den
feestdag, naar aanleiding waarvan deze
extra vrije dag hun is geschonken een
extra vrije dag, welke van harte gegund is
aan degenen, die het voorrecht hebben,
op de andere werkdagen inderdaad hard
te kunnen werken, en 't ook doen!
Maar hoe de omstandigheden, zakelijk
en persoonlijk, ook verschillend mogen
zijn, van alle Katholieken mag worden
verwacht en verlangd, dat zij, zoo zij niet
verhinderd zijn, de H. Mis bij te wonen,
onder de H. Mis zich in-leven in den ker
kdijken fees t-dag.
De liturgie der Kerk is zulk een kost
bare gave, rijke bron van verheffende en
veredelende gedachten.
Zoo morgen b.v.
Op dezen Maria-feestdag begint de Kerk
de H. Mis met deze blijde introitus:
„Verheugen wij ons allen in den
Heer, dezen feestdag vierend ter eere
der H. Maagd Maria, over wier opne
ming ten hemel de Engelen juichen en
eenparig den Zoon Gods loven".
En lees nu reeds langzaam en na-den
kend het gedeelte van het Lucas-Evangelie,
dat morgen onder de H. Mis wordt gele
zen of gezongen:
„Tn dien tijd kwam Jezus in een ze
ker dorp en een vrouw, met name
Martha, ontving Hem in haar huis. En
zij had een zuster, met name Maria,
die, mede aan de voeten des Heer en
gezeten, Zijn woord aanhoorde. Mar
tha intusschen was druk bezig met het
bedienen. Doch zij bleef staan en sprak:
Heer, hindert het U niet, dat mijn
zuster mij alleen laat dienen? Zeg
haar dan, dat zij mij helpe. En de
Heer antwoordde en zeide haar: Mar
tha, Martha, gij zijt bezorgd en be
kommerd over vele zaken; doch één
zaak slechts is noodig. Maria heeft het
beste deel verkozen, dat haar niet* zal
ontnomen worden".
Wie die ééne zaak bezit is schat-rijk, al
behoort hij tot de armen; wie die ééne
zaak mist is straat-arm, al is hij een der
meest vooraanstaande personen in het
maatschappelijk leven.
Z ij n wij schatrijk? Wij kunnen
het zijn, ondanks alle pijnlijk gebrek aan
geld en ondanks alle drukkende zorgen
voor het bestaan.
Naar aanleiding van het Evangelie op
den feest-dag van morgen, willen wij
stilstaan, nadenken en overwegen deze
inderdaad: troost-volle waarheid!
Groote ramp in N. Italië wat andere bladen
schrijven
ECONOMISCH A. B. C.
Wij leven tegenwoordig in een tijd,
waarin de economische structuur der
maatschappij een geweldige rol speelt.
Tot nu toe gehuldigde economische stel
sels storten in, nieuwe breken zich baan
en iedereen voelt de economische crisis
aan den lijve.
Geen wonder, dat de belangstelling voor
alles wat met economie in verband staat,
groeit ook onder hen, die zich vroeger
daarmede niet ophielden. Doch daarbij
stuit menigeen op termen, die hij vaak te
lezen krijgt, maar waarvan hij de beteeke-
nis en de draagwijdte niet begrijpt. Om
hieraan eenigszins tegemoet te komen„
openen wij onder bovenstaanden titel eer
rubriek (zie ons 2de blad van heden)
waarin de meest voorkomende termen en
begrippen in beknopten en bevattelijken
vorm zullen worden verklaard.
Men moet daarin geen wetenschappelij
ke definities zoeken, noch verlangen, dat
daarin alles verteld wordt, wat omtrent
het behandelde onderwerp te weten is,
doch bedenken dat het de bedoeling is,
moeilijke en voor den doorsnee-lezer geen
alledaagsche begrippen bevattelijk te ma
ken.
MGR. POELS EN DE KATHO
LIEKE JOURNALISTEN.
Op de Sociale Studieweek heeft dr. Poels
critiek geoefend op wat sommige katho
lieke dagbladschrijvers tegen het kabdnet-
Colijn hebben geschreven en de manier
waarop zij hebben geschreven.
En wat lezen wij nu zoowel indeSt an-
daard als in de N. R. Ct., met aanha-
lingsteekens nog wel, welke moeten aan-
toonen, dat de woorden van dr. Poels zijn
geciteerd?
Dit:
„Het is een verantwoordelijke taak, wel
ke de katholieke journalisten hébben. Zij
maken hier echter misbruik van en onder
mijnen het vertrouwen in de leiders van het
katholieke volk".
De Volkskrant teekent hierbij het
volgende aan:
Hier worden dus volkomen tegen de
bedoeling van dr. Poels de katholieke
journalisten voorgesteld als makende mis
bruik van hun verantwoordelijke taak en
ondermijnende het vertrouwen van het ka
tholieke volk in zijn leiders.
Hiermee staat de katholieke pers in het
zondaarsbankje, voor anto-revolutionnaire
en liberale lezers gediskwalificeerd door
een zoo gezaghebbend man als dr. Poels,
die het waar het pas geeft toch ook wel
zeggen durft; hij beriep er zich nog op
in zijn Rolducsche rede.
Hoe weinig, hetgeen de pers van de over
zij maakt van dr. Poels" woorden strookt
met hetgeen de doctor heeft gezegd en be
doeld, blijkt wel het duidelijkst uit de pas
sage, waarin hij de hoop uitsprak „dat wij
onze katholieke, heel de katholieke wereld
een voorbeeld gevende Nederlandsche jour
nalisten altijd zullen blijven beschouwen
als de mannen die wij nooit genoeg in eere
kunnen houden".
Zoo spreekt niet iemand doe tegen d e
katholieke journalisten zoo ernstige grie
ven meent te moeten uiten.
Maar aan den overkant meende men een
onjuist overgebracht samenvatting van
dr. Poel's woord haastig en met opvallende
druk te moeten exploiteeren.
Wat mi dr. Poels' bezwaar zelf betreft
zal men geredelijk willen toegeven dat in
de hitte van den strijd, tegenover tenden
tieuze voorstellingen in de pers van de
overzij, een te scherp woord en een woord
te veel kan en zal zijn gebezigd.
Doch in de afkeuring van het regeerings-
beleid waarbij de personen der gezags
dragers in hun volle waarde werden gela
ten en erkend stemde de houding van
de katholieke pers, in het algemeen geno
men, volkomen over een met wat in de lei
dende kringen van de katholieke staats-
en volksgemeenschap over dat beleid werd
gedacht.
Men behoefde niet te trachten de leiding
der partij een bepaalde marschroute op te
dringen, want de leiding had die route zelf
aanvaard.
En al beschouwen wij overeenstemming
SOCIALE STUDIEWEEK TE ROLDUC
DIJKDOORBRAAK VEROORZAAKT
OVERSTROOMING
Tientallen personen verdronken
Een groote overstrooming heeft plaats
gehad bij Ovada, een stadje in het Zui
den van Piemont (Italië).
Als gevolg van zware slagregens is een
dijk van de rivier de Orba bezweken. Deze
trad buiten haar oevers, waardoor de kel
ders van de huizen, die aan den oever
van de rivier gelegen waren, onder water
liepen. Door de kracht van het water wer
den de deuren en vensters dezer huizen
opengeruikt en de bruisende stroom sleepte
alles in zjjn vaart mede.
Vele van de oude huizen in de armen
wijken van het stadje, die nabij de rivier
gelegen zijn, waren zoo bouwvallig, dat zij
aan den druk van het water geen weer
stand konden bieden en ineenstortten,
waarbij de bewoners onder de puinhoopen
werden bedolven. Vele personen werden
in de sousterrains ingesloten en vonden
aldus een jammerlijken dood.
Volgens latere berichten schijnt de dijk-
doorbraakt in Ovada nog veel ernstiger
gevolgen te hebben gehad dan eerst werd
aangenomen.
Naar verluidt is niet Oavada zelf, maar
veeleer het dorp Molare het zwaarste ge
troffen. Het ligt in de onmiddellijk, nabij
heid van het meer van Orbicella, dat ge
voed wordt door de beide rivieren Orba
en Stura. Vrijwel alle huizen van Molare
zijn ingestort. Men vreest hier, doch acht
het wel waarschijnlijk, dat van de 700
inwoners van Molare 500 zijn verdronken.
Het dorp is van alle verkeer afgesloten.
Vier bruggen zijn door de watermassa's
weggesleurd.
Slechts 50 dooden?
Ofschoon gisteren laat in den avond nog
steeds geen officieele mededeelingen ver
strekt waren, werden toch nog eenige
verdere bijzonderheden bekend over het
ernstige ongeluk te Ovada.
Volgens de toen ontvangen berichten
had men den indruk, dat ongeveer 50 per
sonen het leven bij den dijkdoorbaak heb
ben verloren.
In de omgeving der stad had gisteren
een zwaar onweer gewoed, dat gepaard
ging met wolkbreuken en stormvlagen,
tengevolge waarvan de rivieren Orba en
Stura en het niet ver van Ovada gelegen
meer Orchicella hun waterniveau snel za
gen stijgen, zoozeer, dat tenslotte de dijk
doorbrak. De golven vernielden een straat
weg over een lengte van 20 M., terwijl de
geheel omgeving onder water kwam te
staan. Toen de watermassa's talrijke hui
zen deden instorten en toen men zag hoe
vee en zelfs menschen in de ziedende gol
ven meegesleurd werden, maakte zich van
de bevolking een paniek meester.
Moeilijke bergingswerkzaamheden.
tusschen leiding en pers als een groot goed,
De bijzondere correspondent van het j van den anderen kant zouden wij niet iedere
Duitsche Nieuwsbureau meldt: Het is bui- afwijking van de meening der partijleiding
tengewoon moeilijk het juiste aantal doo
den vast te stellen, dat bij de ontzetten
de dijkdoorbraak te getreurenu is. De
schattingen varieer en van 200 tot 1000
slachtoffers. In hoofdzaak zouden vtou- j zicht der Staatspartij of wat daarmee
wen en kinderen om het leven zijn geko
men. Tal van lijken zijn reeds geborgen.
De omgeving van Ovada, welke Dins
dag door een ernstig noodweer was geteis
terd, biedt een troostelooze aanblik. Door
den dijkdoorbraak is een wijk der tiendui
zend bewoners tellende stad Ovada ver
woest, evenals de plaatsen Caprietta en
Molare. Overal ziet men ingestorte huizen.
Meubelen en verschillende voorwerpen
drijven in het rond. Daartusschen door ziet
men de lijken vam menschen en dieren. De
druk der watermassa was ontzettend, aan
gezien het Orbicella-meer, welks plotse
linge stijging de dijkdoorbraken heeft ver
oorzaakt, veel hooger ligt dan de plaatsen.
Met ontzaggelijke kracht stroomde het wa
ter het lager gelegen gebied binnen. De
dij kbewaker bemerkte het ongeluk tegen
half twee, doch het was te laat om den
stroom tot stilstand te brengen. Hoewel
verschillende sluizen werden geopend,
brak de dijk door over een lengte van on
geveer 200 M. Het stuwwerk had ter
plaatse een hoogte van ongeveer 40 M.
Te Ovada zijn 130 huizen geheel ver
nield. Te Caprietta en Molare bleef geen
I steen overeind.
j In het gebied van de ramp heerscht groo
te verslagenheid en onbeschrijfelijke wan
hoop.
I Overal ziet men menschen, die zoeken
naar vermiste familieleden. De bergings-
en reddingswerkzaamheden, die den ge-
i heelen nacht door zijn voortgezet, hebben
willen veroordeelen, eensdeels omdat de ka
tholieke pers niet de pers van de Staats
partij is, anderdeels omdat we een periode
hebben gekend waarin, wat toen als het in-
overeenkwam gold, achteraf gebleken is
een zeer benepen inzicht te zijn geweest.
Men late de pers haar eigen vrijheid en
haar eigen verantwoordelijkheid: zij is de
eene waard en weet de andere te dragen".
onder uiterst moeilijke omstandigheden
plaats.
Direct na het ongeluk was het bijna ge
heel onmogelijk hulp te verleenen, aange
zien voortdurend nieuwe wolkbreuken los
barstten.
De watermassa is doorgedrongen tot bij
het op 35 Mijl afstand gelegen Alessandria.
Vele menschen, die tijdens het noodweer
de huizen waren binnengevlucht, werden
onder de instortende muren bedolven.
Tal van andere personen werden door
den stroom verrast, toen zij zich op het
land bevonden. Zij werden meegesleept.
Het is uiterste moeilijk de slachtoffers uit
het puin te voorschijn te halen."
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
De slotmiddag van de Sociale Studieweek
bracht enkele verrassingen. Vooreerst was
er een telegram van mgr. dr. G. Lemmens,
Bisschop van Roermond, die mededeelde,
wegens ziekte verhinderd te zijn, de stu
dieweek te bezoeken, doch die, in hartelij
ke bewoordingen van zijn instemming
blijk gaf en aan alle deelneemsters en
deelnemers zijn bisschoppelijken zegen
schonk. Mgr. Poels sprak den wensch uit,
dat de Bisschop spoedig weer geheel
frisch en gezond zou zijn en deed daarna
mededeeling van een telegram van hulde,
dat namens de Studieweek, waar zich be
zoekers uit alle diocesen bevinden, aan
mgr. prof. dr. J. de Jong, benoemd coad
jutor van den Aartsbisschop werd gezon
den.
Verder verzekerde dr. Poels, dat aan het,
door mr. Verschuur geopperde, idee, om
een openbare actie voor de Duitsche Ka
tholieken te beginnen, zoo mogelijk, ge
volg zal worden gegeven,
Nadat Pater Jacobs, wiens zilveren
priesterfeest Donderdag wordt gevierd,
zijn les had beëindigd, beklom de Minis
ter van Staat, jhr. mr. Ch. Ruys de Bee-
renbrouck het spreekgestoelte, om te con-
stateeren dat de sociale week geslaagd
was.
Er zijn menschen, die denken, dat zij al
leen standbeelden moeten oprichten, ker
ken bouwen en kruisbeelden langs de we
gen plaatsen, maar die de standsorganisa
ties vergeten. Laat hen bedenken, dat de
Kerk ook haar ommantelingen behoeft en
er zoo voor zorgen, dat niet de dagen ko
men, dat de kerken leeg en de kruisen ver
laten staan.
De Limburgers riep Jhr. Ruys nog eens
op, zich in him gebeden bijzonder te rich
ten tot Alphons Ariëns, die immers van
vaders kant een Limburger was. Aan de
hoogere standen vroeg de Minister, zich
te organiseeren in hun standsorganisatie
„St. Adelbert" (zooals men weet, heeft
jhr. Ruys zelf het initiatief tot de oprich
ting van deze organisatie genomen).
Er zijn er, aldus besloot spr., die ons
ook hier bestrijden. Zij wonen in huizen
en kasteelen. Hun beweging moeten wij
met alle eerlijke middelen zoo krachtig
mogelijk weerstaan, maar voor de perso
nen moeten wij bidden en hen niet beta
len met de munt, die zij ons uitreiken.
Na een „Groote God, wij loven U", sloot
mgr. Poels klokslag 4 uur met den chr.
groet de inderdaad goed geslaagde elfde
Limburgsche Sociale Studieweek, waarvan
de praatavonden dezen keer wel buitenge
woon belangwekkend waren door het feit,
dat oud-minister mr. H. P. Marchant
tweemaal onder doodsche stilte het woord
voerde, één keer over de aanleiding tot
zijn overgang tot de Kath. Kerk en een
keer over de noodzakelijkheid, dat de Ka
tholieken hun éénheid ook op staatkundig
terrein dienen te bewaren.
Omdat volgens de Rolducsche traditie
van het gesprokene op de praatavonden,
tenzij bij uitdrukkelijk verlof, geen ver
slag wordt gegeven, volstaan wij met de
vermelding van het feit, en kunnen er al
leen bijvoegen, dat het optreden van mr.
Marchant op de honderden aanwezigen
diepen indruk heeft gemaakt.
„Msbd."
DE NEDERLANDSCHE BANK
Goudvoorraad gestegen met ruim
f7 millioen
Blijkens den bankstaat per 12 dezer is
in de af geloopen week de goudvoorraad bij
de Nederlandsche Bank toegenomen met
7.176.913 tot 589.931.169, tegen
582.754256 op 5 Augustus j.l.
De wisselportefeuille is afgenomen met
ruim 1 millioen en de beleeningen met
bijna 25 millioen.
De in omloop zijnde bankbiljetten na
men af met ruim 19 millioen.
Het beschikbaar metaalsaldo is gestegen
van 263.532.315 tot 278.979.080 of met
ruim 15 H millioen.
BUITENLAND.
Groote overstroomingsramp in Noord-
Italië (1ste blad).
Voortdurende hatelijke maatregelen te
gen de Duitsche Katholieken en de Joden
(2de blad).
De leidende figuren van de driemogeod-
heden-conferentie komen bijeen (2e blad).
BINNENLAND.
Goudvoorraad der Nederlandsche Bank
iets gestegen; beleeningen verder gedaald.
(lste blad.)
Nieuwe vragen van Dr. Henri Polak aan
minister Van Schaik over diens antwoord
aan ds. v. d. Heide inzake de „weermacht"
van de N.SB. (lste blad).
Adres van de K.NA.C. aan de regeering
over den achterstand in de wegenaanleg.
(4e blad).
Verduistering door een notaris te Bergen
op Zoom. (lste blad).
Moordaanslag door een 17-jarigen Am
sterdammer op caféhouder te Weert.
(Gem. Ber., 3de blad).
Stoker van een haringlogger levend ver
brand. (lste blad).
AARLANDERVEEN.
Het zilveren jubileum van Pastoor
J. N. Omtzigt.
Morgen viert de zeereerw. heer J. N.
Omtzigt zijn zilveren priesterfeest.
Hedenavond te 6 uur (oude tijd) plech
tige intocht vanaf de Ziende. Klein spreek
koor door Aarlanderveensche jongeling
schap. Daarna optocht door het dorp. Na
afloop: toespraak bij de Kerk. Plechtig Lof.
Morgen Algemeene H. Communie, 10 uur
Plechtige Hoogmis. Vóór de Hoogmis:
Welkomstlied door allen gezongen, na de
Hoogmis: feestcantate „Bij een Priester
feest" door Elbert Franssen. 12 uur Re
ceptie. 2.30 uur Plechtig Lof met Te Deum.
7.30 uur in den avond wordt er een concert
gegeven door de Harmonie „Door Samen
werking Sterk".
VLIEGTUIGONGELUK IN SPANJE.
Vier dooden.
MADRID, 14 Augustus. Nabij Los Al-
cazares is gisterenavond een militair vlieg
tuig, dat te Melilla, het militaire vliegkamp
van Marokko thuis hoorde. De vier inzit
tenden kwamen om het leven.
GROOTE OVERSTROOMINGEN IN
BRITSCH-INDIE.
SIMLA, 14 Aug. (A.N.P.) Gemeld
wordt, dat de Damodar, een rech ter-zij ri
vier van de Ganges buiten haar oevers is
getreden en groote gebieden onder water
heeft gezet. In de stad Bardwan moest de
bevolking via de daken der huizen vluch
ten. Duizenden personen zijn dakloos ge
worden. Verscheidene bewoners zijn om het
leven gekomen. Het telefoon- en telegraaf-
verkeer is onderbroken. Het water stijgt
nog steeds.
DOODELUK ONGEVAL AAN BOORD
VAN EEN HARINGLOGGER.
Stoker levend verbrand.
Hedenmorgen is in de Koningin Wilhel-
minahaven te VI aard in gen binnengekomen
de stoomharinglogger Vlaardingen 47 „Mor
genster", van de N.V. Reederij Zuid-Hol
land, met aan boord het lijk van den sto
ker M. J. Zwartveld, gewoond hebbende in
de Dirk Schaferstraat 2 te Vlaardingen.
Zwartveld is, terwijl de boot visschende
was op de Noordzee, levend verbrand door
stoom, welke ontsnapte door losgesprongen
déksels van den stoomketel. Dit ongeval is
reeds Maandag op de Noordzee gebeurd.
Z. was 43 jaar oud en, laat een vrouw en
vier kinderen achter. 1
