VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Bescherming tegen luchtaanvallen
BEZUINIGING OP ONDERWIJS
VOORNAAMSTE NIEUWS
26ste Jaargang
No. 8187
S)e £eid&eh£(3oii^mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vaii 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V De verdwazing en geweten
loosheid.
In een roman, gewijd aan de verdwazing,
waarin de menschheid zichzelf kan verlie
zen, aan de gewetenloosheid, waarin de
menschheid kan neerzinken in zulk een
roman zou niet méér gephantaseerd kun
nen worden, dan de werkelijkheid ons te
zien geeft.
Een werkelijkheid, welke wij echter vaak
niet zien of niet volkomen zien, zooals zij
is, omdat wij in de sleur van het leven er
aan gewend zijn geraakt, en haar aanvaar
den, alsof 't nu eenmaal niet anders kan,
als iets dood-gewoons. Een werkelijkheid,
die wij ook vaak niet willen zien....
Zou er in een roman een maatschappe
lijke toestand kunnen worden gephanta
seerd, waarin verdwazing en gewetenloos
heid een schitterender hoogtij vieren, dan
haar dagelijks op onze Beurs wordt bereid.
Zou er in een roman een verhouding tus-
schen de volkeren kunnen worden gephan
taseerd, dwazer en slechter, afschuwelijker
en weerzinwekkender, dan die, welke tot
uitdrukking komt in een modernen oor
log....
Deze laatste gedachte overvalt en be
klemt ons, nu wij kennis nemen van het
helaas, noodzakelijk! ingediend wets
ontwerp inzake bescherming tegen lucht
aanvallen.
In ons allen vlamme op de bede tot God:
Spaar, Heer, spaar Uw volk.
Bezuiniging op de Warenwet
Gemeenten zullen vrij blijven om in
samenwerking keuringsdiensten
in stand te houden.
Ingediend is een wetsontwerp tot verla
ging van de openbare uitgaven door ver
vanging van de Warenwet door een an
dere wet betreffende hoedanigheid en
aanduiding van waren.
In de Memorie van Toelichting deelt de
Regeering mede, dat in verband met de be
zwaren van de Commissie van voorberei
ding tegen dit onderdeel van het alge
meen bezuinigingsontwerp, zij er de voor
keur aan geeft, paragraaf 56 van het wets
ontwerp terug te nemen en een wijziging
van de Warenwet bij afzonderlijk wetsont
werp aanhangig te maken. Het aangebo
den wetsontwerp strekt daartoe; de Re
geering hoopt, dat dit ontwerp zóó tijdig
zal zijn behandeld, dat de beoogde bezui
niging op de begrooting voor 1936 zal kun
nen worden doorgevoerd. Ter wille van de
overzichtelijkheid van de nieuwe regeling
is de vorm gekregen van een nieuwe wet,
ter vervanging van' de geldende Waren
wet.
Het zal aan het vrije inzicht van de ge
meente staan, al of niet in samenwerking
keuringsdiensten in stand te houden. Van
eenige wettelijke verplichting zal echter
geen sprake meer zijn.
DE ONGEREGELDHEDEN TE TOULON.
PARIJS, 9 Aug. (A.N.P.). De ongeregeld
heden, welke zich Donderdagavond te Tou
lon hebben voorgedaan, worden door het
officieuze Fransche telegraaf-agentschap
een „feitelijke muiterij" genoemd.
Terwijl het ministerie van binnenland-
sche zaken heeft bekend gemaakt, dat twee
personen om het leven zijn gekomen, meldt
de bijzondere verslaggever van „Petit Pa-
risien", dat er vijf dooden en 200 gewon
den zijn. De loco-burgemeester van Toulon
is bij de ongeregeldheden tegen den grond
geslagen. Zijn toestand is zorgwekkend.
De politie moest voortdurend krachtig
optreden. De opstandelingen schoten van
de daken der huizen op de beambten. De
Senegaleesche schutters, die tenslotte moes
ten worden gerequireerd, zijn er in ge
slaagd tegen 2 uur in den nacht de straten
schoon te vegen. De opstandelingen verde
digden zich met groote hardnekkigheid en
richtten barricaden op. In verschillende
straten werden winkels geplunderd. De lan
tarens werden overal vernield, zoodat de
marine zoeklichten ter beschikking moest
stellen teneinde de zuiveringsactie mogelijk
te maken. Ongeveer vijftig oproermakers
(zijn gearresteerd, tot hen behoort een Itali
aan, een Duitscher en verschillende arbei
ders die afkomstig zijn uit Noord-Afrika.
De geruchten volgens welke de staat van
beleg zou zijn afgekondigd, worden onge
motiveerd genoemd.
Gemeenten in klassen ingedeeld.
Ingediend is een wetsontwerp tot Be
scherming van de bevolking tegen lucht
aanvallen. Aan de Memorie van Toelich
ting wordt het volgende ontleend:
De Regeering meent, dat in verband met
het karakter der te treffen voorzieningen
de uitvoering van de vereischte maatrege
len het doelmatigst in handen van de bur
gemeesters kan worden gelegd.
De Regeering acht het raadzaam, dat in
alle gemeenten eenvoudige maatregelen
worden genomen, waardoor de bevolking
de noodige voorschriften zal verkrijgen,
hoe in voorkomend geval moet worden ge
handeld en waardoor tevens aanwezige ge
meentelijke of in te stellen hulpdiensten
op de hoogte zullen zijn, hoe zij, naar hun
vermogen, zoo nuttig mogelijk werkzaam
kunnen zijn.
Naast deze overal noodige maatregelen
zullen in gemeenten, welke door verschil
lende oorzaken meer aan het gevaar van
luchtaanvallen zijn blootgesteld, maatrege
len op uitgebreider schaal noodig zijm.
Dit verschil in de mate van gevaar, het
welk aanleiding is geweest voor een ver
deeling van de gemeenten in gevarenklas-
sen, moet uitgangspunt zijn voor de verdee
ling van de kosten.
Het komt der Regeering billijk voor,
dat de maatregelen, welke reeds dadelijk
in alle klassen toepassing zullen moeten vin
den, voor rekening van de gemeenten wor
den uitgevoerd.
De kosten van maatregelen, welke uit
sluitend in de meer blootgestelde gemeen
ten zullen moeten worden getroffen, zul
len voor rekening van het Rijk komen.
In laatstbedoelde gemeente zullen voorts
op daarvoor in aanmerking komende pun
ten schuilplaatsen moeten worden inge
richt, waarin de zich bij luchtaanvallen op
den openbaren weg bevindende personen,
die hun eigen woning niet meer kunnen
bereiken, kunnen warden opgenomen.
Het ligt in de bedoeling in den algemee-
nen maatregel van bestuur het aantal klas
sen aanvankelijk te bepalen op drie. De
gemeenten, welke het minst aan gevaar
Zóó ongeveer moeten we gereed zijn,
als 't wat God verhoede zoover
zou komen.
zijn blootgesteld waartoe de overgroote
meerderheid behoort worden gerang
schikt in de 3e klasse.
In de meer blootgestelde gemeenten, wel
ke in de 2e en le klasse zullen worden ge
rangschikt, zullen verschillende maatrege
len meer uitgebreid moeten worden voorbe
reid, dan wel reeds een begin van uitvoe
ring moeten verkrijgen.
De in alle gemeenten noodige maatrege
len zullen onverwijld tot uitvoering moe
ten komen; het zal om budgetaire redenen
niet mogelijk zijn, de overige maatregelen
reeds dadelijk ten volle uit te voeren.
Aangezien zekerheid moet bestaan, dat
de ingerichte schuilplaatsen in geval van
nood onverwijld beschikbaar zullen zijn,
acht de Regeering het noodzakelijk op de
woningen en andere gebouwen, waarin
een dergelijke schuilplaats is ingericht een
last te leggen, waardoor de mogelijkheid
van gebruik is verzekerd.
De Regeering acht het noodzakelijk, dat
zij de bevoegdheid heeft in de meer bloot
gestelde gemeenten oefeningen te doen
houden. Deze oefeningen zullen in den re
gel per gemeente ten hoogste eenmaal per
jaar worden voorgeschreven.
WETSONTWERP* THANS
VERSCHENEN.
Nieuwe voorstellen vrijwel onveranderd
uit het Bezuinigingsontwerp
gelicht.
DE H. B. S. WORDT ONTHOOFD.
Verschenen is de Memorie van Toelich
ting op het wetsontwerp Verlaging van de
openbare uitgaven voor het onderwijs.
Zooals bekend bevatte het ontwerp van
wet ter verlaging van de openbare uitga
ven aanvankelijk een aantal voorstellen
tot vermindering van de kosten van het
onderwijs. Bij het mondeling overleg tus-
schen de Commissie van Voorbereiding en
de Regeering werd, in verband met de in-
grijpeilde wijzigingen, welke in de aanvan
kelijke voorstellen waren aangebracht, de
wensch geuit deze voorstellen uit het ont
werp van wet te lichten en in een afzonder
lijk wetsontwerp aanhangig te maken.
De regeering heeft aan dezen wensch ge
volg gegeven.
De voorstellen zijn vrijwel gelijkluidend
aan die, welke waren vervat in het gewij
zigd ontwerp van wet ter verlaging van
de openbare uitgaven.
Van de zich voordoende gelegenheid is
gebruik gemaakt, om in enkele artikelen
eenige verbeteringen van redactioneelen
aard aan te brengen. Ook de toelichting
op de paragraphen is op verschillende plaat
sen verdudelijkt.
Aan een ontwerp van wet is een nieuw
artikel toegevoegd der Reg. tot omzettine
het voornemen der Regeering tot omzetting
van vijfjarige hoogere burgerscholen in
driejarige, terwijl de ten aanzien van het
hooger onderwijs (concentratie van de apo
thekersopleiding aan een der Rijksuniver
siteiten) en het nijverheidsonderwijs te ne
men maatregelen, waardoor de medewer
king van de Staten-Generaal niet is ver-
eischt, niet meer in het wetsontwerp voor
komen.
Omzetting H. B. S.
Wat betreft de omzetting van vijfjarige
hoogere burgerscholen in driejarige, deelt
de Regeering mede, dat het in de bedoe
ling ligt, de Rijks hoogere burgerscholen
met vijfjarigen cursus om te zetten in hoo
gere burgerscholen met driejarigen cur
sus, voor zooveel er voor de leerlingen, die
de school met driejarigen cursus hebben
gevolgd, voldoende gelegenheid bestaat,
om het onderwijs in de hoogste twee klas
sen van een andere openbare hoogere bur
gerschool met vijfjarigen cursus bij te wo
nen en voor zooveel daardoor algeheele op
heffing van Rijks hoogere burgerscholen
zal kunnen worden voorkomen.
Een overeenkomstigen maatregel zullen
naar de Regeering meent te mogen ver
wachten, de gemeentebesturen treffen en
ook de besturen van bijzondere scholen
zullen zich, naar de Regeering hoopt, te
dezen met elkaar willen verstaan, indien
op deze wijze 'n rationeele bezuiniging kan
worden verkregen.
Overwogen zal worden het leerplan der
openbare vijfjarige scholen concentrisch in
te richten, waardoor de overgang van de
driejarige naar de vijfjarige scholen zal
worden vergemakkelijkt en de driejarige
scholen in de gelegenheid worden gesteld
ook eindonderwijs te geven.
De wet legt aan de omzetting van de ge
meentelijke en bijzondere vijfjarige scho
len in driejarige en aan de subsidieering
van aldus ontstaande driejarige scholen
geen enkel beletsel in den weg. Echter dient
te worden gewaarborgd, dat leerlingen van
een gedecapiteerde gemeentelijke hoogere
burgerschool op denzelfden voet tot de
hoogste twee klassen van een gemeente
lijke hoogere burgerschool met vijfjari
gen cursus in een andere gemeente worden
toegelaten als de leerlingen uit deze laat
ste gemeente zelve.
Ook moeten de bepalingen omtrent de
bevoegdheid enz., welke voor de vijfjarige
scholen gelden, mede voor de driejarige
scholen van kracht blijven.
Deze voi.xgestelde inkrimping van de H.
B. S. zal nog heel wat stof opjagen.
Zoo heel eenvoudig zal de doorvoering er
van, het verkrijgen van bezuiniging, hier
niet zijn!
DE NIEUWE MINISTER VAN
LANDBOUW EN VISSCHERU.
Onnoodig te zeggen schrijft de „R. K.
Boeren- en Tuindersstand" dat wij de
wederinstelling van een Ministerie, dat aan
den kop den naam van „Landbouw"
draagt, met vreugde en niet zonder groote
voldoening begroeten. Immers sedert jaar
en dag heeft de Kath. Nederl. Boeren- en
Tuindensbond geageerd voor een afzonder
lijk departement van Landbouw. Tot dus
ver zijn echter alle verzoeken daartoe om
zakelijke redenen (een afzonderlijk depar
tement was te duur, het bijeenvoegen van
alle „economische zaken" bevorderde een
snellere afdoening der aangelegenheden
enz. enz.) afgewezen. Dat Landbouw nu
toch, al is het dan klaarblijkelijk uit po
litieke overwegingen, een eigen Departe
ment heeft gekregen kan ons slechts ver
heugen. Nu kan meteen blijken, dat een
afzonderlijk departement niet te duur is
en dat het een vlotte afdoening van zaken
niet in den weg staat.
Wel dringt zich nu de vraag naar voren
hoe de zaken loopen zullen aan den, mis
schien wel ietwat topzwaren top van het
Ministerie: er was al een machtig College
van Regeeringscommissarissen, een niet
minder machtig Secretaris-Generaal, die
èn als voorzitter van het College van Re
geeringscommissarissen èn als voorzitter
der „Landbouwcrisiscommissie" een hoogst
belangrijke rol speelt en een eveneens
machtig Directeur-Generaal van den Land
bouw, wiens functie ruim een half jaar
geleden weer werd ingesteld, omdat er
geen in landbouwzaken deskundig Minis
ter was. Thans komt er boven al die mach
ten nog een grootere macht: de nieuwe
Minister van Landbouw en Visscherij. Er
zal heel wat noodig zijn om een botsing
van al die grootmachten onderling te
voorkomen en om de zoo noodige „harmo
nie der sferen" te bereiken.
De instelling van het Ministerie zal,
naar verluidt, in 't begin van September
haar beslag krijgen, als er tenminste in-
tusschen geen nieuwe politieke verwikke
lingen ontstaan.
In de kringen onzer boeren en tuinders
zal men wat de persoon van den nieuwen
Minister van Landbouw en Visscherij be
treft wel tevreden zijn. De a.s. nieuwe Mi
nister toch is in onze kringen een goede
bekende iets wat men van de Ministers
Gelissen, Steenberghe en Verschuur niet
kon zeggen. Hij kent de nooden en be
hoeften van den land- en tuinbouw en de
verhoudingen in de boeren- en tuinders-
wereld en zal zich dus wel spoedig in de
ingewikkelde crisistoestanden, die sedert
zijn verblijf aan Defensie zijn ontstaan,
hebben ingewerkt. Wij kunnen dus veel
van dezen Minister verwachten en onze
verwachtingen zijn dan ook hoog gespan
nen. Dat hij den zóózeer in de verdruk
king geraakten Land- en Tuinbouw krach
tig de hand boven het hoofd zal houden
staat boven iederen twijfel; zijn heele
verleden staat er borg voor. Moge
•hij ook er in slagen de boeren en tuinders
eenigermate hoe meer hoe liever! te
bevrijden van den ambtelijk-administra-
tieven druk, waaronder zij in deze crisis
tijden gebukt gaan. Moge het hem geluk
ken, om den boeren en tuinders wat meer
van him vrijheid terug te geven, zonder
dat de bescherming, buiten welke zij he
laas! nog niet kunnen leven, daardoor in
de verdrukking komt.
En moge hij ten slotte zich vooral het
lot aantrekken van de kleine boeren en
tuinders, welke tot nu toe nog steeds in
een toestand verkeeren zóó troosteloos en
zóó dreigend, dat hun finale ondergang
wiskundig zeker is, als niet spoedig zeer
bijzondere maatregelen voor hun redding
en behoud worden getroffen.
DE WATERSNOOD IN CHINA.
MEER DAN 100.000 PERSONEN
VERDRONKEN.
SJANGHAI, 9 Aug. (A. N. P.). Uit
een officieele mededeeling van den voor
zitter van het Chineesche watersnoodsco
mité Hsuschihyin blijkt hoe ontzettend veel
personen om het leven zijn gekomen en hoe
een omvang de schade aanneemt, welke 't
hooge water van de Jangtse in de provin
cies Hoepei, Nganhwei, Kiangsi en Hoenan
heeft veroorzaakt.
In deze provincies zouden meer dan
100.000 personen om het leven zijn geko
men, terwijl minstens 14 millioen perso
nen dakloos zouden zijn geraakt. De over-
stroomingen hebben meer dan 100.000
vierkante kilometer land verwoest. De ma-
terieele schade bedraagt volgens voorloo-
pige ramingen een half milliard Mexicaan-
sche dolla*-
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
~Wt
BUITENLAND.
De Hitlerkampf m Duitschland. (3de
blad).
Het einde der vrijmetselarij in Duitsch
land. .(3de blad).
De onlusten in verschillende Fransche
steden duren voort. (3de blad).
Italiaansch minister verongelukt bij een
vliegramp in Egpte. (3de blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot be
scherming van de bevolking tegen lucht
aanvallen (1ste blad).
De uit het Bezuinigingsontwerp teruggeno
men onderwijsbezuiniging is thans bij af
zonderlijk wetsontwerp vrijwel ongewij
zigd aanhangig gemaakt (1ste blad).
Een wetsontwerp is verschenen tot ophef
fing van de verplichte instelling van keu
ringsdiensten (1ste blad).
Het aanteekenboekje van een der veron
gelukte „Gaai"-passagiers. (Luchtv., 3de
blad).
HET VLIEGONGELUK IN EGYPTE.
ROME, 9 Aug. (A. N. P.). De bladen
leveren uitvoerig commentaar op het tra
gische ongeluk, dat den minister voor
openbare werken Razza, baron Ffanchetti
en zes andere personen het leven heeft ge
kost. De „Messaggero" schrijft dat deze
personen door een wreed lot zijn getroffen,
terwijl zij zich naar Oost-Afrika begaven.
Zij moeten dan ook worden beschouwd als
de eerste personen, die gevallen zijn op
het veld van eer en wien in die hoedanig
heid een saluut miet worden gebracht.
Het blad geeft vervolgens de reeds door
ons gepubliceerde levensbeschrijving van
minister Razza, die zich in verschillende
veldslagen heeft onderscheiden en drager
is van twee oorlogskruisen en een decora
tie, welke hem door Tsj echo-Slowakije is
verleend.
MILAAN, 9 Aug. De „Corriere della
Sera" meldt uit Alexandrië, dat daar pas
Donderdagavond de tragische dood van den
Italiaanschen minister voor openbare wer
ken Razza en den onderzoekingsreiziger
baron Franchetti bekend werd. De machine
was Dinsdagavond uit Rome aangekomen
en Woensdagochtend om 5.20 uur naar
Massaoea vertrokken. Woensdagavond be
reikte den Italiaanschen vertegenwoordi
ger te Cairo van de regeering in Eritrea
het dringend verzoek een onderzoek te wil
len laten instellen naar het vliegtuig, dat
dien avond nog niet in Massaoea was aan
gekomen. Het Italiaansche gezantschap te
Cairo stelde zich direct in verbinding met
de commandanten der Engelsche en Egyp
tische vliegerafdeelingen. Britsche vliegers
zochten het traject af doch konden voor
Port Soedan geen enkel spoor vinden. Pas
's avonds om vijf uur kwam bericht bin
nen, dat een Engelsche vlieger het ge
raamte van het toestel-op 20 K.M. van het
vliegveld van Asmara in de woestijn had
ontdekt. Niemand had vermoed, dat het
toestel verongelukt was zoo dicht bij de
plaats vanwaar het was vertrokken. Het
toestel was door de vlammen vernield. De
motoren hadden zich in het woestijnzand
geboord. De commandant der Britsche
luchtstrijdkrachten in Egypte stelde zich
direct met den Italiaanschen gezant in ver
binding. Deze begaf zich naar de plaats des
onheils teneinde regelingen te treffen voor
de overbrenging der lijken naar Cairo.
„Egyptian Gazette" meldt, dat bij het
eerste onderzoek zou zijn komen vast te
staan, dat het ongeluk veroorzaakt is door
de ontploffing van den benzinetank.