DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
26ste Jaargang
WOENSDAG 3 JULI 1935
No. 8155
S)e £eidóelic(3oii/tai/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post S 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 t
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMEB BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
Constructieve politiek
Het verschijnen van de Memorie van
Antwoord der Regeering op het Voorloopig
Verslag van de Tweede Kamer over het
Bezuinigingsontwerp geeft, natuurlijk, aan
leiding tot commentaar in de pers.
Natuurlijk hoewel er eigenlijk nog
niet veel meer ova: te zeggen valt, dan
wat de „Volkskrant" schrijft:
„Afwachten blijft, voorzoover wij het
zien, de boodschap".
Inderdaad, ook wij zien het zóó.
Scherp merkt de bekende driestar-schrij
ver van de „Volkskrant" op:
Van den eenen kant maakt de re
geering het woord van minister Oud
tot het hare: aanpassingspolitiek is
constructieve pohtiek. Hierin ligt op
gesloten dat het kabinet niet voorne-
nemens is zijn politiek van aanpassing,
ergo van koopkrachtvermindering, ten
slotte koopkrachtvernietiging, op te
geven.
En van den anderen kant wordt in
in deel der memorie van antwoord, dat
klaarblijkelijk minister Gelissen tot
auteur heeft, een industrialisatie=-ver-
ruiming uiteengezet, die inderdaad
al klopt ze niet volkomen met vroe
gere uitlatingen van minister Colijn
verwachtingen doet koesteren, waar
tegen wij ons niet zouden verzetten
Afwachten dus, tot de nadere ophelde
ring, bij het mondeling debat, is o.i. het
meest verstandige standpunt.
De „Maasbode" echter heeft blijkbaar
geen behoefte, om haar definitief oordeel
nog wat op te schorten, om af te wachten!
Haast enthousiast schrijft het blad:
Alles bijeen genomen vonden wij in
dit regeeringsstuk een zoo duidelijke
sterke tendenz in de door de katholieke
Kamerfractie gewenschte algemeene
richting, dat ongetwijfeld een basis tot
verdere samenwerking met deze regee
ring aanwezig mag worden geacht. Al
leen het feit, dat de regeering niet ge
heel consequent de vaste lasten aan
tast, mag naar onze meening niet de
aanleiding worden om haar de gelegen
heid te ontnemen tot het voeren van
de aangekondigde constructieve wel-
vaar tspolitiek, waarop zoo lang werd
aangedrongen. Vooral nu deze politiek
zal worden gevoerd onder de energieke
leiding van een man als minister Gelis
sen, die juist wat er op dit punt on
der de Katholieken leeft steeds zoo
scherp naar voren bracht, ook in deze
Memorie van Antwoord.
Vergissen wij ons, wanneer wij in de
pasage tegen de devaluatie een iets
minder stelligen toon meenen te be
luisteren dan vroeger? De regeering
verklaart „dat zij waardevermindering
onzer munteenheid voor het volk als
geheel zeer schadelijk beschouwt en
daarom het uiterste zal doen om haar
te voorkomen". Twijfelt zij of dit wer
kelijk zal gelukken?
In de pers-beschouwingen zijn de wijzi
gingen, in het bezuinigingsontwerp aange
bracht, op den achtergrond geraakt.
En toch zijn deze zeer belangrijk.
Maar 't is vanzelfsprekend, dat de vraag
voor het algemeen politiek beleid, de alge
meene richting van het regeeringsbeleid,
de alles-overheerscheide vraag is en
moet zijn.
ORKAAN BOVEN DE WITTE ZEE.
Minstens 20 slachtoffers
MOSKOU, 3 Juli. Boven de Witte Zee
en het schiereiland Kola heeft een zware
orkaan gewoed. Van drie visschersschepen
zijn de wrakken aangespoeld. De beman
ningen zijn om het leven gekomen. Ver
scheidene andere visschersschepen, die
door den storm in volle zee werden ver
rast worden vermist. Men vreest dat zij
ook vergaan zijn. Twee groote motorsche
pen werden door een sleepboot, die voor
hulpverleening was uitgezonden, met de
kiel omhoog in de Witte Zee aangetroffen.
De bemanning was om het leven gekomen.
Tot dusverre schat men het aantal slacht
offers op minstens twintig.
BINNENLAND
EEN MIDDENSTANDSCONGRES.
Na de Bondsvergadering van gisteren is
vandaag in den Tivoli-Schouwburg te
Apeldoorn het 32ste Nationaal Midden
standscongres gehouden, hetwelk geheel
gewijd is geweest aan „Moderne bedrijfs
voering voor den middenstand", een on
derwerp, dat voor den middenstander indi
vidueel en den middenstand als geheel
vooral in dezen tijd van crisis, met haar
vaak zoo fatale gevolgen voor den kledn-
ondernemer in nering en ambacht, groote
beteekenis heeft.
In zijn openingsrede kon de Bondsvoor
zitter, de heer Ed. G. Schürmarm, uiteraard
weinig optiimstische klanken doen hoor en.
Sedert wij de vorige maal in congres bij
een waren zoo ving spr. aan is geen
verbetering ten gunste van het bedrijfs
leven ingetreden.
„Aanpassen" is het parool van dezen
tijd! Zich aanpassen aan den gewijzigden
toestand! Dat dient dan ook met spoed te
geschieden, want iedere ondernemer van
een bedrijf is door de harde noodzakelijk
heid gedwongen, die maatregelen te nemen,
welke door de omstandigheden worden
vereischt.
Maar niet alleen het bedrijfsleven, ook
de overheid moet zich aanpassen aan deze
eisohen!
Dat de overheid ons aanmaant ons aan
te passen accepteeren wij gaarne, maar wij
verwachten dan ook, dat haar woorden met
haar eigen daden in overeenstemming zijn,
dat ook zij zich aanpassen, en dat de be
zuiniging, die dikwijls door ontbering
wordt verkregen, niet wordt genullificeerd
door hoogere afdracht aan den fiscus.
De landbouw heeft evenals de midden
stand zwaar te lijden onder den druk van
dezen tijd hij heeft daarom grooten steun
gekregen van de Regeering. Aan dien steun
draat evenals ons geheele volk in niet ge
ringe mate de middenstand bij.
Maar dan mag toch zeker daartegenover
de middenstand verwachten, dat de land
bouw niet door allerlei coöperatieve inkoo-
pen den middenstand het brood uit den
mond neemt.
De landbouw moet begrijpen, dat de
middenstand in niet mindere mate de ge
volgen van de depressie ondervindt als het
landbouwend deel van onze bevolking. In
dit opzicht kunnen landbouwer en mid
denstander elkaar dus de hand reiken.
Laat daarom de landbouwer dan ook van
zijn kant bereid zijn om tegen redelijke
prijzen zijn inkoopen te doen en zijn op
drachten te geven aan winkelier en vak-
patroon, omdat middenstand en landbouw
in deze tijden meer dan ooit op elkaar zijn
aangewezen.
De handeldrijvende en de industrieel0
middenstand staan in het centrum der pu
blieke belangstelling. Tal van wetten tot
bescherming van dien stand zijn reeds in
werking of in voorbereiding. Men denke
echter aan de woorden van den Romein-
schen dichter Virgilius: „Ik vrees de Da-
naëers, zelfs wanneer zij geschenken bren
gen!"
Wij hebban van den wetgever in den
vorm van speciale wetten geschenken ge
kregen, die wij in normale tijden weer
graag zullen teruggeven. Op economisch
gebied heeft de Regeering een zware taak,
omdat al haar maatregelen hier slechts van
tijdelijken aard kunnen en ook moeten
zijn. Immers, het keurslijf, waarin het be
drijfsleven wordt geperst, zou zijn onmis
bare bewegingsvrijheid op den duur ver
lammen.
Lapmiddelen mogen niet bestendigd war
den en kunnen dat ook niet.
Men zij echter voorzichtig en geve niet
te snel toe aan spontaan opkomende 'ideeën,
die in de praktijk kunnen blijken een te
genovergestelde uitwerking te hebben. Een
dezer ideeën is de roep naar de devaluatie.
Devaluatie schept geen welvaart! Wij zien
dat in andere landen, waar men één of
meermalen heeft gedevalueerd. De toestand
is er nog slechter door geworden. Bij deva
luatie zal de handel grondstoffen en afge
werkte producten duurder in het buiten
land moeten betalen, zal alles wat loon,
pensioen of rente trekt, duurder leven, ter
wijl het buitenland door tegenmaatregelen
het voordeel, dat de industrie zal knunen
hebben, te niet zal doen. Wij moeten onzen
gulden in tact houden!
De middenstand kan daartoe meewerken,
door die artikelen en die materialen, die
men evengoed in het binnenland kan be
trekken, ook in het binnenland te koopen
en het publiek in die richting voor te lich
ten.
Men behoeft het buitenland niet uit te
sluiten. Er zijn artikelen en grondstoffen
genoeg, die men uit het buitenland moet
betrekken, maar in dezen tijd van ocmtm-
genteering is het plicht onze vaderland-
sche industrie te steunen daardoor de
werkloosheid voor een deel te bestrijden.
Even actueel als de roep nam: devaluatie,
is ook de vraag naar „ordenrog". Zeker,
ordening moet er zijn, maar ordening uit
het bedrijfsleven zelf, ordening, die men
kan wijzigen, zoo snel als de omstandighe
den dit vorderen, zonder dat de desbetref
fende maatregel den langen weg naar het
Staatsblad zal moeten afleggen.
In het groote verleden van ons volk heeft
de middenstand een voorname plaats be
kleedt. Dit kan in de toekomst zoo zijn. Er
openen zich voor de toekomst twee moge
lijkheden.
De eerste is, dat deze economische crisis,
zooals alle voorgaande crises, van voorbij-
gaanden aard is, al duurt zij dan ook veel
langer dan haar voorgangsters en edscht
zij ongetwijfeld meer slachtoffers.
De tweede mogelijkheid is, dat wij het
leed, dat over de wereld is gekomen moe
een beschouwen als een structueele crisis,
als een overgang naar een nieuwe maat
schappij. In het laatste geval baten geen
lapmiddelen en moet men den toestand hel
der onder de oogen zien en zich over de
geheele linie daaraan aanpassen. Maar in
beide gevallen zal er plaats zijn, zal er
plaats moeten zijn, voor een vakbekwa
m-en handeldrij venden en industrieelen
middenstand. (Langdurig applaus).
Vervolgens kwam het onderwerp van dit
congres aan de orde, waarover prae-advie-
zen zijn uitgebracht door de heeren jhr. drs.
van Bose, accountant te Arnhem en ir. H.
Steketee, nijverheids-consulent te Deventer.
Jhr. Von Bose verdeelt in zijn prae-ad-
vies de oorzaken van de achteruitgang van
dien middenstand in vier hoofdgroepen: de
gedaalde welvaart, het ontstaan van nieu
we gebruiken en eischen bij het publiek,
waaraan de middenstand zich niet tijdig
heeft aangepast of heeft kunnen aanpas
sen; het ontstaan van nieuwe bedrijfsvor
men in het distributie-apparaat, die den
winkelier en industrieelen middenstander
bedreigen, en een wanverhouding tusschen
de kosten bij den middenstand en den da
lenden omzet. Aan dit laatste wijdt hij
vooral aandacht.
Bij dalende omzetten komt er belangstel
ling voor het kosten vraagstuk. Te vaak is
men geneigd de fout niet bij zich zelf te
zoeken. Men zoekt de oorzaak in waren
huizen, filiaalbedrijven, slechten tijd, las
tige banken. De toeneming van de beunha
zerij brengt den stand geheel omlaag.
Lager kostencijfer door een rationeele
bedrijfsvoering gaf kans voor het groote
bedrijf, dat veelal als het kleine bedrijf be
gon.
In die takken van handel, waar de winst
marge ligt boven de rationeele, kan zich de
coöperatieve beweging ontwikkelen. Wan
neer de middenstanders hun bedrijven op
de meest efficiënte wijze organiseeren is de
bestaansgrond voor de coöperaties weg en
komt de zelfstandige kleine winkelier in
het voordeel.
Uitvoerig betoogt prae-adviseur, dat be
strijding van de concurrentievormen door
één middel effectief kan zijn, n.l.: moder
ne bedrijfsvoering voor den middenstand,
rationalisatie van het bedrijf.
Prae-adviseur waarschuwt tegen een sa
menwerking van beroeps- en bedrijfsgenoo-
ten om elkaar een bestaan te waarborgen
door een te hooge prijszetting.
Van groote beteekenis zijn de eischen,
welke aan de(n) verkooper(ster) dienen te
worden gesteld. Bepleit wordt een goede
opleiding, want daarmede is het nog treu
rig gesteld.
Aan het prae-advies van ir. H. Steketee
is het volgende ontleend:
Sedert jaren heeft de groot-industrie ge
tracht het nuttig effect van de onderne
ming op te voeren; ieder werk in de fa
briek wordt zorgvuldig voorbereid op grond
van gegevens over materialen, werktijden
en kosten. Aan juist bedrijfsinrichting, op
leiding en instructie van personeel, alsmede
orde en regelmaat, wordt de meeste aan
dacht besteed.
Om een zoo hoog mogelijk effect te hand
haven, is voortdurende studie van nieuwe
werkmethoden, ontwikkeling van techniek,
transport e.d. noodzakelijk.
Met bedrijfservaring, vakbekwaamheid,
zorg voor orde en regelmaat, kan de pa
troon een heel eind komen.
Beide prae-adviezen gaven aanleiding
tot een geanimeerde gedachten wisseling.
HET EERSTE OPTREDEN DER N. S. B.
IN DE PROV. STATEN.
In alle de verschillende gewestelijke
colleges werd door de N. S. B.'ers een ge
lijkluidend uitvoerig voorstel ingediend
tot verlaging van de jaarwedden der Ge
deputeerden met inkomsten uit anderen
hoofde of met pensioenen, en wel „met
spoed", „met de meeste spoed".
Als men nu bedenkt, dat juist een anti-
cumulatie-wetsontwerp in de Kamer aan de
orde is!
HERDENKING STERFDAG
PRINS HENDRIK.
Kranslegging op het graf van
Prins Hendrik.
Uit Doorn wordt gemeld: In opdracht van
den Keizer en de Keizerin zal de vleugel
adjudant van Zijne Majesteit, majoor von
Ilsemarm, hedenmiddag om twee uur een
krans leggen op het graf van Prins Hen
drik te Delft.
In de Nieuwe Kerk te Delft hebben he
denochtend verschillende vereenigingen en
organisaties den sterfdag van Prins Hen
drik herdacht.
Tegen tien uur verscheen een deputatie
uit het Dagelijksch Bestuur van het Neder-
landsch Roode Kruis in het kerkgebouw,
bestaande uit den eersten onder-voorzitter
lt.-gen. b. d. jhr. J. H. Roëll, de secretaris
generaal nar. dr. Fr. W. Doncker Curtius,
den penningmeester mr. W. J. baron van
Lynden en het hoofd van het Ziekenhuis
wezen, dr. H. K. Offerhaus.
De deputatie begaf zich naar het mauso
leum, waar een Roode Kruis-soldaat een
zware krans met witte linten, waarop ge
schreven stond: „Hoofdbestuur Neder-
landsch Roode Kruis", bij het graf neer
legde.
Tegen half elf betrad een nieuwe deputa
tie, bestaande uit de heeren H. G. M.
Drabbe en M. A. Hooykaas, resp. voorzitter
en vice-voorzitter van het comité van de
Gemeentelijke Zeevaartschool te Rotter
dam, het koor. De deputatie deponeerde
een lauwerkrans met witte lelie^ op het
praalgraf. Op de groen-witte linten staat
geschreven: „Het comité tot huldiging van
de nagedachtenis van Prins Hendrik der
Nederlanden, Hertog van Mecklenburg in
de Gemeentelijke Zeevaartschool te Rotter
dam."
Om kwart over elf arriveerde een depu
tatie van het Convent der Commanderij
Nederland der Johanniterorde, bestaande
uit de commandator luitenant-generaal
Roëll van Hazerswoude, den coadjutor jhr.
E. H. v. Loon en den secretaris-schatmees
ter jhr. W. Laman Trip, adjudant van H.
M. de Koningin en oud-adjudant en parti
culier-secretaris van wijlen Prins Hendrik.
Zij legden een lauwerkrans met witte le
lies en een rood lint met het witte kruis
der orde, bij het graf neer.
SACRAMENTSPROCESSIE TE
OSSENDRECHT.
Ongerustheid
i dominé Lingbeek.
Zondag 23 Juni is te Ossendrecht weer
de eerste openbare Sacramentsprocessie
na vele jaren gehouden. Een paar jaar ge
leden werd, op last van een der gemeente
lijke autoriteiten, een onderzoek ingesteld
of het al dan niet geoorloofd was aldaar
een openbare Sacramentsprocessie te hou
den. Uit de archieven, der St. Gertrudis-
parochie meende men te kunnen bewijzen,
dat zulks wel geoorloofd was.
Het resultaat van het onderzoek nu was
positief en als gevolg daarvan werd 23
Juni de processie weer gehouden.
Het Tweede Kamerlid ds. Lingbeek is er
blijkbaar niet gerust op en heeft thans de
volgende schriftelijke vragen gericht tot
den Minister van Justitie.
Ie. Is het waar, dat in Ossendrecht op
23 Juni jJ. voor het eerst na 150 jaren
met vergunning der Overheid een open
bare Sacramentsprocessie heeft plaats ge
vonden?
2e. Behoort Ossendrecht tot die plaat
sen, alwaar volgens art. 171 van de Grond
wet, alinea 2. de openbare godsdienstoefe
ning buiten de gebouwen en besloten plaat
sen blijft geoorloofd?
3e. Indien vraag sub 2 ontkennend
moet worden beantwoord, krachtens welke
wet en door welke daartoe bevoegde auto
riteit is alsdan tot het houden van de sub
1 genoemde openbare Sacramentsprocessie
vergunning verleend?
POLITIEKE BIJEENKOMST TE
AMERSFOORT.
Het maandblad „De R.K. Staatsparty"
bericht, dat de traditioneele bijeenkomst
van de R.K. Staatspartij te Amersfoort bij
de gastvrije Broeders van het Pensionaat
„St. Louis" zal plaats hebben Zaterdag 27
en Zondag 28 Juli.
TAXEGEDEELTE CONSUMPTIE MELK.
De prijs voor het taxegedeelte van con-
sumptiemelk, gekocht op Regeeringscon-
tract, is voor de volgende week bepaald
op 4 3/4 cent per liter, eventueel ver
hoogd met premie of verminderd met de
afdracht voor de kwaliteit.
De afdracht voor andere in consumptie
gebrachte melk is vastgesteld op 2 1/2 ct.
per liter.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Poolsche minister Beek brengt een
bezoek aan Hitier. (2de blad).
Oud-strijders te Parijs bijeen. (2de blad).
Laval wil streven naar geleidelijke af
schaffing der contingenjteeringen (2de blad)
Een scherpe Russische nota aan Japan
inzake grensincidenten. (2de blad).
Scheepsbotsing in Japan. (Buiten! Ber.
2de blad).
BINNENLAND.
Verkiezing van Ged. Staten in de ver
schillende provincies. (1ste blad).
HET BEZUINIGINGSONTWERP.
Wordt de onderwijsparagraaf door een
nieuw ontwerp vervangen?
Naar wij uit goede bron vernemen, zal
de schriftelijke behandeling van het bezui
nigingsontwerp in de Tweede Kamer nog
worden voortgezet.
De Commisie van Rapporteurs heeft zich
reeds met eenige vragen om andere in
lichtingen tot de Regeering gewend, die
hierop met grooten spoed zal antwoorden.
De resultaten van dit gemeenschappe
lijk overleg zullen vermoedelijk nog deze
week worden gepubliceerd.
In parlementaire kringen wordt het niet
onwaarschijnlijk geacht, dat de onderwijs-
paragraaf in haar geheel uit het wetsont
werp zal worden gelicht en een nieuw ont
werp zal worden ingediend.
Wanneer dit inderdaad geschiedt be
staat de mogelijkheid, dat reeds de volgen
de week de behandeling een aanvang
neemt. „Tijd"
KAMPER BANK.
Slechts één commissaris vrijgesteld.
Zaterdag heeft de Civiele Kamer van de
Zwolsühe rechtbank, naar het „N. v. d. D."
meldt, uitspraak gedaan in de zaak van de
curatoren van de Kamper Bank tegen de
commissarissen dier Bank. De Kamer werd
gepresideerd door Jhr. mr. M. A. de Sa-
vornin Lohman. De rechtbank ontzegde
één vordering (die van den inmiddels over
leden commissaris Plantenga) en heeft ove
rigens de vorderingen toegewezen en ge
daagden ieder voor zich veroordeeld tot
een schadevergoeding van ruim 51.000.
Men zal zich herinneren, dat over het
faillissement van de Kamper Bank destijds
heel wat te doen is geweest. De directeur,
de heer J. v. d. W., werd veroordeeld we
gens het plegen van frauduleuse hande
lingen. Br waren o.a. groote credieten ver
strekt zonder dekking. Tusschen 1925 en
1931 had de 'bank een 'bedrag van ruim acht
ton aan verliezen geleden.
Tal van Kamper ingezetenen waren voor
vrij aanzienlijke sommen geld benadeeld
geworden. Er is toen een civiele procedure
aanhangig gemaakt, om, indien mogelijk,
de gedupeerde schadeloos te stellen, waar
bij de gewezen commissarissen mede aan
sprakelijk werden gesteld voor het gepleeg
de wanbeheer en de fraude. Als schadever
goeding was een totaalbedrag van 377.206
gevorderd.
Voor de curatoren trad in deze zaak op
mr. D. Sanders, voor de gegwezen commis
sarissen der Kamper Bank en de nabestaan
den van den inmiddels overleden ex-oom-
missaris, mr. J. A. Willinge Gratama, mr.
Grosheide, mr. Breukelaar en mr. J. A.
Coops.
De begrooting van Vaals door Gedeputeerde
Staten niet aanvaard.
Gedeputeerde Staten van Limburg heb
ben aan de begrooting over 1935 der ge
meente Vaals htm goedkeuring onthouden.
Deze sloot met een nadeelig saldo van
12.700.
De Gemeenteraad wilde een belasting-
verhooging, om dit tekort te dekken, niet
aanvaarden.
Zoolang dit tekort nog niet gedekt is,
achten Ged. Staten het niet toelaatbaar, dat
nog betalingen worden gedaan. Zoo moeten
de uitbetalingen der steungelden en de loo-
nen der werkverschaffing zoolang achter
wege blijven. De salarissen der personen,
die in gemeentedienst zijn, waren juist Za
terdag j.l. uitbetaald.
Woensdag as. komt de Gemeenteraad van
Vaals bijeen, teneinde een nadere beslissing
over deze aangelegenheid te nemen.
