BERICHT
26ste Jaargang
MAANDAG 24 JUNI 1935
No. 8148
3)e£cki6eli£(5ou^mit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De stembus voor
de Gemeenteraden
Deze week zal nog in vele gemeenten de
stembus-uitspraak vallen.
Met belangstelling zien de katholieken
er naar uit, of het aantal hunner verte
genwoordigers zal blijven, wat het is, of
zal terugloopen.
Met belangstelling ook zien vele ande
ren er naar uit, of het aantal katho
lieke zetels zal dalen. Onder de
vele anderen zijn er velen, die vóór alles
wenschen, dat het aantal zetels der R. K.
Staatspartij in de gemeenteraden terug
loopt, ongeacht, of zij zelf, of him partij
die verloren zetels wint.
Dat is de mentaliteit van de hatelijke
en felle anti-papisten, de aanhangers van
de bekende twee anti-papistische partij
tjes.
Dat is, helaas, helaas! ook de men
taliteit van de K. D. P! Wij zeggen met
opzet niet: de aanhangers van de K.D.P.,
omdat wij gaarne willen veronderstellen,
dat velen dezer 't met de leiding in de
partij ten deze niet eens zijn, niet eens
kunnen zijn, eenvoudig omdat deze lei
ding ingaat tegen him denken en voelen
als katholiek!
Wij hebben Zaterdag op een beschouwing
in het weekblad van de K. D. P. gëwezen
en wij citeeren hieronder een artikel
in de „Maasbode" van Zondagochtend,
waarin op de beschouwing van „Onze
Vaan" wordt gereageerd.
Wij willen hierop niet verder ingaan
alleen willen wij de hoop uitspreken, dat
de mentaliteit, waarvan het artikel van
„Onze Vaan" blijk geeft, zich niet verder
moge verscherpen
Aan de andere kleine partijen mogen
alle katholieken hun stem onthouden! Wij
denken hier in 't bijzonder, wat Leiden
betreft, aan „Nationaal Herstel". Vast
staat, dat de stemmen, uitgebracht
op „Nationaal Herstel" en onttrokken
aan de niet-socialistische bestaande par
tijen (die hun wethouders hebben in het
college van B. en W.) ten goede zullen
komen aan de kansen op socialistischen
invloed het dagelij ksch bestuur der ge
meente. Ten deze zij men zich van zijn
verantwoordelijkheid wèl bewust!
Dat alle katholieken als één hun stem
uitbrengen op de candidaten der R. K.
Staatspartij
Er moet nog morgen worden gestemd in:
VOORSCHOTEN lijst no. 1
Woensdag in:
LEIDEN lijst no. 1
BOSKOOP lijst no. 2
KATWIJK lijst no. 5
HILLEGOM lijst no. 8
WAT ANDERE BLADEN
DE K. D. P.-POLITIEK.
De Maasbode schrijft:
„De K. D. P.-politiek is er met het ver
dwijnen van den leider werkelijk niet op
vooruitgegaan.
De eenige kracht der partij schijnt meer
en meer te worden: een blinde haat te
gen de R.-K. Staatspartij. Daaraan offert
de K. D. P. met pleizier de meest reëele
katholieke belangen op.
In Lisse maakte het optreden van de
K. D. P. een eind aan de katholieke meer
derheid in den raad. (Dit blijkt niet juist
te zijn. Zie bericht onder Lisse. Red. L.
Crt.). „Onze Vaan", het steeds in peil zak
kend orgaan der beweging, teekent hier
bij aan: „Flink doorwerken mannen, ook
aldus leert men onze kracht kennen".
Dez'e bepaald minderwaardige opmer
king is toch inderdaad treffend juist. Der
gelijke treurige feiten doen de kracht der
K. D. P. in haar louter afbrekenden aard
zeer scherp kennen.
En als in Eemnes een prul-lijst van dis
sidente katholieken, die 23 stemmen haal
de, aan de katholieken een zetel ontrooft,
en de katholieke pers met nadruk op dit
bedenkelijk geval wijst, dan jubelt het
hoogstaande orgaan „Onze Vaan": „Goed
zoo!"
't Is onuitsprekelijk min.
Weg met dit loufer-afbrekende, steeds
dieper wegzakkend on-katholiek gedoe."
HET ZOOGENAAMDE
EENHEIDSFRONT??
Onder de leuzen van de dissidente
K(ath.) D(em) P(artij) is er eene, waarbij
deze dissidenten-partij propageert de vor
ming van een democratisch eenheidsfront,
een samengaan van alle democraten.
Op politiek terrein derhalve geen schei
dingslijn meer tusschen „rechts en luiks"
maar „democraten tegenover conservatie
ven".
Hoe hebben wij hierover te denken en
wefke waarde is aan deze leuze toe te
kennen?
Op de eerste plaats moet ik ten sterkste
ontkennen, dat de politieke ontwikkeling
in ons Vaderland ook maar een schijn van
bewijs zou hebben geleverd voor de rede
lijkheid en de mogelijkheid van een zoo
danige partij groepeering.
Maar vervolgens ontken ik ook met even
groote beslistheid, dat er op principieel
terrein niet steeds de antithese tusschen
rechts en links zou hebben bestaan. Niet
alleen vroeger, maar ook nu, en niet al
leen in de Tweede Kamer, maar evenzeer
in de gemeenteraden. Dat die feitelijke
toestand zoo was en nog is, is niet onze
schuld, nog de schuld van de andere chris
telijke partijen, maar eenvoudig te wijten
aan het anti-christelijke en anti-clericale
optreden zoowel van de sociaal-democra
ten als van de liberalen, conservatief of
democraat.
Wie dit nu waarachtig nog niet weet,
moet dan eerst maar eens de lessen der
historie nagaan en b.v. eens studie gaan
maken van de geschiedenis onzer eman
cipatie in Nederland. Ik geloof dus niet
dat het noodig zal zijn een dergelijke
schromelijke onwetendheid nog eens te
moeren gaan weerleggen.
Moet ik hier b.v. nog in herinnering bren
gen de schoolstrijd, de weinig verheffende
wijze, op zijn zachtst gezegd, waarop voor
heen zoowel in de liberale als in de socia
listische pers geoordeeld werd over een
drankwet van Dr. Kuyper, de zedelijkheids-
wetten van Minister Regout. Hoe men van
beide zijden om het hardst heeft getracht
alle mogelijke maatregelen van rechtsche
zijde getroffen, belachelijk te maken en in
een bespottelijk daglicht te stellen?
Is het in de gemeenteraden ook nu nog
niet vaak hetzelfde liedje?
Dat diezelfde antithese ook nu door de
linksche partijen in het leven wordt gehou
den, is onlangs nog weer duidelijk geble
ken in den Amsterdamschen Gemeente
raad, bij de benoeming van een buitenge
woon hoogleeraar aan de A'damsche uni
versiteit.
Ik herhaal het, alweer niet onze schuld,
maar wel het beste bewijs, dat in dit op
zicht ook nu nog niets veranderd is. Is met
dit _feit niet opnieuw overtuigend aange
toond, dat de strijd tusschen christendom
en ongeloof ook in onze dagen in alle fel
heid wordt gestreden, en dat die antithese
maar niet een kunstmatig in het leven ge
roepen scheidingslijn mag worden ge
noemd?
Een van de andere leuzen, waarmede
de K.D.P. tot uit den treure leurt, is het
herstel van het gezantschap bij den Paus.
Welnu, het gebeurde bij de opheffing van
dat gezantschap was opnieuw een bewijs
temeer van het bestaan van de antithese
en het onbestaanbare van het z.g. demo
cratische eenheidsfront. Behalve de papen
vreters, Lingbeek, Ds. Kersten, waren het
ook met de liberalen, de z.g. democratische
socialisten, die gestemd hebben tegen de
desbetreffende post op de rijksbegrooting
en daardoor het gezantschap bij den H.
Stoel hebben doen verdwijnen.
Vervolgens wil ik er op wijzen, dat met
zoo'n zoogenaamd democratisch eenheids
front geen regeering zou te vormen zijn.
Want vraagt men nu aan de K.D.P. wie
dan eigenlijk wel tot dat z.g. eenheidsfront
zouden kunnen behooren, dan moet men
wel tot de conclusie komen, dat zij dat
alleen zouden zijn.
In de Tweede Kamer dus zegge en schrij
ve één man, mr. Pius Arts, plus 'n enkele
christen-democraat en de sociaal-democra
ten. Misschien nog een enkele vrijzinnig
democraat erbij, maar zeker niet alle, want
zoowel Minister Oud als den heer Mar-
chant zijn bij de heeren van de K.D.P. al
evenmin in de gratie als b.v. onze katho
lieke ministers, om van onze kamerfractie
nog maar niet eens te spreken.
Wie „Onze Vaan" leest weet wel beter,
want week in week uit worden Aalberse
of Hermans, Kortenhorst of Loerakker,
Steinmetz of Max van Poll gedoodverfd
als de meest ergerlijke reactionnairen en
verraders van de democratie. Daar deugt
er letterlijk niet één van.
Laat staan dat zij dus waardig gekeurd
zouden worden om in een door hen be
doeld democratisch eenheidsfront te kun
nen worden opgenomen.
En van alle franje en phrasen ontbloot,
staat het dan toch maar zoo, dat men om
te regeeren in de Kamer een meerder
heid noodig heeft, hetzij een kleine of lie
ver nog een groote meerderheid.
M.i. behooren ernstige en eerlijke men-
schen na te laten het trachten te vangen
van de kiezers onder een leuze, waarvan
men a priori weet, dat zulk een leuze niet
te verwezenlijken is.
Maar nemen wij nu eens een oogenblik
aan, dat er voldoende materiaal, levend
materiaal dus, aanwezig zou zijn, die het
vormen van een zoodanig eenheidsfront
mogelijk zou maken, zien de heeren van de
K.D.P. dan de groote principieele ver
schillen over het hoofd, die socialisme en
katholicisme tegenover elkaar doen staan
als water en vuur?
Tenzij men aan die zijde de principieele
verschillen zou willen los laten ten bate
van een zoogenaamde democratie. Men is
wel haast geneigd dit te moeten aannemen
en te gaan gelooven, dat de K.D.P. het met
de beginselen niet zoo erg nauw neemt,
waarop ik nog wel even terug hoop te
komen.
Maar wat is nu eigenlijk wel, ik zou
haast zeggen, de tragisch-komische zijde
van deze aangelegenheid.
Als men wil samengaan, moet er toch
sprake zijn van partijen, die het met elkan
der eens zijn.
Als men trouwen wil, dan moeten er
toch ook twee personen zijn, die met elkan
der willen trouwen. Het spreekwoord zegt
immers „de liefde kan niet van een kant
komen". En nu is het zoo uiterst merk
waardig, dat in dit geval, behalve zooals
gezegd de K.D.P. bestaande uit één kamer
lid en misschien de vijf pas gekozen leden
van de provinciale staten, verspreid over
ons geheele lieve vaderland, er letterlijk
geen enkele partij is aan te wijzen, al
thans geen partij van eenige beteekenis,
die bereid is met de K.D.P. een dergelijk
democratisch eenheidsfront te vormen.
Integendeel. Hoe denkt b.v. de S.D.A.P.
over deze kwestie?
Op hete jongste congres der sociaal-de
mocraten heeft de heer Reiman, drukker
van „Onze Vaan" een pleidooi gehouden
voor een samengaan met de K. D. P.
en Chr. Democraten ter vorming van zulk
een „breed front".
De politieke leider echter, Albarda, gaf
deze geestdriftige een koude douche.
Hij wees er op, dat deze partijtjes, waar
van slechts een enkele groeiend (bedoeld
werd de christen-democraten), „nog maar
enkele procenten" van het kiezerscorps
vormden. Samen met de S.D.A.P., aldus
de leider, is het 24,6 pet.
„Is dat een basis voor het heele breede
front" zoo vroeg de heer Albarda sarcas
tisch?
Ir. Albarda werpt z'n blikken liever in
de richting van de R. K. Staatspartij.
De heer A. B. K(leerekoper) noemt in
het Volk het optreden van de K.D.P. „elke
afzondering echter-leidt dit. levende water
af naar een droge sloot, waar het tot een
brakke poel wordt".
Lang geen malsch oordeel!
Ik geloof dat wel niet noodig zal zijn
verder aan te toonen, dat aan deze leuze
van de K.D.P. iedere reëele grondslag moet
wordën ontzegd.
Intusschen heeft de K.D.P. gemeend
hier in Leiden ook aan de Gemeenteraads
verkiezingen met een eigen lijst te moeten
deelnemen. Met welk doel?
Bij de Statenverkiezingen heeft deze
partij op een lijst waarop als no. 1 Prof.
Veraart voorkwam zegge en schrijve 513
stemmen verkregen, hetgeen dus betee-
kent, dat zij zelfs nog niet eens een 3/4
van den kiesdeeler konden bereiken.
En nu wil ik over de candidaten van de
K.D.P. voor den Gemeenteraad niets, maar
dan ook letterlijk niets ten nadeele zeg
gen, maar men zal het toch zelfs bij de
K.D.P. met mij eens zijn, dat een man als
Prof. Veraart (hoe ik ook persoonlijk) over
den geachten professor denk laat ik in het
midden) als no. 1 op een lijst heel wat
meer beteekent, dan alle candidaten te-
samen nu, welke respectabele menschen
het overigens ook mogen zijn.
Wij kunnen hier derhalve gerust vast
stellen, dat elke stem uitgebracht op de
candidaten van de K.D.P. een verloren en
onnutte stem moet worden genoemd, want
om ook maar één zetel te behalen, heb
ben zij zelfs geen schijn van kans. Ik
kan mij vergissen, maar ik geloof niet, dat
zij zelf zich hiervan eenige illusie zullen
hebben gevormd.
Hoogstens kan het stemmen op de K.D.P.
dit resultaat hebben, dat b.v. een socialist
of de communist met een zetel meer gaat
strijken of dat onze achtste candidaat, een
arbeider en een werker tevens op veler
lei sociaal terrein, niet zal worden geko
zen
Of dit nu in het belang van de zoo hoog
geroemde democratie, waarop de K.D.P.
zoo prat gaat, genoemd mag worden, waag
ik toch wel ernstig te betwijfelen.
Tenzij de K.D.P. nog liever een sociaal
democraat gekozen ziet, dan een katholiek
arbeider.
De leuze „liever turksch dan paapsch",
de hare zou hebben gemaakt.
De K.D.P. heeft uit den treure het voort
bestaan van hare dissidente partij verde
digd o.a. op grond, van deze overweging,
dat Katholieken, die anders op de S.D.A.P.
stemmen, dit nu zullen nalaten en thans
zullen stemmen op een partij, die dan toch
in ieder geval katholiek zou zijn.
Op de eerste plaats. Naar mijn beschei
den smaak, zijn katholieken, die willens
en wetens op de socialisten stemmen, nu
niet bepaald katholieken van de daad te
noemen. Maar vervolgens wordt het door
de K.D.P. ons toch wel erg moeilijk ge
maakt dit argument ernstig te nemen,
want wat zien wij nu gebeuren?
In „Onze Vaan", het officieele orgaan
van de K.D.P. van 31 Mei schrijft de heer
Wesseling ter bepaling van de houding
van zijne volgelingen bij deze gemeente
raadsverkiezing:
„Uit een en ander vloeit dus al dadelijk
voort, dat wij in geen enkel opzicht steun
kunnen verleenen aan candidaten der re-
geeringspartijen en bovenal niet aan can
didaten der R. K. Staatspartij".
Wat wil dit anders zeggen, rekening
houdende met de leuzen van het democra
tisch eenheidsfront en de uitgesproken
sympathie voor de S.D.A.P. (al is deze
liefde dan ook niet bepaald wederkeerig
te noemen) dan dat de K.D.P. in plaat
sen, waar zij niet met een eigen lijst deel
nemen aan deze verkiezing, zullen gaan
stemmen op de S.D.A.P.
Het is dan ook inderdaad volkomen
juist, wat in het no. van Het Orgaan van
de R. K. Staatspartij van 24 Mei werd ge
schreven:
„Het ongelukkige dissidentisme is een
doorgangsstadium voor den afval naar niet
en anti-katholieke groepen".
Het is daarom ook van zoo'n eminent
belang, dat de eenheid der katholieken
ook op politiek terrein worde gehandhaafd
voor alles boven alles en ondanks
alles zooals Z. H. den Paus tot Mgr.
Aengenent in 1933 heeft gezegd, en zooals
ons ook herhaalde malen door alle Bis
schoppen is voorgehouden.
Kath. kiezers van Leiden, en vooral gij,
Kath. arbeiders van Leiden, laat u niet
misleiden door deze nietszeggende leuze
van een z.g. „democratisch eenheidsfront".
Deze leuze is niets meer dan een hersen
schim en mist ten eenenmale practische
waarde.
„Roomsch Front" zij 26 Juni onze leuze.
Daarom:
LIJST 1 EN No. 1.
Wij stemmen „Wilmer" en anders geen.
H. L.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
DE JONGEREN EN DE
POLITIEK.
In de wenteling van den tijd rollen de
feiten im pijlsnelle vaart voorbij. En we ge
ven te weinig acht op hun wezenlijken in
houd en invloed. Speciaal wat den jongeren
betreft.
Velen van ons hebben den band der ge
schiedenis verbroken en doof voor een eer
lijke vermaning zijn ze den weg opgegaan
van dissidentenwee en plichtsverkrachting.
Zeker, er is reden geweest (en die is er
nog) om ontevreden te zijn over bepaalde
dingen en we denken aan de inschakeling
der jongeren in onze Staatspartij. Maar de
oorzaak zit aan beide zijden; want vele jon
geren hebben zich wèl gegeven aam din
gen van minder belang dan een gezonden
katholieke volksinvloed. Wie niet ziende
blind is, zal dit beamen.
Wij kennen jongeren, meer dan één, ge
troffen door het leed van werkloosheid,
die den moed hebben om de werkelijkheid
te zien. Maar ook zijn er vatbaar voor bit
tere erdtiek en sohij nschoone leuzen; want
de ledigheid drukt neer en de hoop is ge
ring.
Wij hebben reden te over om te begrij
pen de houding van sommige jongeren.
Maar dat is geen reden tot afscheiding.
Men zoekt en tast, de wereldcrisis drukt
zwaar, maar kan dat een reden zijn tot
vaandelvluchtJa, als wegeen ka
tholieken waren!
In den chaos van den tijd is onze ver
antwoording zwaar. Wij zijn katholieke
Nederlanders en hebben een opgave te vol
brengen, vooral nu.
De groote Schaapman zag ze scherp, toen
hij de ééne katholieke partij stichtte. Want
in eenheid ligt kracht, in verdeeldheid de
zwakte, die voert tot verlies. Drie eeuwen
verdrukking hadden 't hem geleerd!
Dr. Nolens voerde opwaarts wat Schaep-
man' was begonnen en Neerland's katholie
ken vormden een kracht op staatkundig
terrein, waartegen anti-papisme van rose
en roode kleur niets kan doen. En ons land
kreeg b.v., dank zij Aalberse!, een sociale
wetgeving met gezonden invloed.
En nu, onze kleinere kring, de gemeente
raad. Welke criticus weerstaat de bewijzen
van sterken invloed der R.K.S.P. in den
Leidschen gemeenteraad? Is er één ern
stige reden om de eenheid te verbreken in
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Eden's bezoek aan Parijs en Rome. (4de
blad).
De Engelsch-Duitsche vlootbesprekingen
zün geëindigd. (4de blad).
Een geheime conferentie te Boedapest?
(4de blad).
BINNENLAND.
Twee broertjes te St. Michielsgestel ver
dronken. Nog meerdere slachtoffers van
het zwemmen. (Gem. Ber. 3de blad).
Nieuwe bekentenissen te Oss. (Gem. Ber.
3de blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws 1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
ATHLETIEK: Nieuwe Ned. records ge
vestigd op de H.A.V.-wedstrijden He Haar
lem. (2de blad).
ZWEMMEN: Willy den Oude brengt te
Dundee een nieuw wereldrecord op haar
naam. (2de blad).
ROEIEN: De wedstrijden van de Ko
ninklijke beëindigd (2de blad).
Zij die zich per 1 Juli a.s.
wenschen te abonneeren op ,,DE
LEIDSCHE COURANT" ontvan
gen de voor dien datum verschij
nende nummërs gratis.
DE ADMINISTRATIE.
onze Sleutelstad? Mogen we, als jongeren,
in den wind slaan de waarschuwing van
onze Bisschoppen? Hetzij jonge midden
stander of jonge arbeider, allereerst zijn we
katholiek en wij hebben met kracht te
steunen en met ijver te bevorderen de
doorvoering van katholieke beginselen, ook
in Leiden. En daarom, blijft één!
In de wenteling van den tijd rollen de
feiten voorbij. Feit is, dat we de jongeren
meer moeten trekken. Feit is, dat de jon
geren zich meer moeten geven. Feit is, dat
het verbreken der eenheid een schade en
een schande voor ons is. Feit is, dat we den
wensch der Bisschoppen kennen. Feit is, dat
elk offer, om wille van die eenheid ge
bracht, tot vrucht heeft de kracht dei- on
gebroken eenheid. Feit is, dat we het werk
van Schaepman en Nolens moeten hand
haven.
Jongere katholieken, wij zijn de dragers
der toekomst en wij hebben een opgave te
volbrengen. Verzaakt uw katholieken stem
plicht niet!
En hoe de tijd ook wentelt en stormt om
Petrus' steen,
Wij houden vast aan Schaepmain's: Blijft
vrij, blijft waar, blijft één!
Leiden 24 Juni '34. STEPH. MENKEN.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd:
tot pastoor te Bleiswijk den weleerw.
heer L. J. M. Janssen Schmidt;
tot pastoor te Middelharnis den weleerw.
heer W. C. van Benten, thans kapelaan te
Hillegom (H. Martinus);
tot rector te Rotterdam (St. Antonius-
gesticht) den weleerw. heer P. J. Maas;
tot rector te Rotterdam (R.-K. Lyceum
voor Meisjes) den weleerw. heer H. J. van
Hussen;
tot kapelaan te Dordrecht (H. Ant. v.
Pad.) den weleerw. heer A. H. M. Ruhe;
tot kapelaan te Leiderdorp den wel
eerw. the er P. J. Krom, thans kapelaan
te Bovenkarspel.
