ZATERDAG 15 JUNI 1935
No. 8140
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
26ste Jaargang
Ceidóefie&Hi/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regel
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50 m
V Heidenschl
Neen 't is niet te sterk gezegd, als men
beweert, dat in Duitschlamd een nieuw hei
dendom wordt beleden en gepropageerd in
en door de Nazi-kringen.
Bedroevende en ergerlijke feiten tocmen
't, helaas, zonneklaar aan!
Men leze 't volgende:
„De Franciskaner pater Heribertus uit
het klooster te Keulen heeft dezer dagen
in de katholieke kerk te Grosz Königsdorf
een drietal toespraken gehouden. In zijn
laatste toespraak heeft hij zich bezig ge
houden met het vraagstuk van bloed en
ras in verband met de huidige positie der
katholieken in Duitschla/nd. Onder het op
schrift „Juda, Heil!" geeft de Westdeut-
scher Beobachter een overzicht en beoor
deeling van deze rede. Niet bloed en ras
zijn toonaangevend aldus pater Heri
bertus doch alleen de liefde. Ons is een
neger of mulat met een zuivere ziel liever
dan een zondige ariër, omdat hij ook Gode
liever is. Christus, gelijktijdig mensch en
God, is als mensch uit Semitischen stam
gesproten en daarom moeten wij het Semi
tische ras achten! Wij geven den keizer
wat des keizers is en den kanselier wat des
kanseliers is; doch wij zijn burgers van
een Tweede Rijk, het Hemelrijk, en Chris
tus is onze leider. Christus uit "den stam
Juda, Heil!
Volgens de Westdeutscher Beobachter
beteekent het hooger achten van negers en
mulatten laster en beschimping van het
eigen bloed, die getuigen van een karakter-
en zedelijke verwildering zonder weerga,
„waarop wij pater Heribertus en zijn vol
gelingen slechts één ding te zeggen héb
ben: Ga dan maar liever naar de negers
en mulatten. Wellicht gevoelt hij zich be
ter onder de kanibalen dan onder beschaaf
de menschen". Indien pater Heribertus ge
looft, voor de Joden, de aartsvijanden van
Duitschlamd en van alle Christelijke volken
en staten, te moeten opkomen, neemt hij
plaats in het front van Juda; hij is heit, die
den tegenstanders van de Kerk gelijk geeft,
die Juda en Rome op één lijn stellen...."
Is 't niet beschamend, dat in een be
schaafd land niet aanvaard wordt al
thans in theorie! dat de geestelijke
waarde van een mensch niet moet worden
bepaald naar bloed en ras.
En, als een priester voorhoudt de ele
mentaire- de grond-waarheid van het
Christendom, dat niet bloed en ras toonaan
gevend zijn (voor de onderlinge verhou
dingen der menschen), doch alleen de lief
de, dan heet zulks.... karakter- en zede
lijke verwildering.
't Is droevig!
De clearing Nederland-
Duitschland.
De financieele regeling met Duitschland
is voor al onze bevolkingsgroepen van groot
belang. Onze exporteurs hangen voor een
groot gedeelte van een behoorlijk verloop
der financieele verplichtingen met onzen
Oostelijken buur af. Vanzelfsprekend ook
de agrarische producten, die wat den
export betreft door den exporteurs
worden gefinancierd. De industrie heeft
belang bij een loon enden export, handel,
vervoerswezen ondervinden daarvan de
bate, terwijl ook de middenstand voordee-
len plukken kan, wanneer goede Duitsehe
waren hier in den detailhandel aftrek vin
den.
Wij hebben hier vermeld de voordeelen.
Waar elke medaille haar keerzijde heeft,
zullen wij ook de nadeelen belichten. Som
mige industriën, die hoofdzakelijk voor de
binnenlandsche markt werken, zien met
leede oog en een import-vermeerdering aan,
dus ook die uit Duitschland. Talrijke mid
denstanders voelen er weinig voor door
hun concurrenten met goedkoope buiten-
landsche goederen te worden overtroefd.
Hierdoor ontstaan tegenstellingen in ons
land zelf. Deze tegenstellingen worden ver
groot door andere factoren. Immers in de
clearing worden verrekend de bevroren
oude handelsschuldende rente op de
Dawes- en Youngleening, benevens ver
schillende andere Duitsehe verplichtingen
uit andere dan goederentransacties. Verder
gaat ook de Indische handel via onze
clearing.
Het welslagen van de clearing hangt af
van het bedrag in guldens, dat in Neder
land bij die Nederlandsche Bank betaald
wordt. Hoe grooter dit bedrag, hoe grooter
onze export kan worden en hoe meer er
voor de andere groepen beschikbaar komt,
die uit de clearing hebben te putten.
Het guldensbedrag, dat in ons land be
taald wordt, is grootendeels afkomstig uit
import van Duitsehe goederen. Dit bedrag
loopt terug. Deze vermindering vindt haar
voornaamste oorzaak in het feit, dat de
Duitsehe industrie hoe langer hoe moeilij
ker kan concurreer en door hooge kostprij
zen in het eigen land en door Ersatz-grond-
stoffen, welke in toenemende mate worden
verwerkt.
In het antwoord van den Minister van
Economische Zaken aan de Provinciale
Commissie uit de Veilingen in Zuid-Holland
wordt onder meer gezegd, dat de invloed,
welke contingenteering hier te lande op de
ontwikkeling van de clearing heeft, be
trekkelijk gering is. Zulks moge blijken, zegt
de minister, uit het feit, dat de invoercon
tingenten veelal niet meer worden uitge
put.
De consequenties, welke hieruit volgen,
betreffen hoofdzakelijk de mindere uitvoer
uit ons land. Men hoede zich hier voor over
drijving. De export loopt weliswaar terug,
maar het valt nog mede in verhouding tot
de internationale handelsbelemmeringen.
In Mei 1935 bijv. bedroeg onze uitvoer 58
millioen tegen 50 millioen over April en
57 millioen over Mei 1934. Vanaf 1 Janu
ari 1935 tot en met uit. Mei 1935 bedroeg de
DE BURGEMEES
TER VAN ALBURY.
Portret van Mr. A.
Waugh, Burgemees
ter van Albury, ge-
teekend door den
portretschilder J. P.
van Rooijen te Rhoon
Dit portret wordt
den Edelachtb. Heer
Waugh aangeboden
door de Bodegra-
vensche schooljeugd
bij zijn beloofd be
zoek aan Bodegraven
export 263 millioen tegen 279 millioen
in de overeenkomstige periode van 1934,
terwijl de cijfers voor den invoer resp.
382 millioen en 448 millioen zijn.
Voor den export zullen nieuwe afzetge
bieden moeten worden gezocht, ten einde
het verlies aan markt in Duitschland en in
Engeland ©enigszins te kiunmen compen-
seeren. De eenige remedie tegen een ineen-
sohrompeling van onze handelsbeweging
is het in het leven roepen van een export
bureau tezamen met een goed geïnfor-
meerden handelsberichtendienst. Het is
voor velen onbegrijpelijk, dat de Regeering
hiertoe het initiatief nog niet genomen
heeft, vooral, waar de kosten ervan niet
bijzonder hoog zullen zijn.
Toch mag men het als een ernstig feit
beschouwen, dat onze uitvoer naar Duitsch
land terugloopt, vooral voor die bedrijfs
groepen, die het hoofdzakelijk van Duitsch
land moeten hebben. Algemeene statisti
sche cijfers zeggen zoo weinig. Het alge
meene cijfer kan nog betrekkelijk bevredi
gend zijn, maar het is een resultante van
vele andere uitkomsten. Het eene resul
taat kan belangrijk plus zijn en het andere
sterk negatief. Voor onze welvaart hangt
het maar af, welke groepen een plus ver-
toonen en welke een minus. Zijn de „plus-
bedrijven" sterk kapitaalsintensief en de
minus-bedrijven arbeidsintensief, dan
wordt de werkgelegenheid zwaar aange
tast.
Het is een der groote voordeelen van een
goed geleid exportbureau, dat de aandacht
grootendeels kan worden gericht op de in
dustriën met arbeidsintensiteit. Niet, dat
de andere bedrijven moeten worden ver
waarloosd, integendeel. De kracht moet
echter in andere richting worden gezocht.
DE KONINGIN ONTHULT HET
VAN HEUTSZ-MONUMENT
TE AMSTERDAM.
Het op het fraaie Olympiaplein te Am
sterdam verrezen monument, grootsch en
waardig van opzet, gewijd aan den grooten
Nederlander, die zoo een belangrijk aan
deel heeft gehad in de totstandkoming van
de twee-eenheid NederlandNederlandsch
Indië: den generaal Joannes Benedictus
van Heutsz, is hedenmiddag, in tegenwoor
digheid van ongeveer twee duizend genoo-
digden, door Hare Majesteit de Koningin,
die vergezeld was van Hare Koninklijke
Hoogheid, Prinses Juliana, onthuld. Het
was een plechtigheid, die, mede door de
hooggestemde en belangwekkende, met
kracht van overtuiging uitgesproken her
denkingsrede van onzen minister-president
Z. Exc. Dr. H. Colijn, op allen, die haar
van naby gadesloegen, grooten indruk
heeft gemaakt en ongetwijfeld evenzeer
de tienduizenden in ons land, die haar dank
zij de radio hebben beleefd, diep zal heb
ben ontroerd. Ook de bevolking van de
overzeesche gewesten was niet vergeten,
aangezien door de Phohi de rede van Dr.
Colijn werd uitgezonden.
Reeds des morgens arriveerde de Lands
vrouwe met de haar vergezellende leden
der hofhouding per auto aan de grens der
gemeente, bij Diemen, waar zij verwel
komd werd door den burgemeester der
hoofdstad, dr. W. de Vlugt en den hoofd
commissaris van politie, den heer H. J.
Versteeg. Voorafgegaan door een motor
met zijspan van de verkeerspolitie en door
de auto's van genoemde functionarissen,
reed de Koninklijke stoet, die eveneens
door motoren met zijspan geflankeerd en
gesloten werd, in vrij snelle vaart via
Weesperzijde en Berlagebrug over den
Amsteldijk, de Stadhouderskade, de Nas-
saukade, de Rozengracht en de Raadhuis
straat naar den Dam.
Er was langs den geheelen weg tal
van bewoners hadden, in navolging van het
voorbeeld, wat de openbare gebouwen be
treft, de driekleut of het oranje, blanje,
bleu uitgestoken veel belangstelling van
de zijde der burgerij en herhaaldelijk
steeg, bij het passeeren van den stoet, een
spontaan gejuich op. De grootste drukte
concentreerde zich uiteraard op den Dam,
waar de politie een gedeeltelijke afzetting
had voltrokken. Toen de auto's dit histo
rische plekje grond opzwenkten, gaf het
publiek op enthousiaste wijze uiting aan
zijn vreugde en het gejuich verstomde
eerst toen Hare Majesteit, die buigend en
wuivend uiting had gegeven aan haar
dank voor dit huldebetoon, het Paleis, op
welks toren op dat oogenblik de Konink
lijke Standaard werd geheschen, was bin
nengegaan. Ook H. K. H. Prinses Juliana,
die, komende van Leeuwarden, waar zij
enkele dagen heeft doorgebracht, eerst la
ter per auto arriveerde, werd een harte
lijke ontvangst bereid.
Van twee uur af kreeg de aanwezigheid
van de Koningin en haar dochter een offi
cieel karakter.
Tegen tweeën kwam er beweging in de
menigte bij het Paleis, op de kleine steen
tjes klonken korte bevelen, de eerewacht,
reeds van half elf betrokken door de ma
rine, presenteerde het geweer en vlak
daarop verschenen, terwijl de menigte in
een daverend gejuich losbarstte en met
hoeden en handen gezwaaid werd, de Ko
ningin en de Prinses aan den ingang van
het Paleis. Vriendelijk naar alle kanten
groetend namen de vorstelijke personen in
de calèche plaats, een palfrenier klapte
het deurtje dicht, de jockeys trokken de
teugels van de vier prachtige paarden aan
en daarop zette de stoet, voorafgegaan door
de rijtuigen van den hoofdcommissaris,
naast wien inspecteur Vermeijden had
plaats genomen, en van den Burgemees
ter, en geëscorteerd door bereden politie,
zich in beweging. Het gejuich op den Dam
werd weldra overgenomen door de vele
belangstellenden op den N.Z. Voorburgwal
en ook langs de verdere route naar het
Vondelpark, waar de stoet door den ingang
aan de Van Eeghenlaan binnentrok, ont
brak het huldebetoon der bevolking aller
minst.
Aan den ingang van de op 18 Mei j.l.
officieel geopende, door het bekende Co
mité „Practisch Werken", ingerichte Rho
dodendron- en Azalea-tentoonstelling
„Kleurenpracht" hadden het bestuur en
andere autoriteiten zich opgesteld. De bur
gemeester stelde den voorzitter van het
Vondelpark, Mr. Ch. P. van Eeghen, den
voorzitter van het comité, dr. M. de Har-
togh, alsmede den voorzitter van het ten
toonstellingscomité en secretaris van „Prac
tisch Werken", ir. J. A. Josephus Jitta,
aan de beide vorstinnen voor. De heer
Josephus Jitta, die zoo veel voor de tot
standkoming van de expositie heeft ge
daan, was de eer te beurt gevallen, de
Koningin te mogen rondleiden; wat de
Prinses betreft, geschiedde dit door een
der andere leden van het Comité „Prac
tisch Werken".
Na een kort bezoek waren de verdere
uren gewijd aan de bijzondere plechtigheid
van dezen middag: de onthulling van het
Van Heutz-monument. Opnieuw klonk het
gejuich der menigte, toen de stoet door be-
vlagde straten naar het Olympiaplein trok.
Het was het Uitvoerende Comité, be
staande uit de heeren luit.-generaal H. N.
A. Swart, voorzitter, C. G. Vattier Kraane,
secretaris, W. C. Bonebakker, penning
meester, F. M. L. baron van Geen, J. B.
van der Houven van Oordt, dr. J. G. Ko
ningsberger, mr. dr. M. S. Koster, mr. W.
Suermondt Lzn. en Th. J. Veltman, dat de
Vorstelijke personen aldaar welkom
heette.
Terwijl de eere-wacht van de Koloniale
Reserve het geweer presenteerde, schreden
Koningin en Prinses, met het gevolg, naar
de Koninklijke tribune, aan welker vlag-
gestok de Koninklijke Standaard in top
werd geheschen. Toen, nadat allen hun
plaatsen weer hadden ingenomen, klonk,
warm en gedragen over het plein het
„Wilt heden nu treden" door Apollo, ge
volgd door de hymne van Jac. Denijs, op
muziek gezet door P A. Zwijssig, ter na
gedachtenis van den genereel Van Heutsz.
Het was vervolgens, nadat de woorden
„Eer, hem dankbaar toegewijd" verklon
ken waren, dat de voorzitter van het Uit
voerende Comité der Commissie tot huldi
ging van de nagedachtenis van generaal
J. B. van Heutsz, luit.-generaal H. N. A.
Swart, het spreekgestoelte beklom voor
het uitspreken van zijn inleidende rede.
Vervolgens besteeg onze Minister-Pre
sident, Z.Exc. dr. H. Colijn, het spreekge
stoelte, voor het uitspreken van zijn her
denkingsrede.
Als bij tooverslag stonden alle aanwe
zigen van him plaatsen op, toen Hare Ma
jesteit zich van haar zetel verhief en, naar
voren schrijdende een knop indrukte, wel
ke op een tafeltje was geplaatst. Op het
zelfde oogenblik viel het reusachtige doek
weg, dat de middenpartij met het groote
hoofdbeeld van het monument tot nu toe
aan het gezicht onttrokken had en ver
toonde zich het geheele kunstwerk in al
zijn schoonheid aan de toeschouwers. Eer
biedig luisterde men naar de eerste strophe
van het „Wilhelmus", dat na deze onthul
ling door „Apollo" op prachtige wijze ten
gehoore werd gebracht en men blééf staan,
toen de Koningin op het verhoogde gedeel
te aan den rand van den vijver een krans
neerlegde: hulde van een Vorstin aan de
nagedachtenis van een Harer grootste on
derdanen.
Ook H. K. H. Prinses Juliana legde een
krans aan den rand van den vijver neer,
waarna dit Koninklijk voorbeeld gevolgd
werd door kransleggingen namens de re
geering, de familie van generaal van
Heutsz, het Comité van Heutsz, de Kolo
niale Reserve, als vertegenwoordigster van
het Indische leger, en ten slotte namens
de Kon. Ned. Marine en het Nederlandsche
leger.
Naast deze kransen rijden zich vele an
dere.
Opnieuw was het luitenant-generaal
Swart, die na deze plechtigheid het spreek
gestoelte bekloon en het monument aan het
DU NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
BUITENLAND.
Prof. Aalberse spreekt rich te Genève
uit tegen devaluatie. (2de blad).
Een protest van China tegen het opdrin
gen van Japan. (2de blad).
De ramp te Reinsdorf. (BuitenL Ber. 2de
blad).
BINNENLAND.
De onthullingen te Oss duren voort.
(Gem. Ber„ 2de blad).
Belgische sleepboot door midden gebro
ken. (Gem. Ber„ 2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Bij de Hol land ia-roeiwedstrijden verbe
terde de Laak gisteren een baanrecord.
(3de blad).
Luit. van Schalk werd gisteren bij het
concourshippique te Amsterdam gewond.
(3de blad).
gemeentebestuur der hoofdstad overdroeg.
De laatste rede bij deze plechtigheid was
die van den Burgemeester, dr. W. de Vlugt,
die het monument met groote dankbaarheid
voor zijn gemeente aanvaardde.
Inmiddels had de stoet van rijtuigen rich
weer geformeerd. Terwijl de eere-wacht
van de Koloniale reserve opnieuw de eerbe
wijzen bracht, verlieten de Koningin en de
Prinses de Koninklijke tribune. Toen de
stoet zich in beweging zette klonk over het
gamsche plein gejuich; gejuich dat zich
voortplantte langs de route, welke de rij
tuigen namen naar de grens van de ge
meente. Aan de Hantveldtsche brug stapten
de Vorstinnen met het gevolg over in auto's,
welke naar Het Loo reden. Amsterdam had
een gebeurtenis beleefd, welke in de her
innering van allen, die er getuige van
mochten zijn, tot in lengte van dagen zal
blijven voortleven!
KERKNIEUWS
H.H. WIJDINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
op Zaterdag 15 Juni in de Kathedrale Kerk
„St. Bavo" te Haarlem de volgende H. H.
Wijdingen toegediend:
De Wijding van het H. Priesterschap aan
de Weleerw. Heeren: A. Groen en C. A. M.
Snelders. Beiden zijn theologanten van het
Seminarie Warmond.
Vervolgens de Wijding van het Subdia
conaat aan de Eerw. Heeren: G. A. Beek,
J. J. Betjes, A. F. J. L. van der Boog, J.
Breed veld, F. St. P. van Buchem, F. A. van
der Burg, A. W. A. Danckaarts, Th. G.
Drost, H. A. W .van Egmond, B. A. Em-
mel'kamp, C. J. Graaf, Fr. Grenit, H. L.
Groeneveld, H. J. Heesterbeek, J. A. M. ten
Hengel, J. J. He tem, G. J. Hoogervörst, G.
Jongkind, H. J. Kooyman, P. J. Kraakman,
W. J. F. de Lange, J. G. Louter, P. J. M.
Matthijsen, W. J. J. J. M. van Niekerk,
J. de Nijs, G. van der Poel, J. J. M. A. M.
van Rek, A. A. A. Rikkers, H. J. A. Roo-
sen, Th. J. M. Ruiter, A .A. M. Sanders, J.
A. M. Schmidt, C. Stet, S. M. M. Steur, N.
Tromp, W. G. Vet, M. J. Wenners, A. A.
M. Wentholt, C. P. de Wit, M. J. M. Wuys-
ter. Allen zijn theologanten van het Semi
narie Warmond.
ACADEMIENIEUWS
LEIDEN.
B e v o r de r d:
tot doctor in de Geneeskunde, op proef
schrift getiteld: „De lagere dieren als studie
object bij de vergelijkende Physiologie Patho
logie en Toxicologie", de heer C. M. Wijkmans
geboren te Leiden.
Geslaagd:
candidaatsexamen rechtsgeleerdheid mej. E.
G. E. Hoogkamer, Den Haag; de heer J. Wiar-
da, Den Haag.
