26ste Jaargang
MAANDAG 27 MEI 1935
No. 8126
Sb Êcid)6ch^0oii^cmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per rege*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
„Marchant, de veel
besprokene."
In de groene „Amsterdammer" schrijft
mr. P. H. Ritter Jr. onder den titel: „Mar
chant de veel besprokene":
„Er zijn pennen geweest, ter linkerzijde,
die aan de geestelijke frontverandering van
mr. Mairchamt den eerbied hebben betoond,
waar zij aanspraak op had, en wij gewagen
hier met instemming van de beschaafde en
gevoelige wijze, waarop prof. Kranenburg
in het publiek afscheid nam van zijn uit
het partij-verband vertrekkenden vriend.
Maar dit kan de schande der verdachtma
king, die een eerlijke geloofsdaad omringde,
ndet verzoenen. Dait de sociaal-democraten
zoo ver gingen, in hun „politiek cabaret"
een opvoering te enscèneeren van „de
wonderbare bekeering van Marchant", dat
getuigt van een zoo verachtelijke geestes
gesteldheid, dat die partij er de sympathie,
die zij gewonnen had bij velen uit het bur
gerlijke kamp door haar nationale gezind
heid en door haar strijd tegen den machts-
staat, door heeft verspeeld. En dat is nog
wed de partij, die de katholieken wenkt
voor een coalitie!
De omvangrijke brochure, waarin de heer
Marchant zijn pleidooi levert, is versche
nen. Er blijkt uit, dat de heer Marchant,
die op goede gronden de indiening van het
bezuinigings-ontwerp begin Januari ver
wachtte, het lot van dat bezuinigings-ont-
werp, dat voor een groot deel de begroo
ting van onderwijs treft, niet in kie waag
schaal wilde stellen. Men mag daarbij niet
vergeten, dat het bezuinigingsontwerp wil
zeggen: het Kabinet, en dat het Kabinet wil
zeggen: het welzijn van het volk. Want hoe
veel critiek men op het zittend kabinet wil
oefenen, van zijn onontbeerlijkheid is ieder,
die den toestand des lands grondig bekijkt,
overtuigd. De verwarring in de verschillen
de politieke partijen is zoo hoog gestegen,
dat het kabinet het eenige vaste punt is te
midden van de wemeling der tijden. Wie
dat ontkent, heeft er bij zijn beoordeeling
van diens gedraging mee rekening te hou
den, dat dit de overtuiging is van mr. Mar
chant.
's Heeren Marchant's brochure leert ons
daarenboven, dat hij met de geheimhou
ding van zijn overgang de belangen zijne:
partij wilde dienen. De „bom" zou, ware zij
voor de Statenverkiezingen gebarsten, de
kansen der vrijzinnig-democraten hebben
versplinterd. En zoo heeft de heer Mar
chant, volkomen te goeder trouw, volhard
in een geheimhouding, die hem zelf een
marteling was. Eerst toen hij werd opge
vorderd tot een verklaring door den voor
zitter zijner partij, meende hij, dat spreken
was geboden.
Men kan deze houding veroordeelen,
maar men houde zijn steen en thuis. De Mi
nister heeft zich 'n marteling opgelegd, in
het welbegrepen belang van zijn land en
van zijn partij, zooals hij dit zag. Zien wij
dat belang anders, dan geeft ons dat aller
minst het recht te raken aan de integriteit
zijner persoonlijkheid. En de beschuldiging
aan het adres van den Minister dat hij ge
heimhouding betrachtte uit verkleefdheid
aan zijn zetel, schrompelt ineen bij de we
tenschap, dat de verdediging van het bezui-
nigingsontwerp voor den heer Manohant
maar twee gevolgen kon hebben: einde-
looze moeite en impopulariteit.
Wie het voorrecht genoot den heer Mar
chant in deze dagen van opspraak en
schandaal te ontmoeten, schaamt zich voor
de bedenkelijke wijze, waarop vele praten
de en pennende landgenooten hem hebben
beschimpt. De ernst en de ontroering over
zijn besluit spreken uit zijn heele wezen.
Het is in ons vaderland nu al zoo ver ge
komen, dat ieder niet-Katholiek, die een
woord ten gunste der Katholieke overtui
ging schrijft, als aanstaand renegaat wordt
aangemerkt. Onze Protestantsche overtui
ging is zoo diep geworteld, dat wij het er
niettemin op wagen".
De „Avondpost" besluit een beschouwing
over de brochure van mr. Marchant:
„Wij bevelen overigens onzen lezers aan
de rustig-geschreven brochure in haar ge
heel te lezen. En als men (gelijk wij) de
motieven voor het verzwijgen (van de over
gang naar de Katholieke Kerk) niet deelt,
dan zal men toch de zuiverheid hunner be
doeling dienen te aanvaarden".
Openbare controle der
openbare zaak.
Wij lezen in „De R.K. Staatspartij":
Het is reeds geruimen tijd geleden, dat
wij onder den titel „Gezonde Volksinvloed,
in de werkelijkheid van het heden" het ge
val- Spo orhout in dit orgaan behandelden
(R.K. Staatspartij, no. 13, 2e Jaargang, De
cember 1933, blz. 297).
Ter opfrissching van het geheugen ver
melden wij even, dat de N.V. Spoorhout,
een nevenbedrijf van de Nederlandsche
Spoorwegen, bedoeld om voor. deze het be-
noodigde hout (dwarsliggers) op voordeeli-
ge wijze in te koopen, in opspraak was ge
komen. Geruchten liepen over bevoordee-
linig van particuliere personen en over min
oirbare transacties ook in het buitenland.
De Tweede Kamer vroeg om openlegging
van zaken. De Minister, wijlen ir. Kalff,
gaf geen bevredigend uitsluitsel. Het resul
taat was toen de instelling van een parle
mentaire Commissie, die de geheele zaak
zou onderzoeken.
Het eerste deel van het rapport dezer
Commissie is nu verschenen, gedateerd 4
Mei 1935. Het is een lijvig stuk van 38 folio
pagina's, plus nog 18 pagina's bijlagen.
Het is ondoenlijk om van het rapport-
Spoorhout hier een eenigszins volledig
overzicht te geven. Voldoende zij, te ver
melden uit de conclusie van de commissie,
die in alle eerlijkheid haar onderzoek ver
richtte, dat verschillende klachten niet ge
grond werden bevonden waarover wij
ons verheugen! maar dat tegen het ge
voerde beleid ernstige bedenkingen zij i> aan
te voeren, welke bedenkingen dan 'nader
worden omschreven; dat van corruptieve
handelingen van ambtenaren niets is ge
bleken ook daarover verheugen wij ons!
maar dat ernstig behoort te worden
overwogen of de verhouding met Spoor-
hout dient te worden geliquideerd, dan
wel ingrijpend behoort te worden herzien.
De inhoud van het rapport is overigens
buitengewoon leerzaam. Hij doet ons zien,
hoe noodig, hoe onmisbaar de openbare
controle op de openbare zaak is. Niet al
leen om aan booze tongen en kwade ge
ruchten hun venijnige werking te ontne
men op den publieken geest van ons volk,
dat correct en eerlijk wil bestuurd worden.
Maar ook als waarschuwende vermaning
aan de openbare administratie, welker die
naren er zich bewust van moeten zijn, dat
aan hun handelingen de toets van de open
bare controle te allen tijde kan worden
Wij kunnen als vrije Nederlanders niet
anders dan dankbaar zijn, dat in ons land
deze openbare controle in dit geval weder
om, op hoogstaande wijze is toegepast.
BINNENLAND
VERGADERING VAN DEN PARTIJRAAD
VAN DEN VRUZ. DEM. BOND.
Ter bespreking van de kwestie-Ma reliant.
De Partijraad van den Vrijzinnig Demo-
cratischen Bond heeft gisteren t.e Den
Haag een zeer druk bezochte vergadering
gehouden, ter bespreking van de gebeur
tenissen, die tot het aftreden van minislcr
Marchant hebben geleid.
Eenstemmig keurde men, hetgeen dooi
de heeren Oud, Kranenburg en Joekes in
de aangelegenheid-Marchant is verricht,
goed; ook bleek men zich geheel met wat
door hen in den „Vrijzinnig-Democraat"
te dezer zake werd geschreven, te kunnen
vereenigen.
Op den voorgrond stellende, dat het lid
maatschap van de partij open staat voor
personen van elke godsdienstige richting,
indien zij slechts de beginselen van de Par
tij onderschrijven, achtte de Partijraad
niettemin begrijpelijk, dat mr. Marchant,
in verband met de bijzondere plaats, die
hij in den Bond heeft ingenomen, besloten
had, de banden met de partij te verbre
ken.
Met waardeering werd de arbeid her
dacht, door Mr. Marchant in zijn langdu
rige politieke loopbaan voor de Partij ver
richt.
De Partijraad was voorts van meening,
dat, gezien de zuiver persoonlijke reden
van aftreding van den heer Marchant,
door het gebeurde de houding van de Par
tij tegenover het kabinet niet behoeft te
worden gewijzigd.
(Bovenstaand communiqué is aan de pers
verstrekt. Dat Joekes en Kranenburg,
wier optreden zeer sympathiek is geweest
vooral het hoogstaand schrijven van
Kranenburg in één adem worden ge
noemd met Oud, begrijpen wij niet. Oud is
bitter en hatelijk opgetreden; de andere
hebben juist tegenovergestelde kwaliteiten
getoond).
NED. CLEARING INSTITUUT.
Vorderingen wegens uitvoer van Bloem
bollen, Knollen en Bolgewassen
naar Duitschland.
De Directie van het Nederlandsch Clea
ring Instituut deelt mede, dat vorderingen
ontstaan uit een overeenkomst, welke me
debrengt invoer in Duitschland van de hier
onder genoemde goederen van Nederland-
schen oorsprong, voor zoover deze invoer
plaats heeft op of na 1 Juli 1935, mits zij
voor het overige zullen blijken te voldoen
aan de bij of krachtens Verdrag of Wet ge
stelde vereischten, geldende op den dag,
waarop zij voor uitbetaling in aanmerking
zouden komen, alleen tot betaling over de
Nederlandsch-Duitsche clearing zullen wor
den toegelaten tegen overlegging van een
vereffeningscertificaat, af te geven door gi
namens het Crisis-Uitvoer-Bureau te Den
Haag.
Onder de bovengenoemde regeling vallen
-de volgende goederen (de nummers voor de
goederen zijn die van de desbetreffende
posten der Duitsche handelsstatistiek).
40a Bloembollen.
40b Gedroogde knollen, incl. begonia's
gloxinia's, gladiolen.
40c Aardkluiten, bolgewassen (uitgezon
derd orchideeënbollen), wortelstokken.
De leiding van het Crisis Uitvoer Bureau
deelt in aansluiting op dit bericht mede, dat
vereffeningscertificaten alleen geldigheid
zullen hebben, wanneer ten genoege van
dit Bureau wordt bewezen, dat de uitvoer
van de daarin vermelde goederen naar
Duitschland daadwerkelijk plaats heeft.
Voor de in de publicatie van het Neder-
landsch Clearing Instituut genoemde goe
deren is de uitreiking van vereffeningscer
tificaten door het Crisis Uitvoer Bureau
gedelegeerd aan de Commissie voor den
uitvoer van bloembollen, Wilhelmina-
straat 13, te Haarlem, tel. 14489.
Aanvragen voor vereffeningscertificaten
en verzoeken om inlichtingen dienen voor
de betreffende goederen te worden gericht
aan genoemde gedelegeerde.
AARDAPPELVERVOERREGELING.
In verband met het feit, dat de aardap-
pelvervoerregeling, bedoeld in de artikelen
11 en volgende van het Crisis-Akkerfoouw-
besluit 1934, met ingang van 15 Juni 1935,
dus te middernacht tusschen 14 en 15 Juni
1935, zal vervallen, wordt hiermede ter
kennis van belanghebbenden gebracht, dat
erkende aardappelhandelaren, die op voor
noemd tijdstip nog tenminste 10.000 K.G.
aardappelen in eigen opslagplaats in voor
raad hebben, waarvoor door hen heffing
is betaald, moeten zorgen dat daarvan uiter
lijk 15 Juni 1935 des voormiddags te 9 uur
mededeeling is ingekomen bij de Land-
bouw-Crisis-Organisatie van het gewest,
waarin de voorraad berust, waarna restitu
tie van de heffing over dien voorraad zal
plaats hebben.
Bij die mededeeling moet worden gevoegd
een nauwkeurige opgave van de hoegroot
heid van den voorraad en de plaats, waar
deze is opgeslagen.
Formuieren die voor die doel moeten
worden gebezigd, zullen op aanvrage door
de betreffende Landbouw-Crisis-Organisa-
tie worden verstrekt.
De restitutie zal niet kunnen gelden voor
voorraden beneden voormeld minimum,
terwijl belanghebbenden er rekening mede
zullen moeten houden, dat na voormeld
tijdstip d.w.z. middernacht tusschen 14 en 15
Juni 1935, ook restitutie van heffing uit an
deren hoofde niet meer zal plaats hebben.
PRIJZEN VAN SPEK.
De Nederlandsche Veehouderijcentrale
maakt bekend, dat met ingang van 3 Juni
as. naast gezouten spek wederom versch
spek door haar zal worden ingenomen.
De prijzen voor versch spek zijn voor de
week van 3 tot 8 Juni vastgesteld als volgt:
A. spek boven 28 kg. per strook zonder
wang 41 cent.
B. spek van 2427.9 kg. per strook zonder
dwang 40 cent.
C. spek van 1823.9 kg. per strook zon
der wang 38 cent.
D. spek van 1317.9 kg. per strook zon
der wang 29 cent.
G. spek van 1013 kg. per strook zon
der wang en achter kin kei 30 cent.
H. spek van 89.9 kg. per strook zonder
wang en achterkinkel 27 cent.
I. spek van 67.9 kg. per strook zonder
wang en achterkinkel 25 cent.
De prijzen voor gezouten spek zijn voor
de week van 10 tot 15 Juni dezelfde als die
welke in de daaraan voorafgaande week
gegolden hebben en derhalve 1 cent hooger
dan die welke in deze week voor versch
spek zullen gelden.
De Residentie wil beschaafder worden!
De burgemeester van 's-Gravenhage
heeft besloten openbare bokswedstrijden
en demonstraties van beroeps- en amateur
boksers met ingang van 1 Juni in deze ge
meente niet meer toe te laten.
NOORD SPREEKT MET ZUID.
Een radio-uitzending voor de verre
„K. XVHI".
Ergens in den Indischen Oceaan, in een
haven van het eiland Mauritius ligt de
„K. XVHI", de Nederlandsche onderzeeër,
die sinds den herfst van het vorige jaar
van het eene werelddeel naar het andere
vaart, op haar maandenlange reis naar Ne-
derlandsch Indië.
Zaterdag heeft de bemanning, zoo lang
en zoover van huis, de stemmen kunnen
hooren van de dierbaren, welke zij in het
Moederland hebben achtergelaten.
Er was een uitzending van de Phohi ge
organiseerd, waarbij de familieleden van
de opvarenden, door de goede zorgen van
het comité „Onze Marine" bijeengebracht,
gelegenheid hadden om met de „K. XVIII"
mannen te spreken.
Zaterdagmorgen om pl.m. half elf kwa
men de familieleden te Hilversum bijeen.
Zij kwamen daarvoor uit Den Helder, Vlis-
singen, Maastricht, Lobith, Lochum, Rot
terdam, Den Haag, Haarlem, Hilversum,
Amsterdam en Amersfoort.
Om elf uur verzamelden allen zich in
de Phohistudio ten einde het program even
te repeteeren.
Om 12 uur werd een autotocht gemaakt
door de mooie wijken van Hilversum.
Om 1 uur werd een gemeenschappelijke
maaltijd aangeboden in het Palace-Hotel
te Hilversum.
Om 2 uur werd een bezoek gebracht aan
de studio van den K. R. O., die het ver
rassingsprogram voor de bemanning van
de K. XVIII voor de Nederlandsche luis
teraars uitzond.
Om half 4 was het gezelschap weer in de
Phohistudio en begon de uitzending naar
de K. XVHI, welk verrassingsprogram
door het comité „Onze Marine" werd sa
mengesteld.
De vrouwen uit alle deelen van het land
richtten het woord tot hun zoon, hun ver
loofde, hun man en er was aandoening en
geluk in de studio, nu de verre „K. XVHI"
zoo dichtbij was gebracht door het wonder
van de aether-golven, die de halve we
reld overbrugden. En wat er omgegaan zal
zijn in de harten van de mannen op de
onderzeeër, die bij den luidspreker op
Mauritius stil zaten te luisteren en ieder
een speciale boodschap hoorden uit het
verre vaderland?
Zij konden niets terug zeggen, maar
stuurden direct na afloop telegrammen van
dank aan het comité „Onze Marine" en
aan de Phohi.
R. K. STAATKUNDIG BEGINSEL
PROGRAM.
Commissie met haar arbeid gereed.
Blijkens bericht in „De R. K. Staats
partij" is de commissie, welke tot taak had
het ontwerpen van een staatkundig begin
selprogram, met haar taak zoo goed als
gereed gekomen.
In de allernaaste toekomst zal een ont
werp aan het partijbestuur worden aan
geboden.
HULDIGING VAN PROF. P. ZEEMAN
TE AMSTERDAM.
In een openbare zitting in de aula van
de Universiteit is Zaterdagmiddag prof. P.
Zeeman, wegens het bereiken van den 70-
jarigen leeftijd, op grootsche wijze gehul
digd.
Prof. J. D. v. d. Waals, voorzitter van het
huldigingscomité heette allen wel
kom, inzonderheid den minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, prof.
Slotemaker de Bruïne en enkele vertegen
woordigers van buitenlandsche Universi
teiten. Vervolgens sprak hij prof. Zeeman
toe en herinnex'den aan den fatal en termijn,
die voor hem is gekomen. Uitvoerig stond
spr. still bij het werk, dat prof. Zeeman heeft
gedaan, aan de vele onderzoekingen, die hij
tot een goed einde heeft gebracht.
Als een uiting van waardeering voor dat
belangrijke werk is thans zei spr. een
feestbundel samengesteld van omvangrijken
aard, waarin de grootste plaats aan buiten
landsche auteurs is gegeven.
Onder applaus overhandigde prof. v. <L
Waals dit lijvig boek aan den jubilaris.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. Slotemaker de Bruïne,
zeide vervolgens, dat de regeering groote
belangstelling heeft voor mannen van de
wetenschap, die daarvan als een sieraad
worden erkend. Echter de regeering heeft
het niet bij belangstelling alleen mogen
laten en H.M. de Koningin heeft den thans
70-jarige benoemd tot commandeur in de
Orde van den Nederlandschen Leeuw (ap
plaus). Het is de regeering een vreugde,
zeide spr., U op deze wijze te mogen onder
scheiden.
Nog verschillende andere sprekers voer
den het woord.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een succesvolle Raadszitting te Genève.
gesloten (4e blad).
Anti-Joodse he relletjes te München (4e
blad:).
Rede van Mussolini in de Kamer (4e
blad).
Onderhandelingen over valuto-stabilisa-
tie? (4de blad).
BINNENLAND.
Eere-doctoraat van de Amsterdamsche
Universiteit voor Willem Kloos en Lode-
wijk van Deyssel. (L. en K„ 4de blad).
De tariefsverlaging bij de Ned. Spoor
wegen. Eenige voorbeelden. (1ste blad).
De prijzen van het spek. (1ste blad).
De jaarvergadering van den Vrijz. Dem.
Bond. (1ste blad).
Vier dooden bij motorongelukken te
Rotterdam, Driehuizen, Zaandam en As
sen. (Gem. Ber., 3de blad).
Berucht misdadiger uit de gevangenis
te Aken en vermoedelijk naar Nederland
gevlucht. (1ste blad).
Hotelbrand te Den Helder, duinbrand bij
IJmuiden. (Gem. Ber., 3de blad).
OMGEVING.
Te Wassenaar werd bij een auto-ongeluk
een 16-jarige jongen gedood; vier andere
inzittenden werden zwaar gewond. (1ste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Volendam wint van H. B. C.
voor de kampioenscompetitie I. V. C. B.;
Utrecht wint de Missie-finale van Den
Bosch. Ajax verliest van P. S. V„ D. W.
S. en Go Ahead spelen gelijk; U. V. S. pro
moveert naar de 2e klasse; H. B. S. blijft
le klasser; Alphia degradeert naar de 4e
klasse. (2de blad).
KORFBAL: Het Hollandsch twaalftal
verplettert het Belgische met 100. (2de
blad).
ZWEMMEN: Geerling (Het IJ) vestigt
een nieuw Ned. record op de 500 M. (2de
blad).
BILJARTEN: Albert wint het wereld
kampioenschap libre. (4de blad).
Op welke lijst?
Dc a.s. Gemeenteraadsver
kiezingen
In de maand Juni worden in alle ge
meenten van dit gewest de gemeente
raadsverkiezingen gehouden. Hieronder
volgen de data, waarop in de verschillende
gemeenten de verkiezing wordt, gehouden,
met daarnaast het nummer van de lijst
der R. K. Staatspartij in ieder dier ge
meenten:
4 Juni: WARMOND
lijst
no.
1
5 Juni: RIJNSATERWOUDE
lijst
no.
2
11 Juni: VOORHOUT
lijst
no.
3
NOORDWIJKERHOUT
lijst
no.
3
ZILK
lijst
no.
6
12 Juni: SASSENHEIM
lijst
no.
2
LISSE
lijst
no.
5
19 Juni: HAZERSWOUDE
lijst
no.
1
WASSENAAR
lijst
no.
7
ZEVENHOVEN
lijst
no.
2
21 Juni: WOERDEN
lijst
no.
3
(Van de andere gemeenten van or
is ge-
west is het lijstnummer ons nog niet be
kend).
