26ste Jaargang
DINSDAG 14 MEI 1935
No. 8115
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
De Tuinderij
In „De Tuinderij", het officieel orgaan
van het Centraal Bureau der Veilingen in
Nederland, is een alarmeerend artikel ver
schenen over de Duitsche betalingscontin
genten ten opzichte van Nederlandsche
groenten en aardappelen. Uit dit artikel
blijken twee dingen, ten eerste de groote
belangrijkheid, die Duitschland nog altijd
heeft voor onze tuinderij en ten tweede
het Duitsch-Nederlandsche clearing ver
drag als verstorend element aan den eenen
kant voor onzen export en aan de andëre
zijde als uiterst gewichtig onderdeel van
het Nederlandsche bedrijfsleven.
Duitschland heeft momenteel groote be
hoefte aan groenten en aardappelen. Het
land zou dus behoorlijk van ons kunnen
afnemen, maar de clearing laat niet toe, dat
Nederland dezelfde hoeveelhelen naar
Duitschland exporteert als in. 1934 het ge
val geweest is. Want de clearing draait
om het bedrag, dat wij aan Duitschland
schuldig zijn en dat in guldens bij de Ne
derlandsche Bank wordt gestort. Hoe meer
guldens er worden betaald, hoe meer wij
kunnen exporteeren. Loopt echter de Duit
sche export naar ons land terug, dan heb
ben wij de beschikking over minder gul
dens en kunnen ook minder vorderingen
op Duitschland worden geincasseerd. Er is
nu al ongevear ƒ27 millioen opnieuw in
Duitschland bevroren; deze kunnen slechts
geleidelijk worden ontdooid door den rem
nog meer aan te zetten. Vandaar dat voor
het tweede kwartaal van 1935 slechts be
talingscontingenten voor versche groen
ten worden verstrekt tot 50 pet. van de in
1934 naar Duitschland geëxporteerde groen
ten en 25 pet. voor de vroege aardappelen.
In Juni 1934 ging voor ƒ506.000 vroege
aardappelen naar dat land en nu is voor
die maand slechts 123.000 beschikbaar.
Het groote belang van Duitschland voor
onze groententeelt blijkt uit het feit, dat
in 1934 circa 50 pet. van alle geëxporteerde
sluitkool, 61 pet. van alle uitgevoerde
bloemkool, 50 pet. van de sla, bijna 69 pet.
van alle geëxporteerde tomaten, 97 pet.
der komkommers, 81 pet. der augurken en
50 pet. der vroege aardappelexporten naar
Duitschland gingen. Nu kan hiervan slechts
50 pet. worden geëxporteerd, de rest moet
elders worden afgezet, wait tot ontwrichting
van de eigen en van de nog vrije markten
moet leiden.
Hierbij komt nog een andere factor. Ge
ring aanbod van onze groenten op de Duit
sche markt beteekent in dat land prijsstij
ging. Onze tuinderij-exporteurs krijgen
derhalve vermoedelijk meer in Hollandsch
geld, dat via de clearing moet worden ver
rekend. Het beschikbaar contingent is dus
eerder opgemaakt bij een kleinere hoe
veelheid product en daarna staat de ex
port van groenten en aardappelen naar
Duitschland stil! Zij, die er het vlugst bij
zijn, krijgen hoogere prijzen; de laatko
mers kunnen hun waren niet meer slijten.
De Nederlandsche groenten- en fruitcen-
trale heeft hiermede rekening gehouden,
door beperkt aanbod heeft zij gezorgd, dat
het voordeel der prijsstijging in handen
van ons land kwam, doch daarmede is het
contingent binnenkort geheel uitgeput,
terwijl de Duitsche consument zich scherp
heeft verzet tegen hetgeen hij noemt:
„Grobe preistreiberei in Holland".
Dit is dus niet een verstandige politiek.
Het is volgens „De Tuinderij" meer ge-
wenscht om geen prijsstijging te forceer en
en tegen lagere noteeringen meer product
te kunnen plaatsen. Ook de Nederl. Groen
ten- en Fruitcentrale heeft dit ingezien;
de beslissing door is dan ook afgekomen,
dat met ingang van 15 April j.L voortaan
door de Nederlandsche exporteurs geen
hoogere bedragen over de clearing kunnen
worden gefactureerd dan door de Cen
trale telkenmale voor ieder product wordt
vastgesteld.
Deze prijzen dekken de kosten niet Zij
geven verlies, doch het onverkochte kwan
tum daalt met elke hoeveelheid, die meer
naar Duitschland wordt verzonden. En
niemand weet, welke afbraakprijzen zullen
worden verkregen van het gedeelte, dat
nergens afzet zal kunnen vinden en mis
schien op de mestvaalt terecht zal komen.
Bovendien zou het onverstandig zijn om
de Duitsche markt, die toch weer eens voor
ons land van groot belang zal zijn, aan
onze concurrenten over te geven. Deze
zijn maar al te happig om onze plaats te
kunnen innemen, wanneer wij deze prijs
geven.
Het is voor ons land van vitaal belang,
wanneer de bestaande regeling met Duitsch
land wordt gewijzigd en voor den tuin
bouw zou het een groote verbetering be-
teekenen, wanneer het betalingscontingent
voor dezen bedrijfstak zou worden ver
hoogd. De Kamerleden Groen en Kamp-
schöer hebben in deze richting tot den
Minister van Economische Zaken vragen
gericht en met belangstelling wordt het
antwoord tegemoetgezien.
B J oem ententoon
stellingen
Een aantal Boskoopers (B. en W., de
rijkstuinbouwconsuLent, leden van het ten-
toonstellingsbestuur e.d.) zijn van oordeel,
dat in crisistijd een vrijwillige maatschap
pelijke samenwerking op tentoonstellings-
gebied niet anders kan strekken dan tot
voordeel van dein Nederlandschen tuin
bouw in zijn geheel, alsmede tot elk zijner
samenstellende deelen en vertakkingen. Zij
zijn voornemens, alle vereenigingen en cor
poraties, welke op dit gebied werkzaam
plegen te zijn, te verzoeken van haar prin-
cipieele geneigdheid tot samenwerking te
doen blijken door adhaesiebetuiging (te
richten aan den burgemeester van Bos
koop).
De directeur-generaal van den Land
bouw, de heer ir. Roeforoek, heeft zich op
verzoek bereid verklaard een bijeenkomst
van dergelijke strekking ten departemente
van Ec. Zaken te presideeren of door een
vertrouwensman doen voorzitten, ten einde
langs dezen vrij willigen weg te komen tot
een plan, gebaseerd op de wenschen van
belanghebbenden en gesanctionneerd door
de overheid.
Het initiatief, door Boskoop genomen,
verdient de ernstige aandacht èn de daad
werkelijke sympathie van alle in de bloe
menteelt en bloemenhandel belanghebben
den.
Wij hebben er nog dezer dagen op gewe
zen, hoe nuttig het oi. zou zijn, als de
„Flora" te Heemstede ieder voorjaar
zou worden gehouden zij 't dan ook op
bescheidener wijze zoodat de gebouwen,
de aanleg enz. „permanent" zouden blijven,
„permanent" althans voor de eerstvolgen
de jaren.
Wij zijn er van overtuigd, dat door bloe
mententoonstelling de kennis van en de
waardeering voor de bloemen ten zeerste
wordt bevorderd en aangekweekt, en daar
door ook en als vanzelf het afzetgebied voor
den bloemenhandel wordt uitgebreid.
£lllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllU£
1 Zomertijd begint.
Wij herinneren eraan, dat in den 5
E komenden nacht de zomertijd in-
E gaat. E
E Officieel worden vannacht om 2 E
ss uur de klokken op 3 gezet.
E Men zette dus hedenavond reeds
E zijn klokken en wekkers een uur E
vooruit. Z
r-g| II III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHIIM HiiiiiiHiiiifT
Minister Marchant
Het Katholiek-worden van Minister Mar
chant met de daaraan verbonden conse
quenties wordt in verschillende kringen
druk besproken.
Wat mr. Marchant zelf zegt
Een redacteur van het Haagsch Corres
pondentie Bureau heeft zich tot den heer
Marchant gewend met de vraag, of hij na
dere mededeelingen kon doen over „het
verrassende bericht".
„Verrassend? Zegt u maar gerust, dat
het een bam is, die springen zal Mijn
communiqué is echter duidelijk en
voorloopig heb ik geen behoefte, hier
iets aan toe te voegen".
Het Conr. Bur. deelt voorts nog mede, dat
de stap .waartoe mr. Marchant is overge
gaan, het gevolg is van een ontwikkelings
proces, dat niet onlangs tot uiting is geko
men, doch dat zich eerder in de loop der
jaren heeft voltrokken. De overgang van
minister Marchant tot het katholieke ge
loof zou, naar het CJ3. meent te weten
reeds in het vorige jaar zijn geschied.
Minister Marchant zou zich op het stand
punt hebben gesteld, dat hij over deze aan
gelegenheid eerst dan zou spreken, wan
neer zijn geweten hem tot spreken zou
dwingen. Hij zou deze gedragslijn gekozen
hebben om het kabinet in deze toch reeds
zoo moeilijken tijd nieuwe zorgen te be
sparen.
Ook voor de ambtenaren uit de onmid
dellijke omgeving van het departement was
de mededeeling van 's ministers overgang
een volkomen verrassing.
Tenslotte verneemt het C.B. nog, dat de
echtgenoote van den minister niet tot de
Katholieke Kerk is toegetreden; echter kan
met zekerheid gezegd worden, dat alle ge
ruchten, die de verklaring van 's ministers
veranderde levensbeschouwing meen en te
moeten zoeken in zijn huiselijke omstandig
heden, alle grond missen. (Deze pertinen
te tegenspraak van bedoelde booze geruch
ten is verblijdend).
Niet uit de politiek?
Tegenover een verslaggever van de „Te
legraaf", die den minister vroeg, of zijn
besluit ook inhield, dat hij lid wordt van
de R.K. Staatspartij, antwoordde deze, dat
dit niet onmogelijk is, doch dat hij daarover
nog gteen beslissing genomen heeft. De mi
nister zeide, dat dit de toekomst betreft
en „die ligt in de schoot der goden verbor
gen".
Het blad heeft den minister voorts ge
vraagd of zijn besluit beteekende, dat hij
zich uit het politieke leven terugtrekt. De
minister antwoordde daarop ontkennend
met deze bewoordingen:
„Neen, zwijgend door het leven gaan ligt
niet in mijn aard".
Wordt het ontslag als minister
aanvaard?
Mr. A. M. Joekes, voorzitter van de Vrij
zinnig-Democratische Kamerfractie, die nog
geen bericht had ontvangen van de uittre
ding van mr. Marchant uit den Bond, heeft
verklaard, dat mr. Marchant hieraan te
recht de consequentie heeft verbonden, dat
hij onder deze omstandigheden niet het
ambt van minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen kan blijven vervullen.
Het „Handelsblad" acht het „waarschijn
lijk", dat het kabinet aan de Koningin zal
adviseeren, voor de plaats van mr. Mar-
ohant een man te zoeken, „die de vrijzin
nig-democratische beginselen is toege
daan".
Minder positief laat zich de „Avondpost"
uit:
„Een andere vraag is echter of de Konin
gin het ontslag zal aanvaarden. Het hoofd
van staat ziet zich hier ongetwijfeld voor
een moeilijke beslissing geplaatst, waarbij
uiteraard de minister-president als forma
teur van het kabinet zijn advies zal hebben
uit te brengen".
De „Maasbode" schrijft bet volgende:
„Dat minister Mareharut uit zijn stap de
consequentie trok, ontslag te vragen, pleit
voor zijn fijn gevoel en zijn inzicht.» Of
Hare Majesteit het gevraagde ontslag zal
verleen en?
Uit de overgang van den bewindsman
naar de Katholieke Kerk behoeft het ver-
leenen van het ontslag niet even consequent
te volgen als de aanvrage daarvan. Het
moment, terstond na de indiening van het
bezuinigingsontwerp, waarin „Onderwijs"
een ruim aandeel had, dat scherp zal wor
den aangevochten, valt wel zeer ongele-
Allerlei gissingen»
De redacteur van de „Tijd" uit Den Haag
seint om.:
In parlementaire en departementale krin
gen heeft de overgang van minister Mar
chant tot het Katholicisme en de conse
quentie, welke hij daaraan verbond, diepen
indruk gemaakt.
Men bewondert in den heer Marchant
voor alles den moed, die hem tot deze
daad bracht. Want er behoort ongetwijfeld
groote moed toe, om zich op den leeftijd
van dezen minister te werpen op de studie
van een geheel nieuwe levensopvatting,
zich los te maken van een traditie, waar
men zoo geheel mede vertrouwd is, en al
les, ook een functie als de zijne, achter te
stellen bij het leven naar een nieuwe over
tuiging.
Wat den heer Marchant tot de waarheid
van het katholicisme heeft gebracht, waar
hij het Heilig Doopsel ontving en wanneer,
dat alles gist men slechts. De Minister zelf
acht het niet wenschelijk over deze intieme
bijzonderheden van zijn zieleleven nadere
mededeelingen te verstrekken. En hoe
gaarne men ook tot eigen leering of tot
sterking van andieren een blik zou willen
werpen op het proces, dat zich hier afspeel
de, men respecteert geheel en al zijn ver
langen tot zwijgen.
Uiteraard verdiept men zich te Den Haag
ook in de politieke gevolgen van minister
Marchant's overgang tot het Katholicisme.
De uitersten vormen daarbij: aan den
eenen kant zij, die meen en, dat er niets
zal veranderen; aan den anderen kant zij,
die meen en, dat het geheele kabinet hier
mede aan het rollen is gebracht.
De eersten voeren als argument aan, dat
de Vrijzinnig Democraten, die thans reeds,
vergeleken bij hun sterkte in de Kamer,
een relatief te grooten invloed in het kabi
net deden gelden, na den uitslag der jongste
Statenverkiezingen niet veel aanspraak
mogen maken op herstel van dien invloed,
terwijl de katholieken, die zich sterker dan
de Vrijz.-Democraten handhaafden, met een
portefeuille meer, niet over het paard zul
len worden getild.
Tegen deze opinie valt aan te voeren, dat
de positie van den heer Marchant als ka
tholiek minister blijvend te scheef zou zijn
om hem of den formateur aanlokkelijk te
lijken.
Zij, die het andere uiterste meenen, bou
wen hun oordeel op de heele politieke con
stellatie van het oogenblik. Nu het, zeggen
zij, steeds waarschijnlijker wordt, dat de
Katholieken en de Socialisten het bezuini
gingsplan der regeering niet willen aan
vaarden, vraagt men zich af, wat er gebeu
ren zou, wanneer deze beide partijen sa
men het plan afstemden. Moeten zij samen
een regeering vormen? Dat kan niet anders
dan tot groote moeilijkheden leiden, zoo
groote, dat men naar verluidt het de
bat liever niet afwacht, en reeds tevoren,
buiten het parlement om, een crisis in de
regeering voorspelt, een crisis, die quasi
als uitgangspunt neemt het aftreden van
minister Marchant. Hiertegen zou men
kunnen opmerken, dat een dergelijke wijze
van de politieke moeilijkheden uit den weg
gaan, een weinig eervollen terugtocht van
het kabinet zou vormen.
Tusschen deze beide groepen staan zij, die
een eenvoudig vervangen van den aftreden
de door een nieuwen minister verwachten.
Men noemt daarbij den door mr. Marchant
zelf benoemden directeur-generaal, wiens
groote invloed op de onderwijs-politiek van
den heengaand en bewindsman overbekend
was. De vraag blijft echter of deze ambte
naar, die in zijn vaste positie van thans de
touwtjes van de politiek reeds stevig in de
hand hield, haar zou verruilen voor het be
trekkelijk wankele, in ieder geval minder
duurzame ambt van minister, waarvan het
opvangen van de parlementaire debatten
hem nieuw kan zijn.
Het eenig verstandige lijkt ons op dit
moment: de dingen, die komen, rustig tege
moet zien.
Uit het politieke leven van
Minister Marchant.
Mr. H. P. Marchant is geboren den 12den
Februari 1869 te Deventer. Hij promoveer
de te Leiden in 1894 op de dissertatie „Be
grip en gevolg van beleediging naar bur
gerlijk recht" en was vele jaren advocaat
en procureur, eerst te Deventer, daarna te
's-Gravenhage. In Deventer was hij ook lid
van den gemeenteraad en wethouder; het
zelfde later te 's-Gravenhage. In 1900 koos
het toenmatige district Deventer hem in
de Tweede Kamer waar hij tot 1933 zitting
heeft gehad, tot zijn optreden als minister
van onderwijs, kunsten en wetenschappen
in het tweede kabinet-Colijn.
Hij was voorzitter van de vrijz.-dem.
Tweede Kamerfractie, die in 1925 het eerste
kabinet-Colijn heeft doen vallen door te
stemmentegen den post voor het ge
zantschap bij den Paus. De zeven v.-d. stem
men, de eenige ten aanzien waarvan twijfel
bestond omdat de v.-d. fractie tot dusver
steeds vóór het gezantschap had gestemd,
gaven den doorslag bij een stemmenver
houding van 52 tegen 42.
De heer Marchant heeft toen een verkla
ring afgelegd, waarin het volgende voor
kwam:
„Mijnheer de Voorzitter! Mijn fractie
heeft, gelijk ik meermalen heb betoogd, de
vraag, of een gezantschap bij den Pauselij
ken stoel moest worden ingesteld en ge
handhaafd, als een vraag beschouwd van
zuivere opportuniteit. Deze beschouwing zal
de hare blijven.
„Thans is echter, met name door de rede
voering van den leider der katholieke frac
tie, aan de beslissing, waarvoor de Kamer
is gesteld, een politieke beteekenis gegeven
van verre strekking. Wij zien ons gesteld
voor de geheel andere vraag, of de samen
werking der drie rechtsche groepen als re-
geeringsmeerderheid zal worden bestendigd,
al is moeilijk te verklaren, waarom deze ge
wichtige consequentie niet uitsluitend af
hankelijk wordt gesteld van de houding,
welke leden der meerderheidspartijen te
genover het amendement aannemen".
M.a.w. zooals zijn partijgenoot mr. Oud
het in zijn „Om de democratie" uitdrukte:
„De vraag, waarover het gaat, is nu niet
alleen, of het gezantschap zal blijven, maar
ook of de Coalitie zal worden gehandhaafd.
De Coalitie voert een naar vrijzinnig-de
mocratische opvatting voor ons volk ver
derfelijke politiek".
En om deze Coalitie uit elkaar te slaan,
stemden de v.-d. tegen het gezantschap bij
het Vaticaan, d.w.z, voor het amendement-
Kersten.
Het eerste projectiel.
Aan de socialistische pers komt de „eer"
toe, het eerste projectiel te hebben gewor-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Abessyimche nota aan den Volkenbond
inzake bet conflict met Italië. (2de blad).
Laval te Moskon. (2de blad).
BINNENLAND.
De Koningin en de Prinses zijn heden te
Brussel aangekomen. (1ste blad).
Van 1 Juli af wordt de Huizer zender
buiten bedrijf gesteld. Er wordt dan via
de Kootwijksche zender uitgezonden. (2de
blad).
Bij een brand in een garage te Noord-
horn is een chauffeur in de vlammen om
gekomen (1ste blad).
Dubbele moordaanslag te Assen. De
dader gearresteerd (1ste blad).
LEIDEN.
De candidaatstelling voor den Gemeente
raad (1ste blad).
pen naar den tot het Katholicisme overge-
ganen Minister. In een beschouwing in de
socialistische pers lezen we:
Men begrijpt nu ook beter hoe het
mogelijk was, dat de vrijzinnig-demo
cratische minister zoo hardhandig het
openbaar onderwijs kon aantasten en
het bijzonder onderwijs 'buiten schot
laten.
Deze insinuatie isde eerste, die de
heer Marchant na zijn overgang tot het
Katholicisme moet incasseeren!
Brand in Garage
Monteur in de vlammen
omgekomen.
Hedenmorgen te ongeveer vijf uur is
brand ontstaan in de garage van den heer
Oosterhuis te Noordhorn (Groningen).
De 22-jarige monteur Tj. Duister winkel
was vannacht te omstreeks drie uur met de
wagen thuisgekomen. Hij heeft deze in de
garage gezet en heeft vervolgens zijn slaap
plaats, boven de garage gelegen, opgezocht.
Na het ontdekken van den brand heeft
men nog pogingen in het werk gesteld, den
jongeman te redden, doch men vond het
bed leeg. Vermoedelijk heeft de monteur
oen brand bemerkt en nog getracht zich te
redden, hetgeen hem evenwel niet is ge
lukt. Het geheel verkoolde lijk werd later
in de garage gevonden. De garage brandde
geheel uit.
Men neemt aan, dat zelfontbranding van
de auto oorzaak van den brand is.
Dubbele moordaanslag
te Assen
De dader gearresteerd.
Hedennacht is te Assen een dubbele
moordaanslag gepleegd, waarbij 2 perso
nen ernstig werden gewond.
Omstreeks 12 uur reed de opperwacht
meester van de marechaussee la Croix met
zijn auto langs het Noord-Willemskanaal,
ter hoogte van de Asser Silo zag hij een
man in nachtgewaad loopen. Bij onderzoek
bleek deze te zijn J. K., die daar met zijn.
woonschuit lag. Hij vertelde den opper
wachtmeester, dal in zijn woonschuit een
J dubbele moordaanslag was gepleegd. Zeke
re K. V., gedomicilieerd te Meppel, was,
terwijl de bewoners sliepen, het schip bin
nen gedrongen en heeft zoowel J. R. als da
bij hem wonende vrouw. Ch. v. S. uit Rot-'
terdam met een mes bewerkt. De vrouw
kreeg daarbij diepe snij wonden in de hals,
terwijl J. R. sneden over zijn gezicht opliep
en diepe hals wonden bekwam. Ook zijn
duim werd vrijwel geheel afgesneden.
Beide slachtoffers zijn naar het Wilhel-
mina-Ziekenhuis te Assen vervoerd.
.De opperwachtmeester zette onmiddellijk
den dader na en slaagde erin hem te arres
teeren. Het bleek, dat de dader van den
moordaanslag vroeger met de vrouw heeft
geleefd.
