STADS
NIEUWS
26ste Jaargang
VRIJDAG 3 MEI 1935
No. 8106
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedrctgt bij Toonrit^et**ing:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bo
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: S 0.59
V Kleine partijen bij de Raads
verkiezingen.
Bij de lands- en provinciale verkiezingen
kunnen kleine partijen, die in afzonder
lijke gemeenten slechts een heel klein
percentage der stemmen behalen, iets be
reiken, doordat de stemmen uit verschil
lende kieskringen en gemeenten worden
opgeteld en saam gevoegd.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen staat
het echter anders.
Daar doen kleine partijen vaak anders
niets, dan een groote partij, van wie zij
zich hebben afgescheiden, tegenwer
ken niets anders, dan negatief werk,
dan sloopersarbeid.
De meest principieele, de goed-bedoelen-
den onder de leden van die kleine par-
tijen zien zulks ook wel in, en, zoo 't al
leen van dezen zou afhangen, zou in me
nige gemeente een kleine partij niet aan
de gemeenteraadsverkiezing deelnemen.
Maardaar zijn ook andere leden in
die partijen; leden, wien hoewel zij zelf
b.v. katholiek zijn 't volkomen onver
schillig laat, of er enkele honderden stem
men verloren gaan voor de Katholieken
en aan een andere partij, b.v. den Com
munisten, een zetel bezorgen.
Wij denken hier, eerlijk gezegd, aan de
Katholieken, aangesloten bij de K.D.P In
gemeenten, waar het behouden van een
zetel voor hen practisch is uitgesloten, is
het stellen van candidaton en het deelne
men aan de stemming natuurlijk een
dwaasheid of erger. Alleen zij die liever
Turksch dan Paapsch zijn (Paapsch in den
zin van „R.K. Staatspartij") of zij, die graag
op een candidatenlijst prijken (je kimt
nooit weten!), zullen onze meening be
strijden. De eerlijke personen onder hen,
de katholiek-d enk enden en katholiek-
voelenden moeten 't met ons eens zijn.
Wü houden hier een pleidooi in het be
lang van de R.K. Staatspartij. Dat is
zoo. Maar óók en tegelijkertijd een plei
dooi voor een katholiek belang, dat allen
Katholieken ter harte moet gaan; ook
hun, die geen R.K. Staatspartij'ers zijn.
't Is toch een algemeen katholiek belang,
dat een zetel, die door een Katholiek kan
worden bezet, niet wordt ingenomen door
een lid van een andere partij, misschien
van een ons vijandige partij zooals de
communistische.
Wij weten met zekerheid, dat er Katho
lieken zijn, niet-Staatspartij'ers, die onze
meening ten deze volkomen deelen om
dat zij open oog hebben voor het boven de
partijen staande algemeen katholiek be
lang, omdat zij verantwoordelijkheid voe
len, omdat zij niet willen worden gebruikt
voor louter sloopersarbeid.
AMBTSAANVAARDING
PROF. MR. J. J. SCHRIEKE.
j Hedenmiddag heeft prof. mr. J. J. Schrie-
ke, nieuwbenoemd hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit om onderwijs te ge
ven in het administratief recht van Ned.-
Indië zijn ambt aanvaard met het houden
van een inaugureele rede over: „Een nieuw
bestek".
Na enkele woorden te hebben gewijd aan
de inzichten van den geëerden academi-
schen voorganger, mr. J. Oppenheim inza
ke de bij het onderwijs in het staats- en
administratief recht te volgen methode,
leide spra zijn onderwerp, de vraag of he
roriëntatie in Nederlands overzee's be
leid noodzakelijk is, in met een herinnering
aan vroegere inzichten omtrent de rich-
DE DREIGENDE STAKING IN DE
MIJNEN.
Wij vernemen, dat het gisteren gehou
den referendum onder de leden van den
R. K. Mijnwerkersbond omtrent de even-
tueele staking ruim de meerderheid heeft
behaald. Eveneens hebben de leden van
den Nederlandschen Mijnwerkersbond
vóór staking gestemd. Ook bij den Neder-
landsch Christelijken en den Neutralen
Bond werd bij meerderheid van stemmen
bepaald zoo noodig tot staking over te
gaan. Van de zijde van de directie der par
ticuliere mijnen werd tot heden nog niets
vernomen en wordt het stilzwijgen ten
strengste bewaard. Aan alle particuliere
mijnen zijn biljetten uitgegeven, waarin
de mijnwerkers worden opgewekt tot sta
king en welke hun aanwijzingen geven
waaraan zij zich bij staking te houden
hebben, zoodat alles in de beste orde ver
loopt.
Gistermiddag heeft een conferentie
plaats gehad tusschen de heeren de Bruyn
en Henri Hermans, vertegenwoordigers
van het R. K. Werkliedenverbond en het
Bestuur van den R. K. Mijnwerkersbond,
inzake het conflict in de mijnindustrie. Van
de zijde van het R. K. Werkliedenverbond
werd, indien het tot een staking zal ko
men, alle steun toegezegd.
Voor hedenmiddag vijf uur is een ver
gadering van het Algemeen Mijnwerkers-
fonds bijeengeroepen, waarop een regee-
ringsvoorstel betreffende dit fonds ter
spraKe zal worden gebracht. Indien dit
voorstel wordt aangenomen, mag op goede
redenen worden vertrouwd, dat alsnog
een staking in de mijnindustrie zal wor
den voorkomen.
ting van dit beleid. Op tijdperken,
zij, die de verantwoordelijkheid dragen,
overtuigd zijn het onveranderlijk juiste
richtsnoer te hebben gevonden, volgt re
gelmatig een ommekeer in de denkbeel
den, welke tot krasse koerswijziging
noopt. Cultuurstelsel en de politiek van
non-interventie in de buitengewesten le
veren daarvoor de klassieke voorbeelden.
Voor het heden leven wij nog onder de
„ehtische" politiek. Is, zoo vraagt spr., ook
haar periode voleindigd?
Spr. beantwoordt die vraag bevesti
gend. Tot die conclusie wordt hij geleid
in de eerste plaats door een critisch onder
zoek van Indië's positie vóór de intrede
van de crisis. Reeds toen was het Indisch
beleid psychologisch, technisch en finan
cieel vastgeloopen. Psychologisch omdat de
overheid ér onvoldoende in geslaagd was
de volksgeest te grijpen; technisch omdat
al te zeer gewerkt was naar westersche
schablone; financieel, omdat Indië's kun
nen op dit gebied ver is overschat.
In de crisis ziet hij vooral een felle aan
sporing tot wijziging van de tot nog toe
gevolgde staatkundige richtlijnen.
In dit verband behandelt spr. vervolgens
de Japansche belangstelling voor Ned. In-
dië en de daar te lande in Nederlandsche
en Japansche richting werkende krachten.
Ook hierin ligt z.i. een indicatie, welke tot
heroriënteering in vorenbedoelde richting
moet leiden.
Wat deze richting moet kenmerken, vat
spr. als volgt samen:
1. bewustheid van de geringe draag
kracht der bevolking, van de beperktheid
der middelen en als gevolg hiervan groo
te soberheid en eenvoud in de geheele
overheidsorganisatie;
2. speuren naar de eigen Indische be
hoeften, een nauwgezet schiften van die
nooden in verband met relatieve waarde
van urgentie en beschikbare middelen en
een toespitsen van de voorziening daarin
op al de eigenaardige kenmerken van land
en volk;
3. een systematisch streven naar con
tact met de volkspsyche, naar autochtoon
intermediair bij het invoeren van het
nieuwe en naar het afmeten van een be
vredigende mate van verantwoordelijk
heid voor de autochtone krachten.
Spr. meent te kunnen constateeren, dat
meer dan een onderdeel hiervan door den
dwang der tijdsomstandigheden reeds tot
een begin van verwezenlijking komt, doch
van een bewuste aanvaarding van dit
nieuw bestek ziet hij nog geen blijken, veel
eer schijnt het beleid in Indië tot wanho
pig kappen aan alles over te gaan.
Z.i. zal alleen een gewijzigde doelstel
ling in het overzeesch beleid uitkomst kun
nen brengen. De remedie zal van Neder
land moeten uitgaan, waar zij eerst zal
moeten worden aanvaard, alvorens door
daartoe geëigende krachten, in Indië te
kunnen worden doorgevoerd.
Een mooi besluit van een waardige
herdenking.
De feestdag van den H.B.S.-directeur,
den zeereerw. pater 8 de Goede is gister
avond op waardige wjjze besloten met een
plechtig Lof, opgedragen door den jubilaris
met assistentie van de weleerw. paters P.
Geise en W. Huihoven.
Daarna vereenigden directeur, confraters,
leeraren en leerlingen zich weer in de
gymnastiek-tooneelzaal voor den feest
avond die zeer zeker bij allen in den
smaak is gevallen.
Onder de genoodigden merkten we o.m.
op den zeereerw. heer pastoor Th. M. Beu
kers, prof. Pompen ai: Nijmegen, den heer
W. Heydeman e.a.
Zooals reeds in den morgen te bemer
ken viel, is de weleerw. pater Zonderland
de groote organisator en de ziel geweest van
de feestelijkheden. Hy was de spil, waar
heel het verloop der feestelijkheden om
draaide. Pater Zonderland was overal: lei
ding gevend bij het binnenkomen en het
veriaten der zaal, als dirigent van het zang.
koor, als dirigent ook en zelf meespelend
in het strijkje, regie voerend bij het too-
neelspeikortom pater Zonderland
toonde zich overal thuis en heeft hiermede
wel overduidelijk blijk gegeven van zijn
organisatie-talent, dat de schijnbaar meest
moeilijke vraagstukken bij een feestviering
weet op te lossen.
Dit meenden we te moeten zeggen alvo
rens het slotverslag van de feestelijkheden
te schrijven.
De feestavond werd ingezet met een mu
zieknummer van het gevarieerde strijkje,
dat in een hoek van de zaai als het ware
onder het groen der palmen schuil ging.
Daarna een zangnummer „Woudgedach
ten" van Fr. Abt, heel goed vertolkt met
liefelijke solozangen.
Dan kwamen de tooneelspelen voor het
voetlicht. Opgevoerd werd „De universeele
Erfgenaam", een klucht in drie bedrijven,
naar het Fransch van Regnard. Een zeer
geestig blijspel mogen we wel zeggen, waar
in 'n rijke oom, die met van sterven wil
weten, als het ware gedwongen wordt een
testament te maken ten gunste van 'n ge
trouwen neef en nog getrouwer knecht,
waarmede voorkomen werd, dat verdere
neven en nichten met de centen zouden
gaan strijken.
Er werd vlot gespeeld, in den beginne
wat schroomvallig, doch later meer en meer
ingeleefd Alle spelers nebben hun best ge
daan, in 't bijzonder wel Boudewijn, die
vier verschillende rollen te verwerken had
en dit op uitnemende wijze deed. De oude
oom, zijn neef en zijn bediende sloten zich
daarbij zeer goed aan en 'n prima vertol
king werd voorts gegeven door den hoog-
geroemden professor van wereldbekend
heid, die 'n zeer specifiek cachet in zijn ver
tolking legde, welke te meer sprak, wijl
later bleek, dat hij m plaats van de be
roemdheid, waarvoor hij zich uitgaf, een
geraffineerd oplichter was.
Na de pauze, welke toen volgde,, kregen
de aanwezigen 'n heel ander soort tooneel-
spel te zien, gegeven door den goochelaar-
illustionist prof. Davoia, weer niet een van
de allelaagschen op zijn gebied, maar een
illusionist, die wat in zijn mars heeft.
Behalve de gewone goocheltrucjes, welke
zonder nadere verklaring voor den door-
snee-toeschouwer ook al niet te verklaren
zijn, liet prof. Davoia zeer bijzondere gaven
zien op het gebied der goochelkunst, daar
aan toevoegend sterke staaltjes van ge-
dachtenlezen en anti-spiritistische séance.
't Moge voldoende zijn hier te verklaren
dat het optreden van prof. Davoia bjj jong
en oud bewondering wekte en algemeene
waardeering vond.
Dankwoord van den jubilaris.
Aan het slot van den avond het was
inmiddels reeds elf uur geworden sprak
pater de Goede een woord van dank. i
In de eerste plaats deed spr. zulks ten
aanzien van pastoor Beukers en de andere
sprekers bij de morgenbijeenkomst voor
hun goede wenschen.
Spr. zeide vervolgens dezen dag met ge-
mengde gevoelens te hebben zien naderen.
Hij wist, dat daarvan een feest zou worden
gemaakt.
En als er één dag is, die hij dankbaar
steeds herdenkt, dan is het de dag van zijn
priesterwijding, omdat hem toen een macht
is gegeven, welke geen schepsel werd ge- i
geven buiten den priester.
Spr. wist echter ook, dat allerlei lof en
mooie getuigenissen zouden worden uitge
sproken en daarvoor was hij een beetje
huiverig.
Want spr. vraagt zich zelf af, of hij wer
kelijk met de macht,, welke hem gegeven
is, gedaan heeft wat O. L. Heer van hem
verwachtte.
Toen spr. zijn werkkring aanvaardde,
zag hij er wel eenigszins tegen op, doch
later, toen hij de jongens beter leerde ken
nen en toen hij zag wat er met de jongens
te bereiken viel, heeft hij er vrede mee ge
kregen en nu mocht hij zeggen, dankbaar
te zijn, dat hij al zijj jaren bijna aan de
jeugd neeft mogen wijden.
Wanneer als antwoord op de vraag, of
hij alles aan de jongens gegevens heeft wat
O. L. Heer van hem verwachtte, zou be
antwoord zijn met hetgeen deze dag heeft
geboden, dan zou het gelukkig voor spr.
zijn, doen het oordeel laat hij liever aan
God over.
Niettemin heeft deze dag hem toch ge
leerd, dat het werk, dat hij verrichtte, ook
werd aanvaard in den geest, zooals het be
doeld werd.
Dit heeft spr. ook geconstateerd uit de
geschenken, de beide ambones in de kapel,
welke voor hem meer beteekenen dan een
verfraaiing van het Godshuis, omdat hij
daarin ziet de eerbied voor de priesterlijke
waardigheid, om van hier uit liet priester
lijk woord tot het gehoor te doen door
dringen.
Als spr. voor dezen dag één wensch wilde
uiten, dan té het wel deze, dat het pries
terlijk gesproken woord moge doordringen
tot hen, tot wie het gericht té.
Zoo spr. verder mocht constateeren, dat
de wetenschappelijke vorming aan de
school goed té geweesi, voor de vraag, of
ook de geestelijke vorming hetzelfde slem-
pel dragen zal, is een oordeel nog wat vroeg.
Dankbaar is spr. voor den steun, dien hij
steeds van den staf van leeraren mocht ont
vangen, omdat zij steeds werken in zijn
geest. Naast wetenschappelijke voriming
toch heeft de jeugd geestelijke vorming noo
dig. Slechts wanneer de godsdienst een hart
blijft doorgloeien, blijft dit hart werkelijk
iets schoons en iets heerlijks.
Wat eigenlijk het deel geweest té van
spr. in den lof, die hem wordt toegezwaaid,
zou hij moeilijk kunnen zeggen, maar dit
staat vast, dat hij buitengewoon gelukkig
is geweest in diegenen, die hem in zijn taak
hebben bijgestaan. Aan priester- en leeken-
leeraren bracht spr. daarvoor hartelijk
dank, zonder hun medewerking toch zou het
verkregen resultaat niet zijn bereikt.
Ook voor het cadeau der reünisten dank
te spr. hartelijk, maar bovenal was hij blij,
dat zij in zoo grooten getale aanwezig wa
ren. Daaruit erkende spr. waardeering voor
den gegeven arbeid. Daarmede leverden zij
het beste bewijs, dat zij de school niet heb
ben vergeten en spr. hoopte, dat die band
steeds zal blijven en gaf de verzekering,
dat allen steeds welkom zullen zijn op de
school.
Verder bracht de jubilaris dank aan al
degenen, die hadden medegewerkt om de
zen dag tot een onvergetelijken te maken.
Op de eerste plaats wilde spr. in dien dank
betrekken pater Zonderland, die zich 'n
uitstekend organisator betoonde, maar die
ook alweer van anderen anfhankelijk was
en dit voor 'n groot deel was van de leer
lingen, die zelfs in de vacantie hun mede
werking niet onthielden. Daarom bracht
spr. ook den leerlingen dank voor hetgeen
zij hebben te genieten gegeven door zang,
muziek en tooneel.
Tenslotte bracht spr. aan alle werkers en
werksters, aan al degenen, die de versie
ringen in de school aanbrachten of het ge
bouw schoonmaakten, hartelijk dank. (Ap
plaus).
Hiermede kwam het einde van dezen
mooien feestdag.
Hedenmorgen hebben de H.B.S.-ers vrij
af, vanavond zijn de ouders der leerlingen
te gast in de H.B.S. Wij twijfelen er niet
aan, of allen zullen zich amuseeren.
HET 350-JARIG BESTAAN DER MARIA-
CONGREGATIE.
Heden is het de laatste dag van het tri
duüm voor de Mariacongreganisten in de
parochie van O. L. Vr. Hemelvaart en St.
Joseph. Moge deze ais de beide vorige da
gen een even schitterend verloop hebben.
Zondagmorgen om half zeven algemeene
H. Communie, waarbij natuurlijk geen en
kele congreganist ontbreken mag.
Zooals bekend, wordt Maandagavond de
niet-kerkelijke feestelijke herdenking ge
vierd in de Stadsgehoorzaal. Spreker op die
bijeenkomst is prof. dr. Alphons Steger uit
Heemstede.
In de zaal zullen geluidsversterkers war
den aangebracht, zoodat tot in de uiterste
hoeken het gesprokene duidelijk verstaan
baar zal zijn.
Zoolang de voorraad strekt zullen in de
zaal programma's verkrijgbaar zijn a 10
cent per stuk.
BUZ. VRIJWILLIGE LANDSTORM.
De schietoefeningen te Katwijk.
De schietoefeningen te Katwijk van de
Bijz. Vrijw. Landstorm zullen aanvangen
op Zaterdag 11 Mei a.s. (dus niet op 4 Mei)
op de banen te Katwijk.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Opening van het Katholiek Paviljoen op
de Brusselsche Wereldtentoonstelling (2de
blad).
Zal het Vaticaan protesteeren tegen de
mishandeling der Rome-pelgrims aan de
Duitsche grens (2de blad).
Abt van Maria-Laach gearresteerd (2de
blad).
RussischFransch militair verdrag van
wederzijdschen bijstand geteekend (2de
blad).
Verklaring van Macdonald in het La
gerhuis (2de blad).
Spaansche regeering treedt heden af
(2de blad).
'Aardbeving in Armenië eischt 200 doo-
den (Buitenl. Ber., 2de blad).
BINNENLAND.
De statuten van het Jeugdwerk in het
Bisdom Haarlem. (3de blad).
Bij een brand te Huisseti zijn twee kin
deren omgekomen. (1ste blad).
Arbeider te Rotterdam verongelukt on
der een hijsch balken. (Gem. Ber., 4de
blad).
Kraandrijver te Amsterdam veronge
lukt (Gem. Ber., 4de blad en 1ste blad).
De dreigende staking in de Mijnen. (1ste
blad).
Noodlottige brand
Twee kinderen omgekomen,
de vader ernstig gewond.
Uit Hutésen wordt gemeld: Kort voor
middernacht is gisteravond een noodlotti
ge brand uitgebroken in de woning van
den kweeker A. de Haas, wonende in de
buurtschap 't Zand. Het vuur greep zeer
snel om zich heen. De bewoners, die allen
reeds te ruste waren, moesten uit het huis
vluchten, doch twee kinderen, jongetjes
van elf en twee jaar, konden niet meer
worden gered. Beiden zijn in de vlammen
omgekomen.
De vader en moeder der kinderen heb
ben nog getracht, toen het huis reeds fel
stond te branden, de beide kinderen, die
op de bovenverdieping sliepen, te redden.
Hierbij heeft de vrouw, A. de Haas-van
Swaay, ernstige brandwonden opgeloopen.
De vader trachtte nog bij de kinderen te
komen, toen de brand reeds zoo ver om zich
heen had gegrepen, dat, toen hij zich in de
woning bevond, het dak instortte. De man
werd ernstig gewond en moest per zieken
auto naar het St. Elisabeth Gasthuis te
Arnhem worden overgebracht.
De vrouw té met de vijf overige geredde
kinderen in de woning van haar moeder
opgenomen.
Het blusschingswerk heeft een groot deel
van den nacht geduurd. De brandweer
moest zich, wat het vuur zelf betreft, be
perken tot het beschermen van de aan
grenzende woning van den kweeker G.
Scholten, welke eveneens dreigde af te
branden. Van de woning van den kweeker
de Haas is niets blijven staan. Hedenmorgen
te vijf uur heeft men de lijkjes van de bei
de kinderen geborgen.
De oorzaak van den brand is qnbekend.
De materieele schade wordt gedeeltelijk
door verzekering gedekt.
Hedenmorgen was de toestand van den
heer de Haas gunstig.
„Rood Wit".
We herinneren nog even aan den feest
avond Zondag a.s. in den foyer van de
Stadsgehoorzaal, waar het uitstekende ca
baret-ensemble, de Familie Hofmann, zal
optreden.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij de bestuurs
leden en, indien nog voorradig, 's avonds
aan de zaaL