Rapport Rijkscommissie
voor werkverruiming
26ste Jaargang
WOENSDAG 1 MEI 1935
No. 8104
Sk £eidóeli£6ow^a/iit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedreigt bij Tooroit^et^nng:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bo»
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur em
verhuur, koop en verkoop: f 0.59
Pater drs. B. de Goede
Directeur onzer Leidsche
Katholieke H.B.S.
Morgen wordt in Leiden een zilveren
priesterfeest gevierd, dat ook buiten Lei
den, in vele plaatsen onzer omgeving, met
oprechte belangstelling zal worden mee
geleefd.
Het is het zilveren priesterfeest van den
directeur der R. K. H.B.S., pater de Goede.
De Katholieken van Leiden en omge
ving bezitten een eigen H. B. S., zijn in de
gelegenheid, hun zonen te zenden naar een
katholieke H. B. S., welke in alle opzich
ten voldoet aan de eischen, die de katholie
ke ouders aan de wetenschappelijke en aan
de zedelijk-godsdienstige vorming hunner
kinderen kunnen stellen.
Dat is de groote verdienste van den eer
sten directeur der in "1927 opgerichte H. B.
S. pater de Goede. Hij heeft de door
hem bestuurde inrichting weten te maken
tot één, die naast haar collega's mag wor
den gezien!
Pater de Goede heeft gestaan voor de
moeilijke en delicate taak, om een katho
lieke inrichting in te dringen inderdaad:
in te dringen in de erkenning en
waardeering van niet-Katholieken en Ka
tholieken. Dat is vooral niet gemakkelijk,
als, zooals in dit geval, een neutrale in
richting van dezelfde soort de ge
meentelijke H. B. S. te Leiden reeds
lang bestaat en vruchtbaar werkt en te
recht een uitstekende reputatie geniet.
Pater de Goede heeft door de kwalitei
ten van zijn persoonlijkheid zoowel als
door die van de door hem bestuurde school
INSTANDHOUDING VAN ONZE INDUS
TRIE. BELANGRIJKE RESULTATEN
binnen zeer korten tijd de katholieke H.
B. S. geplaatst in de hoogachting van al
len, die met haar in eenige relatie ko
men.
In den jubileerenden Directeur bezit on
ze R.-K. H. B. S. een leider, die de va
derlijke vriend is van de leerlingen en met
wien de leeraren een prettigen, collegialen
omgang hebben.
Onze R.-K. H. B. S. bestaat nu haast
acht jaar. Degene, die hebben gewerkt en
geijverd voor haar oprichting onder
wie wij op de eerste plaats moeten noe
men: pastoor Beukers kunnen met groo
te, met intense voldoening neerzien op het
resultaat van hun initiatief en grondleg
gers-arbeid. En zij zullen met vele katho
lieke ouders en vele oud-leerlingen en
leerlingen dankbaar en blijde meevieren
het jubileum van den hooggewaardeerden
Directeur, pater drs. de Goede.
Pater Balduinus de Goede werd geboren
2 Februari 1885, maakte de humaniora aan
het Gymnasium te Megen, trad in de Or
de van de Minderbroeders te Wychen
Alverna op 7 September 1903, werd pries
ter gewijd te Weert 6 Maart en zag zich
nog datzelfde jaar benoemd tot leer aar
aan het Gymnasium te Megen. Toen de
Paters Minderbroeders een H. B. S. begon
nen te Heerlen, werd hij weldra n.l. in
1914 als leeraar in de Engelsohe taal
daaraan verbonden.
Vanaf 1917 tot 1927 was hij leeraar aan
het Gymnasium te Venray.
Intusschen studeerde hij aan de Univer
siteit te Amsterdam en te Nijmegen, aan
welke universiteit hij 5 Juni 1926 het doc-
toraal-examen Engelsche taal en letter
kunde maakte, waarbij hij het predikaat
cum laude behaalde.
Bij de opening van de H. B. S. te Lei
den door de P.P. Minderbroeders werd P.
Balduinus tot eerste directeur aangesteld.
Onder zijn leiding werd deze school, die
eerst was gevestigd in de Zeevaartschool
te Leiden, overgebracht naar de Mariën-
poelstraat, alwaar een nieuwe H. B. S. met
klooster verrees. Sinds 2 Mei 1933 heeft hij
daar leiding van klooster en school.
Bij het Algemeen Kapittel van de Mii-
derbroeders in 1934 werd Pater B. de
Goede tot definitor gekozen.
Er bestaat morgen tusschen 1 en 2 uur
aan de H. B. S. gelegenheid om den zeer-
eerw. pater de Goede geluk te wenschen.
Een dezer dagen verscheen bij de lands
drukkerij het derde verslag van de Rijks
commissie van Advies voor werkverruiming
over het tijdvak van 1 Juli 1930 tot 1 No
vember 1934. Aan dit verslag is toegevoegd
het thans ook officieel gepubliceerde rap
port inzake de reorganisatie van het vis-
scherijbedrijf te IJmuiden waaruit wij in
het begin van het jaar vele gegevens
mochten publiceeren.
Op sobere wijze geeft het verslag een
overzicht van de werkzaamheden, die de
commissie in de afgeloopen drie jaren heeft
verricht. Werkzaamheden, die, ondanks dat
er weinig van bekend is, en er slechts wei
nig van wordt gepubliceerd van buitenge
woon veel belang zijn voor het Neder-
landsche bedrijfsleven. Deze commissie tim
mert niet aan den weg en houdt zich be
zig onder leiding van haar voorzitter, de
heer Charles J. I. M. Welter met practisch
uitvoerbare projecten. Het verststrekkend
en misschien het minst oogenblikkelijk te
verwezenlijken plein was dat voor de
LJmuider visscherij
Tot een van de voornaamste terreinen
waarop de activiteit van de commissie zich
kon richten behoort in de eerste plaats de
bevordering van het gebruik van producten
der Nederlandsche nijverheid. In het alge
meen wordt deze activiteit gedragen door
de idee, dat de ontwikkeling van de in-
dustrieele bedrijven voor onze volkshuis
houding in hooge mate noodzakelijk is. In
ettelijke bijeenkomsten heeft men steeds
weer gewezen op de nadeelen, verbonden
aan het feit, dat zoowel de overheid en de
onder haar ressort eerend e instellingen, als
mede particulieren, nog steeds, hetzij uit
sleur, hetzij uit onbekendheid, of voor
oordeel, bleven voortgaan meermalen op
drachten in het buitenland te plaatsen,
welke door de eigen industrie op bevredi
gende wijze zouden kunnen zijn uitge
voerd. In den loop der laatste jaren heeft
i de opvatting om eigen industrie, indien het
mogelijk en juist is, boven buitenlandse he
te verkiezen, ten gevolge van de economi
sche omstandigheden, aan beteekenis ge
wonnen. Immers niet meer be teekent zij
nagenoeg uitsluitend het bevorderen van
het betrekken van producten der Neder-
landsche industrie ter vergrooting van de
werkgelegenheid, maar vaak is thans van
het al of niet verleenen van opdrachten het
voortbestaan van belangrijke takken van
nijverheid in groote mate afhankelijk. De
talrijke maatregelen, in het buitenland ge
nomen, ten gunste van de eigen industrie
hebben aan de Nederlandsche nijverheid
een belangrijk deel van den afzet ontno
men; de vermindering van het aantal be
stellingen door Nederlandsche bedrijven en
instellingen hebben den toestand nog ver
ergerd. Zoo heeft de commissie deze jaren
niet zelden haar bemiddeling verleend voor
het verkrijgen van opdrachten voor onder
nemingen, voor welker voortbestaan deze
opdrachten van het grootste belang waren.
Mede onder den druk van de economische
omstandigheden heeft het streven der com
missie van verschillende zijden meer en
meer steun ondervonden. Ook werd de
commissie bij haar arbeid gesteund door
dat de minitsers van binn en landsche za
ken en waterstaat tot de provinciale- en
gemeentebesturen, onderscheidenlijk tot de
besturen der waterschappen, de hoofden
van de onder het departement van water
staat ressort eer ende diensten en bedrijven
en de spoor- en tramwegmaatschappijen
aanschrijvingen richtten, waarbij aan deze
besturen onder het oog werd gebracht dat,
waar mogelijk, aan voortbrengselen der na
tionale nijverheid de voorkeur moet wor
den gegeven.
Het resultaat van dit alles was dat de
commissie thans in staat is, in haar rap
port, een tamelijk uitvoerige lijst van op
drachten te kunnen publiceeren, die mede,
dank zij haar bemoeienis voor den Neder-
landschen industrie werden behouden. Men
moet hier wel bij opmerken, dat men ten
opzichte van buitenlandsche producten niet
steeds zonder meer tot het aanschaffen van
Nederlandsche producten adviseerde, maar
i wel degelijk prijsverschil, kwaliteit en
j eventueel andere factoren en technische
voorkeur in aanmerking nam.
I Het derde hoofdstuk van het rapport, dat
handelt over maatregelen tot instandhou-
I ding, uitbreiding en oprichting van indus
trieën is o.i. het meest interessante deel. De
commissie ging n.1. over tot overleg tus
schen bepaalde ondernemingen als op
drachtgevers eenerzijds en de producenten
van bepaalde voortbrengselen, welke voor
die ondernemingen noodig zijn, anderzij cis.
Het doel van dit overleg is, zooveel moge
lijk vast te stellen hoeveel van bepaalde
producten over een zekere periode benoo-
digd is, teneinde ie producenten hiervan
in staat te stellen hunne productie hierop
beter in te richten en de gelegenheid hier
door te verkrijgen hunne productiekosten
te verlagen. Aan de doorvoering van ver
schillende maatregelen, die voor onze in
dustrie van belang zijn, zooals credietver-
strekking, exporteredietgarantie, subsidie
verstrekkingen, en beschermende maatre
gelen heeft men blijkens het rapport met
meer en minder succes medegewerkt.
Maar moge de bevordering van het ge
bruik van Nederlandsch fabrikaat zoo ook
de contingenteeringen of een der overige
hierboven genoemde maatregelen voor vele
ondernemingen van groote beteekenis zijn
geweest, zoo zullen toch verscheidene tak
ken van industrie, naar de commissie
meent, op den duur slechts kunnen blijven
bestaan, indien een reorganisatie in die
bedrijfstakken wordt doorgevoerd. Deze
reorganisatie zal in de eerste plaats moe
ten bestaan in het tot stand brengen van
een samenwerking tusschen de verschillen
de ondernemingen in den zelfden tak van
bedrijf, waarbij regelingen worden getrof
fen, onder meer aangaande de verdeeling
van de productie en de bepaling van de
prijzen van het product; uiteraard zal hier
mede vaak een rationalisatie in de afzon
derlijke ondernemingen gepaard moeten
gaan. Bovendien zullen verscheidene on
dernemingen zich op de productie voor de
binnenlandsche markt, in plaats van op die
voor den export moeten gaan instellen en
daartoe eventueel de noodige veranderin
gen in haar technische uitrusting moeten
I aanbrengen.
J Op grond van vorenstaande heeft de
I commissie nadat zij uit enkele takken van
bedrijf verzoeken om bijstand had ontvan
gen, en naar haar oordeel afdoende hulp
alleen door een reorganisatie als vorenbe
doeld zou kunnen worden verschaft, ge
meend te moeten bevorderen, dat tot zulk
een reorganisatie zou moeten worden over
gegaan. Van enkele dezer bemoeiingen
geeft het rapport een overzicht. Zij strek
ken zich uit over de draadnagelindustrie,
schroefboutenindustrie, gieterijen, glasin
dustrie, teerverwerkende industrie, scheeps
bouw, IJmuider visscherij bedrijf en houten
kistjes voor groenten- en vruchtenveilin
gen. Ook heeft men aandacht besteed aan
het verkrijgen van nieuwe producten. In
het slotwoord schrijft men: Het stemt de
commissie tot groote genoegdoening, dat
haar uitsluitend op nationaal belang ge
richt streven meer en meer erkenning be
gint te vinden en dat vooral de direct be
langhebbenden bij de Nederlandsche indus
trie, werkgevers zoowel als werknemers
haar in ruime mate vertrouwen hebben ge
schonken.
In zeer broeden kring wordt thans wel
ingezien, dat voor de toekomst, geen spra
ke zal kunnen zijn van een welvaartspeil
voor ons volk, dat het vóór de intrede van
de crisis bereikte peil ook maar in de verte
nabij komt, tenzij met inspanning van allen
en aller krachten gestreefd wordt naar het
zooveel en zoo goed mogelijk in stand hou
den van ons industrieel productieapparaat.
Dit inzicht is uiteraard voor de commis
sie een groote steun geweest bij haar arbeid,
zooals het haar een aansporing is geweest
en zal blijven om met de mate harer krach
ten en met de haar ter beschikking staande
bescheiden middelen mede te werken aan
de instandhouding van dezen gewichtigen
pijler van het economisch bouwwerk, dat
onze volksgemeenschap in de afgeloopen
decenniën heeft opgericht.
BINNENLAND
DE DIEF, DIE EEN DIEF VING.
Aldus luidt de titel van ons nieuw
feuilleton, waarmede wij heden een
aanvang maken.
De titel spreekt reeds voor zichzelf,
maar wij mogen gerust het vermoeden
uiten, dat de lezers nog wel zelden
zulk een spannende geschiedenis tus
schen een misdadiger en een ex-mis
dadiger zullen hebben gelezen.
Het is een achtervolging tusschen
beiden in optima forma, spannend in
iedere regel en verrassend van het
begin tot het einde.
En wij verheugen ons deze spannen
de geschiedenis aan onze lezeressen
en lezers te kunnen aanbieden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
I
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Overval door Nazi's op Duitsche Rome
pelgrims (2de blad).
Het nieuwe heidendom in Duitse hl and
(2de blad).
nitler heeft weer keelpijn (2de blad).
ROMAN A-LEIDSTERS.
Cursus in het Centrale Graalhnis te
Scheveningen.
Zooals bekend is zal op Zaterdag en Zon
dag 4 en 5 Mei een weekend gehoudden
worden in het Centrale Graalhuis voor Ka
tholieke Actie, te Scheveningen, voor Ro-
mana-leidsters.
Daaromtrent kunnen de volgende bijzon
derheden worden medegedeeld:
Het weekend zal beginnen Zaterdagmid
dag 4 en 5 Mei een weekend gehouden
prof. A. M. A. Vollaerts zal de inleiding
houden: „Het Apostolaat van de Moeder".
Pastoor J. B. W. M. Möller zal spreken
over „De Katholieke Huwelijksmoraal".
De titel van de lezing van kapelaan Aug.
Leesberg luidt: „De Moederschapsidee voor
de Jeugdleidster".
Mej. M. van Zeist, Vrouwe vam Naza
reth, spreekt Ver„Problemen van de
moeilijke jaren", terwijl mej. L. Smits zal
behandelen: „Hoe kunnen wij het best lei
ding geven aan onze meisjes".
GRAALLEIDSTERSCURSUS TE
DEN HAAG.
Zooals steeds het geval is met de ver
schillende cursussen en week-ends van de
Graalbeweging, stond ook de gedachte,
waarop de Paaschcursus voor Graalleid-
sters, die van 25 tot 28 April in het Cen
trale Graalhuis te Scheveningen gehouden
werd, gebaseerd is, in een bepaald tee-
ken, n.l.:
„De jonge vrouw zal slechts dan in deze
zeer bijzondere tijdsomstandigheden in
vloed kunnen uitoefenen, apostel kunnen
zijn, als ze zich vormt tot een sterke per
soonlijkheid, een mensch van héélheid en
van volledige overgave aan haar taak".
Reeds onmiddellijk bij den aanvang,
Vrijdagmiddag 25 April, werd deze ge
dachte van heelheid in het brandpunt der
belangstelling geplaatst.
In de laatste voordracht van Vrijdag
avond werd gesproken over de gevaren, die
in dezen tijd dreigen.
Op den tweeden dag werd gesproken
over de vier „revoluties", die een jonge
vrouwenbeweging in onzen tijd mogelijk
maken: de roeping van alle leeken tot het
Apostolaat, de buitengewone mogelijkhe
den voor de vrouw in dezen tijd, de bui
tengewone kansen van de Katholieke Kerk
in dezen tijd, en de toename van de we
reldomvattende verkeersmiddelen.
In de middaguren werd aan de leidsters
gelegenheid gegeven reeds onmiddellijk de
daad bij het woord te voegen door zich tien
aan tien aan een aantal practische taken
te wijden.
De Weleerwaarde heer H. de Greeve
sprak des Zondagsmorgens over het So-
briëtaswerk: „Heeft de vrouw nog een taak
in de Drankbestrijding?"
Na den propagandatocht door Den Haag,
werd de middag verder gewijd aan de be-
J sprekingen van enkele practische plannen
I voor de komende maanden.
Dir. Vollaerts hield onder het Lof de slot-
HET DREIGEND CONFLICT IN HET
MIJNBEDRIJF.
Wij vernemen, dat de minister van Wa
terstaat op zjjn departement een langdu
rig onderhoud heeft gehad met den chef
van het 'staatstoezicht op de mijnen, om
alsnog tot middelen te geraken een con
flict in het mijnbedrijf te voorkomen.
I Evenals het aanbiddingsuur, dat door de
geheele groep op alle drie dagen des avonds
gehouden is, werd ook het Lof gecelebreerd
met de intentie zich te vereenigen met het
Missentriduum in Lourdes, ter gelegenheid
van de sluiting van het H. Jaar. „Tijd".
ONGEMERKTE BIGGEN.
De Nederlandsche Veehouderijcentrale
maakt bekend, dat na 11 Mei as. door
haar geen ongemerkte biggen meer zullen
worden ingenomen.
OLIEBOLLENVERKOOP IN DEN HAAG.
Een oliebollenverkoop, die gisteren in
de Residentie ten bate van het Haagsche
Crisis Comité is gehouden, heeft een bedrag
opgebracht van 11.147.20.
AMSTEL BIERBROUWERIJ.
Hoogere winst ondanks daling bierverbruik
In het jaarverslag der Beiersche Bier
brouwerij „De Amstel" wordt er op ge
wezen, dat de zomermaanden van 1934
voor de bierbrouwerijen niet gunstig wa
ren, terwijl ook de verdere vermindering
van de koopkracht een nadeeligen invloed
oefende op het gebruik.
Dat desondanks een netto-winst kon
worden behaald, die nog grooter was dan
in het voorafgaande jaar, n.l. 574.222 te
gen 567.123, is te danken aan de conser
vatieve reserveerings- en afschrijvingspo-
litiek, die steeds is gevoerd. De uitkeerin-
gen zijn onveranderd, met name 9% pet.
op de gewone, 6 pet. op de pref. aandeelen
en 350.op de winstbewijzen.
De voortgaande inkrimping van den
bierafzet kan slechts door aanpassing van
de detailprijzen aan de tegenwoordige
koopkracht worden gestuit. Wegens de
overaccijnzing van het bier kan zonder
medewerking van de regeering, aldus
wordt betoogd, niets worden bereikt.
Naar bekend heeft de regeering ter ge
legenheid van de publicatie van het bezui-
nigingsontwerp juist blijk gegeven van
haar voornemen tot verlaging van den ac
cijns op bier en gedistilleerd.
CH. DE HESSELLE OVERLEDEN.
In het St. Joseph-ziekenhuis te Heerlen is
gisteravond na 'n kortstondig lijden, in den
hoogen ouderdom van 80 jaar overleden de
heer Ch. de Hesselle, oud-burgemeester van
Heerlen.
Wijlen de heer Hesselle was apotheker en
vierde in Juli van het vorig jaar zijn vijf
tigjarig jubileum als zoodanig. Op 1 Octo
ber 1890 werd hij bij K.B. tot burgemees
ter van Heerlen benoemd.
Onder zijn beheer breidde het toenmalige
dorp Heerlen zich door het aanleggen van
betere verkeerswegen en vooral door de
aansluiting van zijn gemeente aan de
spoorlijn SittardHeerlenHerzogenrath
in verband met de. ontgonnen kolenmijnen,
meer en meer uit.
Op 1 April 1911 nam de overledene zijn
ontslag. Hij was gedurende vele jaren lid
van de Provinciale Staten, voorzitter van
het Scheidsgerecht van de mijnen, voor
zitter van de Vroedvrouwenschool, de Am
bachtschool en M.T.S. en mede-oprichter
en commissaris van de vroegere Heerlener
Bank, thans Amsterdamsche Bank. De heèr
de Hesselle was voorts plaatsvervangend -
kantonrechter en tijdens den oorlog vice-
consul van OostenrijkHongarije.
De overledene was Officier in de Orde
van Oranje Nassau en drager van verschil
lende buitenlandsche ordeteekenen.
ECHOPUT GESLOTEN.
Naar men ons uit Apeldoorn bericht zal
de Echoput, een der meest bekende attrac
ties voor het toeristenbezoek aan de Ve-
luwe op order van den Rijkswaterstaat met
ingang van Woensdag 1 Mei voor bezich
tiging gesloten worden.
De befaamde Echoput te Apeldoorn werd
indertijd op last van koning Lode wijk ge
graven ter voorziening in de behoefte aan
water op Hoog-Soeren.
De pachter, de heer Bos, heeft verzocht
de put tot Augustus open te houden, doch
hierop is afwijzend beschikt.
Thans is een request aan den minister
van Waterstaat gezonden met hetzelfde
i verzoek. Van verschillende zijden wordt in
i Apeldoorn gepoogd, de put voor het pu-
j bliek open te houden, aangezien deze at-
I tractie jaarlijks vele vreemdelingen trekt.
„Hbld."
-
Bezoek aan de „Flora".
Gistermiddag hebben minister mr. dr.
L. Deckers, mr. dr. C. J. Frederiks, secre
taris-generaal van het departement van
Binnenl. Zaken, generaal Snijders en jhr.
mr. O. van Nispen tot Sevenaer, oud-ge
zant bij den Heiligen Stoel, de „Flora"
bezichtigd.
